دانلود مقاله زندگینامه محمدرضا شاه پهلوی

محمدرضا پهلوی (زادهٔ ۲۶ اکتبر ۱۹۱۹ در تهران- درگذشتهٔ ۲۷ ژوئیه ۱۹۸۰ در قاهره) از ۱۶ سپتامبر ۱۹۴۱ تا وقوع انقلاب ایران در ۱۱ فوریه ۱۹۷۹ پادشاه ایران بود. او با وقوع انقلاب برکنار شد و از این رو آخرین شاه نظام سلطنتی در ایران به حساب می‌آید. او صاحب عناوین «شاهنشاه» و «آریامهر» بود.



محمدرضا شاه
محمدرضا پهلوی (زادهٔ ۲۶ اکتبر ۱۹۱۹ در تهران- درگذشتهٔ ۲۷ ژوئیه ۱۹۸۰ در قاهره) از ۱۶ سپتامبر ۱۹۴۱ تا وقوع انقلاب ایران در ۱۱ فوریه ۱۹۷۹ پادشاه ایران بود. او با وقوع انقلاب برکنار شد و از این رو آخرین شاه نظام سلطنتی در ایران به حساب می‌آید. او صاحب عناوین «شاهنشاه» و «آریامهر» بود.

آغاز زندگی و دورهٔ کودکی
او در روز ۱ صفر ۱۳۳۸ (۲ عقرب ۱۲۹۸/‏۲۶ اکتبر ۱۹۱۹) در تهران به دنیا آمد. پدر او «رضاخان میرپنج سوادکوهی» (بعدها رضاشاه پهلوی) و مادرش تاج‌الملوک آیرملو (بعدها «ملکهٔ مادر») بود.

جوانی و ولیعهدی
پس از به سلطنت رسیدن پدرش به مقام ولیعهدی رسید. تحصیل را در مدرسه نظام آغاز کرد و از کودکی زبان فرانسه را نزد پرستار فرانسوی‌اش آموخت. در دوازده سالگی او را برای ادامه تحصیل به مدرسه شبانه‌روزی «لو روزه» (Le Rosey) نزدیک شهر لوزان در سوئیس فرستادند. در ۱۷ سالگی به ایران بازگشت و در دانشکده افسری تحصیل را ادامه داد. در سال ۱۳۱۸ با فوزیه خواهر ملک فاروق پادشاه مصر ازدواج کرد. حاصل این پیوند دختری به نام شهناز بود.

سال‌های آغاز سلطنت
در سال ۱۳۲۰ پس از اشغال ایران توسط نیروهای شوروی و بریتانیا، رضاشاه پهلوی از سلطنت برکنار و به جزیره موریس وسپس به افریقای جنوبی تبعید شد. بریتانیا ابتدا قصد داشت پسر محمدحسن میرزا نوه احمدشاه قاجار را که در انگلستان زندگی می‌کرد و افسر نیروی دریائی پادشاهی بریتانیا بود جانشین رضاشاه کند ولی وقتی معلوم شد که او فارسی نمی‌داند بالاخره با توافق شوروی محمدرضا پهلوی را به جای پدرش به سلطنت برگزیدند. محمدعلی فروغی، آخرین نخست‌وزیر رضا شاه، نخستین نخست‌وزیر محمدرضاشاه شد و نقش مهمی در انتقال سلطنت به او بر عهده داشت. در بهمن ۱۳۲۰ پیمان سه‌جانبه بین ایران، بریتانیا و شوروی امضا شد که در آن، از جمله، خروج متفقین بعد از پایان جنگ پیش‌بینی شده بود.

بعد از فروغی علی سهیلی نخست‌وزیر شد و پس از او احمد قوام (قوام‌السلطنه) به این مقام رسید. محمدرضاشاه و دربار او موافقتی با قوام نداشتند و سعی در برکناری او کردند. رویداد ۱۷ آذر ۱۳۲۱ به تحریک دربار و علیه نخست‌وزیری قوام ترتیب داده شد که طی آن عده‌ای در جلوی مجلس برای اعتراض به وضع نان جمع شدند و سپس به مدت دو روز مغازه‌ها را غارت کردند و به خانه قوام حمله کردند. محمدرضاشاه در این روزها از نداشتن اختیار شکایت داشت و سعی زیادی در تقویت ارتش و حفظ نفوذ خود بر آن می‌کرد. در این دوران شاه از طریق ستاد ارتش امور ارتش را زیر نفوذ داشت و وزیر جنگ با نظر شاه انتخاب می‌شد.

بعد از قوام دوباره سهیلی نخست‌وزیر شد. در همین دوران حزب توده که با استفاده از آزادی نسبی بعد از دیکتاتوری رضا شاه تشکیل شده بود به نیروی موثری در صحنه سیاسی ایران تبدیل می‌شد. پیروزی‌های ارتش سرخ شوروی در برابر آلمان و به‌خصوص پیروزی در نبرد استالینگراد محبوبیت حزب را در ایران افزایش داده بود.

در اسفند ۱۳۲۲ مجلس چهاردهم که تازه تشکیل شده بود به محمد ساعد (ساعدالوزاره) رأی تمایل داد و او نخست‌وزیر شد. در دوره او بود که درخواست امتیاز نفت شمال ایران از سوی شوروی مطرح شد. رد این در خواست از طرف دولت ساعد با مخالفت شدید حزب توده روبرو شد و در عین حال توجه مردم ایران را به مسئله نفت به دنبال داشت و دوره‌ای را آغاز کرد که به نهضت ملی شدن نفت ایران معروف است.

با استعفای ساعد مرتضی‌قلی بیات (سهام‌السلطان) نخست‌وزیر شد. در دوره نخست‌وزیری او بود که دکتر مصدق طرحی به مجلس داد که مذاکره درباره نفت را تا پایان اشغال ایران برای دولت ممنوع می‌کرد. بیات پس از مدتی با رای عدم اعتماد مجلس کنار رفت و در اردیبهشت ۱۳۲۴ ابراهیم حکیمی (حکیم‌الملک) نخست‌وزیر شد ولی به سرعت جای خود را به محسن صدر (صدرالاشراف) داد.

در دوره نخست‌وزیری صدر جنگ جهانی دوم به‌پایان رسید و نیروهای بریتانیا و امریکا طبق مفاد پیمان سه‌جانبه ایران را ترک کردند. اما نیروهای شوروی همچنان در ایران باقی ماندند. در شهریور ۱۳۲۴ فرقه دموکرات آذربایجان خواستار خودمختاری آذربایجان شد.

پس از صدر دوباره ابراهیم حکیمی چند ماهی نخست‌وزیر شد. در ۲۱ آذر ۱۳۲۴ دولت ملی آذربایجان رسما در تبریز اعلام موجودیت کرد و پیشه‌وری خود را نخست‌وزیر این دولت اعلام کرد.

پس از حکیمی دوباره احمد قوام نخست‌وزیر شد و بلافاصله برای مذاکره در مورد مسئله آذزبایجان به مسکو رفت. قوام با وعده‌هایی که در مورد نفت شمال به شوروی داد موافقت آنان را با تخلیه ایران به دست آورد. در عین حال او چهار نفر از سران حزب توده را در کابینه خود جا داد. تصمیم دولت قوام به اعزام نیرو به آذربایجان هم‌زمان با توصیه شوروی به فرقه دموکرات به عقب‌نشینی منجر به نابودی «دولت ملی آذربایجان» و فرار رهبران آن به شوروی شد. شاه با همکاری سران ارتش و به‌ویژه رزم‌آرا در این جریانات خودی نشان داد و بر توانایی‌های ارتش تاکید کرد.

در آستانه انتخابات دوره پانزدهم دکتر مصدق و عده‌ای از هم‌فکرانش برای درخواست آزادی انتخابات در دربار متحصن شدند. شاه در خرداد ۱۳۲۶ سفری به آذربایجان کرد و طی آن خود را به‌عنوان نجات دهنده آذربایجان معرفی کرد. در این دوره شاه سعی داشت که با افزایش اختیارات خود و ارتش، قوام را برکنار کند. بالاخره مجلس به قوام رأی اعتماد نداد و دوره نخست‌وزیری او به پایان رسید.

پس از قوام باز هم حکیمی مدتی نخست‌وزیر شد و پس از بیست و سه هفته جای خود را به عبدالحسین هژیر داد که از حمایت شاه و دربار، به ویژه شاهدخت اشرف پهلوی برخوردار بود. شاه در این زمان سفری به اروپا کرد و در انگلیس مذاکراتی برای دریافت کمک‌های نظامی با مقامات انگلیس داشت. شاه همچنان بر تقویت ارتش و افزایش اختیارات مقام سلطنت پا می‌فشرد و خواستار تغییر قانون اساسی شده بود.

در سال ۱۳۲۷ شاه رسما از همسر اول خود فوزیه جدا شد.

پس از هژیر ساعد نخست‌وزیر شد. در ۱۵ بهمن سال ۱۳۲۷ در دانشگاه تهران به شاه تیراندازی شد ولی او با آن‌که زخمی شد جان به‌در برد. پس از آن حزب توده غیرقانونی اعلام شد و عده‌ای دستگیر شدند و آیت‌الله کاشانی تبعید شد و جو برای تأمین نظر شاه در افزایش اختیارات مساعد شد. دولت انتخابات مجلس موسسان را در شرایط حکومت نظامی برگزار کرد. مجلس موسسان با تغییر اصل ۴۸ قانون اساسی اختیار انحلال مجلسین را به شاه تفویض کرد.

در این دوره مذاکراتی بین نویل گس، از مقامات شرکت نفت ایران و انگلیس، و عباسقلی گلشائیان، وزیر دارائی دولت ساعد انجام شد و حاصل آن قراردادی بود که به قرارداد الحاقی گس-گلشائیان معروف شد. طبق این قرارداد، حق امتیاز ایران از نفت جنوب افزایش می‌یافت ولی در عین حال قرارداد اصلی یعنی قرارداد ۱۹۳۳ تغییری نمی‌کرد بلکه برپایه قانونی استواری قرار می‌گرفت.

دکتر مصدق اگرچه در دوره پانزدهم در مجلس حضور نداشت ولی به‌کمک نمایندگانی از جبهه ملی مثل حسین مکی، مظفر بقائی و ابوالحسن حائری‌زاده توانست از تصویب آن جلوگیری کند و عمر مجلس پانزدهم به‌پایان رسید. شاه در این دوره به مقامات بریتانیا اطمینان می‌داد که اگر با اصلاحات او و افزایش اختیاراتش موافقت کنند قرارداد الحاقی نیز به تصویب خواهد رسید. او بر اعمال نفوذ دربار و ارتش برای جلوگیری از انتخاب نمایندگان مخالف قرارداد در مجلس شانزدهم حساب می‌کرد.

با شروع انتخابات و روشن شدن اعمال نفوذهای وسیع در جریان آن، دکتر مصدق با عده‌ای از هم‌فکرانش در اعتراض به وضع انتخابات در دربار متحصن شدند. شاه با اکراه آنان را در کاخ پذیرفت ولی اعتراض آنان به انتخابات را قبول نکرد. دکتر مصدق و همراهانش در این تحصن جبهه ملی ایران را پایه گذاشتند که در سال‌های بعد نقش موثری در صحنه سیاسی ایران داشت. دکتر مصدق و چند تن دیگر از جبهه ملی در انتخابات مجلس شانزدهم (پس از ابطال صندوق‌های تهران و رأی‌گیری مجدد) به مجلس راه یافتند.

در همین دوره عبدالحسین هژیر که پس از نخست‌وزیری مدتی عملا و بعد رسما وزیر دربار بود به دست فدائیان اسلام کشته شد و این ضربه‌ای به دربار و شاه بود. مجلس شانزدهم پس از انعقاد به ساعد (که شاه دوباره بدون رای تمایل مجلس او را منصوب کرده بود) رای اعتماد نداد و دوران نخست‌وزیری او به‌پایان رسید، بدون این‌که بتواند قرارداد الحاقی را که دربار و دولت بریتانیا به تصویب آن نظر داشتند به تصویب برساند.

پس از ساعد، علی منصور با حمایت روشن سفارت و شخص سفیر بریتانیا یعنی لوروژتل، نخست‌وزیر شد. انگلیسی‌ها او را قادر به قبولاندن قرارداد الحاقی به مجلس می‌دانستند. منصور نیز بدون رای تمایل به نخست‌وزیری رسید و شاه به این ترتیب می‌خواست بر اختیارات خود تاکید کند.

در ۴ خرداد ۱۳۲۹ دکتر مصدق در نطقی مجلس موسسان را غیرقانونی خواند و به شاه نصیحت کرد که از اقدامات خلاف قانون اساسی دوری کند. وی همچنین از دخالت‌های دربار و اشرف پهلوی و رئیس ستاد ارتش در امور سیاسی کشور انتقاد کرد. او همچنین طرحی را برای تصویب پیشنهاد کرد که تصمیمات مجلس موسسان بی‌اعتبار شوند ولی این طرح تصویب نشد. احمد قوام نیز با انتشار نامه سرگشاده‌ای به‌شدت از شاه و تمایل او به کسب اختیارات بیشتر انتقاد کرد. حکیمی که اینک وزیر دربار بود نامه تندی در پاسخ به قوام فرستاد. در واقع دخالت‌های شاه و دربار در امور سیاسی ایران و نیز فساد دربار (اعم از مالی و غیره) در جامعه آنان را منفور ساخته بود و برخی سیاستمداران از این موضوع برای کسب وجهه استفاده می‌کردند. شاه به‌ویژه در این دوره از جبهه ملی بیمناک بود و براساس اسناد وزارت خارجه انگلستان بارها به شپرد سفیر جدید بریتانیا از جبهه بدگویی می‌کرد. در یک مورد گفته بود که او جبهه ملی را از حزب توده خطرناک‌تر می‌داند.

منصور برای جلب نمایندگان به خواسته‌های جبهه ملی با نظر مساعد برخورد می‌کرد. همچنین او آیت‌الله کاشانی را که پس از ترور شاه به لبنان تبعید شده بود به ایران دعوت کرد. بالاخره منصور قرارداد الحاقی را به مجلس تقدیم کرد ولی نظری در موافقت با آن ابراز نکرد و خواست که مجلس قرارداد را بررسی کند. بریتانیا که تردید منصور در دفاع از قرارداد را دید با نظر مثبت به نخست‌وزیری سرلشکر رزم‌آرا تمایل نشان داد. منصور در ۵ تیر ۱۳۲۹، به شرط اعزام به رم در سمت سفیر ایران در ایتالیا، استعفا کرد.

در سال ۱۳۲۹ شاه با همسر دوم خود ثریا اسفندیاری ازدواج کرد.

رزم‌آرا که در ارتش به‌خاطر سخت‌کوشی و مدیریت خود صاحب نامی بود وارد سیاست شده بود و با ایجاد پیوند با محافل سیاسی به ویژه اشرف پهلوی امیدوار به نخست‌وزیری بود. شاه و بریتانیا نیز می‌خواستند که فرد مؤثری که از اقدامات مختلف نترسد نخست‌وزیر شود و کار قرارداد الحاقی را تمام کند.

بار دیگر شاه بدون رای تمایل مجلس نخست‌وزیر جدید، یعنی رزم‌آرا را منصوب کرد. دکتر مصدق و جبهه ملی به‌شدت با او مخالفت کردند ولی او توانست رای اعتماد از مجلس را به دست آورد. رزم‌آرا زیر فشار بریتانیا از مجلس خواستار تصویب قرارداد الحاقی شد ولی مخالفت مصدق و جبهه ملی بجای این کار منجر به مطرح شدن پیشنهاد ملی شدن نفت در سراسر ایران شد. موضوع منحل کردن مجلس به دست شاه برای باز کردن دست رزم‌آرا نیز در میان طرفداران بریتانیا مطرح بود ولی شاه که دیگر از قدرت گرفتن رزم‌آرا و احتمال سرنگونی خود به دست او بیم‌ناک شده بود به مخالفان او پیوست. رزم‌آرا که از تصویب قرارداد الحاقی مایوس شده بود بدون این‌که اعلام کند می‌خواست با پشتیبانی ظاهری از اندیشه ملی شدن نفت قرارداد جدیدی را پیشنهاد کند که عملا حق امتیاز ایران را به ۵۰ درصد می‌رساند. ولی مقامات شرکت نفت ایران و انگلیس به شدت با این فکر مخالفت کردند. رزم‌آرا در ۱۳ اسفند ۱۳۲۹ ظاهراً به دست یکی از اعضای فدائیان اسلام کشته شد، اگر چه هنوز روشن نیست که چه کسانی واقعا در کشتن او دست داشتند.

پس از کشته شدن رزم‌آرا، شاه باز هم بدون کسب رأی تمایل مجلس، حسن علا را به نخست‌وزیری برگزید. علا پس از چند روز ناگهان استعفا کرد و شاه آماده بود تا سید ضیاءالدین طباطبائی را به نخست‌وزیری برگمارد. گفته می‌شد که شاه با انحلال مجلس و سید ضیاء با دستگیری مخالفان جلوی روند ملی شدن نفت را خواهند گرفت. در جلسه‌ای در مجلس شورای‌ملی، جمال امامی به مصدق پیشنهاد نخست‌وزیری کرد، با این فکر که او قبول نخواهد کرد و سپس سید ضیاء نخست‌وزیر خواهد شد. در واقع سید ضیاء هم‌زمان با این جلسه نزد شاه بود و منتظر بود تا با رأی تمایل مجلس نخست‌وزیر شود. ولی دکتر مصدق نخست‌وزیری را قبول کرد و نقشه‌های شاه و انگلیسی‌ها و سید ضیاء و دیگران عملی نشد.

قدرت شاه در دوره نخست‌وزیری مصدق روزبه‌روز کمتر می‌شد و تمام کوشش‌های او و دربار با اقدامات متقابل مصدق خنثی می‌شد. به خاطر محبوبیت مصدق و امر ملی شدن نفت، شاه نیز در ظاهر از او پشتیبانی می‌کرد ولی عملا در برکناری او می‌کوشید. در رویداد ۳۰ تیر ۱۳۳۱ ارتش به طرفداران مصدق و کمونیستهای افراطی تیراندازی کرد و عده‌ای کشته شدند.

کودتای ۲۸ مرداد
مقالهٔ اصلی: کودتای ۲۸ مرداد

در ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ (۱۹ اوت ۱۹۵۳) سازمان‌های جاسوسی بریتانیا و ایالات متحده امریکا با کودتا، دکتر مصدق را برکنار کرده و محمدرضا شاه پهلوی را که پس از شکست کودتای ۲۵ مرداد به رم رفته بود بازگرداندند و به قدرت رساندند.

