دانلود مقاله خدمات اطلاع رسانی کشاورزی برای کشورهای جهان سوم

خدمات اطلاع رسانی کشاورزی برای کشورهای جهان سوم- مشکلات، توسعه و دور نماه
در این مقاله نقشی را که خدمات بین المللی اطلاع رسانی کشاورزی می تواند در فرآیند توسعه ایفا نماید، نشان داده می شود. رئوس مهمترین مشکلاتی که کارکنان خدمات اطلاع رسانی در کشورهای در حال توسعه با آن رو به رو هستند، بیان می گردد. سپس از چگونگی سازمان دادن بهترین خدمات اطلاعاتی برای استفاده کنندگان در کشورهای جهان سوم بحث می شود.
کشاورزی در توسعه اقتصادی و اجتماعی بیشتر کشورهای جهان سوم نقش تعیین کننده ای دارد، و علی رغم تلاش برخی از کشورها در سرعت بخشیدن به فرآیند صنعتی شدن، واضح است که بطور کلی باید به توسعه کشاورزی اولویت داده شود. اگر چه بخش کشاورزی سهم عمده ای (سی ـ چهل درصد) در تولید ناخالص ملی بسیاری از کشورهای در حال توسعه دارد، مع هذا، اهمیت آن بیشتر بعنوان یک منبع اشتغال مطرح است، زیرا در کشورهای در حال توسعه میانگین جمعیت روستایی بیش از 66 درصد کل جمعیت برآورد گردیده است و در بسیاری از این کشورها، بخش کشاورزی موجبات اشتغال پنجاه تا هفتاد و پنج درصد کل نیروی کار را فراهم می آورد.
در بسیاری از کشورهای در حال توسعه، تفاوت چشمگیری بین مزارع توسعه یافته و بخش مزارع کشاورزان خرده پا که اغلب برای امرار معاش خود کار می کنند، مشاهده می شود. کشتزارهای توسعه یافته در سایه پشتوانه مالی و مدیریت حرفه ای، خیلی زود شیوه های نوین را پذیرا می شوند و عموما" در هر واحد سطح از یک گیاه مشابه، محصولی بهتر از کشاورزان خرده پا بعمل می آورند. صفت مشخصه کشاورزان خرده پا که اغلب در حد معیشت سالانه خود کشت می کنند، کوچک بودن قطعات زمین و پائین بودن سطح تولید آنهاست. گرچه در سالهای اخیر با معرفی انواع محصولات بهتر میزان محصول افزایش یافته است، اما کشاورزان خرده پا بعلت عدم سهولت دسترسی فوری به اعتبارات کشاورزی، تکنولوژی جدید و تسهیلات دیگر هنوز هم روی قطعه های کوچک زمین خود یا زمینی که از مالکان بزرگ اجاره کرده اند، فقط گذران زندگی می کنند. سیاست اصلاحات ارضی در بسیاری از کشورها بر آنست که توزیع عادلانه تر زمین را به مرحله اجرا در آورد تا به این ترتیب فرصتهای بیشتری برای کشاورزان خرده پا فراهم آید. این سیاستها غالباً با برنامه هایی همراه هستند، تا موجبات دسترسی به اعتبارات مالی و تکنولوژی نوین را فراهم آورند.
گردآوری، آماده سازی و اشاعه اطلاعات، یک بخش اساسی از فرآیند توسعه بشمار می آید. انواع مختلف اطلاعات، مورد نیاز انواع مختلف استفاده کنندگان است. اداره کنندگان حکومت، مسئولان بانکهای توسعه، مدیران مزارع و کارخانه ها، کارکنان ترویج و تعلیم، دانشگاهیان، دانشمندان، مشاوران توسعه و آخر از همه ـ ولی نه کمتر از همه ـ خود کشاورزان، نیاز به اطلاعات صحیح و بموقع دارند، تا بتوانند تصمیمات درست اتخاذ نمایند.
در این گزارش، کوشش کرده ام تا نقشی را که خدمات بین المللی اطلاع رسانی کشاورزی می تواند در جریان رشد ایفا نماید، نشان دهم. نخست رئوس مهمترین مشکلاتی را که کارکنان خدمات اطلاع رسانی در کشورهای در حال توسعه با آن مواجه اند، بر می شمارم و سپس درباره راههای مقابله با این مشکلات و اینکه چگونه می توان بهترین خدمات اطلاع رسانی را برای استفاده کنندگان کشورهای جهان سوم سازمان داد، بحث می کنم.

مشکلات خدمات اطلاع رسانی در کشورهای در حال توسعه:
آغاز فعالیت و یا گسترش خدمات اطلاع رسانی در کشورهای در حال توسعه با مشکلات متعددی مواجه است، که می توان مهمترین آنها را بشرح زیر مشخص کرد:
1- کارکنان:
در حال حاضر بیشتر کشورهای در حال توسعه با کمبود شدید کتابدار تربیت شده و دانشمندان علم اطلاع رسانی رو به رو هستند. خوشبختانه این مشکل توسط سازمانهای بین المللی از جمله فدراسیون بین المللی دکومانتاسیون (FID) و یونسکو (UNESCO) تشخیص داده شده و آنها در برنامه هایشان اولویت را به کشورهایی می دهند که در این مورد استحقاق بیشتری دارند. یک مشکل اساسی در بسیاری موارد طرز تلقیهاست. مثلاً استفاده کنندگان غالباً، دانشمندان علم اطلاع رسانی را با کارمندان تعلیم نیافته کتابخانه اشتباه می گیرند و اغلب این تصور به مدیریت هم تسری می یابد تا جایی که در کاهش شان و دستمزد آنان نیز منعکس می شود. این عوامل سبب می گردد که تازه واردین به سختی جذب این حرفه شوند.

2- ارتباطات
حتی در کشورهای صنعتی که خدمات اطلاع رسانی کشاورزی توسط ایستگاههای کوچک و متعدد تحقیقاتی، مراکز آموزشی و نظایر آن انجام می گیرد، بعلت پراکندگی در سراسر کشور، اغلب از مراکز جمعیت و منابع کتابخانه ملی دورند. در کشورهای در حال توسعه، این مشکل به لحاظ کمی خطوط تلفن، خدمات پستی، ناکافی بودن جاده ها و خطوط راه آهن، شدت بیشتری پیدا می کند. این فاصله ها نه فقط خدمات پستی و سایر ارتباطات را به تاخیر می اندازد، بلکه موجب کاهش ارتباط این قبیل مراکز با یکدیگر می شود و برای کارکنان جوان و تازه آموزش دیده خدمات اطلاع رسانی نیز که مستعد بهره گیری از تمام توان خود هستند، دشواری بوجود می آورد.

3- سازمان:
فقدان هماهنگی، توسعه تدریجی موسسات دولتی و تجدید سازمان مکرر در بسیاری از کشورهای در حال توسعه، موجب دوباره کاری کوششها و به هدر رفتن منابع می شود. هماهنگی همه خدمات مورد بحث در تهیه اطلاعات، بنحوی که در نظام ملی اطلاع رسانی یونسکو (NATIS) [1]بعنوان الگوی قابل آزمایش طرحریزی شده است. وقتی که اشاعه اطلاعات، وظیفه بسیاری از وزارتخانه ها و موسسات مختلف است، فوق العاده مشکل بنظر می رسد.
4- منابع:
علی رغم گسترش اخیر کتابخانه ها در پاره ای از مناطق، بسیاری از کشورهای در حال توسعه از عدم سهولت دستیابی به بسیاری از مهمترین کتابها و مجلات رنج می برند. یک مجله خوب و سودمند فقط در یک یا دو کتابخانه نگهداری می شود. لاوانی [2] در بررسی میزان دستیابی به مجله‌های کشاورزی گرمسیری موجود در کتابخانه های نیجریه، دریافت که در مورد مجلات منتشر شده در آفریقا نسبت عناوینی که در کشور موجود نیستند به عناوین موجود، حتی خیلی بیشتر از همین نسبت در مورد مجلاتی است که در کشورهای صنعتی بچاپ رسیده اند و این، نشاندهنده مشکلات سازمانی و توزیع ناشرین آفریقایی است.
نکته مهم دیگری که از مطالعات لاوانی بدست آمد، مسئلة زبان بود. هشتاد درصد عنوانهای اسپانیایی و پرتغالی در نیجریه در دسترس نبود، حال آنکه همه مجلات پرتغالی زبان از کشورهایی بودند (برزیل، موزامبیک، آنگولا) که با شرایط زیستی نیجریه مشابهت زیادی داشتند. موقعیت برتر نشریات انگلیسی زبان (هفتاد درصد در زمینه کشاورزی گرمسیری) و اهمیت نسبی مواد به زبان فرانسه (ده درصد)، اسپانیایی (ده درصد) و پرتغالی (هفت درصد)، نشان می دهد که حجم زیاد مواد اطلاعاتی به زبانهای مزبور، برای بسیاری از استفاده کنندگان در کشورهای در حال توسعه که معمولاً امکانات ترجمه نیز به آسانی در دسترشان نیست، سدی ایجاد می کند.

5- وضع مالی
محدودیتهای شدید مالی در بیشتر کتابخانه ها و مراکز اطلاعاتی کشورهای در حال توسعه امری بدیهی است. این مشکلات در اثر مقررات کنترل ارز در بسیاری از کشورهای در حال توسعه و هزینه نسبتا" بالای تهیه مجلات و کتابها و خدمات اطلاعاتی از کشورهای صنعتی، شدیدتر می‌شود. متاسفانه بسیاری از بخشهای مدیریت و تمامی سازمانهای کمک دهنده به استثنای تعداد کمی از آنها از جمله مرکز بین المللی تحقیقات توسعه (IDRC) بنظر نمی رسد که کاملا" اهمیت حیاتی حمایت از خدمات اطلاعاتی را احساس کرده باشند. با اینهمه، نباید تصور کرد که اگر مسئله مالی حل شود، مسائل دیگر از اهمیت چندانی برخوردار نخواهند بود، حتی در کشورهایی مثل عربستان سعودی که در سالهای اخیر گامهای بزرگی برای توسعه کتابخانه ها برداشته اند، هنوز هم مشکلات سازمانی و محدودیتهای نیروی انسانی وجود دارد.

نقش خدمات بین المللی اطلاع رسانی:
بنابراین، در مقابله با این زمینه هاست که ناچاریم نقش تهیه کنندگان بین المللی اطلاعات را بررسی کنیم. با وجودی که معمولاً شدت این مشکلات در همه کشورها یکسان نیست، مع هذا، همه آنها باید توسط نظامهای بین المللی که مایلند به استفاده کنندگان در کشورهای جهان سوم خدمات اطلاعاتی ارائه دهند، در نظر گرفته شوند.
همانطور که ملاحظه شد، اطلاعات کشاورزی مورد نیاز طبقات وسیعی از استفاده کنندگان، از مدیران و مسئولان امور مالی گرفته تا محققین و کارکنان توسعه و ترویج است. معمولاً برای خدمات بین المللی اطلاع رسانی مقدور نیست که به این گروهها، بویژه خود کشاورزان یعنی، استفاده کنندگان نهایی از بیشترین اطلاعات کشاورزی، مستقیما" کمک کنند. بنابراین بواسطه هایی نیاز خواهد بود که مسئولیت تنظیم مجدد اطلاعات، در جهتی متناسب با نیازها و شرایط محلی استفاده کنندگان را بعهده گیرند. در این میان نمی توان نقش مروجین یا مشاورین کشاورزی را در انتقال نتایج تجارت آزمایشگاهی و عملی به منافع محسوس (مثل افزایش بازدهی محصول و توسعه رفاه جمعیت روستایی) خیلی مهم شمرد؛ زیرا برای انتخاب اطلاعات مناسب و ارائه آن به طریق مناسب دانش محلی آنها از محیط زیست و مشکلات اجتماعی روستاییان ناچیز است. متاسفانه در مورد خدمات جاری اطلاع رسانی کشاورزی، مطالعات اخیر نشان داده است که حتی در کشورهای صنعتی خدمات موجود نیازهای اطلاعاتی مروجین را بخوبی و بنحو رضایتبخش برطرف نمی کند.
در سالهای اخیر مراکز تخصصی اطلاع رسانی کشاورزی بسیاری در کشورهای در حال توسعه ایجاد شده است. در اینجا منظور، هم دپارتمانهای اطلاعاتی مراکز بین المللی است که توسط گروه مشاوران تحقیقات بین المللی کشاورزی [3](CGIAR) تامین مالی می شوند، و هم مراکز تحقیقاتی یا آموزشی که توسط حکومتهای ملی یا منطقه ای تاسیس می یابند. این مراکز اطلاع رسانی هر یک فعالیت خود را در جهت محصول معینی (یا گروه کوچکی از محصولات) و یا در جهت اولویتهای خاص کشاورزی کشورشان و یا کشورهای منطقه متمرکز می کنند. طبیعتا"، این ویژه کاریها در تحقیقات یا فعالیتهای دیگر کارکنان کشاورزی این مراکز نیز منعکس می شود. در نتیجه، این مراکز مطلوب بوجود می آیند تا بعنوان واسطه های دسترسی به نظامهای بین المللی و گزینش، پردازش و تنظیم مجدد مواد برای اشاعه بین استفاده کنندگان خود عمل کنند. این فرآیند تنها شامل خدمات معمول اشاعه اطلاعات گزیده (SDI) و خدمات تحقیقاتی گذشته نگر نخواهد بود؛ بلکه همچنین وظایف تهیه منظم مجموعه های تخصصی چکیده نامه ها و نمایه نامه ها ـ مانند آنچه که بوسیله مرکز اطلاع رسانی کاساوا در مرکز بین المللی کشاورزی گرمسیری [4](CIAT) کلمبیا و بانک اطلاعاتی کشاورزی آسیا [5](AIBA) در فیلیپین انجام می گیرد ـ را نیز در بر می گیرد. تهیه خبر نامه ها، آگاهی نامه ها، تنظیم ترجمه ها و توزیع روزآمد بررسیها در مورد موضوعهای معین برای مروجان، نیز می تواند وظایف مفید و بسیار مناسب این مراکز تخصصی باشد.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  23  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله بهینه سازی پرتفوی شرکتهای سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از رویکردAHP و برنامه ریزی آرمانی

چکیده:
نظام مالی با کارکردهای اساسی خود ،بسترتجهیز و تخصیص بهینه منابع مالی را فراهم می آورد.نهادهای مالی در حوزه های سرمایه گذاری با فعالیت حرفه ای و تخصصی می توانند جذابیت کافی برای ترغیب مشارکت و جذب سرمایه های سرگردان و خرد ایجاد نمایند.همزمان با توسعه اقتصادی و بهبود ساختار مالی کشورها ،شاهد قوت گرفتن صنعت سرمایه گذاری بوده ایم. با توجه به اهمیت شرکتهای سرمایه گذاری در رشد و توسعه اقتصادی ،مهمترین سوال در خصوص سرمایه گذاری شرکتهای سرمایه گذاری آن است که آیا می توان از مدلهای ریاضی برای تصمیم گیری سرمایه گذاری استفاده نمود ؟ و با توجه به ماهیت فعالیتهای شرکتهای سرمایه گذاری و محدودیتهای موجود ، مناسبترین مدل ریاضی سرمایه گذاری در صنعت سرمایه گذاری چه نوع مدلی می باشد ؟
به دلیل تعدد معیارهای سرمایه گذاری و تضاد میان برخی معیارها و لحاظ نمودن ترجیحات آرمانی به منظور بهینه سازی سرمایه گذاری به صورت موردی در شرکت سرمایه گذاری توسعه صنعت و معدن مورد استفاده قرار گرفته است .این پ‍ژوهش ضمن تایید اهمیت ، ضرورت و امکان پذیری طراحی مدلهای ریاضی سرمایه گذاری مناسب برای شرکت سرمایه گذاری توسعه صنعت و معدن ،جهت بهینه سازی پرتفوی سهام راهکارهای آتی ارائه می دهد.در صورت اجرای نتایج مدل ،زمینه حداکثر شدن مطلوبیت سرمایه گذاری فراهم خواهد شد.برای بدست آوردن ضرایب اهمیت نسبی معیارهای سرمایه گذاری از رویکرد تجزیه تحلیل سلسله مراتبی استفاده گردید.داده های مالی مورد نیاز از صورتهای مالی شرکتهای مورد بررسی و سایت بورس اوراق بهادار تهران بدست آمده است.برای حل مدلAHP از نرم افزارExper choice 2000 استفاده گردید.مدل نهایی با جایگذاری داده ها درمدل برنامه ریزی آرمانی در نرم افزارQSB حل گردید و نتایج حاصل میزان بهینه سرمایه گذاری در شرکتهای عضو پرتفوی را ارائه داده است.