پس از کودتا
پس از کودتای ۲۸ مرداد شاه به امریکا نزدیک‌تر شد. دولت آیزنهاور نیز با ارسال کمک‌های مالی و نظامی حکومت او را تقویت کرد. در شرایط سرکوب و خفقان پس از ۲۸ مرداد، مذاکرات مربوط به قرارداد نفت بین ایران و نمایندگان شرکت‌های بزرگ نفتی جهان آغاز شد و بالاخره قرارداد کنسرسیوم تصویب شد. در این قرارداد که به قرارداد امینی-پیج نیز معروف شده‌است برخلاف قانون ملی شدن نفت ایران باز هم اکتشاف و استخراج و فروش نفت به دست شرکت‌های خارجی سپرده شد و ایران به دریافت حق امتیاز (با نام مبهم «پرداخت اعلام شده») اکتفا کرد.

در ۱۶ آذر ۱۳۳۲، در آستانهٔ سفر ریچارد نیکسون، معاون آیزنهاور به تهران، تظاهراتی در دانشگاه تهران در اعتراض به قرارداد کنسرسیوم و سفر نیکسون رخ داد و در آن سه نفر از دانشجویان کشته شدند. شاه که از قدرت گرفتن زاهدی بیمناک بود، بالاخره او را کنار گذاشت و حسین علا را به نخست‌وزیری منصوب کرد. کسی که به رغم گرایش آشکار به سیاست‌های انگلستان، چندی در همراهی با قوام به امریکا نزدیک شده بود. علا به سبب نرمش در موضعگیری‌ها، برای چنین روزی مناسب می‌نمود.

پس از انعقاد قرارداد کنسرسیوم در سال ۱۳۳۳ و برکناری دولت کودتا، دوباره دربار رونق گرفت و شاه که گمان می‌کرد تنها راه غلبه بر مشکلات داخلی و بحران‌های منطقه‌ای نظامی‌گری است و اقتصاد نفتی ایران را معطوف به گسترش و توسعه تشکیلات نظامی و خرید تسلیحات کرد. حسین علاء که آخرین حلقه از رجال قاجار محسوب می‌شد برای چنین روزی برگزیده شده بود.

در آن سال‌ها بیش از آنکه امریکا از نفوذ شوروی در خاورمیانه نگران بوده باشد، جمال عبدالناصر زبان مشترک اعراب، انگلستان را به وحشت انداخته بود. برای پیشگیری از نفوذ و گسترش نهضت مصر، ایران می‌بایست در رأس پیمان نظامی باشد؛ «پیمان بغداد» (که بعدها با خروج بغداد از آن به «پیمان سنتو» شهرت یافت). کشورهای ایران، عراق، ترکیه و پاکستان زیر نظر انگلستان اعضای پیمان بغداد بودند.

پس از علا، دکتر منوچهر اقبال به نخست‌وزیری رسید. او که همیشه از نزدیکان دربار بود و اغلب خود را «چاکر اعلیحضرت» می‌خواند به تقویت دربار و افزایش قدرت شاه و زیر پا گذاشتن آنچه از سنت‌های مشروطیت باقی مانده بود کمک کرد. در این دوره شاه به قدرت کامل سیاسی در ایران دست یافت و تمام مخالفان خود را ساکت یا سرکوب کرد. تأسیس سازمان اطلاعات و امنیت کشور معروف به «ساواک» با کمک امریکا و اسرائیل نقش مهمی در سرکوب‌ها و نیز گسترش نارضایتی داشت. دوباره انتخابات، همچون دوره رضاشاه، بر اساس فهرست تائیدشده توسط شاه انجام گرفت.

در عین حال شاه به مدرنیزه کردن ایران پرداخت و مراکز علمی و فرهنگی کشور را گسترش داد. انجام اصلاحات سیاسی و اجتماعی از جمله تصویب قانون اصلاحات ارضی و اعطای حق رای به زنان از مهم‌ترین فعالیت‌های حکومت وی بود.

انقلاب سفید
محمد رضا شاه پهلوی در ژانویه سال ۱۹۶۲ به انجام اصلاحاتی پرداخت که بعدها به طور رسمی «انقلاب سفید» یا «انقلاب شاه و مردم» نام گرفت. روشنفکران و بخشی از روحانیت شیعه که با شیوه حکومت شاه مخالف بودند به مبارزه جدی با او برخاستند.

انقلاب و ترک ایران
آیت‌الله خمینی روحانی شیعه مشکلات زیادی را برای دولت امریکا و حکومت شاه به وجود آورد. خمینی مردم را به قیام فراخواند. شاه برای حفظ امنیت در کشور به اقداماتی دست زد که حکومت را دچار خطر کرد. به دستور شاه، خمینی از عراق به پاریس تبعید شد. درگیری حکومت شاهنشاهی با مردم به اوج خود رسید. سرانجام انقلاب مردم به رهبر خمینی او را به ترک ایران وادار کرد.

پایان زندگی
شاه که خواهان حمله ارتش به تظاهر کنندگان نبود به ظاهر برای درمان پزشکی به ایالات متحده امریکا رفت. واکنش گروه «دانشجویان خط امام» تصرف سفارت‌ امریکا بود. آنها بسیاری از کارمندان امریکایی را به گروگان گرفتند. بعد از تایید این کار توسط خمینی، دولت ایران اعلام کرد که تا زمانی که امریکا، شاه را برای محاکمه تسلیم نکند گروگان‌ها آزاد نخواهند شد.

شاه پس از خروج از بیمارستان ابتدا به پاناما و مکزیک سپس از آن جا به مصر رفت. او در سن ۶۱ سالگی در ۵ مرداد ۱۳۵۹ (۲۷ ژوئیه ۱۹۸۰) در اثر بیماری سرطان غدد لنفاوی در مصر درگذشت. پیکر وی همینک در مسجد الرفاعی مصر و به طور موقت دفن شده‌است. گفتنی است که همه ساله مراسم یادبودی توسط دوستداران او در مسجد الرفاعی مصر برگذار می‌شود که در آن اعضا خاندان سلطنتی ایران نیز شرکت می‌کنند.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  13  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلودمقاله کاربرد کامپیوتر در معماری

تاریخ بشریت ، حاکی از تلاش بی وقفه آدمی برای تسلط و بهره وری از مادر طبیعت بوده است . وی با اتکا به قدرتهای خدادادای ، عقل ، خرد و خلاقیت همچنین دستانی ماهر همواره تلاش نموده است تا طبیعت سرکش و قدرتمند را مهار نماید و برای تداوم بقای خویش مورد بهره برداری قرار دهد . او سالیان درازی را در غارها و با حداقل امکانات و ابزار گذراند . ضروریات و الزمات محیطی ، جمعی و فردی کم کم او را به کشف رموز و قوانین حاکم بر طبیعت وادار نمود .
او تلاش نمود تا با دستیابی به بهترین و کارآمدترین ابزارها ، آمال و آرزوها و تمنیات مادی و معنوی خود را تحقق بخشد .

آشنایی با ابزار معماری
معماری نیز همچون دیگر شاخه های علوم و حرف بشری ، اهداف و وظایفی را برعهده گرفته است و بدین منظور ، از مجموعه ای از علوم ، فنون ، روشها و ابزار و امکاناتی برای دست یابی به آن بهره می جوید . تا چندی پیش معماران برای تهیه نقشه ها و طرحهای خود از قلم ، راپید ، کاغذ کالک و نظایر آن استفاده می کردند ، ولی امروزه این ابزارها جای خود را به رایانه ها و برنامه های رایانه ای سپرده اند .
در سیستمهای سنتی ، طراحان ، طرحهای اولیه را در مقیاسهای کوچک( الی ) با دست و یا خط کش تهیه می کردند . سپس دسناتورها ( نقشه کشها ) وظیفة‌ تهیه نقشه های مدادی دقیق و با مقیاس بزرگتر ( تا ) را برعهده گرفتند . در جریان تهیة نقشه ها ، بارها طرح ، از سوی طراحان ، کنترل ، حک و اصلاح می گردید . و سرانجام پس از کنترل نهایی طراح ، اقدام به دسن ( مرکبی کردن ) آن بر روی کالک می نمودند . عموماً جریانات رفت و برگشت بین طراح و نقشه کش در مرحلة مدادی ، زمان بسیاری را به خود اختصاص می داد . چه بسا که نقشه های مرکبی شده ، بار دیگر مورد تجدید نظر قرار می گرفت و نقشه کشها مجبور به تیغ زدن ( پاک کردن ) قسمتهایی از کالک ، و ترسیم مجدد آن می شدند . امروزه ، دیگر این شیوة کار به دلیل زمانگیر بودن آن ، از دفاتر مهندسی رخت بربسته است همچنین این روشها دیگر نمی تواند روش مناسبی برای ایجاد طرحهای نو ، ابتکاری و پیچیده باشد . به تجربه نیز ثابت گردید طراحانی که خود مستقیماً یا با واسطه با نرم افزارهای ترسیمی یا مدل سازی و یا تخصصی (معماری ) کار می کنند در مدت زمان کمتر و با دقت بالاتری ایده های خود را به صورت نقشه پیاده کرده ، با حداقل سعی و خطا ( رفت و برگشت ) آن را کامل می نمایند . همچنین ، در بسیاری از دانشکده های مهندسی جهان ، تدریس دروس نقشه کشی از ابتدا با رایانه آموزش داده می شود و دیگر لزومی به استفاده از قلم و راپید و کاغذ کالک احساس نمی گردد .
ابزار معماری و سیر تحول آن
اگر به تاریخ معماری بشر از دوران نخستین تا دوران معاصر نظر کنیم خواهیم دید که آدمی برای اهداف خود ابزار و ادوات گوناگونی را مورد استفاده قرار داده است . آنچه بیشتر مورد توجه این کتاب است ، بازشناسی ابزار و شیوه ها در مرحلة طراحی می باشد .
بشر نخستین ، اولین طرحهای خود را با زغال یا گل رنگی بر دیوار غارها و یا چوبی بر بستر نرم زمین منعکس می نموده است . به نظر می رسد که شروع اولین طرحهای ساختمانی و معماری نیز ، از همین نقطه آغاز گردیده باشد .
تا ‎آغاز دوران صنعتی بشر توانست ابزار اولیة خود را تکامل بخشیده ، از قلمهای درست شده از پر بوقلمون یا غاز و یا قلم نی خط کشهای ابتدایی و پوست حیوانات یا صفحات تهیه شده از پوست درختان پاپیروس برای پیاده نمودن طرحهای خود بهره برد .
در دوران صنعتی که مصادف با شروع انقلاب صنعتی در اروپا در سال 1760 تا دوران معاصر می باشد ، با اختراع انواع آلیاژها و سیستمهای مکانیکی و تکنولوژیهای جدید قالب گیری و ... ابزار و ادوات متکاملتری تولید گردید و تا به امروز انواع قلمهای فلزی نظیر قلم فرانسه ، گرافوس ، راپیدوگراف ، انواع جوهرهای صنعتی ، انواع خط کشها ، گونیاها ، نقاله و ... همچنین انواع کاغذها و میزهای نقشه کشی ، انواع لوازم مکانیکی نظیر هاشور زن - درافتینگ و ... و مواد متنوع و چشمگیر بسیاری برای تهیه ماکتها ، پا به عرصه وجود نهاد . طراحان توانستند با ابزار و امکانات جدید ، بر کیفیت طرحهای خود افزوده ، با سرعت و دقت بیشتری آنها را تهیه نمایند .
با شروع تحولات عظیم در دهه های پایانی قرن بیستم و نفوذ بی وقفة رایانه ها بر زندگی بشری ، در استفاده از ابزار معماری ، دگرگونی ایجاد گردید . این بار ، طراحان حقیقتاً ابزار کارآمدی را وارد حوزة کار خود نمودند ؛ رایانه ها توانستند به سرعت و به راحتی از پس بسیاری از معضلات قبلی برآیند ؛ سرعت و دقت عمل آنها بی مانند بود ؛ جامعیت آنها نیز برای انجام وظایف خواسته شده بی رقیب می نمود ؛ آنها در بسیاری ازمراحل طراحی از تهیه تا ساخت ابنیه ، مورد استفاده قرار گرفته اند . از جمله :
- تهیه بانکهای اطلاعاتی و پردازش اطلاعات ( برای تهیه مواد خام طرحهای معماری )
- برای تهیه نقشه های دو بعدی و نقشه های اجرایی دقیق طرحها
- برای تهیه مدلها و ماکتهای سه بعدی رایانه ای
- برای تهیة پرسپکتیوهای سه بعدی - راندوهای رنگی و ...
- برای تهیة انیمیشنها
- برای انجام محاسبات متره و برآورد مقادیر مصالح ساختمانی و برآورد ریالی طرحها
- برای انجام محاسبات و تحلیل سازة طرحها و ...
- برای مدیریت و برنامه ریزی اجرایی طرحها
- برای ارتباط و تبادل اطلاعات طرحها از طریق شبکه و اینترنت .
سرانجام ، آنها به راحتی توانستند دنیای جدیدی را به نمایش بگذارند . دنیای واقعیتهای مجازی ، دنیای معماری مجازی ، دنیای جدید رایانه ای است که به خیال نزدیک تر است تا به واقعیت ولی کاملاً واقعی ست . در این دنیا ، معماران می توانند طرحهای خود را بسازند ؛ درون آن حرکت کنند ؛ مشکلاتش را بسنجند و عیوب آن را برطرف نمایند ، آنها می توانند دیگران را هم به این دنیا ببرند و آنچه را که خلق نموده اند در معرض نمایش آنها بگذارند .
سیستمهای رایانه ای به مثابة ابزار نوین در طراحی معماری
سیستمهای رایانه ای ، مجموعه ای از امکانات و ادوات نرم افزاری و سخت افزاری هستند که از سوی افراد و یا شرکتهای مهندسی بنابر نیاز و مقتضیاتشان سازمان یافته ، مورد استفاده قرار می گیرند سیستمهای رایانه ای را به صورت ساده و منفرد ( Single) و یا ترکیبی و گروهی ( Groups ) برای انجام پروژه های معماری مورد استفاده قرار می دهند .
الف - سیستمهای ساده : سیستمهای ساده ، سیستمهایی هستند که از یک رایانه به همراه یک نرم افزار معماری نظیر Auto Cad و در صورت امکان یک پرینتر A 3 تشکیل شده باشد . این سیستمها به طور منفرد ، از سوی افراد و بعضاً شرکتهای تازه کار مورد استفاده قرار می گیرد و بسیار کم خرج هستند و با حداقل سرمایه گذاری ایجاد می گردند .
ب - سیستمهای مرکب : سیستمهای مرکب و گروهی ، به مجموعه ای از رایانه ها حداقل از دو عدد رایانه یک پرینتر A 3 در صورت امکان یک پلاتر که به صورت شبکه به هم مرتبط می گردند گفته می شود . این سیستمها ، بنابر اهداف و برنامة کاری خود امکانات و تجهیزات نزم افزاری و سخت افزاری را به طور مشترک مورد استفاده قرار می دهند .

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  24  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله مشکلات بخش بودجه بندی بر مبنای صفر در ایران وجهان

امکان سنجی عملیاتی کردن بودجه بندی بر مبنای صفر در ایران (۱۴)
مشکلات تمرکز و عدم تمرکز
ساختار بودجه ریزی در ایران دارای مشکلات و ایرادات اساسی است. بسیاری از کارشناسان روند تهیه، تدوین، تصویب و اجرای آن را بسیار طولانی می دانند.فرآیندی که در پس هر کدام از آن ها، باید شاهد تغییراتی اساسی در مبنای اولیه آن بود. سرانجام آن چه که از این روند و پس از تصویب بیرون می آید، آن چیزی نیست که کارشناسان پس از ماه ها بررسی کارشناسی آن را نوشته بودند.عده ای دیگر نیز این نوع بودجه بندی را مناسب کشور نمی دانند و سرانجام بودجه بندی بر مبنای صفر را پیشنهاد کردند.بودجه ریزی بر مبنای صفر با واقع بینی بیش تری نسبت به آن گروه از عملیات و فعالیت های دستگاه های اجرایی که می توانند جابه جا شده و نتایج پرثمرتری را به بار آورند، می نگرد.اگر چه این روش بودجه ریزی بسیار پیچیده است اما گفته می شود نتایج مطلوبی که از این روش به دست می آید، ارزش به کار بردن آن را دارد. این روش تمرکز و تاکید بر کل تقاضای بودجه دارد و یکی از مشخصه های مهم آن انعطاف پذیری است و به بودجه ریزان این امکان را می دهد که بین شقوق مختلف اعتباری حق انتخاب داشته باشند. در واقع بر این اساس هر سازمان، برنامه های جدید و قدیم خود را همانند یک فعالیت جدید مورد ارزیابی قرار می دهد. اساس این روش مبتنی بر نوسازی و تحول در سازمان هاست.در این روش درجه اولویت اهداف نسبت به یکدیگر تعیین می شود.گزارش حاضر نتیجه تحقیق گروهی از کارشناسان است که امکان سنجی نظام بودجه ای بر مبنای صفر در ایران را مورد بررسی قرار داده اند. این گزارش در سال 84 برای وزارت امور اقتصادی و دارایی تهیه شده بود.
در زمینه مربوط به تمرکز و عدم تمرکز عملکرد مربوط به اعتبارات جاری و عمرانی طرح های منطقه ای با مشکلات متعددی روبه رو است. تاکنون تعریف و معیار مشخص برای شناخت حد و تعیین ویژگی های چارچوب عدم تمرکز ارایه نشد و حاصل تلاش سال های اخیر در این زمینه به جز انتقال روش های اداری و عملیاتی معمول در مقیاس های کوچک تری به استان ها نبوده است. در حقیقت، باوجود آن که عدم تمرکز مالی و اداری و رفع نارسایی های ناشی از تمرکز و ایجاد هماهنگی امور بین مرکز و استان و شهرستان از دیرباز مورد توجه بوده و در قوانین اساسی نیز اصولی در جهت تقویت مبانی فوق منظور شده، ولی ساخت تشکیلاتی، توزیع اختیارات و مقررات مالی حاکم عدم تمرکز در اداره امور کشور را در اجرا به حداقل ممکن کاهش داده است.
در قانون برنامه و بودجه توصیه هایی برای غیرمتمرکز نشان دادن اعتبارات جاری و عمرانی وجود دارد لیکن علاوه بر فقدان ضوابط مربوط به تهیه و تنظیم و چگونگی اجرا، طراحی و قوانین مربوط دیگر نظیر محاسبات عمومی، استخدامی و هم چنین ساخت تشکیلاتی اجرا حکایت از الزام به رعایت تمرکز در چارچوب مسوولیت هر یک از وزیران دارد.