1- مقدمه:
یکی از عوامل اصلی رشد و توسعه اقتصادی هر کشور،افزایش در میزان سرمایه گذاری مولد آن است. شرکت های سرمایه گذاری به عنوان منابع مهم تامین مالی و سرمایه گذاری،نقش مهمی را ایفا می نمایند .طراحی مدل ریاضی سرمایه گذاری با توجه به محدودیت های موجود که ضمن آن بتوان میزان نیل به اهداف و آرمان های متعدد و غالباً متضاد سرمایه گذاری اینگونه شرکت ها را حداکثر نمود،کمک شایانی می نماید.

2--بیان مسئله:
هدف اصلی در مدلسازی پرتفولیو ،کمک به سرمایه گذار در انتخاب پرتفوی بهینه با توجه به ترجیحات و علائق وی و همچنین شرایط محیط تصمیم می باشد. به دلیل ضعف موجود در مدل مارکوتیز، مدل تک شاخصی شارپ ، مدل APT پرفسور راس و همچنین عدم لحاظ نمودن ترجیحات سرمایه گذار در عرصه عمل،مدل GP به منظور رفع مشکلات فوق برای انتخاب پرتفولیو ارائه گردید. در جهت رفع مشکلات فوق، نیاز به طراحی برنامه ریزی آرمانی سرمایه گذاری ضروری به نظر می رسد.

3-- چارچوب نظری تحقیق
هری .ام. مارکوویتز در سال 1952 مدل پیشنهادی خود را برای انتخاب پرتفوی ارائه نمود .مدل میانگین- واریانس مارکوویتز مشهورترین و متداولترین رویکرد در مسئله انتخاب سرمایه گذاری است .از برجسته ترین نکات مورد توجه در مدل مارکوویتز، توجه به ریسک سرمایه گذاری،نه تنها بر اساس انحراف معیار یک سهم ، بلکه بر اساس ریسک مجموعه ی سرمایه گذاری است . مارکوویتز نشان داد که انحراف نرخ بازده ، معیاری مناسب برای ریسک سبد اوراق بهادار تحت مجموعه ای از مفروضات منطقی می باشد و روشی برای محاسبه ریسک سبد اوراق بهادار تبیین نمود. این فرمول اهمیت متنوع سازی سرمایه گذاریها را برای کاهش ریسک سبد اوراق بهادار نشان می دهد .(اسلامی بیدگلی،13886،ص50.)
پس از آن مدل تک عاملی ارائه گردید که در این مدل کوواریانس بین بازده سهام به یک عامل (معمولاً به شاخص بازار) مرتبط می گردد. مدل چند عاملی کوواریانسها به دو یا بیشتر از دو عامل مرتبط می شود .کاربردی ترین مدل انتخاب پرتفوی CAPM است .
در واقع این مدل ، مجموعه پیش بینی هایی درباره بازدهی مورد انتظار تعادلی دارایی های ریسک دار است،که دوازده سال بعد از مارکویتز (1952) به طور هم زمان و مستقل توسط شارپ (1964)، لینتر (1965) ،و ماسین (1966) توسعه یافت .
از دیدگاهی ، آزمونهای CAPM را از نظر زمانی می توان به دو آزمون قبل از رول و آزمونهای بعد از رول تقسیم نمود .دلیل این تقسیم بندی ، انتقادی است که در سال 1977، ریچارد رول بر آزمونهای انجام شده CAPM ، ارائه نمود. دو آزمون که بطور صریح توسط رول ، مورد انتقاد قرار گرفتند، آزمونهای بلک ،شولز و جنسن (1972) و مک بث ، فاما ، رفرند و بلوم (1973) بودند . بعد از رول ، آزمونهای دیگری نیز برای بررسی صحت CAPM انجام شد .بررسی های چنگ و گرور و گیبونز ،CAPM را رد می نماید ، اما خود آنها نیز در معرض انتقاد قرار گرفتند . از چنگ و گرور به خاطر انجام آزمونی که بر اساس مجموعه ای از مفروضات ناسازگار داخلی استوار بود ، انتقاد شد .از گیبونز هم به خاطر استفاده از آزمونی ناقص که نتایج دوگانه فراهم می نمود ، انتقاد شد .
شارپ و کوپر در پی یافتن پاسخ این سوال بودند که آیا مجموعه ای از استراتژیهای مشخص ، بازده سازگار با نظریه نوین پرتفوی ، فراهم خواهد نمود یا نه ؟ مطالعه شارپ و کوپر ، مدل CAPM را تایید نموده و بیانگر این واقعیت است که رابطه مثبتی بین بازده و بتا وجود دارد . مدل تک شاخصی شارپ یک گام عمه در تکامل تدریجی نظریه پرتفولیو به حساب می آید.این مدل محاسبات ورودی های مورد نیاز در مدل مارکوویتز را ساده می کند.(جونز ،1380،ص37.)
در بررسی مشهوری که توسط کالمن کوهن و جری پرگ صورت گرفت ایشان دریافتند که مدل تک شاخصی بهتر از مدل چند شاخصی عمل نمود و سبدهای سرمایه گذاری کلانتری تولید کرد. (کوهن ،1967، 193-166.)
این بررسی ، با استفاده از طبقه بندی صفت دریافت که مدل تک شاخصی نه تنها ساده تر است بلکه به ریسک منتظر پایین تری رهنمون می گردد.
مدل چند شاخصی که توسط کوهن و پوک و همچنین توسط التون و گروبر آزمون گردید در واقع همبستگی های تاریخی را بهتر از مدل تک شاخصی باز تولید نمود.هرچند نتوانست در مورد آینده که از اهمیت بیشتری برخوردار است ، بهتر عمل کند.(التون ،1973، 1232-1203.)
در اواخر دهه شصت میلادی بسیاری از مسائل مالی- اقتصادی با استفاده از تکنیک های تحقیق در عملیات مورد بررسی قرار گرفتند و روش های بهینه سازی برای یافتن جواب بهینه مسائل مالی- اقتصادی ارائه شدند. به طوری که امروزه ابزارهای تحقیق در عملیات همانند تجزیه و تحلیل تصمیم ، برآوردهای آماری ، شبیه سازی ، فرآیندهای احتمالی ، بهینه سازی ،سیستم های پشتیبانی تصمیم و هوش مصنوعی جزئی جدایی ناپذیر از برخی جنبه های عملیات مالی محسوب می شوند. در بیشتر مدل های پیشنهادی برای مدیریت پرتفولیو ، مدل ساده شده جهان جایگزین جهان واقعی می گردد. توجه به سرمایه گذار عادی به جای سرمایه گذار خاص و آنچه که هست ، خود شاهدی بر این مدعاست. مفروضات بیان شده برای توصیف سرمایه گذار معمولی اغلب ناکافی و حتی گمراه کننده می باشد. برای مثال مدل میانگین- واریانس مارکووتیز را در نظر بگیرید. این مدل نه تنها مشهورترین بلکه متداولترین رویکرد در مساله تصمیم گیری در مورد سرمایه گذاری می باشد. همچنان که به عقیده مائو کاراترین ابزار برای انتخاب پرتفولیوی بهینه مدل برنامه ریزی ریاضی ارائه شده توسط مارکووتیز می باشد. بکارگیری این معیار دو بعدی در جهان واقع احتمالا بسیار مشکل می باشد به خاطر اینکه میانگین- واریانس مفروضات بسیاری را در مورد ترجیحات سرمایه گذار یا در بیان بدیل های سرمایه گذاری در نظر می گیرد.(اسپرونک ، 1997، 125-113)
بیشتر مطالعات بعدی در رابطه با انتخاب پرتفولیو با توجه به عوامل پیشنهادی مارکوویتز بوده اند.(لی ،1973، 1087)
چندین روش با هدف تعیین داده های مورد نیاز در تصمیمات سرمایه گذاری گسترش داده شده اند.(التون ،1995 ، 18)
درکارهای اخیرکه برای امورمالی بکاررفته است لی و لیرو یک مدل GP برای انتخاب پورتفولیو درشرکت های سرمایه گذاری ارائه دادند. ایگنیزیو ایده چند هدف را دربودجه بندی سرمایه بایک الگوریتم شاخه وکران GP برای متغیرهای صفرویک فرمول بندی کرد. داینس و فورستون یک مدل GP برای مدیریت بانک یک استان ارائه دادند که درآن چهارهدف رقابتی سود، کفایت سرمایه، نرخ وام با وثیقه، نقدینگی ملاحظه شده اند. (طلوعی اشلقی ، 1386 ، 48)

4-سوال تحقیق
مهمترین سوال پژوهش در خصوص سرمایه گذاری شرکتهای سرمایه گذاری آن است که آیا می توان مدل ریاضی خاصی را برای تصمیم گیری های سرمایه گذاری در صنعت سرمایه گذاری طراحی نمود؟ واینکه آیا با استفاده از روش AHP می توان اولویت اهداف آرمانی بهینه سازی پرتفوی سهام را تعیین کرد ؟

5- اهداف تحقیق
1-6-1) طراحی مدل برنامه ریزی سرمایه گذاری به منظور تعیین پرتفوی بهینه با لحاظ نمودن معیارهایی چون ریسک، بازده،نسبت تقسیم سود و ضریب نقد شوندگی، درصد مالکیت و... با توجه به رجحان های تصمیم گیرندگان.
2-6-1) بررسی ترکیب سرمایه گذاری انجام شده و ترکیب سرمایه گذاری حاصل از حل مدل.
هدف علمی این پژوهش بکارگیری AHP برای تعیین وزن اهداف و برنامه ریزی آرمانی برای بهینه سازی سبد سهام است و اجرای نتایج حاصل در بورس اوراق بهادار تهران از جمله اهداف کاربردی طرح می باشد.

6- اهمیت تحقیق :
اهمیت پژوهش حاضر در لحاظ نمودن چندین معیار در فرآیند تصمیم گیری در شرکتهای سرمایه گذاری می باشد . این معیارها می توانند با یکدیگر در تضاد نیز باشند، یعنی تضاد بین معیارهای تصمیم گیری محدودیتی در فرایند انتخاب پرتفوی بهینه ایجاد نمی نماید .با توجه به گسترش گزینه های سرمایه گذاری و پیچیدگی بازارهای سرمایه و نیاز روز افزون به تخصص حرفه ای تحلیل داده ها و رویدادهای مالی ،سرمایه گذاری در شرکتهای سرمایه گذاری پیشرفت قابل ملاحظه ای داشته است و این امر به نوبه خود به اهمیت انجام چنین طرح هایی می افزاید .

7-حدود مطالعاتی :
1-7- قلمرو مکانی:
شرکتهای سرمایه گذاری در صنعت سرمایه گذاری بورس اوراق بهادار در حوزه اجرای پژوهش حاضر قرار می گیرند . در این پژوهش محقق مطالعه موردی شرکت سرمایه گذاری صنعت و معدن را انجام داده است.

2-7- قلمرو زمانی:
بررسی داده های مالی شرکت مورد بررسی از تاریخ 1/7/1384 لغایت 31/6/1386 می باشد.

3-7-قلمرو موضوعی:
در این پژوهش محقق به دنبال طراحی مدل برنامه ریزی آرمانی سرمایه گذاری و حل آن جهت دستیابی به ترکیب بهینه می باشد.

8- تعاریف واژه ها و اصطلاحات
برنامه ریزی آرمانی: در برنامه ریزی آرمانی راه حرکت همزمان به سوی چندین هدف حتی متضاد با هم مهیا می گردد. تلاش در برنامه ریزی آرمانی برآن است که منطق مدل ریاضی بهینه تواماً با تمایلات و رجحان های تصمیم گیرنده در تامین مقاصد مشخصی از اهداف مختلف مورد توجه قرار بگیرد.
فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) : یکی از روشهای تصمیم گیری با معیارهای چندگانه است که به منظور تصمیم گیری و انتخاب یک گزینه از میان گزینه های متعدد تصمیم ، با توجه به شاخص هایی که تصمیم گیرنده تعیین می کند، بکار می رود (مهرگان ، 83 ، 165).
سرمایه گذاری : به صرف کردن وجوه و منابع جاری جهت نیل به جریان وجوه یا منابعی بیشتر در آینده اطلاق می شود.
شرکتهای سرمایه گذاری: شرکتهای سرمایه گذاری واسطه های مالی هستند که به عامه مردم سهام می فروشند و عواید حاصله را در سبد متنوعی از اوراق بهادار سرمایه گذاری می کنند. هر سهمی که فروخته می شود نماینده نسبت متناسبی از بدره اوراق بهاداری است که شرکت سرمایه گذاری به وکالت از طرف سهامدارانش اداره می کند. نوع اوراق بهاداری که خریداری می شود به هدف سرمایه گذاری شرکت برمی گردد.
معیار تصمیم گیری : منظور عواملی است که تصمیم گیرنده به منظور افزایش مطلوبیت و رضایت خود مدنظر قرار می دهد .

9- تعاریف عملیاتی :
متغیر به ویژگی یا صفتی اطلاق می شود که بین افراد جامعه مشترک بوده و می تواند مقادیر کمی و ارزش های متفاوت داشته باشد.
متغیر مستقل : در این پژوهش متغیر مستقل شامل نسبت تقسیم سود ، ضریب نقد شوندگی ، ریسک بازده و درصد مالکیت است.
متغیر وابسته : در این پژوهش میزان سرمایه گذاری در شرکت های بورسی متغیر مورد بررسی محقق می باشد.

10- روش تحقیق
روش تحقیق مورد استفاده در پژوهش حاضر، روش پیمایشی – زمینه یابی می باشد.

11- پرسش تحقیق
مهمترین سوال پژوهش در خصوص سرمایه گذاری شرکتهای سرمایه گذاری آن است که آیا می توان مدل ریاضی خاصی را برای تصمیم گیری های سرمایه گذاری در صنعت سرمایه گذاری طراحی نمود؟ واینکه آیا با استفاده از روش AHP می توان اولویت اهداف آرمانی بهینه سازی پرتفوی سهام را تعیین کرد ؟

12- مدل مفهومی تحقیق:
ریسک، بازده، نسبت تقسیم سود، ضریب نقد شوندگی، درصد مالکیت به عنوان معیارهای سرمایه گذاری با توجه به مقدار آرمانی خود، بر میزان سرمایه گذاری در شرکتهای بورسی ، اثر می گذارند.

نمودار1-12: تاثیر معیارهای تصمیم گیری بر میزان سرمایه گذاری

13- ابزار جمع آوری داده ها
برای بدست آوردن داده های اولیه ابزار پرسشنامه استفاده شده است و برای داده های ثانویه از اطلاعات بورس اوراق بهادار،نشریه های سازمان بورس و صورتهای مالی و گزارشهای شرکتهای بورسی استفاده شده است.

14- روش تجزیه و تحلیل داده ها
برای تجزیه و تحلیل داده های مالی و محاسبه ریسک و بازده سهام شرکتهای مورد بررسی از روشهای آماری و نرم افزار SPSS استفاده شده است و برای تعیین اولویت های سرمایه گذاری از رویکرد AHP و با استفاده از نرم افزارExper Choice 2000 و برای تعیین سرمایه گذاری بهینه از برنامه ریزی آرمانی و با استفاده از لینک GP در نرم افزار QSB داده ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است .