مسایل مربوط به نظام اداری
در زمینه ارتباط میان بودجه و سازمان و تشکیلات اداری با مسایل پیچیده تر و غیرقابل انعطاف تری روبه رو هستیم که موضوع مدیریت دولت در تهیه و اجرای بودجه است. اهم این مسایل که به طور غیرمستقیم می تواند موفقیت نظام بودجه ای کشور را دشوار و حتی غیرممکن گرداند، عبارتست از:

-تداخل، تکرار و تشابه وظایف دستگاه های دولتی، تقسیم ناموزون و غیرمنطقی وظایف بین وزارت خانه ها و مؤسسات دولتی، تقسیم یک وظیفه بین چند دستگاه دولتی و در نتیجه لوث مسوولیت در انجام بعضی از وظایف دولت، دوباره کاری در بسیاری از امور، انجام کار براساس روش های کهنه یا دست و پا گیر از دیدگاه تشکیلات و روش ها.

- توزیع غیرمنطقی کارکنان در بین رسته های شغلی، توزیع غیرمنطقی کارکنان در مناطق جغرافیایی، فقدان تخصصی های ضروری، تورم کارکنان در رسته های خدماتی، فقدان آموزش ها و ضمن خدمت از دیدگاه نیروی انسانی.

-چندگونگی نظام حقوق و دستمزد، چندگونگی مقررات بازنشستگی و تامین اجتماعی، تضعیف قدرت خرید کارمندان در مقایسه با افزایش هزینه زندگی، فقدان امکان حرکت کارکنان بین بخش های دولتی و غیردولتی از دیدگاه مقررات استخدامی.

-نادیده گرفتن ضوابط و شرایط انتصاب، فقدان تخصص لازم، فقدان تجربه در زمینه های کاری مربوط، عدم توجه به لزوم تجانس بین شرایط شغل و ضرورت های آن از دیدگاه مدیریت. درحال حاضر اگرچه هریک از دستگاه های اجرایی دولت دارای هدف و مسوولیت انجام وظیفه ای مخصوص به خود هستند لیکن از دیدگاه مربوط به تنظیم بودجه در شکل فعلی، ضابطه اساسی استفاده از اعتبارات بودجه ای، بر پایه استقرار و حفظ موجودیت سازمانی استوار است. به عبارت دیگر توجیه عمده و اساسی در اختصاص اعتبار، در نظام بودجه ای موجود، لزوم بقای دستگاه های اجرایی است که برای انجام وظایف یا وظیفه ای ایجاد شده اند در این بودجه بندی ارقام به دست آمده نمایانگر هزینه استقرار نیروی انسانی در محل و وسایل و ملزومات مربوط، برای حفظ این استقرار خواهد بود بدون این که به ضرورت شناسایی دقیق و روشن حجم عملیات اجرایی و ارتباط آن با منابع تخصص یافته، ارزیابی مدیریت و کارآیی سازمان دولت، زمان بندی اجرایی و روند هزینه براساس پیشرفت کار توجه شود. به این ترتیب، بررسی های بودجه ای، مواجه با تکرار مکرر و ساخت و ساز منحصر و غیرقابل تغییر می شوند که عناصر و اجزای تشکیل دهنده آن در زمان های گذشته تنظیم و تصویب شده است.

روشهای بودجه ریزی روشهای برآورد هزینه ها
1- روش تنظیم بودجه متداول
بودجه متداول یا سنتی بودجه ای که در آن اعتبارات هر سازمان دولتی به تفکیک فصول و مواد هزینه مشخص می گردد .
در این روش بودجه ریزی نوع و ماهیت هزینه ها نشان داده می شود ولی مشخص نمی گردد که هر هزینه برای نیل به کدام هدف یا اجرای کدام برنامه یا فعالیت خاص انجام شده است .
2- بودجه ریزی افزایشی
بودجه ریزی افزایشی برای اجتناب از مشکلات ناشی از کار عظیم و پر دردسر بودجه نویسی سالانه ابداع شده است .
بدین ترتیب هر سال مجددا از اول اقدام به کار پیچیده بودجه نویسی نمی شود, بلکه بودجه ریزان با قبول بودجه سال گذشته توجه را روی تغییرات افزایشی متمرکز می کنند
3- بودجه برنامه ای
بودجه برنامه ای بودجه ای است که در آن اعتبارات سازمانهای دولتی بر حسب وظایف, برنامه ها و فعالیتهایی که آنها باید در سال مالی اجرای بودجه برای نیل به اهداف خود انجام دهند, پیش بینی می شود. به عبارت دیگر در بودجه برنامه ای مشخص می شود که دولت و دستگاههای دولتی در سال اجرای بودجه اولا چه اهداف, وظایف و مقاصد مصوبی دارند و ثانیا برای نیل به اهداف و مقاصد مذکور باید چه برنامه ها, عملیات و فعالیتهایی را با چه میزان اعتبار انجام دهند .
4- بودجه عملیاتی
بودجه عملیاتی یا بودجه بر حسب عملیات بر اساس وظایف, عملیات و پروژه هایی که سازمانهای دولتی تصدی اجرای آنها را بر عده دارند تنظیم می شود . در تنظیم این نوع بودجه به جای توجه به کالاها و خدماتی که دولت خریداری می کند و یا به عبارتی به جای توجه به وسایل اجرای فعالیتها, خود فعالیت و مخارج کارهایی که باید انجام شود , مورد توجه قرار می گیرد .
در بودجه عملیاتی علاوه بر تفکیک اعتبارات به وظایف, برنامه ها , فعالیتها و طرحها حجم عملیات و هزینه های اجرای عملیات دولت و دستگاههای دولتی طبق روشهای علمی ای مانند حسابداری قیمت تمام شده محاسبه و اندازه گیری می شوند .
5- نظام بودجه بندی طرح و برنامه(ppbs)
نظام بودجه بندی طرح و برنامه تلاشی است برای ترکیب و تلفیق بودجه بندی با برنامه های کلی به عنوان یک مجموعه واحد که نشان دهنده خطوط اصلی و خط مشی های کلی سازمان و دولت است .
اجزای بودجه بندی طرح و برنامه عوامل جدیدی نیستند زیرا طرح ریزی, برنامه و بودجه بندی طرح و برنامه است .
با استفاده از نظام ppbs می توان برنامه ریزی , طرح ریزی, بودجه نویسی, اطلاعات مدیریت, کنترل مدیریت و ارزشیابی برنامه ای را به هم مرتبط ساخت و در عین حال نسبت به تجزیه و تحلیل نظام سند هر یک از عناصر تاکید کرد .
6- بودجه بندی بر مبنای صفر
بودجه بندی بر مبنای صفر, که نقطه مقابل بودجه افزایشی است, تعدیل بودجه بر تفاوت بین سال جاری و سال بودجه ای متمرکز است . این بودجه بندی سعی دارد که این نقیصه را بر طرف کند که تعدیل مجدد هر فعالیت از مبنای صفر است و برای هر فعالیت یا برنامه باد توجهی وجود داشته باشد که آیا لازم است یا نه؟
در بودجه بر مبنای صفر هزینه ها به جای اینکه بر مبنای سطح جاری محاسبه شوند از صفر شروع می شوند .
7- بودجه بندی بر مبنای هدف
این رویکرد که نظام بودجه ریزی طرح و برنامه و مبنای آن را رد می کند در بعضی کشورها تحت عنوان (بودجه ریزی پاکتی) نامیده میشود .بودجه ریزی بر مبنای هدف, بودجه ریزی با فرایند جیره بندی از بالا به پایین است که در آن تعیین اولویتها و محدودیتها در بالا اساس انتخاب راهکارها در پایین است.
این نوع بودجه بندی نه بر عقلایی بودن اقتصادی که بر عقلایی بودن سیاسی تکیه میکند .
کسب منابع و چگونگی تخصیص آن به آحاد جامعه، انگیزه اصلی تهیه و تنظیم بودجه دولت است. همه دولتها، چه در کشورهای پیشرفته که از روشهای نوین در تنظیم بودجه بهره منداند، چه در کشورهای در حال توسعه که آثار فنون و روشهای کارامد کمتری در تنظیم بودجه آنها وجود دارد و چه در کشورهای توسعه نیافته با روشهای بودجه بندی کاملا‌ً ابتدایی، اقدام به تعیین و تدوین چگونگی کسب درامد و تخصیص آن در قالب برنامه ای مدرن، با عنوان «بودجه کل کشور» میکنند. عمده¬ترین و رایجترین روشهای تنظیم بودجه در کشورها به ترتیب درجه رشدیافتگی آنها عبارتند از:
بودجه متداول؛ در این روش، درامدها و هزینه ها، صرفاً براساس اقلا‌م سالهای گذشته پیشبینی می شود بدون آن که معلوم شده باشد هزینه ها برای اجرای چه برنامه و هدفی است.
بودجه برنامه ای؛ در این روش ابتدا اقداماتی که دولت موظف است از طریق دستگاهها در سال آینده انجام دهد مشخص می شود. سپس هزینه ها براساس فعالیتهای جاری و عمرانی از پیوستن طرحها، فعالیتها و برنامه ها به شکل فصل و امور تخصیص می یابد.
در این روش، به دلیل نبود اطلا‌عات مورد نیاز و یا بی ثباتی شرایط محیطی، پیشبینی بهای تمام شده فعالیتها، طرحها و برنامه های منظور شده در بودجه امکانپذیر نیست و تخصیص هزینه صرفاً برمبنای اطلا‌عات فعالیتهای مشابه در سالهای پیش و اعمال تغییرات آثار تورمی صورت می¬پذیرد.

از این روست که هنگام تصویب بودجه در مجلس، به دلیل در دسترس نبودن بهای تمام شده و محاسبات درخور اتکا، لزوم انجام بحث و جدلهای چندین و چند روزه، برای تصویب لا‌یحه ضروری می شود و گاهی اقلا‌م تصویب و ابلا‌غ شده، در عمل دچار انحرافات متعدد از برنامه شده و یا در نهایت متوقف می گردد. لذا در چنین وضعیتی، کشمکشهای متعدد میان کارفرمایان دولتی و پیمانکاران به دلیل ناممکن بودن اتمام طرحهای واگذاری و واقعی نبودن قیمتهای تعیین شده برای اجرای امور، باعث طولانیتر شدن نوبتهای رسیدگی به اختلا‌فات مزبور در دادگاهها و پیامدهای ناخوشایند اجتماعی دیگری خواهد شد و این کلا‌ف سردرگمی است که کشورهای دارای این روش بودجه ای باید خود را از آن رها سازند.
بودجه عملیاتی؛ در تنظیم بودجه عملیاتی، دستگاهها باید دو مرحله زیر را سپری کنند:
1- اندازه گیری حجم کار،
2- محاسبه بهای تمام شده فعالیتها، در سال آینده.
در تهیه و تنظیم اطلا‌عات پیشگفته، از کارشناسانی چون مهندسان صنایع در انجام زمانبندی دقیق و تعیین اندازه هر بخشی از جزئیات فعالیتها و در نهایت کل طرحها استفاده می شود. این محاسبات با توجه به آثار تورمی یا رکود و سایر عوامل محیطی، تجزیه وتحلیل شده و بهای تمام شده برای تولید و عرضه کالاها ‌و خدمات تعیین میشود.

به دلیل اعمال دقت کافی در محاسبات مزبور و وجود ثبات اقتصادی و مهار نرخ تورم و کاهش نرخ سود بانکی، انحرافات ناشی از اقلا‌م واقعی و بودجه به حداقل ممکن کاهش می یابد وطرحها نیز در زمان تعیین شده و منطبق با بهای تمام شده مصوب تحویلپذیر خواهند بود و لذا:
اولا‌ً: رضایت کارفرما از پیمانکار موجب جلوگیری از بروز اختلا‌فات و تبعات آن در آینده خواهد شد،
ثانیاً: عملیات و وظایف تعریف شده برای مسئولا‌ن دستگاهها به طور کامل اجراپذیر بوده و افزایش سطح رضایت مردم و رفاه جامعه از دستاوردهای این روش است.
در حال حاضر، این روش در کشورهای توسعه یافته که زمینه های اطلا‌عاتی لا‌زم برای انجام محاسبات بهای تمام شده در آنها فراهم است،اجرا می شود.
یاداوری می شود به دلیل وجود پشتوانه های محاسباتی دقیق در طرحها و برنامه های ارائه شده به مجلس، چانه زنی نمایندگان هنگام بررسی و تصویب لایحه بودجه بر روی ارقام مندرج در لا‌یحه منتفی و یا به عبارت دیگر ناممکن است زیرا این موضوع تفهیم و اثبات شده است که در صورت تغییر در بهای قابل اختصاص به انجام طرح، فعالیت یا امور مندرج در لا‌یحه، اجرای آنها عملا‌ً با وقفه روبرو می¬شود. مردم نیز به تشکیلا‌ت دولتی خوشبین شده و به تدریج زمینه های اعتماد عمومی به دولتمردان تقویت می گردد.

مانع اساسی در دستیابی به بودجه عملیاتی در کشورهای در حال توسعه این است که دستگاههای اجرایی و بنگاههای اقتصادی این کشورها هنوز در محاسبه بهای تمام شده کالاها و خدمات تولید و عرضه شده در دوره های جاری و گذشته خود دچار مشکلا‌ت ریشه ای هستند. چگونه می توان انتظار داشت این سیستم ناکارامد بتواند بهای تمام¬شده کالاها و خدماتی را محاسبه و اعلام کند که در آینده قرار است تولید و عرضه شود و شاید برخی از اطلا‌عات آن هم به طور دقیق در دسترس نباشد.
بودجه برمبنای صفر؛ این روش برای نخستین بار در سال 1973 در ایالات متحد امریکا ابداع و اجرا شد. اجرای این روش باعث نوسازی و تحول در دستگاههای دولتی می¬شود.
مراحل اجرای این روش به شرح زیر است:
1- شناخت واحد فعالیت،
2- دسته بندی هر واحد فعالیت در قالب گروه فعالیتها و برنامه¬ها،
3- ارزشیابی و درجه بندی گروه فعالیتها بر حسب اولویت آنها،
4- انتخاب و تخصیص بودجه به گروهی از فعالیتها که ثمربخشی آنها اثبات می¬شود.
در این روش، پس از اجرای این مراحل برخی از فعالیتها و واحدهای دوره پیش تعدیل و ترکیب جدیدی برای استفاده کنندگان بودجه تعریف می-شود. این روش دارای مزیت انعطاف¬پذیری خاصی است.

**از مشکلات اجرایی بودجه بندی بر مبنای صفر، مقاومت مدیران و مسئولا‌نی است که فعالیت آنها در دوره پیش، ثمربخش تشخیص داده نشده و تصمیم به حذف آنها گرفته می شود.
روش اخیر برای برنامه های درازمدت (چندساله) مورد استفاده قرار میگیرد و با تلفیق آن با روش بودجه عملیاتی، امکان اجرای عدالت، تخصیص بهینه منابع و امکانات، در اختیار دولتمردان قرار خواهد گرفت.
بدیهی است در بخش عمومی وخصوصی مدیرانی موفقترند که بتوانند 5 وظیفه اصلی مدیریت یعنی برنامه¬ریزی، سازماندهی، هماهنگی، تصمیمگیری و نظارت و کنترل را به نحو احسن به انجام رسانند. بودجه عملیاتی و بودجه برمبنای صفر، ابزارهایی است که می تواند معیار قابل اندازه گیری مناسب در خصوص برنامه ریزی، تصمیمگیری و کنترل صحت عملیات را در اختیار مسئولا‌ن قرار دهد. بنابراین، هرگونه تعلل در آماده سازی زمینه های لازم برای دسترسی به بودجه عملیاتی و توزیع عادلا‌نه ثروت و تخصیص بهینه هزینه ها، با استفاده از روشهای علمی آزموده شده در کشورهای صنعتی امروز پذیرفتنی نبوده و مسئولان ذیربط باید پاسخگوی مطالبات آیندگان باشند.

به طور خلاصه:

بودجه‌ریزی عملیاتی عوامل "صرفه‌جویی" و "اثربخشی" را به ابعاد سنتی بودجه‌ریزی اضافه می‌کند. نظام بودجه‌ریزی عملیاتی بین "کارآیی" و "اثربخشی" تمایر قائل می‌شود. در"کارآیی" استفاده مفید از منابع مورد نظر است، در حالیکه "اثربخشی" با عملکرد مرتبط است. در بودجه‌ریزی عملیاتی طبقه‌بندی عملیات به‌نحوی است که هدفها شفافتر بیان می‌شوند، ارزیابی بودجه سهل‌تر بوده و در روش هزینه‌بندی آن ارتباط بین داده و ستانده مورد توجه قرار می‌گیرد.
مهمترین هدف بودجه‌ریزی عملیاتی اصلاح مدیریت بخش عمومی و افزایش اثربخشی مخارج این بخش است. ویژگی‌های اساسی این اصلاح عبارتند از:
* ارزیابی پاسخگویی مسئولین دستگاههای اجرایی براساس معیار دستاوردهای فعالیتهای آنان، دامنه تاثیرگذاری‌ آنها جهت نیل به دستاوردها و بودجه و امکاناتی که برای تحقق دستاوردها به مصرف رسیده است.
* ارزیابی پاسخگویی مدیران دستگاههای اجرایی به مسئولین ذیربط براساس محصولاتی که باید تولیدکنند و بودجه و سایر امکاناتی که برای تولید این محصولات بکار می‌گیرند.

* تضمین و تحکیم پاسخگویی از طریق مبادله موافقتنامه بین مدیران و مسئولین دستگاههای اجرایی و بین مسئولین دستگاههای اجرایی و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور (به نمایندگی از طرف دولت).
* استقرار نظام بودجه‌ریزی ستانده محور
* دادن اختیارات لازم به مدیران در انتخاب نهاده‌های لازم برای تولید محصولات مورد نظر
* ارزیابی مستمر عملکرد مدیران و مبنا قراردادن نتایج عملکرد به عنوان یکی از معیارهای تخصیص اعتبارات.
* اصول و مفاهیم هزینه‌یابی محصول

برای اجرای نظام فوق اقدامات اساسی زیر باید انجام گیرد:
1- برنامه‌های عملیاتی دستگاههای اجرایی جهت تحقق اهداف بخش ذی‌ربط بازبینی، اصلاح و نهایی شود.
2- در چارچوب وظایف مصوب دستگاههای اجرایی، فعالیتهای کمیت‌پذیر ذیل هر یک از برنامه‌های نهایی شده تعیین گردد.
3- هزینه تمام شده هر یک از فعالیتها برای دستیابی به هدف تعیین شده محاسبه گردد.