15- مدل اجرای تحقیق
1-15-شناخت معیارهای سرمایه گذاری سرمایه گذاران (کلاسیک ، غیرکلاسیک)
به منظورشناخت معیارهای سرمایه گذاری ابتدا مصاحبه ای بامدیر سرمایه گذاری وامورسهام شرکت سرمایه گذاری صنعت و معدن به شرح پیوست شماره 1 انجام شد. در این مصاحبه هم معیارهای کلاسیک (ریسک و بازده) و هم معیارهای غیر کلاسیک مدنظر قرار گرفت. نتیجه این بررسی وجود معیارهایی ازقبیل ریسک ، بازده، نسبت تقسیم سود، ضریب نقد شوندگی، درصد مالکیت است. باتوجه به تعدد معیارهای سرمایه گذاری، استفاده ازشیوه غیرکلاسیک ضرورت دارد. ضمناً تضاد میان بعضی ازاین معیارها نظیر ریسک وبازده، ضرورت بهره گیری ازمدل برنامه ریزی آرمانی را اجتناب ناپذیرنموده است.

2-15-شناخت مدل سرمایه گذاری مورد استفاده سرمایه گذاران:
1- فهرستی ازکلیه زوج های ممکن ازمعیارهای تصمیم جهت مقایسه دوبه دو مدنظر تصمیم گیرنده قرار گرفت. نتایج مقایسات را مرتب نموده ومعیارها را برحسب قرار گرفتن آنها به سمت بزرگترمقایسات زوجی مهمترین تا کم اهمیت ترین معیاررتبه بندی می کند.
ریسک> درصد مالکیت > نسبت تقسیم سود > نقدشوندگی > بازده
جهت تعیین میزان اهمیت هریک از معیارها ازروش تحلیل سلسله مراتبی استفاده می شود.

3-15-تعیین میزان مورد انتظارمعیارهای سرمایه گذاری ازدیدگاه سرمایه گذار :
در مصاحبه انجام شده و پرسشنامه تکمیل شده سطوح آرمانی هر یک از معیارها به شرح زیر بیان شده است:

جدول شماره 1-15 : سطوح آرمانی معیارهای سرمایه گذاری
ردیف معیارهای سرمایه گذاری سطوح آرمانی معیارهای سرمایه گذاری
1 ضریب نقدشوندگی 70%
2 بازده 30%
3 ریسک 40%
4 نسبت تقسیم سود 70%
5 درصد مالکیت 5%

پس از مشخص شدن معیارهای سرمایه گذاری و سطوح آرمانی معیارها،با استفاده از صورتهای مالی و گزارشات مورد تایید بورس اوراق بهادار تهران داده های واقعی مربوط به سرمایه گذاری بدست آمد. بسیاری ازمدل های تصمیم فرض می کنندکه یک شرکت هدف واحد حداکثر سازی ارزش سهامداران را دنبال می کند. باوجود این، یک شرکت مدرن سازمانی پیچیده است که درآن سهامداران متعددی با یکدیگرتعامل دارند. هرکدام با تعبیرخودشان از حداکثرسازی ارزش باتوجه به نگرانی هایی درباره ریسک، نقدینگی، مسئولیت اجتماعی، حفاظت محیطی و. . . درنتیجه ممکن است مناسب باشدکه یک روش چندهدفه برای بسیاری ازمسائل تصمیم گیری مالی انجام دهیم .

4-15-جمع آوری اطلاعات وداده های مربوط به معیارهای سرمایه گذاری در بازار:
میزان سرمایه گذاری شرکت سرمایه گذاری صنعت و معدن وهمچنین درصد مالکیت این شرکت درشرکت های بورسی طی سال 84 تا 86 باتوجه به صورت های مالی مشخص گردید.
میزان ضرایب متغیرها (شرکت های بورسی زیرمجموعه) درخصوص هریک ازمعیارها با استفاده ازنرم افزارهای بورس ازجمله تدبیرپرداز وصحرا وهمچنین اطلاعات موجود در بورس اوراق بهادار تهران دریافت گردید.

16- نحوه اندازه گیری داده ها ونوع مقیاس آنها :
نوع مقیاس همة داده ها نسبی است.

1-16- بازده ( باواحد درصد) :
بازده سرمایه گذاری در سهام عادی در یک دوره معین با توجه به قیمت اول و آخر دوره و منافع حاصل از مالکیت بدست می آید.
فرمول (1-3) :

: قیمت سهام در پایان دوره t
: قیمت سهام در ابتدای دوره t
: سود نقدی پرداختی در زمان t
: درصد افزایش سرمایه از محل مطالبات و آورده نقدی
: درصد افزایش سرمایه از محل اندوخته ها
c : مبلغ اسمی پرداخت شده توسط سهام داران بابت افزایش سرمایه از محل مطالبات و آورده نقدی

هر اندازه میزان بازده بیشتر باشد ، مطلوبیت سرمایه گذاری بیشتر خواهد بود .
2-16 ریسک ( باواحددرصد) :

فرمول (2-3) :
: بازده سهام در دوره t
: میانگین بازده سهام در دوره t=1 تا t=n
: انحراف معیار بازده سهام در دوره t=1 تا t=n
هر اندازه میزان ریسک کمتر باشد ، مطلوبیت سرمایه گذاری بیشتر خواهد بود . ارتباط ریسک و بازده به صورت معکوس است یعنی هر چقدر بازده بیشتری را طالب باشیم باید ریسک بیشتری را بپذیریم.

3-16- نسبت تقسیم سود ( باواحد درصد ) :‌
فرمول (3-3) :
100* نسبت تقسیم سود
DPS : سود تقسیمی هر سهم ( ریال )
EPS : درآمد هر سهم ( ریال )
هر چقدر میزان سود تقسیمی بین سهامداران بیشتر باشد، از دیدگاه سرمایه گذار مطلوبیت بیشتری خواهد داشت.

4-16- ضریب نقدشوندگی:
از نرخ سهام شناور برای ارزیابی نقد شوندگی استفاده گردیده است هر اندازه که این نرخ بالاتر باشد،یعنی سرعت تبدیل سهام به وجه نقد بیشتر است.

5-16- درصد مالکیت : ( باواحد درصد)
نشان دهنده میزان درصد مالکیت شرکت سرمایه گذاری صنعت و معدن درسهام هریک ازشرکت های بورسی زیرمجموعه است. هر اندازه درصد مالکیت در شرکت عضو پرتفوی بیشتر باشد ،به لحاظ ایجاد کنترل بیشتر ،مطلوبیت بیشتری را دارد.

6-16 اعتبارداده ها وقابلیت اطمینان داده ها :
داده های مربوط به میزان اهمیت معیارها باتوجه به روش ترکیبی مورد استفاده ازاعتبار و قابلیت اطمینان بالایی برخورداراست. داده های ضرایب متغیرها یا درواقع میزان هریک از معیارها دررابطه با شرکت های بورسی برپایه مبنای نظری پژوهش ونرم افزارهای مورد تأیید بورس ویا صورت مالی شرکت به دست آمده است وبدین ترتیب ازاعتباربالایی برخورداراست.
اعتبارمصاحبه انجام شده ازلحاظ پایایی به وسیله آزمون مجدد بعد از3 هفته تأییدگردید.
میزان نسبت سازگاری درداده های مربوط محاسبه گردید وازآنجا که این نسبت برابر1 است ، یعنی بدست آمد. باتوجه به اینکه مقداربدست آمده از 1/0 کمتراست ثبات ماتریس مفروض پذیرفته می شود. این امرنشان دهنده سازگاری داده ها می باشد.
7-16 روایی :

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله   16 صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلودمقاله رشد و نمو گیاهان

تمام اطلاعات ژنتیکی مورد نیاز برای ساختن و به کار انداختن یک گیاه در هرسلول انفرادی حمل می شود . این اطلاعات ژنتیکی در DNA های هسته ، میتوکندریا ، و پلاستیدها به صورت کد آمده اند. در طی زندگی یک گیاه،این اطلاعات ژنتیکی به کار می روند تا افزایش ها در اندازه ( رشد ) وتغییرات در فرم کنترل و هدایت شوند . همان طور که در مطالعه سلول ها ، بافت ها ، واندام ها در فصول پیشین دیده ایم ، این رشد ونمو تیاز به تقسیم کار در میان سلول ها ، بافت ها و اندام ها دارد . تشکیل این اختلاف تمایز نامیده می شود .
موضوع رشد و نمو گیاه وبرگ این مساله است که چگونه واحدهای اطلاعاتی بخصوصی از آن اطلاعات ژنتیکی انتخاب می شوند تا رشد وتمایزیک سلول به یک فرم بالغ طرح ریزی شود ، فرمی که ممکن است در بسیاری جهات از سلول مریستمی تمایز نیافته ، که نهایتا از آن منشاء گرفته است ، متفاوت باشد . چگونه تفسیر اطلاعات ژنتیکی صورت می گیرد به نحوی که منجر به یک سلول قرمز رنگ در گلبرگ رز یک سلول برگ سبز ، یا یک تراکئید می گردد؟ چرا یک بذر دفن شده در اثر جوانه زنی ، برگ های بزرگ در زیر زمین تشکیل نمی دهد ؟ درحالی که ما ممکن است گاهگاهی فرایندهای تمایز را در سطح سلولی تاکید کنیم ، زیرا سلولها واحد کاری پایه هستند ، می بایست درک گردد که تمایز می تواند در سطح بافت و اندام نیز هماهنگ شود .
در این اطاعات ژتنیکی ذخیره شده می بایست کتابخانه ای از تسلسل های برنامه ریزی شذه تمایز و نمو وجود داشته باشد . یک مثال آشکار از یک چنین تسلسل، فرایند میتوز است که دراثر بعضی علامت ، یک سری دقیقا هماهنگ شده رویدادهای بیوسنتزی ، حرکات اورگانل ها ، و تغییر شکلهای غشاء آغاز می گردد . اینکه انتخاب هایی ازکدام برنامه به دنبال می آید ، از چه موقع چه انجام می دهد، دریک واکنش به عوامل مناسب صورت می گیرند . چه چیزعامل مناسب را تشکیل می دهد ؟ عوامل مناسب ممکن است (1) علاماتی از محیط، (2) علامات هرمونی از قسمتهای دیگر گیاه یا سلولهای مجاور ،(3) فعالیتهایی از سلولها یا بافتهای مجاور ، (4) عوامل موقعیتی که محل را در تنه گیاه مشخص می کنند ، و (5) عوامل تغذیه ای و عوامل دیگر باشند . یک عامل برای اینکه یک تسلسل پیچیده ای است نمو را آزاد سازد لازم نیست اطلاعات زیادی در خودش حمل نماید . یک دوره حرارتهای کم ممکن است در انتهای شاخه تغییری ایجاد کند که آغازبرگ را متوقف نماید و اجازه دهد برنامه گل سازی تفسیرگردد . همان عامل حرارت کم ممکن است بکاررود تا تغییرات متابولیکی ای آغازگردد تا جوانه ای که به یخبندان حساس است وتوسط 5 درجه سانتی گراد کشته خواهد شد،
1
بصورت یک جوانه مقاوم به یخبندان دراید که میتواند درحرارتهای 5 درجه سانتی گراد زنده بماند . فاصله زمانی بین تشخیص علامت و نمو کامل عکس العمل میتواند از ثانیه ها تا ماهها تغییر کند . بعضی طول موجهای نوری میتوانند حرکت یونها را از میان غشاها تا درجه ای قابل تشخیص در ظرف 10 ثانیه تغییر دهند . کاربرد اکسین ، یک هورمون در بعضی بافت ها میتواند در عرض 10 دقیقه منجر به رشد افزوده گردد. هرچند ، اثرات حرارت کم بر روی رشد ممکن است به هفته ها یا ماهها نیاز داشته باشد تا کامل گردد . درمورد عکس العمل های خیلی سریع ، عکس العمل ممکن است بنحوی برقرار گردد که نیازی به دخالت مستقیم RNA یا سنتز پروتئین نباشد . در موارد دیگر، ملکولهای جدید RNA بدون شک تشکیل میشوند، و پروتئین های جدید هماهنگ ظاهر میگردند . درعکس العملهای دیگر ، تقشیمات سلولی سلولهای جدید تشکیل میدهند و حتی اندامهای جدید آغاز میگردد . بدین ترتیب ، وسعت درگیری ماشین متابولیک سلول ازیک تسلسل برنامه ریزی شده به یک تسلسل دیگر تغییر میکند .
تنوع در تعداد و تکمیل آنزیم اورگانل های سلول جنبه مهم از نمایز را تشکیل میدهد . یک سلول مزوفیل برگ، یک سلول پارانشیم ریشه و یک سلول میان بر میوه گوجه فرنگی همگی در هسته وپروپلاستیدها دارای اطلاعاتی هستند که برای ساختن یک کلروپلاست سبزضروری میباشند . با وجود این ، یک سلول مزوفیل برگ ، فقط اگر در معرض نور قرار گیرد ، اسباب فتوسنتزی کاملی(یک کلروپلاست سبزکاملا بالغ )تشکیل میدهد ، سلولهای ریشه حتی هنگامی که در معرض نور قرار گیرند کلروپلاستها را متمایز نمی سازند و سلول میوه ی گوجه فرنگی در اوایل زندگی میوه کلروپلاستهای سبز فعال میسازد . بعدا در طی رسیدن میوه ، یک دوره جدید تمایز این کلروپلاستها را در بر میگیرد که بدان وسیله غشاهای تیلاکوئید ترتیب مجدد یافته ، کلروفیل ناپدید گشته ، و رنگیزه های کارتنوئید قرمزدرمقادیر زیاد سنتز میشوند . در میوه ، این تفکیک ثانوی کلوروپلاستها به کرموپلاستهای فقط یک جنبه از تمام فرایند پیچیده تمایز است که برنامه ریزی شده است تا یک میوه را از یک اندام سازنده بذر به یک اندام پخش کننده بذر ، که به چشم و طعم پرندگان و حیوانات جذاب است ، تغییر دهد .

علائم محیطی و انتخاب طرح های برنامه ریزی شده ی عکس العمل

کنترل یا تنظیم نمو ممکن است در سه سطح بررسی گردد : (1) در داخل سلول انفرادی ، اینتراسلولار ، (2) بین سلولها اینترسلولار ،و (3) ازخارج ازاورگانیسم ، محیطی ، این به صورت شماتیک در شکل 1- 1 نشان داده شده است .

2

شکل 1- 1. دیاگرام سطوح مختلف تنظیم نموگیاه ، نظیرتنظیم بین سلولی ، درون سلولی ، و محیطی رانشان می دهد .

3
در چند پاراگراف بعد ، انواع مسایل و انتخاب هایی که یک گیاه با آنها روبه رو میشود مطرح می گردد و اینکه چگونه تنوعی از علائم محیطی طرح های برنامه ریزی شده عکس العمل را که شانس های زنده ماندن گونه ها را به حداکثر میرسانند بیرون میکشند . در بخش های بعدی ، مکانیسم های داخلی کنترل و رابطه شان با این علائم محیطی بررسی خواهند شد .
ترتیب وسیعی از موانع نسبت به جوانه زنی بذر برنامه ریزی شده اند تا احتمال جوانه زنی تحت شرایط مطلوب را افزایش دهند. این موانع میتوانند قبل از بلوغ بذر ، درمیوه شروع شوند . میوه های گوشتی غالبا برای بذر یک ماده بازدارنده جوانه زنی نظیر ابسیسیک اسید تهیه میکنند که ازجوانه زنی در میوه پیش از پخش ، تجزیه میوه و نشست ماده بازدارنده ( از پوشش بذر) جلوگیری میکند . گاهگاهی ، شخص می تواند یک بد عمل کردگی موانع نسبت به جوانه زنی را در گریپ فروت و بعضی واریته های گوجه فرنگی جدید مشاهده نماید – بذور در درون میوه جوانه می زنند .

حرارت

نیازبه یک دوره حرارت کم ، که بذر در معرض آن قرار گیرد ، ممکن است به جوانه زنی در بهار کمک نماید . بعضی بذور فقط بعد ازباران کافی جوانه خواهند زد ، یعنی هنگامی که عمل نشست باران یک ماده بازدارنده را ازپوشش بذر شستشو داده است . این به نظر میرسد ، برای مثال ، جوانه زنی بعضی یکساله های بیابانی را به تاخیراندازد تا اینکه به مقدار کافی باران داشته باشند تا رشد چند هفته (بعد ازجوانه زنی ) تقویت گردد . بعضی بذور فقط هنگامی که دفن شدند جوانه می زنند (نورازجوانه زنی جلوگیری میکند ) ، درحالی که بعضی ، مخصوصا بذور کوچک با ذخائر غذایی محدود ، فقط نزدیک یا روی سطح خاک ممکن است جوانه بزنند ( نور برای جوانه زنی مورد نیاز است ) . این نیاز نوری غالبا مانعی است که هنگامی که خاک شخم زده میشود برداشته میشود و بذوری که قبلا دفن شدند تحریک شده جوانه میزنند – مشخصه ای از بعضی گیاهان نیز که برای باغداران آشنا هستند .