4- یک نظام نظارتی و گزارشگیری مستمر تمامی مراحل کار استقرار یابد.
چکیده
بودجه مهمترین عامل برنامه ریزی برای مدیریت هر سازمان ازجمله کتابخانه های تخصصی به شمار می آید. بودجه به عنوان شرح صورت وضعیت و پیش بینی درآمدها و هزینه ها برای یک دوره، مدیر را در کنترل و سلامت مالی کتابخانه کمک می کند. بودجه واعتبارات کتابخانه باید در مرحله اجرایی به طورصحیح قابلیت انعطاف داشته باشد. به صورتی که نیازهای کاملا فوری و ضروری را بتوان موقتا" یا دایما" جانشین یک یا دو فقره از مخارج دیگر کرد. در این مقاله ابتدابه تعریف بودجه، اهداف بودجه، انواع روشهای آماده سازی بودجه و مشکلات بودجه در کتابخانه تخصصی پرداخته شده و در انتها به راهکارهای کمی و کیفی در این زمینه توجه گردیده است.
کلیدواژه ها: بودجه[1]، بودجه بندی، کتابخانه های تخصصی [2]
مقدمه
برآوردبودجه دراداره کتابخانه نه تنهاازاساسی ترین امورمدیریت است بلکه اصولی ترین وسیله نظارت بر خدمات کتابخانه نیزمحسوب می شود . رفع نیازها و دستیابی به هدفهادرچهارچوب بودجه امکان پذیراست. ودرحقیقت پایه واساس سازمان کتابخانه به نیروی مالی آن بستگی دارد . افزایش تصاعدی حجم انتشارات درجهان امروز یابه اصطلاح انفجاراطلاعات باعث افزایش درخواست دانشمندان ومتخصصان برای آگاهی سریع وبه موقع از این اطلاعات شده ولزوم ارایه خدمات اطلاعاتی ، اطلاعات ملی ، منطقه ای وبین المللی رااجتناب ناپذیرساخته است،درمجموع همه این عوامل موکدلزوم بودجه کافی وتنظیم دقیق آن است،اهمیت این موضوع به اندازای است که دربعضی ازکتابخانه های بزرگ تقریبا"نیمی ازسال به مطالعه و تنظیم بودجه ونیمه دیگر سال به هزینه نمودن کامل بودجه اختصاص می یابد.(علومی،1376،ص49)
ازاواسط دهه ء1980 لازم بود که کتابداران و مدیران اطلاع رسانی بامسایل مالی آگاه شوند . اگرچه همیشه مواردی وجود دارد که در این زمینه انتقادات مهمی ازفعالیتهای مالی خودشان داشته باشد . هیگل[3]می گوید : حسابرسی کردن یک کارسخت ومهمی نیست اما منظور از آن تصمیم گیری توسط افراد تعلیم دیده برای مورد استفاده صحیح قراردادن منابع با روشهای رایج ارزیابی
پولی است .16 سال پیش رابرت[4]این مورد را امکان پذیر کرد که فعالیتهای برآورد هزینه کتابخانه ها و واحدها بااطلاع تکنیکهای موجود برای حمایت از مدیریت اقتصادی کتابخانه و خدمات اطلاع رسانی یکی ازضعیف ترین بخشهای موجود در مجموع مدیریتی کتابخانه است. آگاهیهای رو به رشد درباره اهمیت مدیریت مالی باعث ایجاد فشارهای بیرونی و تاثیرگذار برروی متخصصین اطلاع رسانی ازاوایل دهه1980شد. همه کتابخانه ها از محدودیت وکمبود منابع مالی رنج برده اند که هنوز هم این کمبود منابع پولی و مالی وجود دارد. این مسایل براین نکته تاکید دارد که افراد متخصص اطلاع رسانی که دارای درک کاملی از مدیریت مالی هستند استخدام شود . مدیران ماهر به اهمیت فراوان و قرار گرفتن یا داشتن چنین توصیفی برای تکنیکهای کاربردی آگاهند .این تکنیکها شامل موارد زیر است : کنترل هزینه ،استفاده ازمنابع به بهترین نحو، توجیه منابع اضافی ،توجیه فراهم آوری منابع آوری ،درآمد زایی (mckay.2003 p.2-3)
باتوجه به آنچه که گفته شد کتابخانه های تخصصی باید از بودجه کافی ،مستقل و مناسب با هدفها و وظایف مدون و محسوب خود برخوردار باشند تا بتواند نیازهای اطلاعاتی جامعه استفاده کننده را به راحتی برآورده سازند. (تعاونی،1370،ص47).
کتابداران باید مدیریت مالی و همچنین مهارتهای اجرا کردن بودجه در کتابخانه های تخصصی را آموزش ببینند(cropley .1991)
در این بررسی کوتاه به طور کامل و عمیق نشان دادن واقعیتهای موجود در مدیریت مالی امکان پذیر نخواهد بود با وجود این امیدواریم این راهنماییها دیدگاه کمی از زمینه موضوعی درزمینه بودجه در کتابخانه های تخصصی را ارایه نماید.
تعریف واژه بودجه و بودجه بندی(به معنی عام)

واژه بودجه درفارسی اززبان فرانسه اقتباس شده ودرفرانسه نیز ازانگلیسی اقتباس شده است وعلت این امرآن است که رویه تنظیم بودجه وبه تصویب رساندن آن درپارلمان ابتدا ازکشور انگلستان شروع شده است .
واژه بوژت ( Bouget ) یک واژه فرانسه قدیم است و به کیف چرمی اطلاق میشده است که وجوه نقد ر ا د ر آن نگهداری می کردند،
در انگلستان کیف چرمی ای که محتوی صورت مخارج مورد نیاز پادشاه بود توسط خزانه دار وی ، که بعدا وزیر دارایی نامیده شد ، برای تصویب وجوه مورد نیاز پادشاه به پارلمان عرضه می شد. آن کیف (باجت) نامیده می شد و بتدریج اطلاق اصطلاح بودجه از کیف به محتویات آن تغییر یافت . به عبارت دیگر ، صورتحسابهای مزبور بتدریج در یک صورتحساب واحد گنجانده و تحت عنوان ( باجت) در انگلیس و (بودجه) در فرانسه به کار رفت و در سایر زبانها نیز مورد استفاده قرار گرفت . (lynch.p.36)
قبل از انقلاب مشروطه چنین واژه ای در زبان فارسی به کار نمی رفته است و پس از آن چون قانون اساسی ایران بیشتر از قوانین اساسی بلژیک و فرانسه ترجمه و اقتباس شده، این واژه نیزهمراه قوانین مالی فرانسه ترجمه و وارد قانون محاسبات عمومی ایران و زبان فارسی گشته است(میرزایی اهرنجانی،ص.2). بودجه تعاریفی مختلف دارد که به چند نمونه اشاره می کنیم.
فرهنگ لغت آکسفورد بودجه را چنین تعریف می کند ، مقدار پولی که یک شخص یا سازمان در یک دوره زمانی خاص در قالب یک طرح مصرف می کند. یک حالت درآمد احتمالی و هزینه ها برای سال مورد نظر با پیشنهادهای مالی ارایه شده که سالانه توسط رییس امور مالی و برنامه ریزی از طرف وزارتخانه برای ارایه به مجلس تهیه می شود که بعضی اوقات برای سرمایه های (0xford.2003)اوقات برای سرمایه های ملی و تعریف شده برای سازمانها ی رسمی نوشته می شود
بودجه یک طرح مرتب و هماهنگ از برنامه ریزی مالی و مدیریت است و ابزار اصلی برنامه ریزی ، انگیزش وکنترل کسب وکار (woelfel.1987.p.30) می باشد.
حالت تخصیص هزینه ها ویادرآمدهاتحت یک سرفصل مشخص برای دوره انتخاب شده دربسیاری ازسازمانهااین بودجه تاپایان زمان اعتبار غیر قابل انتقال هستند.
بودجه ریزی بیان سیاستها و برنامه های دولت و ابزاری برای بررسی سالانه اهداف برنامه ها و اثر بخشی ابزارهای به کار گرفته شده برای نیل به آن اهداف است . و سرانجام بودجه ریزی : هنر قطع هزینه های اضافی از بدنه دستگاهها بدون کمترین سر و صدا (ابراهیمی نژاد،1380،ص.14).
بودجه یک برنامه مالی برای یک دوره محدود زمانی است که بوسیله آن ، درآمدها و سایر منابع تامین اعتبار و نیز هزینه های برنامه ها و عملیات برای رسیدن به اهداف خاص و معین پیش بینی می شود(موسی خانی،1382،ص13).
بودجه برنامه عملیات مالی دولت یا سازمانهای دولتی وغیرانتفاعی برای یک مدت معین مثلا"یکسال مالی است.دربودجه هزینه برنامه ها ،طرح ها،پروژه هاوفعالیتها وهمچنین درآمدهاوسلیرمنابع مالی لازم برای تامین هزینه های موردبحث پیش بینی می شود.(سعیدی،1380،ص2)
تعریف واژه بودجه و بودجه بندی: (به معنی خاص)
بودجه عبارتست از شرح صورت وضعیت و پیش بینی درآمدها و هزینه ها برای یک دوره درآینده یک کتابخانه تخصصی و یک (seer :2000) ابزارمدیریتی است که مدیر را درکنترل و سلامت مالی کتابخانه کمک می کند
استفل[5]بودجه در کتابخانه تخصصی را این چنین تعریف می کند: بودجه بندی (مشخص کردن، تخصیص دادن ،افزایش دادن و مدیریت صندوق مالی کتابخانه)است که یکی از دو عامل مهم و ضروری در مدیریت و داشتن خلاقیت در مدیریت می باشد.
تالبوت [6]بودجه را به عنوان یک موقعیت پولی برای سازمانها یی که دارای نگرانی هایی درباره اولویتهای کتابخانه داردتعریف می کند. (mckay2003p.5-7)
اهداف بودجه:‌
بودجه همانطور که سایر سازمانها ازجمله سازمان مادر یک کتابخانه تخصصی را تحت تاثیر قرارمی دهد. خودکتابخانه را نیز تحت تاثیر قرارمی دهد. سه هدف عمده بودجه عبارتند از:
1-برنامه ریزی[7]2-همکاری ومشارکت[8] 3-نظارت وکنترل[9]
این سه کارکرد بیان می دارد که بودجه و فرآیند مدیریت مالی انعطاف پذیر است اما از طریق یک دوره مالی جوابگو می باشد.
بودجه معمول ترین بعد(مخرج)یک سازمان است و در چرخه هر سازمان ثابت می باشد. حال به دنبال موارد سه گانه ای که مربوط به اهداف بودجه می باشد می پردازیم.
1 - برنامه ریزی : اولین مرحله در فرآیند مالی و بودجه بندی ،برنامه ریزی است .محصول نهایی فرآیند برنامه ریزی ایجاد برنامه استراتژیک است
تهیه برنامه به امتحان و بررسی همه جانبه در واحدهای اطلاع رسانی که در سازمان مذکور تاثیرگذار هستند نیاز دارد. آنچه در فرآیند برنامه ریزی باید مدنظر قرار گیرد:1- مشخص ساختن وتوافق برروی اهداف عینی واصلی سازمان 2- ذکر دستورالعمل ما و اولویتها3 -تهیه یک چارچوب برای سیاستگذاری و تصمیم گیری 4- کمک به تخصص مناسب 5 -تعیین کردن مسایل بحرانی و محدودیتها .
و آنچه که به عنوان موارد اساسی واصلی در بودجه بندی باید رعایت شود عبارت است از: اینکه بودجه باید برای پوشش دوره معین و تعریف شده ارایه شود .برای مدت زمان معین ،ازپیش تعیین و تصویب شود. اهداف کیفی و کمی و مالی در فرآیند بودجه بندی منظور گردد، فرآیند بودجه را تعریف کند تا با تطبیق آن مطمئن شوند سازمان می تواند به اهداف خود برسد.
بعدبرنامه ریزی بودجه کتابخانه ازطریق مدیریت از سطوح بالاو پایین روی پرسنل کتابخانه تاثیرمی گذارد.از بالا مدیر کتابخانه بااهداف سازمانی که ارتباط برقرارمی کند،انتظارداردکه سطوح پایین تربرآن اساس رویه های خودراتنظیم کنند.
ازپایین همه پرسنل کتابخانه تخصصی به صورت نظری در توسعه بودجه مشارکت می کنند به ویژه زمانی که ازبودجه خطی استفاده می شود. .(mckay.2003.p.7)

2-همکاری ومشارکت : بودجه به عنوان یک نقطه اتکا ، برای همکاری بین برنامه های کتابخانه تخصصی وپرسنل کتابخانه تخصصی عمل می کند . بودجه وسیله ای برای اشتراک اطلاعاتی که درارتباط بابرنامه ، توسعه وکاربرد می باشد را ارایه می دهد.
3- نظارت و کنترل: درهمه سطوح مدیریت بودجه ،عنصرکنترل ونظارت کارایی موثری را ارائه می دهد خواه به صورت روزانه باشد و خواه طولانی مدت. کنترل ونظارت اصطلاحاتی هستندکه اغلب بصورت تعاملی به کاربرده می شوند.اگر بودجه کتابخانه های تخصصی موازی اهداف سازمان باشد بنابراین اجرای استانداردهای بودجه که به وسیله خدمات کتابخانه اندازه گیری می شودبه عنوان عنصر منطقی کنترل و نظارت بیان می شود. (Dossett.2004)
دیمان اهداف بودجه را به گونه ای دیگر بیان می کند:
1- پیش بینی خدمات آینده کتابخانه ،هزینه های خدمات و هزینه های دیگر که هدفهای مطلوب را بهبود ببخشد.
2- پیش بینی شرایط مالی آینده کتابخانه و نیاز آینده برای سرمایه.
3-تلاشهای هم عرض بخشهای مختلف کتابخانه برای حرکت به سمت معمولی ترین هدفها.
4- سرعت دادن به بازده عملکرد بخشهای مختلف کتابخانه
5- داشتن کنترل موثر برروی بودجه مالی کتابخانه
6- کنترل مرکزی بر روی کتابخانه از طریق گزارش های مالی(Dhiman.2005.p.129)

انواع روشهای بودجه بندی:
دراصطلاح علمی بودجه ممکن است به شیوه های گوناگون به وسیله نوع وروشهای آماده سازی شرح داده شود.
1-بودجه بندی براساس نوع هزینه یامصرف:
هزینه های جاری که بیانگر بودجه روزمره می باشد که برای هزینه های عمومی استفاده می شود. هزینه های جاری دارای جنبه جاری ، عادی وتکراری می باشند ودرمقابل دریافت کالا وخدماتی انجام می شوند که برای اجرای عملیات و وظایف جاری کتابخانه های تخصصی ضروری هستند.
که این هزینه ها شامل الف :هزینه های پرسنلی ب:هزینه های اداری می باشد.
الف-هزینه های پرسنلی
هزینه هایی هستندکه درانجام خدمت ویابه واسطه آن ،بطورمستقیم یاغیرمستقیم تحت عناوین مختلف حقوق ،دستمزد ،مزایا، پاداش ،اضافه کاروامثال آنها به پرسنل پرداخت می شوند
ب-هزینه های اداری:
هزینه های اداری عمدتا "در مقابل دریافت خدمات وکالای مصرف شدنی از اشخاص خارج از سازمان پرداخت می شود.
نوع دوم هزینه ها هزینه های سرمایه ای[10] می باشد. که بیانگراعتباربرای موارد اصلی است ومخارجی هستندکه موجب ایجاد یا افزایش اموال و داراییهای ثابت می شود (مانند خرید یا احداث ساختمان، خریدزمین، خریدکالای مصرف نشدنی و...)

2-بودجه بندی براساس داده های مدیریتی:
این نوع تقسیم بندی ،این گونه است که ممکن است مستقیم یا با نظارت اعمال شوند. بودجه مستقیم توسط مدیراطلاع رسانی تیم مدیریت اعمال خواهد شد.
بودجه مشارکتی نیازمند این مسئله است که واحدهای اطلاع رسانی برای تنظیم آن مشارکت می کنند.
3-بودجه بندی براساس روش آماده سازی:
در درجه بندی این روشها از روش خطی به بودجه بندی بر مبنای صفر[11][11]روشهای متنوعیهست که در آن بودجه می تواند تهیه و نمایش داده شود. (mckay.2003.p21)

انواع روشهای آماده سازی بودجه:[12]
اگر چه انواع زیادی ازانواع بودجه وجود دارد ولی بیشتر کتابخانه های تخصصی یک نوع ازانواع بودجه رابه کار می برند. این انواع عبارتند از : الف-بودجه بندی متمرکز ب-بودجه بندی خطی ج-بودجه بندی فرمولی د-بودجه بندی برنامه ای ه- بودجه بندی عملیاتی و-نظام طرح ریزی،برنامه ریزی،بودجه بندی ز-بودجه بندی برمبنای صفر .
الف-بودجه بندی متمرکز[13]:
در این نوع بودجه بندی ، بودجه به وسیله سطوح بالای مدیریت به صورت یکجا برای منابع کتابخانه در نظر گرفته می شود . از زمانی که این بودجه نتوانست اهداف سازمان را برآورده کندمدیران کتابخانه بیشتر از نوع دیگر بودجه استفاده می کنند. اگر چه بودجه بندی متمرکز می تواند دارای انعطاف پذیری سطح بالا و کنترل برروی کتابخانه باشد ولی مدیران کتابخانه کمتر ازآن استفاده می کنند. بودجه بندی متمرکز به این منوال می باشد که به طوریکجا برای کتابخانه تخصیص داده می شود ومدیر کتابخانه آنرابه سطوح پایین تربین برنامه ها وخدمات تخصیص میدهد.
ب-بودجه بندی خطی:[14]
معمولی ترین بودجه ای که درکتابخانه هااستفاده می شود بودجه خطی می باشدوبه خاطرآسان بودن این نوع بودجه،دپارتمان آن رابه عنوان بخشی ازکار، آن راتعریف کرده وبه گروه اجرایی می سپاردلذابودجه به ساده ترین نحو برای مبالغ خاص تهیه شده وبه خریدهای عمومی می رسد. بودجه خطی باید حاوی مطالب و دستورالعملهایی برای همه جنبه های مصرف مستقیم با یکدیگروتامین سایرفاکتورهاباشد.بودجه بندی خطی ساده ترین روش برای جمع آوری داده ها است که بطورکامل برمبنای مصارف سالهای قبل می باشد.
ج-بودجه بندی فرمولی[15]:
بودجه بندی فرمولی نوعی سیستم بودجه ای است که دراوایل سال1990 به
بوجودآمدوبیشتردرکشورآمریکارایج است.
تخصیص بودجه دراینجا براساس فرمول محاسبه می گرددوبرای تعیین نمودن اینکه آیاتمامی اعتبارتخصیص یافته یادرصدی ازآن برای واحدهای موردنظرجذب شده است یانه که فرمول مورداستفاده قرار می گیرد،ولی ایرادی که به این بودجه بندی واردمی دانندفقدان شناسایی اهداف سازمان مادر می باشد.
د-بودجه بندی برنامه ای:[16]
بودجه بندی برنامه ای مرحله بالاترازروش ساده بودجه بندی خطی است . در این نوع از بودجه بندی ، بیشتر روی خدمات کتابخانه که برای ارباب رجوع تهیه می شودتمرکز می کند،به عنوان مثال خدمات مرجع یاخدمات امانت این نوع بودجه بندی راجایگزین بودجه بندی خطی به حساب نمی آورند بلکه آن رامکملی برای بودجه بندی خطی می دانند . بودجه بندی برنامه ای بیشتر با اهداف سازمان مرتبط است .دربودجه بندی برنامه ای نیز مانندبودجه بندی خطی ازطبقه بندی اعتبارات برحسب فصول ومواردهزینه استفاده می شود با این تفاوت که دربودجه خطی کل اعتبارات درموارداین فصول ومواد هزینه پیش بینی می شوددرصورتی که دربودجه برنامه ای اعتبارات هریک ازبرنامه ها وفعالیتهاوخدمات کتابخانه تخصصی درقالب فصول ومواردهزینه پیش بینی می گردد(به عنوان مثال خدمات مرجع امانت کتابخانه ای ،فضای عمومی،اداره کتابخانه وبرنامه ریزی رفاهی)
ه-بودجه عملیاتی [17]
بودجه عملیاتی دربعضی ازکاراکترها با بودجه بندی برنامه ای اشتراک دارد اما بودجه عملیاتی از ابتدا برروی آنچه که پرسنل انجام می دهند و یا آنچه که آنها برای کامل کردن خدمات کتابخانه انجام می دهندمتمرکز می شود،دراین نوع بودجه بندی وظایف نسبت به برنامه ها پررنگ تر می باشد.
بودجه بندی عملیاتی به جای توجه به کالاها و خدماتی که خریداری می شود و یابه عبارتی به جای توجه به وسایل اجرای فعالیتها خودفعالیت و مخارج کارهایی که باید انجام شود را مورد توجه قرار می دهد.
بودجه عملیاتی حدود فعالیت و عملیات طبقات پایین سلسله مراتب را بررسی می کند درحالی که بودجه برنامه ای بیشتربه طبقات بالا می پردازد. بودجه عملیاتی در کتابخانه های تخصصی بیشتر در بخش فنی مانند(فهرست نویسی و فرآیند مواد) در بخش برنامه ریزی(انتخاب کارمند، مصاحبه، اتوماتیک کردن کتابخانه)و در بخش ارباب رجوع (مانندمیزامانت، ارتباطات تلفن)کارکرد دارد. بطورکلی بودجه عملیاتی بیشتربر روی کمیت تکیه می کند تا کیفیت فعالیتهای انجام شده.
و-نظام برنامه ریزی ،برنامه نویسی و بودجه[18]
روش "پی.پی.بی.اس" یکی از گسترده ترین روشهای اجرایی بودجه بندی برنامه ای به شمار می آید ویک کارکرد بسیار باارزش دارد."پی. پی. بی .اس" یکی از کاملترین روشهای بودجه بندی است و وقتی این سیستم به طور کامل اجرا شود به مدیران اطلاعاتی امکان می دهد تا بهترین اقدام در تخصیص منابع برای گسترش در سطح سازمانها به نسبت واحدهای اطلاع رسانی صورت گیرد.
برای آماده سازی"پی.پی.بی.اس"این موارد بایدانجام شود:
1- مشخص کردن اهداف سازمان، گزینش مواردمشخص ازبین موضوعات مختلفی که با اهداف سازمان مرتبط است ،دراین بررسی باید گذشته هانیزموردبررسی قرار گیرد.
2-جمع آوری اطلاعات باید در راستای مشخص کردن موضوع مناسب باشد.
3-گزینش بهترین ها به معنی انتخاب بهترین موضوعات است.
4-مشخص کرد نتیجه بودجه ها و برنامه های سازمانی.
"پی.پی.بی.اس" تمامی جوانب برنامه های استراتژیک واحد اطلاع رسانی را شامل می شود و ضروری است که اهداف سازمان تا آن جایی که امکان دارد بر پایه سطوح مختلف اطلاع رسانی پی ریزی شود. بودجه نمایی ارائه شده روش های مختلفی دارد که قادر خواهد بود خدمات ویژه ای را برای واحد اطلاع رسانی نشان دهد . این امکانات به مدیران امکان می دهد تا چگونه به اهداف واحدهای اطلاع رسانی نائل شوند.
نظامی که شامل مبنای تصمیم گیری مناسب و معقول در مرحله سیاست سازی و اعلام خط مشی طراحی برنامه های اجرایی و تخصیص منابع محدود میان نیازهای نامحدود بوده و برقراری ارتباط مداوم بین این عوامل را فراهم می سازد. به این ترتیب هریک از اجزاء نظام از لحاظ نیل به هدفهای تعیین شده در ارتباط با جزء دیگر نقش دارد.(فرج وند،1381 ،ص209)
ز-بودجه بندی برمبنای صفر:
بودجه بندی بر مبنای صفرنوع پیشرفته سیستم "پی.پی.بی.اس"است که تمام عوامل اجرایی(برنامه ها،فعالیتها)و درحین عملکرداطلاع رسانی برای بودجه یکسال برمبنای صفردوباره بازنویسی می شوندوبرطبق این سیستم بودجه به سادگی برمبنای رضایت بودجه های سال قبل پایه ریزی می شود . در این سیستم تمام قیمتهای یک سازمان با بودجه صفر شروع به کار می کنند و بایست نسبت به آن اصل کسب رضایت کنند. (mckay.2003.p21)
بودجه بندی برمبنای صفر توجیه مجدد هر فعالیت ازمبنای صفر است وبرای هر فعالیت یابرنامه باید توجیهی وجود داشته باشد که آیا لازم است یا نه؟ با چنین بودجه ای برای هر ریالی که مصرف می شود باید توجیه منطقی وجود داشته باشد.درظاهر بودجه بندی بر مبنای صفر باعث می شود که بتوان اولویتهای بودجه رابه شیوه ای بهتر تعیین کرد و کارآیی سازمان را بالا برد،ولی واقعیت این است که چنین کاری باعث می شود تا مقدار بیشتری کارهای دفتری انجام شود واحتمالا روحیه افرادومدیرانی که بایداقلام هزینه- های پیشنهادی دلایل موجه ای ارائه نمایند،تضعیف گردد. (فرج وند،1381،ص209)
ازدهه 1975به بعد به دلایل اینکه هزینه کاربرد آن ها از سوددهی شان بیشتر بود، استفاده از آنها در کتابخانه ها و فیلدهای اطلاعاتی منسوخ شده است.
فرآیند بودجه بندی(ارائه،تصویب،مصارف بودجه، کنترل بودجه):
فرآیندهای بودجه واحدهای اطلاع رسانی عمدتا"به نوع سازمان مادر وابسته اند. کتابخانه های تخصصی بودجه مشخص و مستقلی نداشته باشد ومستقیما"ازسوی حسابهای دیگرسازمان تامین شوند. آماده سازی بودجه اطلاع رسانی به شیوه های مورداستفاده درسازمان موردنظروابسته است وبسیاری ازبودجه ها ممکن است تلفیقی ازانواع بودجه هایی باشد که قبلا"ذکرشده است .
برای انجام فرآیند بودجه بندی رئوس بودجه باید مشخص شود که این رئوس شامل موارد زیر می باشد.
هزینه های دستمزد،کتاب ها،رساله ها ،نشریات،روزنامه هاوپیا یند ها ،امانات بین کتابخانه ای ،هزینه های ارتباطی ،حمل ونقل،آموزش،کنفرانس ها،هزینه های اداری،هزینه های کمکی مثل اجاره،استهلاک ساختمان های رهن گرفته شده، نظافت ، سیستم گرمایشی ،روشنایی،هزینه های غیر مترقبه بدون در نظر گرفتن مکانیزمی که برای آماده سازی بودجه به کار گرفته می شود ،مدیربخش اطلاع رسانی همراه بایدمیزان واقعی پول رابرای تعیین بودجه در نظر بگیرد.
آخرین مرحله ازهر فرآیند بودجه ای درخواست بودجه برای تامین منابع برای مدیریت کتابداران است .پس بنابراین ضروری است که واحد اطلاع رسانی همیشه وقتی که بودجه را آماده می کند یک دیدی نسبت به سازمان داشته باشد.
درحین فرآیندبرنامه ریزی واحداطلاع رسانی بایدمطمئن شودکه اوازمواردزیرآگاهی دارد.اهداف سازمان،موضوعاتی که سازمان خودش رادرگیرآن می داند،چگونه بودجه کتابخانه بادخل وخرج سازمان مقایسه می شود.
البته درتنظیم بودجه مناسب بایدمواردزیررافراهم نمود:
1-پیشینه اطلاعاتی مناسب ومرتبط باواحداطلاع رسانی.
2-بحث مختصری پیرامون برنامه های مرتبط بادوره های کاری.
3-بررسی بودجه بااطلاعات زمانی مناسب.
4- جزئیات هزینه ها (mckay.2003.p.26)
ارائه رسمی بودجه کلیدموفقیت مدیروروشهایی است که به سازمان مربوط است وممکن است ازسال مالی نسبت به سال مالی دیگر درهمان سازمان تغییر کند. با پایان یافتن تنظیم بودجه ،مدیران کتابخانه های تخصصی آن رابرای منابع موردنظرمصرف می کنند،مصرف پول ازقوانین خاصی پیروی می کندوبستگی به سازمان داردوراهکارهایی که با مشارکت سازمان است برنامه ریزی می شود این راهکارهابایداطمینان دهدکه مواردمصرف دارای ارزش مشخص بوده باشدوبرآوردکننده اهداف سازمان باشندوتنهابه کالاهایی پول پرداخت شودکه خریداری شده وتحویل داده شده است وبرای پایان سال مالی مدیران اجرایی باید در غالب یک مدل صحیح عمل کنند (mckay.2003.p.8-9)
نارسایی های بودجه بندی :
1-بودجه ،بیانگرراهبردهای سازمان نیست وعموما"به ارقام مالی برای یک دوره ی 12 ماهه متکی است.
2-عوامل اساسی ارزش زایی سازمان ، مانندسرمایه های فکری ونیروهای کارآمد سازمان ، فرآیندهای سازمانی وعملیاتی وبه طور کلی دارایی های نامشهود ونقش آنها دردرآمدزایی شرکت مورد توجه قرارنمی گیرد .گفتنی
است این گونه عوامل امروزه دربسیاری ازشرکت ها50تا90درصدارزش بازار شرکت ها راتشکیل می دهند.
3-وظیفه ی عمده ی بودجه بندی متنی عبارت است ازتعیین سقف وحدمعینی برای رشدوکیفیت وحداقلی برای هزینه ها،به عبارت دیگر بودجه ابزارکنترل اهداف وبرنامه های عملیاتی ومالی ازپیش تعیین شده است وبه لحاظ
مغایر با شرایط متحول وپررقابت کنونی است.
4- درشرایط وکشورهایی که نرخ تورم بالا است ،ارقام بودجه به سرعت معنا واعتبار خودرا به عنوان ابزار سنجشازدست می دهد.تغییرات سریع دربرنامه ها وفعالیت ها نیز تاثیرمشابهی برکارآمدی بودجه می گذارد.
5-بودجه های عملیاتی عمدتا"برپایه ی ارقام دوره ای گذشته وبا افزودن درصدی برای دوره ی آتی تهیه می شود. ارزیابی و کنترل نیز عملا"براساس ارقام ازپیش تعیین شده ( بدون توجه به امکانات خلاقیت و پویایی وپتانسیل
کارهای قابل انجام )صورت می پذیرد.
6-درتهیه بودجه عموما"گرایش به بازی باارقام وبودجه سازی است به ترتیبی که نتایج فعالیت ها وسطح عملکرد مورد انتظارپایین تر ازحد قابل دستیابی برآورد گردد ومنابع موردنیاز بیش از حد معقول برآوردشود،لذا دربسیاری موارد پاداش های بی رویه براساس مقایسه نتایج واقعی وبودجه ی کاذب پرداخت می گردد.(فخاریان،1384،ص2)
مشکلات بودجه: مشکلات بودجه ازاواسط تااواخردهه 1990وقتی ازخریداری اطلاعات به سمت دسترسی اطلاعات حرکت کردیم ،پیچیده تر شد.
امروزه دراین بازاردشوار،مدیران اطلاعات بامشکلاتی ازجمله:کمبودافرادماهری که درمحاسبات مالی قادر به تجزیه وتحلیل باشند.کمبودمنافع تاریخی محاسبه امورمالی واداری درکتابخانه هاواین روش اداره کتابخانه هااغلب به شکل ذهنی بوده تاعینی مواجه بوده اند،دراین مواقع نیازاین است که هزینه هاکنترل شوندوصحت آن بررسی شودوبدترآنکه این محاسبات نیازبه محاسبه مجددداشته باشد،درنتیجه تحلیل محاسبه هزینه هاامری ضروری درمدیریت مالی برای مدیران اطلاعات شد . دانستن هزینه های واقعی کتابخانه مارا مطمئن می کنندکه مدیراطلاعات قادربه فراهم کردن تجهیزات مورد نیاز است.
هرکتابخانه،صرف نظرازاندازه آن بادو مشکل مالی روبروست. نخستین مشکل: ایجادتسهیلات وخدمات ویژه درپاسخ به تقاضای مراجعه کنندگان است درحالی که نبایدازمحدودۀ بودجه تثبیت شده فراتربرود. این بودجه به طورکلی باحجم خدمات ارتباطی ندارد .بودجه دراین واقعیت خلاصه می شودکه میزان پول دردسترس برای یک دوره خاص صرف نظرازنیازهای خدماتی ،ثابت است. مشکل دوم: مربوط به مجموعه ها وکارکنانی است که پیوسته روبه فزونی اند چنین مجموعه های روبه رشدی به فضای ب

دانلود مقاله تنیس روی میز

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله   13 صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

تاریخچه
به طور کلی آغاز تاریخ تنیس روی میز را می توان از اواخر قرن نوزدهم دانست و این هم زمانی بود که تنیس روی میز جای خود را از اطاقها و زیرزمینهای خصوصی با سالنهای مسابقات عوض کرد و بدین ترتیب ورزشی که یک نوع تفریح خصوصی و خاص طبقه اشراف بود به یک ورزش عمومی تبدیل گشت . زادگاه این ورزش انگلستان است. در سال های 1890-1880 شاهزادگان انگلیسی برای فرار از آفتاب سوزان، به فکر انجام ورزشی افتادند که علاوه بر تحرک بتوان آن را در زیر سقف اجرا کرد. بنابراین شکل کوچکی از تنیس را ارائه کردند که روی میز انجام می شد.
ورزش تنیس روی میز در آغاز در آسیا ، انگلستان یا نزد سرخپوستان آمریکای شمالی و جنوبی به طور ابتدایی بازی می شد. در ابتدا برای بازی دراین ورزش از راکتهای شبکه دار مثل راکت تنیس و توپهای پارچه ای که به صورت گلوله محکم پیچیده شده بود، یا توپ لاستیکی کوچکی که باد می شد استفاده می کردند، تا اینکه کم کم راکتهای شبکه دار جای خود را با راکتهای چوبی دسته بلند و باریک و پوشیده از پوست گوساله دردوطرف تخته راکت عوض کردند. رییس سابق فدراسیون بین المللی تنیس روی میز آقای "ایورمونتا گو" از انگلیس که سالها دراین پست بود منشاء بازی تنیس روی میز را از سرخپوستان می دانست. هنگامی که در سال 1890 "جیمز گیب" انگلیسی، توپ مخصوصی که جنس آن از سلولوئید( تقریباً همجنس توپهای فعلی) بود درست کرد، تحولی بزرگ در این ورزش ایجاد نمود. راحتی و کنترل این توپ در هنگام بازی باعث رونق و معروفیت بیشتر این ورزش گردید و به خاطر صدای پینگ و پنگ که از برخورد راکت با توپ سلولوئیدی ایجاد می شد، نام این ورزش را که به اسم "گوسیما" یا "فلیم فلام" یا "ویف وایف" یا "پیم پام" متداول بود به "پینگ پنگ" تغییر یافت . این اصطلاح در انگستان تحت شماره 19070 به انحصار ثبتی رسید. اما چون این ورزش مقررات و قوانین مخصوصی نداشت، بازیکنان هر کشور به فراخور حال و موقعیت و علاقه خود هر طور که مایل بودند بازی می کردند و طول و عرض میز یا بلندی و کوتاهی آن در نزد کشورهای مختلف متفاوت بود ، یا بلندی و کوتاهی تورمیز یک کشور با تور میز کشورهای دیگر هم سطح نبود. به دلیل همین ناهماهنگی هر کس فقط می توانست روی میز منتخب خود که عادت کرده بود بهتر بازی کند. در آن زمان "لاسچلوپارتمان" مجاری و در سالهای بعد "شومن واریته" با کفشهای قلابدار و شلوار مشکی و پیراهن مشکی ابریشمی در صحنه ظاهر می شدند و تماشاچیان را با فوت و فن هایی از بازی تنیس روی میز سرگرم می کردند . شگرد و هنرنمایی خاص آنها در برگرداندن توپها از داخل یک لیوان بود، هنری که امروز فقط تعداد کمی از بازیکنها بدان تسلط دارند.