جاذبه زمین

نیروی جاذبه زمین که برروی اورگانل های درون سلول عمل میکند اطلاعات جهت داربه ریشه داده آن راقادرمی سازد که به محض اینکه ازبذر خارح میگردد رو به پایین رشد کند . درواکنش به همان محرک ، شاخه برنامه ریزی شده است که روبه بالا ، به احتمال زیاد محل نور ، رشد نماید . ریزوم ها با رشد کردن به طورافقی ممکن است به نیروی جاذبه زمین عکس العمل نشان دهند . شاخه های
روی درختان اغلب دریک زاویه مخصوص نسبت به محور عمودی رشد میکنند .
4
جهت جاذبه زمین یک فاکتور بسیارقابل اطمینانی است که عکس العمل های رشدی برروی آن بنا میشوند.

نور

چرا برگ ها در زیرخاک بازنمیشوند و بزرگ نمی گردند ؟ سیستم شاخه به آن صورت که ازیک بذردر حال جوانه زدن خارج میگردد یک ساختمان کاملا ظریفی است که می بایست راه خود را با فشار ازمیان خاک دارای ترکیب متغیر باز کند . همین مشخصه است که گیاهان دولپه برگ هایشان را به طور محسوس نمی گسترند تا اینکه آنها به سطح خاک برسند (شکل 2- 1) . دسته منشاهای (پرایموردیا) برگ ومریستم انتهایی معمولا معکوس میشوند وازپشت قسمت برگردانده شده محورزیرلپه یا محوربالا لپه قلاب ازمیان خاک به بالا کشیده می شوند . برگ های ظریف وانتها بدین ترتیب محافظت میشوند .

شکل 2- 1 . نشاهای نخود فرنگی رویانده شده درنورو درتاریکی . به حداقل طویل شدگی ساقه وحداکثر توسعه برگ درنور توجه کنید . دو گیاه مرکزی فقط یک روزنورداشته اند ، که باعث مستقیم شدن ساقه (بازشدن قلاب) وشروع گسترش برگ وسبزشدن گردید ، این دو گیاه را با دو نشای کاملا سفید شده درسمت چپ مقایسه کنید .

5
درگیاهان تک لپه ، برگ های جوان پیچیده میشوند ودریک لوله حفاظی ، کولئوپتیل ، کاملا محصورمیگردند . هنگامی که کولئوپتیل به سطح میرسد ، برگها با فشارازکولئو پتیل درحال شکافتن خارج می شوند وبازمی گردند . عاملی که ورود درسطح خاک راعلامت میدهد نور است که توسط رنگیزه ی فیتوکروم دریافت میشود . فیتوکروم یک ملکول جذب کننده نورخاص است که به صورت یک سیستم حس کننده نوری عمل نموده ، فرایندهای متابولیکی و نموی را نسبت به حضوریاغیبت نورواکنش کننده میسازد . رویاندن یک نشا درتاریکی مطلق منجربه نوعی طرح رشد میگردد که برای حرکت ازمیان خاک تطبیق یافته است . ( اشکال 3-1 و 4-1) . نشا اتیولیت (سفید) میشود .

شکل 3- 1. نشاهای ذرت رویانده شده شکل 4- 1. نمو برگ ذرت . یک سری که
نوریا درتاریکی رشد مزوکوتیل طویل را نشان می دهد: 1) برگ محصور شده در
محصور شده اش را با فشاربه سطح خاک کولئوپتیل ، 2) خروج ازکولئوپتیل درتاریکی
به جلو می برد . درنشاهای رویانده شده در جایی که ازبازشدن جلوگیری می گردد،
نورمزوکوتیل فقط چند میلیمتر طول دارند. 3) یک برگ که مصنوعا بازشده ، 4) یک
برگ مشابه که درنوررویانده شده کاملا بازشده
و سبزشدن کامل گردیده است .

علاوه برگسترش یا بازشدن برگ تعدادی تغییرات دیگرتوسط نور آغاز میشوند ، ساقه درتاریکی ( یا درخاک ) معمولا به سرعت طویل می گردد ونور ازطویل شدگی جلوگیری میکند . بافت های نگهدارنده ی سیستم آوندی درتاریکی به طور ضعیف توسعه می یابند وخاک معمولا تمام تکیه گاه لازم را میدهد . نور توسعه ی افزوده ی زایلم را تحریک میکند . آغاز رشد می تواند با ظهور آنزیم هایی که سنتز لیگنین را کاتالیزمی کنند ردیابی گردد .

6
این آنزیم ها 3-2 ساعت بعد از شروع نوردهی ظاهرمیشوند . رشد ساقه برنامه ریزی می شود تا قدرت لازم برای نگهداری خودش وبرگهایش را برای هنگامی که دربالای زمین رشد میکند توسعه دهد . درحالی که نورطویل شدگی زیاد ساقه را کند میکند ، بعضی سلولها درداخل قلاب با طویل شدگی افزوده عکس العمل نشان داده باعث می شود قلاب راست گردد و برگهای درحال توسعه رو به بالا قرارگیرند (شکل 2- 1) این اثرات مورفوژنتیک نور تماما توسط فعال شدگی فیتوکروم آغاز میشوند . یک سلول برگ یک طرح رفتاری را آغاز میکند درحالی که یک سلول پروکامبیومی دریک جریان دیگر حرکت می کند و یک سلول درقلاب دریک تسلسل برنامه ریزی شده دیگری از نمو ، همه درجواب به یک محرک یکسان .
ممکن است اتفاق بیفتد که اولین نورتشخیص داده شده توسط گیاه درحال خروج فقط ازیک سمت بیاید . عکس العمل معمولی برای ساقه و کولئوپتیل این است که یک رشد انحنایی را آغاز کند که نوک را به سمت نورقراردهد . این خمیدگی با جذب نوربیشتر دریک سمت ازسمت دیگرآغاز میشود . رنگیزه جذب کننده ی نوراز فیتوکروم متفاوت است .
سلول های مزوفیل یک برگ و پوست یک ساقه جوان برنامه ریزی شده اند تا تمایزاسباب فتوسنتزی را به تاخیر اندازند تا اینکه آنها در معرض نور قرار گیرند ( اشکال 4- 1و 5- 1) .

شکل 5- 1. نمو برگ نخود فرنگی به عنوان یک عمل نور . برگ های سبزکاملا توسعه یافته ازگیاهانی درنورمداوم ، مرحله اولیه توسعه بعد ازیک روزدرنور(مرکز) ؛ برگ سفید شده ازگیاه رویانده شده درتاریکی توسط قلاب "جوانه جنینی" محافظت شده است . تمام 8 روزه هستند .

7
سپس سنتزکلروفیل آغازگشته ، غشاها به صورت تیلاکوئیدها ترتیب می بابند ، و سری کاملی ازآنزیم های کلروپلاست سنتز میشوند . به علاوه این نظم و ترتیب دربسیاری موارد نسبت به شدت نور واکنش کننده است به طوری که مورفولوژی برگ (برگ های آفتابی و سایه ای ) ومقدار آنزیم (رایبولوزبیسفسفاتکربوکسیلاز) نسبت به مقدارنور موجود برای فتوسنتزتنظیم می شوند.
نوری که ازمیان برگ های گیاهان دیگرفیلترمیشود دارای شدت کمترو اجزای طیفی متفاوت است . این به نظر می رسد که علامت یا علایم را تشکیل میدهد تا طویل شدگی ساقه را بیفزایند ، واکنشی که شانس های رشدی گیاهان دیگر را ازمیان سایه بالا می برد وگرفتن نور برای فتوسنتز را می افزاید .
بر بیشترسطح زمین کره ی خاکی مناسب بودن شرایط برای رشد گیاه نسبت به حرارت ، موجودیت آب و کل نور خورشید ازلحاظ فصلی تغییر می کند . هرقدر فصل نامناسب باشد ، شاخص است که گیاهانی که نسبت به ناحیه بومی هستند به طورمشخص موفق میشوند به طریقی فعالیتهایشان را زمان بندی کنند تا تشکیل بذور یا مراحل مقاوم را قبل از شروع فصل نامناسب کامل نمایند . قصل نامناسب برای یک گیاه لزوما بدین معنی نیست که برای گونه ای دیگردرهمان ناحیه نامناسب باشد .

طول روز

کلید بیشتراین زمان بندی عبارت است ازآغاز تشکیل مراحل مقاوم یا گلدهی به قدرکافی زود تا قبل ازورود ، برای مثال ، زودرس ترین یخبندان زمستانی درمحل فرایند کامل گردد . علایم قابل اطمینان چه هستند ؟ تغییر فصلی درطول روزکاملا قابل اطمینان است و درگیاهان و حیوانات سیستم هایی برای اندازه گیری طول های نسبی روزو شب ایجاد کرده اند . توانایی کنترل فرایندهای نموی دررابطه با طول های روز و شب فتوپریودیسم نامیده میشود . روزهای طویل اواخربهار دلالت کننده مطمئنی ازرسیدن فصل تابستان هستند همان طورکه روزهای کوتاه تر اواخرتابستان و اوایل پاییز زمستان را پیشگویی می کنند . ازاین رو گیاهان روزبلند و گیاهان روز کوتاه معمولا درزمانهای مختلف سال به شکوفه می روند .
غالبا ، علامات فتوپریودی به طرق مختلف با علامات حرارتی ترکیب می شوند . یک گیاه دوساله ممکن است یک نیازبرای یک دوره ی قابل ملاحظه ازحرارت کم (زمستان) را با یک نیازبرای یک علامت روزبلند (بهاربعدی) ترکیب کند تا گلدهی را آغاز نماید . ازاین رواولین فصل به طور رویشی رشد میکند وفقط در دومین فصل به گل می رود .
علامات فتوپریودی و یا حرارتی می توانند گلدهی ، شروع خفتگی ، توسعه مقاومت به بخبندان ، پیری برگ و آغاز تشکیل غده ها و سوخ ها را شروع کنند .

8
هورمون های گیاهی به عنوان عناصر کنترل رشد و نمو

ازبسیاری مشاهدات و بعضی آزمایش ها برای فیزیولوژیست های گیاهی قرن نوزدهم آشکار بود که رشد یک قسمت از گیاه به طور نزدیک با رشد یا فعالیت های قسمت دیگر مرتبط است . آنها پیشنهاد نمودند که این ارتباط می بایست متضمن حرکت مواد شیمیایی ناشناخته درداخل گیاه باشد . چندین خط مستقیم ازاین آزمایش ها می تواند تا سال های اخیر دنبال گردد . هر خط تشخیص یک ترکیب مخصوص را که درغلظت های بسیار کم درگیاهان یافت می شوند تدارک دیده است . هنگامی که این ترکیبات به دقت خالص می شدند ، و درگیاهان به کار می رفتند ، روی اعمال و نمو گیاه کنترل موثر ، اعمال می نمودند . به نظر می رسد یک سری از پنج نوع هورمون های رشد گیاهی درگیاهان بذر دار تقریبا عمومی باشد . اینها مهم ترین عناصری هستند که در هماهنگ کردن رشد گیاه به طور کلی دخالت دارند . آنها غالبا عواملی را تشکیل می دهند که مسیر یا جهت نمو و تمایز را تعیین میکنند . بسیاری از اثرات محیطی خارجی روی نمو ، با تغییر سنتز یا توزیع این هورمون ها در داخل گیاه اعمال می شود . پنج هورمون رشد گیاهی عبارتند از : اکسین ها ، سایتوکی نین ها ، جیبرلین ها، ابسیسیک اسیدها ، و اتیلن ، گاز (شکل 6- 1) .
بسته به سیستم آنها ممکن است ضرورتا به تنهایی یا به گونه ای ازتعادل با یکی یا دیگری عمل نمایند . رخدادهای کافی ازهورمون ها و عکس العمل های هورمونی در میان گیاهان پست وجود دارد که دال براین است که اجداد تکاملی گیاهان بذردار دارای حداقل چند سیستم کنترل مهم بودند . بسیار محتمل است که اهمیت فزاینده و گوناگونی مکانیسم های کنترل هورمونی یکی ازاجزای مهم تکامل گیاهان بذردار بوده است .
بعضی هورمون ها با تعربف فیزیولوژی حیوانی ازیک هورمون مطابقت دارند ؛ ماده تولید شده دریک محل دراورگانیسم که به محلی دیگر، جایی که عملش را اعمال می کند ، حرکت می نماید . اما آن تعریف برای هورمون های گیاهی محدود کننده است . برای مثال ، یک هورمون ، اکسین ، عموما درانتهای شاخه تولید می شود و سپس توسط یک سیستم انتقال ویژه منتقل می گردد تا روی رشد ساقه و جوانه های پایین ترعمل نماید . هرچند ، پایه معقولی وجود دارد که بگوییم بعضی مواقع اکسین می بایست در همان سلولهایی که آنرا سنتز مینماید عمل کند .
اتیلن یک هورمون دیگر ، یک گاز است و احتمالا در هیچ طریقی خاصی در حالت حل شده در گیاه منتقل نمیشود .
هورمونهای گیاهی گاهی اوقات تسلسلی از تغییرات نموی را آغاز می کنند؛ نظیر آنکه آنها برای تغییر دادن طرح تجلی ژنی می بایست حتما انجام دهند . در موارد دیگر هورمونها به نظر می رسد میزان بعضی فعالیت آنزیمی را کنترل می کنند بدون اینکه سنتز ژن – هدایت شده RNA وکد گذاری RNA سنتز پروتیین دخالت داشته باشد .
9

شکل 6- 1. هورمون های گیاهی . A: ایندول اسیتک اسید (IAA) ، متداول ترین اکسین طبیعی درگیاهان. B: جیبرلین اسیدG3 ، یکی ازبیش از40 جیبرلین طبیعی بسیارمشابه. C : زیتین یکی ازچند سایتوکی نین طبیعی . D: ابسیسیک اسید ، (ABA). E : اتیلن ، یک تنظیم کننده رشد گازی.

در بعضی موارد ما می توانیم سنتز پروتیین های ویژه ای را در نتیجه کاربرد هورمون در بعضی بافتها تشخیص دهیم . از طرف دیگر عکس العمل ایجاد شده در یک سیستم گیاهی توسط یک هورمون معین ممکن است از عکس العملی که توسط همان هورمون در یک گیاه دیگر یا در یک قسمت دیگر از همان تولید شده است متفاوت باشد .بنابراین یک هورمون ممکن است تعدادی عکس العمل های مختلف به ظاهر غیر را شروع کند . شخص ممکن است این پیشنهاد را که غلظت یک هورمون معین علامت مهمی در اطراف محیط داخلی گیاه است و علامتی است که ممکن است عکس العمل های برنامه ریزی شده متعددی را آغاز نماید به عنوان یک ایده عملی مناسب در نظر بگیرد.
بسیار محتمل است که این هورمونها احتمالا به استثنای اتیلن با محل های پذیرنده پروتئین در سلول پیوند شوند تا عملشان را انجام دهند . مطالعات جامعی از تغییرات که روی ساختمان ملکولی اکسین ها ، سایتوکنین ها ، وبقیه به نسبت کمتر به عمل آمده است دلالت بر این میکند که محل های فعالیت از نظر ساختمانی بسیار دقیق هستند همانطور که محل های روی آنزیمها هستند ، که ملکول های زیر لایه های خاصی را پیوند می دهند .
10
انواع دیگر ملکول ها توانایی های تشخیص ساختمانی را که پروتیین ها دارا هستند ندارند . اخیرا چند پروتئین که ملکول های اکسین را پیوند میدهند تشخیص داده شده اند . یک نوع از پروتئین ها