در سال 1905 یک انگلیسی به نام " گود" به روی راکتهای چوبی، قطعه ای لاستیک موج دار( دندانه دار) قرار داد و بدین وسیله بازیکنان یاد گرفتند که به آن پیچ ها و سرعتهای گوناگون به توپ بدهند و بدین ترتیب راکتهای روکش لاستیکی دانه دار به سرعت مورد قبول عامه قرار گرفت و جای راکتهای چوب پنبه ای و چوبی را گرفت ونیز راکتهایی ساخته شد که روکشهای مخملی داشتند. در آغاز، بازی تنیس روی میز شامل حمله از یک طرف و ضربه ای از طرف دیگر بود که به عنوان جواب این حمله( دفاع) از طرف دیگر میز داده می شد.
از سال 1920 یک تجارتخانه ورزشی برای تبلیغ علامت کالای تجارتی اش از نام پینگ پنگ استفاده کرد و به همین علت بعدها نام این ورزش از پینگ پنگ به تنیس روی میز تغییر داده شد. در سال 1926 فدراسیون بین المللی تنیس روی میز تأسیس شد و با کمک دکتر"لی من" قوانین و مقررات خاص و یکنواخت تنیس روی میز را تصویب کرد. از همین سال مسابقات جهانی تنیس روی میز آغاز شد که اولین دوره آن در لندن برگزار شد. از سال 1939 تا 1946 به علت وقوع جنگ جهانی دوم همه فعالیتها و مسابقات جهانی این ورزش تعطیل شد. درسال 1947 یعنی بعد از جنگ دوم جهانی مجدداً مسابقات جهانی شروع شد و تا کنون بدون وقفه انجام شده است.
از سال 1926 تا 1952 این ورزش که بیشتر با راکتهای تخته ای پوشیده از لاستیک دانه دار در دو طرف چوب راکت و با روش دفاعی بازی می شد را به علت کسب عناوین مختلف قهرمانی توسط اروپایی ها می توان عصر اروپایی ها دانست و دهه سال 1950 را که به دلیل ظهور و درخشش ژاپنی ها و معرفی روشپن هولدر( گرفتن راکت به شکل مداد) و ارائه ضربه های فورهند و بازی تهاجمی نزدیک به میز به وسیله راکتهای اسفنجی و رقص پا توسط آنها و کسب اغلب عناوین قهرمانی این ورزش، این دهه را نیزعصر ژاپنی ها نامید. ژاپنی ها تا سال 1961 این برتری مطلق را حفظ کردند و همواره ستاره مسابقات جهانی بودند. در سال 1959 جنگ کوتان اولین بازیکن چینی بود که کاپ انفرادی مردان جهان را با خود به پکن برد . از 1961 تا 1967 که چینی ها در مسابقات جهانی حضور پیدا کردند و گوی رقابت را از ژاپنی ها گرفته بودند و قهرمان بی چون و چرای تنیس روی میز دنیا شدند و عناوین انفرادی و تیمی مردان را در مسابقات جهانی 1961 پکن، 1963 پراگ و 1965 لوبلیانا را به خود اختصاص دادند عصر چینی ها نامیده شد. در ضمن ، ضربه های لوپ (ضربه های پیچدار و مارپیچی) از سال 1960 توسط ژاپنی ها اختراع شد که با استقبال عامه روبرو شد( این ضربه به وسیله لاستیکهای اسفنجی دانه دار پشت رو شده و معکوس زده می شود) در طول سالهای 1961 تا 1983 عناوین قهرمانی در اختیار ژاپنی ها ، چینی ها و تا حدی مجاری ها بوده است که از این میان فاتح مطلق همچنان چینی ها بوده اند.

تنیس روی میز در ایران
ورزش تنیس روی میز نخستین بار در سال های ۱۳۱۷ و ۱۳۱۸ توسط خارجی های مقیم آبادان و مسجد سلیمان به ایرانیان معرفی شد. تا سال ۱۳۲۵ که فدراسیون تنیس روی میز تأسیس شد، بازیکنان ایرانی با انجام بازی های داخلی با خارجیان مقیم ایران در این رشته پیشرفت می کردند. هفت سال پس از تأسیس فدراسیون اولین دوره مسابقه های قهرمانی کشور در سال ۱۳۳۲ برگزار شد. در اولین دوره این رقابت ها ۳ تیم تهران، آبادان و خراسان در تهران رقابت کردند. در انفرادی امیر احتشام زاده با پیروزی بر هوشنگ بزرگ زاده به مقام قهرمانی دست یافت.
تنیس روی میز ایران در اولین میدان بین المللی که مسابقه های جهانی سال ۱۹۵۷ بود به مقام هفدهم مشترک در میان سی و سه تیم شرکت کننده دست یافت. علی رغم کمبود امکانات در آن زمان، تیم ایران در بازی های آسیایی ۱۹۵۸ توکیو به مقام سوم دست یافت. امیر احتشام زاده و هوشنگ بزرگ زاده چهره های بی رقیب آن زمان تنیس روی میز ایران بودند. امیر احتشام زاده در بین سال های ۱۳۳۲ تا ۱۳۴۸ دوازده بار قهرمان ایران شد.
در بازی های آسیایی ۱۳۶۶ تیم ایران به مقام پنجم دست یافت و هوشنگ بزرگ زاده در رقابت های انفرادی مکان سوم آسیا را به چنگ آورد و صاحب نشان برنز شد. بهترین عنوان ایران در تاریخ حضورش در رقابت های جهانی کسب مقام نهم جهان در سال ۱۹۶۳ است. در سال های ۱۹۶۵ (مقام دوازدهم)، ۱۹۶۷ و ۱۹۷۱ (مقام شانزدهم) برای ما به دست آمد. پس از چندین سال غیبت به علت پیروزی انقلاب اسلامی، تیم ایران در سال ۱۹۸۰ در قهرمانی آسیا شرکت کرد و به مقام یازدهم رسید. اولین حضور ما در مسابقه های قهرمانی آسیا به سال ۱۹۷۲ در اولین دوره این رقابت ها در پکن شرکت کرد و به مقام هفتم رسید.
هر چند در دهه ۶۰ و ۷۰ هم بازیکنان خوبی چون مجید احتشام زاده، فواد کاسب، ابراهیم علیدخت، ابوطالب نجفی و ... در تنیس روی میز ایران حضور داشتند ولی هیچگاه دوران پرشکوه گذشته تکرار نشد.

فدراسیون تنیس روی میز
در سال 1325 فدراسیون تنیس و تنیس روی میز با هم و به ریاست آقا خان بختیار تشکیل گردید و کار خود را با برگزاری مسابقات مختلف بین باشگاهها و دستجات آزاد آغاز نمود در سال ۱۳۲۶ شمسی (۱۹۴۷ میلادی) فدراسیون تنیس روی میز ایران به عضویت فدراسیون بین المللی درآمد و در همان سال چهاردهمین دوره مسابقات در پاریس برگزار گردید.
جایزه ای برای مقام نخست مسابقات دوبل (دو نفره)مردان جهان به نام IRANCUP در نظر گرفته شده و از آن زمان تا کنون این کاپ در جریان مسابقات جهانی که هر دو سال یکبار برگزار می گردد به برندگان اهدا می گردد در سال ۱۳۳۲ برای اولین بار مسابقات قهرمانی کشور در تهران برگزار شد در سال ۱۳۵۶ شمسی تیم بانوان ایران در مسابقات جهانی سوئد شرکت نمود.
در سال ۱۳۴۶ فدراسیون تنیس و تنیس روی میز از هم جدا شدند و هر کدام دارای فدراسیون مستقلی شدند.روسای فدراسیون تنیس روی میز از شروع تا حال عبارند از :۱- آقا خان بختیار(۱۳۲۶ تا ۱۳۲۷)۲- محمد حاجی (۱۳۲۷ تا ۱۳۴۶) ۳- غفور آلبا (۱۳۴۶ تا ۱۳۴۸) ۴- محسن آروین (۱۳۴۸ تا ۱۳۵۰) ۵- امیر امین (۱۳۵۱ تا ۱۳۵۵) ۶- امیرمیر صادقی (۱۳۵۸ تا ۱۳۵۹) ۷- علی اکبر آرمند (۱۳۶۰ تا ۱۳۶۳) ۸- احمد صفوی زاده(۱۳۶۳ تا ۱۳۶۶) ۹- علی اکبر آرمند (۱۳۶۶ تا ۱۳۷۰) ۱۰-محمد مجدآرا (۱۳۷۰ تا ۱۳۷۴) ۱۱- شاهرخ شهنازی (۱۳۷۵ تا کنون) بهترین مقام تیمی ایران در بازیهای آسیایی ۱۹۵۸ توکیو(ژاپن) بود که تیم ایران بعد از ویتنام و ژاپن به مقام سومی رسید.بهترین مقام انفرادی در سال ۱۹۹۶ بانکوک بود که آقای هوشنگ بزرگ زاده بدست آورد که مقام سوم مشترکی بود.
بهترین مقام انفرادی نونهالان در سال ۱۹۸۹ در دهلی نو در قسمت انفرادی توسط بهنام رحمت پناه بود بهترین مقام تیمی جوانان آسیا در سال ۲۰۰۱ در هنگ کنگ بود و اما آخرین خبر که تیم ملی پینگ پنگ در سال گذشته عنوان ۳۸ را در جهان به خود اختصاص دهد.

چگونگی بازی
فرد آغاز کننده، با استفاده از راکت باید به گونه ای به توپ ضربه بزند که ابتدا توپ به نیمه ی زمین خود و پس از عبور از روی تور، به نیمه ی زمین فرد مقابل برخورد کند. در ضربه های بعدی توپ باید فقط در نیمه ی زمین طرف مقابل به زمین بخورد.
ترتیب بازی
این ورزش می تواند به صورت انفرادی ( تک به تک ) یا گروهی ( دو به دو ) انجام شود. در بازی های انفرادی، زننده سرویس، یک سرویس صحیح را اجرا می کند. سپس گیرنده ی سرویس یک برگشت صحیح را اجرا می کند و به همین ترتیب زننده و گیرنده به طور متناوب به توپ ضربه می زنند.
در بازی های دو نفره، ابتدا زننده سرویس، یک سرویس صحیح را اجرا می کند. سپس گیرنده ی سرویس توپ را برگشت داده، بعد، هم بازی زننده ی سرویس یک برگشت صحیح انجام می دهد. پس از آن نفر دوم گیرنده ی سرویس، توپ را بر می گرداند. به این ترتیب هر بازیکن به نوبت و به طور متوالی به توپ ضربه می زند تا یک نفر خطا کرده، طرف مقابل امتیاز کسب کند.
سرویس درست
در آغاز یک سرویس، توپ باید بدون حرکت روی کف دست آزاد زننده سرویس قرار داشته باشد. دست بازی، دستی است که راکت را می گیرد و دست آزاد، دستی است که راکت نمی گیرد. سپس زننده سرویس توپ را تقریباً با حالت عمودی و به سمت بالا بدون چرخش پرتاب خواهد کرد؛ به صورتی که توپ پس از رها شدن حداقل 16 سانتی متر بالا بیاید.
زمانی که توپ پایین آمد، زننده سرویس به نحوی ضربه می زند که توپ ابتدا با زمین خود و سپس بعد از عبور از روی تور مستقیماً با زمین حریف برخورد کند.
توپ باید کروی شکل و قطر آن 40 میلی متر باشد. وزن توپ 2/7 گرم است. جنس توپ از سلولوئید یا مواد پلاستیکی مشابه و رنگ آن سفید مات یا نارنجی مات و بدون انعکاس نور است.
در بازی های دو نفره ابتدا توپ باید به نیمه سمت راست زمین زننده سرویس و گیرنده ی سرویس برخورد کند. بازیکن باید طوری سرویس بزند که داور یک کمک او قادر به مشاهده ی رعایت مقررات صحیح از جانب او باشند.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله   13 صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله اوقات فراغت

چکیده :
اوقات فراغت و چگونگی گذران آن از مباحث تازه¬ای است که بعد از انقلاب صنعتی و رشد منابع و تکنولوژیها، توجه عالمان را برانگیخته و موضوعی مهم در حوزه علوم اجتماعی شده است. پژوهش حاضر به بررسی نحوه گذران اوقات فراغت در دو گروه از دانش¬آموزان دختر سال سوم رشته ادبیات و علوم انسانی در دو دبیرستان شهید بهشتی و شهید اول به (ترتیب واقع در منطقه 1 و 16 شهر تهران) می¬پردازد.
توجه به اوقات فراغت در این پژوهش از ابعاد ذیل حائز اهمیت می¬باشد. اوقات فراغت یک امر فرهنگی است. بر شخصیت افراد و از جمله شکل¬گیری شخصیت اثر می¬گذارد، آثار و نتایجی به صورت مثبت و منفی (انحراف و بزهکاری) برجای می¬گذارد. به فراغت جوانان و نوجوانان (که تعداد زیادی از جمعیت جامعه را به خود اختصاص می¬دهند) می¬پردازد، به فراغت دختران که از محرومیت و محدودیت بیشتری در مقایسه با پسران برخوردارند توجه می¬کند، توجه به فراغت در تعطیلات طولانی مدت تابستان و ایام نوروز، تطبیقی و مقایسه¬ای بودن، رویکرد انسان¬شناسی شهری و نهایتاً کاربردی بودن پژوهش حاضر از رئوس مهم توجه به اوقات فراغت و نحوه گذران آن می¬باشد.جامعه مورد مطالعه در پژوهش حاضر دو کلاس 21 نفره دانش¬آموزان دختر دبیرستانی در سال سوم رشته ادبیات و علوم انسانی است که در دو قشر کاملاً متفاوت (قشر بالا و پایین) قرار دارند. در این پژوهش از 3 روش اسنادی، مشاهده، مصاحبه استفاد شده است.

مقدمه:
فراغت در لغت به معنای «آسودگی و آسایش» است و معمولاً در تقابل با اشتغالات و درگیریهای روزمره که نوعاً موجب خستگی می¬شود بکار می¬رود. اما فراغت از نگاه علمی به این استنباط عام محدود نمی¬گردد و تبیین آن عملاً به گشایش باب ویژه¬ای از حوزه این علم تحت عنوان «جامعه¬شناسی فراغت» انجامیده است.
وجود اوقات فراغت در جوامع گذشته (به رغم وجود بیکاری¬های فصلی و پنهان در آن جوامع) مورد تردید است، لیکن در نتیجه پیشرفت صنعت در جهان، خصوصاً در کشوهای توسعه¬یافته از نیمه قرن بیستم، بشر از رفاه بیشتری نسبت به قرون گذشته برخوردار شده و باعث شده که بسیاری از مردم برای تأمین زندگی خویش کمتر مجبور به انجام کارهای سخت و سنگین باشند و مدت کار روزانه آنها نیز کمتر شده است به طوری که در اکثر کشورهای صنعتی یک روز تعطیل هفتگی به دو و حتی سه روز در هفته افزایش یافته و بدین ترتیب اکثر مردم این کشورها اشتغال به کار اقتصادی-شان، نسبت به صد سال قبل، کاهش یافته است. تغییراتی هم در روابط اجتماعی در ارتباط با خانواده کلیسا، فامیل، محله و ... اتفاق افتاده و فردگرایی رواج تام یافته است.
همچنین به میزان زیادی از تعهدات اجتماعی اشخاص کاهش یافته است. این نوع تغییرات اقتصادی و اجتماعی برای انسان غربی «وقت فراغت» تولید کرده و یا آنرا افزایش داده است و این امر، تحولی است که در میزان وقت فراغت در جوامع صنعتی به وجود آورده است. (اورعی، 1375، ص 61-59)
در کشورهای در حال توسعه نیز تحولاتی در « اوقات فراغت» حاصل شده است. پیدایش شهرهای بزرگ در کشورها، مبدأ این تحول بوده، به طوریکه گسترش ادارات دولتی و تعداد کارکنان آن، گسترش کارخانجات و تصویب قانون کار، مهاجرت تعداد زیادی از مردم روستاها، بخشها و شهرهای کوچک به شهرهای بزرگ و کاهش ارتباطات اجتماعی سنتی همگی به ایجاد «وقت فراغت» و یا افزایش آن دامن زده است. البته مشکلات اقتصادی و پیدایش پدیده اقتصادی «کار دوم» و «اضافه کار» از این موضوع می¬کاهد ولی برای تعدادی از مردم و برخی دسته¬های اجتماعی مثل کودکان، نوجوانان و جوانان و ... «وقت فراغت» وجود دارد. در روستاها نیز با افزایش جمعیت و کمبود زمین زیر کشت و استفاده از وسایل مکانیکی جدید مانند تراکتور و ... «وقت فراغت» کمابیش قابل مشاهده است. (همان)
در مجموع می¬توان گفت که در جوامعی که صنعت نفوذ پیدا کرده، فرصت تفریح فراوانی برای مردم پیدا شده است. کشور ایران و از جمله شهرهای بزرگ آن به خصوص شهر تهران نیز از این مقوله مستثنی نبوده و وجود فراغت و تفریحات را می¬توان در آن مشاهده نمود البته لازم به ذکر است که عوامل مختلفی چون قشر و طبقه اجتماعی، مکان و محله زندگی، امکانات مالی، شرایط سنی و جنسی، میزان آزادی و اختیار، نوع نگرشها و باورهای افراد و ... همگی به نوعی بر وقت فراغت و نحوه گذران آن تأثیر گذارده به طوریکه آن را محدود و یا متنوع می¬سازد. بعنوان مثال نحوه گذران اوقات فراغت قشر نوجوان با جوان، میانسال، بزرگسال و کهنسال، افراد ثروتمند، با افراد متوسط و هر دو با افرادی که از نظر بنیه مالی ضعیف¬اند، شهری و روستایی و افراد سنتی و متجدد همگی به دلیل فرهنگ و خرده فرهنگ خاصشان) متفاوت است. از اینرو هر یک از این اقشار، مطالعه، پژوهش و برنامه¬ریزی خاصی را در زمینه فراغت می¬طلبد.
توجه به مطالب ارائه شده دراین پژوهش نیز سعی شد تا با انتخاب نوجوانان دختری که در آستانه ورود به مرحله جوانی هستند، به بررسی نحوه گذران اوقات فراغت صرفاً این گروه سنی و جنسی پرداخته شود. نکته دیگر اینکه، صاحبنظران معتقدند که «وقت فراغت» وقتی است که شخص احساس می¬کند که از او هیچ انتظاری ندارد وگذران فراغت نوعی عمل کردن غیرالزامی است. بطوریکه شخص در این اوقات، آنگونه که می¬تواند و می¬خواهد عمل می¬کند. چون عمل او پاسخ به انتظار دیگری نیست (پس عمل فراغتی لزوماً الزامی نیست و در نتیجه با نوعی طیب خاطر و رضایت انجام می¬شود). ولی از سوی دیگر، عمل فراغتی نمی¬تواند برخلاف هنجارهای گروه و جامعه¬ای که شخص به آن مربوط است، انجام شود. پس ضرورتاً عمل فراغتی عمل نابهنجار نیست بلکه علی¬القاعده باید بر طبق هنجارها صورت گیرد. ولی با این وجود یکی از علتهای توجه جامعه¬شناسان به اوقات فراغت نابهنجاریهایی است که درگذران آن رخ می¬دهد. به طوری که بررسیهای جامعه¬شناسان در این باره نشان می-دهد که رخ دادن در کجروی در اوقات فراغت بیش از اوقات اشتغال است (مثلاً بیشتر خودکشیها در این اوقات رخ می¬دهد) کاهش کنترلهای اجتماعی و نبودن تکالیف مشخص برای افراد از عوامل تشدید کننده وقوع عمل¬های نابهنجار در این اوقات است. نمونه¬هایی چون پرسه زدن در خیابانها، اذیت و آزاد مردم، ماجراجویی از روی تنوع طلبی، گرایش به حرکات هیجانی مانند حرکتهای سرسام¬آور با موتور سیکلت پرش با موتور از ارتفاعات، اعتیاد، انجام امور جنسی و ... از این قبیل است. حال به منظور جلوگیری از بروز چنین مواردی باید به گونه¬ای برنامه¬ریزی کرد تا اوقات فراغت افراد به شکل صحیح و مطلوب سپری شود. بسیاری از صاحبنظران «اوقات فراغت» معتقدند که: اگر وقت فراغت افراد به طور صحیح و درست سپری شود در آن صورت از آنها شخصیتهایی مثبت و سازنده به وجود خواهد آمد و اگر این اوقات نامطلوب سپری شود سبب شکل¬گیری شخصیتهای منفی مخرب و حتی منحرف و کجرو خواهد شد. از اینرو برنامه¬ریزان اجتماعی و عالمان علوم اجتماعی برای پیشگیری از این نوع مشکلات تعمیم تعهد و مسئولیت اجتماعی در امر اوقات فراغت را پیشنهاد می¬کنند. پس مطالعه و تحقیق در امر فراغت و نحوه گذران آن با برنامه¬ریزی صحیح و اصولی و جلوگیری از بروز انحراف و کجروی ضروری است. به طوری که پژوهش حاضر نیز درصدد است تا از طریق بررسی آسیبها و انحرافات اجتماعی ناشی از نحوه گذران نامطلوب اوقات فراغت به معرفی تیپهای شخصیتی منحرف و کجرو بپردازد. بدین ترتیب پژوهش حاضر در یک نگاه کلی به نحوه گذران اوقات فراغت دو گروه از دانش¬آموزان دختری که در آغاز سن جوانی قرار دارند. (دانش¬آموزانی که در کلاس سال سوم رشته ادبیات و علوم انسانی در دو دبیرستان شهید بهشتی و شهید اول به ترتیب واقع در منطقه 1 و 16 شهر تهران تحصیل می¬نمایند و از نظر موقعیت طبقاتی در دو قشر کاملاً متفاوت اجتماعی بسر می¬برند می¬پردازد. و سپس به مقایسه بین این دو گروه می¬پردازد.

تاریخچه در جهان:
سیر تاریخی گذران اوقات فراغت:
درباره اینکه اصولاً زمان فراغت پدیده خاص جامعه صنعتی است، تمام پژوهشگران هم داستان نیستند بلکه برخی از آنها معتقدند که زمان فراغت در تمام مراحل تاریخی زندگی بشر وجود داشته ولی تفاوتهایی اساسی با اوقات فراغت عصر صنعتی داشته است.
«در روزگاری که کشاورزی بنیان اقتصادی بیشتر جوامع را تشکیل می¬داد، در تمامی روزها و فصول سال کار انجام می¬شد با این تفاوت که در هوای خوب آهنگ کار تند بود و در هوای بد این آهنگ به کندی می¬گرایید، در تمدن کشاورزی، پیشرفتهای فنی توانسته بود تنها اندکی بر کارایی نیروی به دست آمده از فعالیت انسان و حیوان بیفزاید. اما ابزارهای فنی آن روزگار همانند گاوآهن و خیش برای آزاد ساختن آدمی از تلاش معاش کافی نبود» (توکل 1375، ص 102)
در این دوران به لحاظ ویژگیهای کار و اشتغال هنوز نمی¬توان از فراغت به مفهومی که امروزه از آن مقصود است سخن گفت.
ژوفردومازدیه: « در ادوار گذشته کار و بازی اغلب با یکدیگر پیوند داشتند و فراغت اصطلاحی نیست که بتوان در مورد جوامع گذشته به کار برد. کار و بازی در آن بخشی از مراسم مذهبی بوده که انسانها به لحاظ آفرینش با ارواح نیاکان خود برپا می¬کردند و حتی جشنهای مذهبی نیز تجسم از کار و بازی بودند و هیچ تضادی میان آن دو وجود نداشت.»
در رابطه با جشنهای برپا شده در آن دوران دومازدیه می¬گوید: در طول سال یک رشته «روز آیین» و «روز جشن» وجود داشت. روز آیین به مذهب تعلق داشت حال آنکه روز جشن اغلب فرصتی بود برای صرف مقدار عظیمی نیرو (گذشته از غذا) و از اینرو نقطه¬ای مقابل زندگی روزمره به شمار می¬رفت. لیکن جنبه آیینی این مراسم را هرگز نباید نادیده گرفت. این مراسم ریشه¬شان در مذهب بود نه در فراغت. لذا اگر چه تمدنهای اروپایی در سال تا پیش از 150 روز بدون کار بودند لیکن نمی¬توانیم برای استفاده¬ای که در آن زمان از این روزها می¬کردند مفهوم فراغت را بکار ببریم.
در حالیکه وبلن معتقد بود که «جادوگران قبائل از کار معاف بودند چرا که جزو طبقه ممتاز محسوب می¬شدند و صرفاً به اجرای کارهای سحرآمیز مذهبی
می¬پرداختند در نتیجه مورد احترام افراد قبیله بودند». در حالیکه دومازدیه معتقد است که «وظایف جادوگران برای جامعه کاملاً ضروری بوده پس اصولاً در چنین شرایطی زمان فراغت مفهوم نداشته است.
برخی از محققین که نماینده آنان را می¬توان «گرازیا» معرفی نمود، «فراغت را تا آن شیوه زندگی دنبال می¬کنند که برخی از طبقات اشرافی در طول تمدن مغرب زمین از آ« بهره¬مند بوده¬اند. ولیکن افرادی چون دومازدیه با این نظریه مخالف بوده و اعتقاد دارند که به زمان بیکارگی فیلسوفان یونانی در عهد باستان و نجیب¬زادگان قرن 16 هیچ وقت نمی¬توان فراغت اطلاق نمود چراکه آنها بیکارگی خود را با کار غلامان و دهقانان بدست می¬آوردند و این زمان بیکارگی نه مکمل کار آنها بود و نه پاداش آنها، بلکه تماماً جای کار را گرفته است. لذا به فعالیتهای این قشر که عمدتاً در بیکاری خلاصه می¬شده عنوان فراغت جایز نبوده چرا که فراغت به مفهوم امروزین آن با کار ملازمه¬ای تنگاتنگ دارد. به طور کلی در حکومتهای اشرافی گذشته فعالیتهای فراغت صرفاً مخصوص طبقات مرفه بوده به طوری که بعنوان مثال در روم و یونان دریدن مسیحیان توسط شیران، بازیهای گلادیاتورها و کشتن انسانهای برده توسط شیران و حیوانات درنده در آمفی¬تئاترها از این قبیل است. بتدریج با گذشت زمان تغییراتی در این روند بعمل آمد به طوریکه در قرن 12 و 13 انواع توپ بازی رواج پیدا کرده و زمینها و جایگاههایی سرپوشیده جهت تماشاچیان برپاگردید و در دوران قرون وسطی ورزشهایی چون تیراندازی با تیر و کمان و یا در حال سواری یا روی آب از جمله فعالیتهای فراغت بوده که در هر حال مختص طبقه اشراف بوده. در قرن 17 م. از جمله فعالیتهای فراغت، گفت و شنود در سالهای مخصوص و در جشنها، تئاتر و نمایشنامه¬ها از جمله نمایشنامه¬های شکسپیر و مولیر و راسین بوده که عمدتاً مخصوص طبقات ممتاز بوده است».
و اما تحولات دوره رنسانس در کنار اختراع ابزارهای فنی نوین مانند ماشین بخار و پیشرفت علم جدید در سده¬های 16 و 17 م. دوران جدیدی را پایه¬گذاری کرد که «تمدن صنعتی» نام گرفت. این دگرگونیها سبب شد تا جهت¬گیری جدیدی پدید آید که در جهان قدیم وجود نداشت و آن عبارت بود از «تأکید فزاینده برکاربرد معرفت علمی در حل مسائل مربوط به کنترل، انسان بر محیط.» (توکل، 1370، ص102) همچنین انقلاب کبیر فرانسه (1789) م. و در هم ریختن دنیای کهن از یک طرف و بروز «منشور حقوق بشر» و درهم ریختن نظام فئودالی و سنتهای کهنه و به وجود آمدن سرمایه¬داری به مثابه نظامی جدید و رشد شهرها از طرف دیگر در پدیده اوقات فراغت تغییرات برجسته¬ای را به وجود آورد.
«بنابراین فراغت پدیده¬ای است که با تمدن صنعتی پیوند دارد. در چنین تمدنی دو شرط لازم برای پیدایش اوقات فراغت تحقق یافته است. نخست کار از شکل اجبار فرهنگی و اجتماعی به درآمده و شکل مسئولیت آزاد فرد را دارد. (هر چند گزینش فردی در این زمینه تا اندازه زیادی از سوی ضرورتهای اجتماعی تعیین می¬گردد.) شرط دوم، جداشدن کار از فعالیتهای دیگر انسان است. سازمان¬یافتگی کار به شکلی است که چه از جنبه نظری و چه از جنبه علمی از وقت آزاد جدا شده است. از نظر دومازدیه این دو شرط ضروری تنها در زندگی اجتماعی تمدنهای صنعتی و پس از صنعتی وجود دارند و نبود آنها در تمدنهای باستانی و کشاورزی سنتی به معنای نبود فراغت است. بعبارت دیگر تحولاتی مانند «افزایش سالهای تحصیل (دبستان تا دانشگاه) و در نتیجه دیررس انسان به بازار کار، افزایش سن ازدواج و بهبود سطح زندگی سبب شده تا میزان وسیعی از زمان آغاز شود. دیگر انسان جدید از کودکی مستقیماً به بزرگسالی قدم نمی¬نهد، بلکه سالیانی چند در زندگی او تجلی می¬یابد که با فقدان یا کمی مسئولیت مترادف است و در آن اوقات فراغت سهم بزرگی دارد. (ساروخانی، 1370، ص 764)

مشخصات فراغت در دوران جدید:
تحولات و دگرگونیها سریع صنعتی، پیامدهای اجتماعی و اقتصادی را دربرداشت. که بر چگونگی اوقات فراغت مردم تأثیراتی را برجای گذاشت. برای مثال، مکانیزه شدن صنایع و ایجاد امکانات رفاهی و نظایر آن که موجب تغییر سبک زندگی مردم از قبیل کوچکتر شدن ابعاد خانواده و تغییر روابط همبستگی افراد با یکدیگر شد. در حالی که در گذشته روابط همبستگی و خانوادگی افراد با یکدیگر نقش بارزی در گذران اوقات فراغت مردم داشت. به همه اینها مکانیزه شدن وسایل رفت و آمد ظهور سینما و فعالیتهای مختلف در قرون اخیر، اختراع تلویزیون در سال 1946 را که بیش از هر تکنیک دیگری بر اوقات فراغت مردم مؤثر بود را می¬توان افزود. البته پیشرفت تکنیک تنها عامل نبوده است بلکه احتیاجات اجتماعی و روابط میان قدرتهای اجتماعی زمان را نیز برآورد، زمان آزاد باید به حساب آورد. محیط اجتماعی و اقتصادی تکنولوژی نیز در انتخاب نوع امکانات فراغت تأثیر بسیاری دارند.
«از مشخصات اساسی فراغت در جهان کنونی این است که در جوامع رشد یافته دیگر به طبقات ممتاز و متنعم اختصاص ندارد و به طبقات دیگر تعمیم یافته است و با توسعه صنعت تکامل فنی نه فقط گسترش می¬یابد بلکه افزایش پیدا می¬کند. شاخص دوم این است که در سابق اگر طبقات کهتر جامعه از لحظات محدود آزادگی و آسودگی برخوردار بودند، این اوقات درون خانه و خانواده صرف می¬شد و صورت غیررسمی و خودمانی داشت و به همنشینی و محاوره، با خویش و پیوند با دوست و همسایه می¬گذشت. با پیشرفت جوامع و پراکندگی وظایف خانواده، مندرجاً جنبه رسمی و در اموری تجاری پیدا کرد و جزو وظایف مؤسسات خاص درآمد. شاخص سوم عبارت است از به کار بردن روز افزون وسایل و اسباب ماشین چون اتومبیل، رادیو و تلویزیون و مانند آن که هر یک در گذران اوقات آسایش سهمی بزرگ و نقشی نمایان دارند. تحول دیگر اهمیت خاصی است که در حیات فردی و اجتماعی احراز کرده چنانکه زمان کار از زمان فراغت به کلی جدا شده و اوقات فراغت ارزشی بذاته پیدا کرده است.
به طور خلاصه «ژان کارنو» سه ویژگی عمده فراغت در جوامع امروزی را چنین بیان می¬دارد:
«1- فراغت جای بیشتری در موجودیت انسانی می¬یابد. 2- فراغت پدیده¬ای جمعی می¬شود. 3- فراغت تحت تأثیر صنعت قرار می¬گیرد و جامعه را مبدل به توده مردم می¬کند.»

تاریخچه در ایران:
کشور ما در زمره و ردیف جوانترین کشورهای دنیا است هدایت و ایجاد امکانات برای گذران اقات فراغت نوجوانان و جوانان می¬تواند در شکل¬گیری و تداوم شخصیت صحیح آنان و سازندگی جامعه نقش بسزایی داشته باشند. تحقیقات متعدد نشان داده است که رواج انواع تفریحات انحرافی (به خصوص در میان نوجوانان و جوانان) در بسیاری از جوامع بخصوص در کشورهای در حال توسعه نظیر ایران ناشی از نداشتن امکانات مناسب تفریحی، عدم آگاهی، نداشتن برنامه صحیح و نیز اجرای سیاستهای اجتماعی و اقتصادی نادرست در زمینه اوقات فراغت می¬¬باشد و از آنجا که رمز موفقیت یک جامعه بسته به وجو افراد کارآمد، خلاق و پویا است، بنابراین جا دارد به منظور تحقق شرایط فوق با سیاست¬گذاری و برنامه¬ریزی مناسب و وضع قوانین لازم، توجه بیشتری به اوقات فراغت اقشار مختلف خصوصاً نوجوانان و جوانان شود.
نظام تعلیم و تربیت کشور ایران در مقایسه با سایر نظامهای تعلیم و تربیتی کشورهای دیگر، یکی از طولانی¬ترین تعطیلات اعم از تعطیلات تابستانی و نوروزی را داراست. این زمان طولانی در صورت توجه نکردن به فعالیتهای فراغتی دانش¬آموزان نوجوان و جوان بسیار مسأله¬آفرین خواهد بود. چرا که اوقات فراغت طولانی و بی¬برنامه افراد را عاصی و سرگردان می¬نماید. بقول «دندیس گیبور» یکی از کارشناسان مسأله فراغت: «جای شگفتی است که انسانها قدرت تطابق و سازگاری عجیبی در برخورد با مشکلات و سختیها از خود نشان می¬دهند ولی همین افراد از کنار آمدن با اوقات فراغتی که برنامه¬ای برای آنان ندارد، عاجز می¬باشند.
نوجوانان در عین حال که احساس سرگردانی و بلاتکلیفی می¬کنند و به تدریج سرخورده و مأیوس می¬شوند و به دنیای درون خویش پناه می¬برند و در کنج خلوت و انزوا، راهی برای مشغولیت خود می¬جویند، شاید تعداد نوجوانانی که بعلت فقدان سرگرمیهای سالم اوقات فراغت برنامه¬ریزی شده به انحراف اخلاقی مبتلا شده¬اند کم نباشد پس توجه به ضرورت برنامه¬ریزی در اوقات فراغت به خصوص در تابستان و ایام نوروز برای دانش¬آموزان لازم و مؤثر است.


طرح مسأله:
اوقات فراغت در معنای امروزین خود، نتیجه غلبه تکنولوژیک در زندگی بشر می¬باشد چرا که با پیشرفت صنعت و استفاده از دستگاههای خودکار به جای انسان از میزان ساعات کار افراد کم شده و زمانی را برای او به وجود آورده است که در آن شخص احساس می¬کند هیچ کس هیچ انتظاری از او ندارد یعنی وی فرصتی بدون برنامه از قبل تعیین شده توسط اشخاص و گروههای اجتماعی و وقتی بدون تعهد و مسئولیت اجتماعی بدست آورده است از اینرو نکته مهمی که انسان¬شناسی در رابطه با اوقات فراغت اشخاص باید مورد توجه قرار دهد چگونگی گذران اوقات فراغت توسط افراد می¬باشد. اوقات فراغت همچنین به عنوان امری فرهنگی- اجتمماعی بر افراد از جمله شخصیت آنها تأثیر می¬گذارد. از اینرو مسأله اصلی و اساسی پژوهش حاضر بررسی تأثیر اوقات فراغت و نحوه گذران آن در میان دانش¬آموزان دختر دو دبیرستان شهید اول و شهید بهشتی می¬باشد که هر کدام از این مدارس به ترتیب در جنوب و شمال تهران (منطقه 16 و 1 آموزش و پرورش) واقع شده¬اند. به عبارت دیگر محقق درصدد است تا بررسی نماید که نحوه گذران اوقات فراغت دانش¬آموزان فوق که از نظر قشر اجتماعی با یکدیگر تفاوتهای اساسی دارند، چگونه است؟ لازم به ذکر است که دو دبیرستان نام برده در دو موقعیت کاملاً متفاوت از نظر موقعیت جغرافیایی، فرهنگی و اقتصادی در شهر تهران قرار گرفته¬اند و از آن جا که شهر بزرگ تهران دارای فرهنگها و خرده فرهنگها و طبقات اجتماعی متعدد بیشماری است لذا تیپهای شخصیتی متنوعی را در درون خود می¬پروراند، از اینرو تحقیق حاضر به مقایسه نحوه گذران اوقات فراغت دو کلاس سال دوم رشته ادبیات علوم انسانی از دو دبیرستان فوق پرداخته و وجوه تشابه و تفارق آنها را مورد بررسی قرار می¬دهد.

روش تحقیق:
در پژوهش حاضر از چند روش تکنیک پژوهشی استفاده شده که در ذیل به آنها اشاره می¬گردد:
الف: روش اسنادی و مطالعه کتابخانه¬ای:
با توجه به مباحث اصلی این پژوهش (اوقات فراغت و نحوه گذران آن) محقق با رجوع به کتابخانه¬ها، مراکز تحقیقاتی و پژوهشی، بخش نشریات و روزنامه-ها و پایان¬نامه¬ها همچنین جستوجوهای کامپیوتری به جمع¬آوری اطلاعات درزمینه¬های فوق پرداخته اسیت. منابع مورد استفاده شامل: کتابها- مجلات و روزنامه¬ها- پایان¬نامه¬ها و همچنین نقشه¬های جغرافیایی می¬باشد.

ب: مشاهده:
به منظور مطالعه و بررسی بر روی دو جامعه مورد مطالعه (دو کلاس دبیرستانهای شهید اول و شهید بهشتی) حضور محقق در محل تحقیق لازم و ضروری بوده از اینرو در هر دو دبیرستان به کار مشاهدات عینی و دقیق پرداخته و همچنین نزدیک شدن به دانش¬آموزان و برقراری ارتباط دوستانه با آنها اطلاعات صحیحی را از ایشان به دست آورد و همچنین پرداختن به مسأله اوقات فراغت از حساسیت زیادی برخوردار است چرا که این امر، یک مسئله شخصی است و بعضاً افراد به خصوص دانش¬آموزان دختر که در موقعیت حساس آغاز جوانی قرار دارند از پاسخ به آن خودداری می¬نمایند لذا محقق با برقراری روابط دوستانه نه درصدد جلب اعتماد دانش¬آموزان برآمده و سپس به کسب اطلاعات در زمینه فوق اقدام نموده است.

مصاحبه:
به منظور کسب اطلاعات دقیق¬تر و جامعتر مصاحباتی نیز با تعدادی از دانش-آموزان و اولیای ایشان و مسئولین هر دو مدرسه (مدیریت- معاونت و مسئول امور تربیتی) انجام گرفت. به دلیل کمبود وقت و مشکلات رفت و آمد اولیا به مدرسه، مصاحبه فقط با تعدادی از اولیا صورت گرفت. مادران بیشترین پاسخگویان به سئوالات بوده¬اند و پدران به جهت مشغله کاری و عدم حضورشان در منزل مورد پرسش قرار نگرفته¬اند.

هدف تحقیق:
مهم¬ترین هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر نحوه گذران اوقات فراغت در میان دانش¬آموزان دختر می¬باشد.
فایده تحقیق:
1- فعالیتهای اوقات فراغت به مثابه «آئینه فرهنگ» یک جامعه است به این معنی که چگونگی گذران این اوقات در یک جامعه تا حد زیادی معرف ویژگیهای فرهنگ آن جامعه است و از آنجا که بررسی و مطالعه فرهنگ جوامع همواره امری ضروری و الزامی بوده لذا مطالعه و پرداختن به اوقات فراغت که امری فرهنگی است حائز اهمیت می¬باشد.
2- اوقات فراغت و چگونگی گذران آن در شکل¬¬گیری و تداوم شخصیت افراد نقش بسزایی دارد چراکه اوقات فراغت چون شمشیر دو¬لبه¬ای است که اگر به صورتی صحیح و مطلوب سپری شود فرد را در مسیر کمال قرار داده و از او شخصیتی مطلوب و سالم می¬سازد و اگر بصورت نادرست و به شکلهای نامطلوب گذرانده شود فرد را در مسیر تباهی قرار داده و از او شخصیتی ناسالم نابهنجار و حتی منحرف خواهد ساخت به گونه¬ای که حتی سبب تخریب جامعه نیز خواهد شد. از اینرو پرداختن به بحث فراغت به منظور ارائه بهترین زمینه¬های فراغتی و شکل¬گیری شخصیتهای سالم در جامعه ضروری می¬باشد.
3- رشد صنعت و تحولات تکنولوژیک از طریق کاهش تدریجی ساعات کار ، افزایش درآمد و فراهم کردن وسایل و امکانات لازم و القاء نظام نوینی از زندگی به انسانها، ابعاد جدیدی را به فراغت بخشیده است. این ابعاد در زمینه-های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و خانوادگی تجلی می¬یابد در نتیجه اهتمام مسئولان و اولیاء امور را در جامعه و خانواده نسبت به بازشناسی پدیده فراغت ضروری می¬سازد.
4- تشکیل کمیسیون اوقات فراغت در شورای عالی جوانان وابسته به نهاد ریاست جمهوری مؤید اهمیت و ضرورت امر اوقات فراغت در میان نوجوانان و جوانان می¬باشد، تلاش در این زمینه جامعه را از وضع موجود به وضع مطلوب خواهد رساند.
5- دلیل دیگر پرداختن به چنین تحقیقی، توجه به جنسیت و قشر دختران است چراکه زنان و دختران در جامعه ما در مقایسه با مردان و پسران از محدودیت و محرومیت بیشتری در ابعاد مختلف از جمله اوقات فراغت و نحوه گذران آن برخوردارند. که این دلایل گوناگونی دارد. اولاً نوع فرهنگ حاکم بر جامعه که اجازه تحرک و فعالیت کمتری را به قشر بانوان می¬دهد. (آزادی عمل و آسودگی خیالی که مردان از حضور بیشتر در اجتماع در مقایسه با زنان و دختران دارند خود گویای این ادعا است.) ثانیاً انتظاری که بسیاری از خانواده-ها به خصوص مادران از دختران خود دارند که آنها می¬بایست در خانه و در امور مربوط به آن کمک و یاور باشند و بیشتر اوقات خود را در خانه بگذرانند، این امر بعضاً مانعی در استفاده صحیح و مطلوب از اوقات فراغت مناسب و فعال خواهد بود. چراکه صرفاً کار در منزل، تماشای تلویزیون، گوش دادن به رادیو و سایر فعالیتهای فراغتی در خانه دختران را از پرداختن به جنبه¬های دیگر فعالیتهای فراغتی که می¬تواند در شکفتگی شخصیت ایشان مؤثر باشد باز می¬دارد این امر تأثیرات نامطلوبی را بر شخصیت و رفتارهای ایشان گذارده و آنها را در نوع رفتارها و روابط اجتماعی از پسرها عقب¬تر نگه می-دارد. ثالثاً: شرایط و امکانات موجود در جامعه نیز عملاً فاصله زیادی را میان فراغت آرمانی و فراغت موجود دختران جوان ایجاد نموده است. چنانکه بعنوان مثال، کمبود امکانات ورزشی، آموزشی و غیره، ناخواسته دختران جوان را به سوی گذران فراغت غیرفعال و غیرخلاق سوق می¬دهد.
نتیجه این که اوقات فراغت نامطلوب و غیرفعال سبب بروز شخصیتی ناسالم (کسل، خسته، بی¬روحیه) و از نظر اجتماعی ضعیف در دختران می¬شود لذا این بحث راکه دختران مادران آینده و مربیان فرزندان فردا هستند را با مشکل مواجه خواهد ساخت. مجموع نکات فوق بر اهمیت برنامه¬ریزی در مورد اوقات فراغت دختران تأکید می¬نماید.
6- تطبیقی و مقایسه¬ای بودن پژوهش حاضر دلیل اهمیت و ضرورت چنین تحقیقی است چرا که گذران اوقات فراغت در میان تمام افراد یکسان نبوده و در میان طبقات، اقشار و خرده فرهنگهای متفاوت، اشکال مختلفی به خود می¬گیرد، لذا برنامه¬ریزی بر روی اوقات فراغت نمی¬تواند در میان تمام افراد بصورت یکسان اجرا شود بلکه هر برنامه¬ریزی باید براساس شناخت از گروه و یا جامعه مورد مطالعه صورت گیرد از اینرو تحقیقات مردم¬شناسانه مطالعات موردی بر روی خرده فرهنگها ضروری و حائز اهمیت می¬باشد.
7- امروزه بسیاری از کشورهای پیشرفته جهان برای رفع مشکلات و معضلات فرهنگی و اجتماعی جوامعشان از پژوهشهای انسان¬شناسی و حضور مردم¬شناسان در میادین پژوهشی استفاده می¬نمایند یعنی مردم¬شناسی در این جوامع رویکردی کاربردی کاربردی یافته است تحقیق حاضر نیز در زمره انسان¬شناسی کاربردی بوده و نتایج بدست آمده از آن به برنامه¬ریزان و کارگزاران دولتی کمک خواهد نمود تا با برنامه¬ریزی صحیح بر روی اوقات فراغت و گذران آن از معضلات و مشکلات در این رابطه بکاهند. بدین ترتیب کاربردی بودن بر ضرورت و اهمیت انجام پژوهشهایی از این قبیل می¬افزاید.
8-رویکرد دیگر پژوهش حاضر، ورود به عرصه مطالعات انسان¬شناسی شهری است. از آنجا که امروزه شهرها از جمله شهر بزرگی چون تهران با مسائل و مشکلات زیادی نظیر معضلات فرهنگی روبرو هستند لذا تحقیق و پژوهش برای حل این مشکلات از سوی انسان¬شناسی شهری ضروری بنظر می¬رسد.

سئوالات تحقیق:
1- هر یک از دانش¬آموزان هر دو کلاس اوقات فراغت خود را به کدام نوع از گونه¬های فراغت داخل و یا خارج از منزل سپری می¬نمایند؟
2- نحوه گذران اوقات هر یک از دو گروه دانش¬آموز چه شخصیتی¬ای را در میان ایشان به وجود آورده است؟
3- هر یک از دانش¬آموزان تا چه اندازه در گذران اوقات فراغت خود به خلاقیت و نوآوری دست یافته¬اند؟
4- تا چه اندازه میان اوقات فراغت موجود دانش¬آموزان با اوقات فراغت آرمانی آنها فاصله وجود دارد؟

تعریف عملیاتی واژه¬ها:
تعاریف اوقات فراغت:
تمامی تعاریف اوقات فراغت نکته¬ای مشترک، یعنی قرار گرفتن این پدیده در مقابل کار دارند. عده¬ای فراغت را زمان آزادی می¬دانند که پس از انجام کار باقی می¬ماند عده¬ای دیگر، زمان فراغت را محدودتر دانسته و براین اعتقادند که زمان فراغت، زمانی است که از کار، رفت و آمد به محل کار و برآورده ساختن نیازهای بدنی مانند خوابیدن، غذا خوردن، شست و شو مانند اینها باقی می-ماندبرخی دیگر با موشکافی بیشتر، زمان انجام تعهدات اجتماعی مانند امور مذهبی و خانوادگی را از زمان آزاد کم می¬کنند و آنچه باقی می¬ماند فراغت می-دانند از اینرو وقت آزاد، هم دربردارنده وقت آزاد است و هم تمامی فعالیتهایی را که بیرون از حوزه کار در برابر فرد قرار دارند. اما آنچه که مورد اتفاق بسیاری از صاحبنظران در این زمینه می¬باشد تعریفی است از: «مجموعه¬ای از اشتغالات فرد که کاملاً به رضایت خاطر خود یا برای استراحت یا برای تفریح به منظور توسعه اطلاعات، یا آموزش غیرانتفاعی، مشارکت اجتماعی داوطلبانه بعد از آزاد شدن از الزامات شغلی، خانوادگی و اجتماعی بودن می¬پردازد.
فرهنگ:
تعاریف متعددی از فرهنگ ارائه شده است ولی تعاریف ذیل برخاسته از نظرات اصحاب مکتب فرهنگ و شخصیت می¬باشد که عبارتند از:
فرهنگ: «مجموع تصورات، پاسخهای عاطفی شرطی و الگوهای عادی رفتار که اعضای جامعه از راه آموزش کسب کرده¬اند و کمابیش در آن مشترکند.» «مجموع مرتبطی از کردارها و باورها که از راه جامعه به ارث رسیده و بافت زندگی ما را تعیین می¬کند.» (سلطانی¬فر، 1377، ص 15)

خرده فرهنگ:
افراد جامعه برحسب اینکه متعلق به کدام گروه اجتماعی و شغلی هستند و به چه طبقه¬ای بستگی دارند و خود را از چه طایفه¬ای می¬دانند و به کدام گرایش فکری و عقیدتی منسوبند و بالاخره برحسب اینکه از نظر جنسی و سنی در چه رده¬ای قرار دارند دارای نمود و ظهور و مختصات فرهنگی متفاوتند و به آسانی می¬توان آنها را به اعتبار گفتار و رفتار و لباس و ... از یکدیگر متمایز ساخت. این تفاوتها و ویژگیهای داخلی هر فرهنگ را «خرده فرهنگ» می¬گویند.
(در روانشناسی، تحلیل خرده فرهنگها و جنبه¬های عاطفی، سنی، جنسی و اجتماعی آن یکی از زمینه¬های مطالعه شخصیت است.) (روح¬الامینی، 1368، ص 30)

چارچوب نظری:
«کتاب دیوید رایزمن بنام توده تنها» بشارت¬دهنده اساسی در گذران فراغت بود. «رایزمن» برای اولین بار این تز را مطرح کرد که تنها زمان فراغت است که به انسان این فرصت را می¬دهد تا به صورتی آزادانه با جامعه مصرفی خود را سازگار سازد. وی در صنعتی شدن جامعه نوعی تباهی انسانها را می¬دید و تنها راه رهایی از این منجلاب را فراغت می¬دانست. او مسائل فراغت را بر مبنای رابطه فرد و اجتماع بررسی کرد. بنظر او فراغت در جامعه معاصر مصرفی در ایجاد سلطه جامعه بر فرد یعنی مفهوم «دگر راهبر» که مشخصه انسان زمان ما است، نقش تعیین¬کننده دارد.
(اسدی، 1352، ص 2و3) «رایزمن» مرحله رشد تاریخی انسان را به سه دوره تقسیم کرد:
1- «دوران اول»: دورانی که در خلال آن سنتها حاکم بر رفتار در روابط انسانی به حساب می¬آیند و این دوران را موجد پیدایی انسانی می¬داند که در اصطلاح خود فرد، آن را «انسان سنت راهبر» می¬خواند. در این دوران، سنتها بعنوان شیوه¬هایی آزموده و تقدس¬یافته ،موجبات ایجاد تسلسل بین نسلهای تاریخی را فراهم می¬سازد. (ساروخانی، 1371، ص52)
2- دوران دوم از دیدگاه رایزمن دورانی است که در آن کاهش اهمیت سنتها در هستی اجتماعی مواجه می¬شویم. این کاهش موجب می¬شود که همگنی در رفتار و عمل انسانی کاهش یابد، چه همه از الگوهایی یکسان در حیات اجتماعی تبعیت نمی¬کنند. در این شرایط به زعم او تاریخ شاهد پیدایی و بعد تکثیر انسانهایی خاص است که وی «درون راهبر» می-خواند و دورانی مساعد برای تبلور فردگرایی است.
3- دوران سوم رایزمن دوران پیدایی «انسان دگر راهبر» می¬داند که دوران ظهور وسایل ارتباط جمعی است و پدیده¬هایی چون هدایت از راه دور، بتواره پرستی، شی سروری و همراه با آنان از خودبیگانگی در این دوران عده¬ای با استفاده از قدرت جادویی این ابزار موفق می¬شوند توده¬ها را تحت تأثیر قرار دهند، از تنوع حیات انسانی بکاهند و الگوهای خاص فکری و مصرفی پدید آورند. رایزمن، دوران سوم را دورانی می-داند که در جریان آن، انبوه¬های تنها در درون شهرهای بزرگ پدید می-آیند. او در اثرش «انبوه تنها» انسانهایی را مجسم می¬کند که در دریایی از انسانها غوطه¬خورند اما علیرغم این همه تراکم، انسان تنها است و هیچگاه در تاریخ چنین تنها نبوده است. (همان ،ص 54)
ماکس کاپلان در مفهوم فراغت برحسب زمینه¬های ذهنی¬گرایانه خود تجدید نظر می¬کند و در فراغت ابعاد متعددی را می¬بیند. از نظر او فراغت آنتی¬تز کار است. «یعنی وی فراغت را نقطه مقابل کار که وجه اقتصادی دارد می¬بیند. رهایی از وظایف و اجبارهای نقشهای اجتماعی است یک مفهوم روانشناسانه از آزادی است. سرشتی از نوع بازی دارد. کاپلان فراغت را از جهت محتوای آن یعنی نوع فعالیتهای آن تحلیل نکرده بلکه از نظر رابطه¬ای که انسان با این فعالیتها برقرار می¬کند مطالعه کرده است و این تحلیل به طور کلی فراغت را از مفهوم فعالیت مجزا کرد و جهت تازه¬ای به جامعه¬شناسی فراغت دارد که بیش از پیش به ارضای ذهنی توجه کرد. کاپلان تصور می¬نمود که فراغت باید از دو زاویه فردی و اجتماعی مورد بررسی قرار گیرد یعنی رضایت درونی و رضایت دیگری، ارزشی که جامعه برای آن قائل است.
بدین ترتیب ملاحظه می¬شود که برخی از اندیشمندان نسبت به اوقات فراغت دیدگاه مناسب و برخی دیگر دیدگاهی منفی دارند. آنهاکه دیدگاهشان منفی است، فراغت را به معنای سستی و تنبلی و بی¬حرکتی تلقی می¬نمایند و معتقدند که این زمان بیهوده صرف می¬شود و آن را دارای دو ویژگی می¬دانند: 1) فراغت یک احساس نامطلوب از کار تولیدی است. 2) آن را رخدادی می¬دانند که زندگی را به وقت¬گذرانی می¬گذراند و چیزی بیش از یک آه و افسوس نیست. «و آنها که دیدگاه مثبت به گذران اوقات فراغت دارند آن را عاملی برای رشد شخصیت و شکوفایی خلاقیتها و استعدادهای فرد می¬دانند و از نظر اینان، گذران درست فراغت ،تضمین کننده سلامت و بهداشت روان است. فراغت یک دوره یا بخشی از زندگی انسان است و تفریحات سالم در این دوره نوعی میان علایق و نگرشهای فرهنگی است» و فراغت برای همه افراد جامعه وجود دارد لیکن آنچه مهم است چگونگی استفاده از این اوقات است بسیاری از فعالیتها در زمان فراغت از کار می¬توانند سودمند، سازنده، سالم و توانبخش باشند و برای تجدید قوا و آمادگی بهتر برای ادامه کار و تلاش روزانه و رفع خستگی فیزیکی و روانی ناشی از یکنواختی آن بکار گرفته شوند.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله91    صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید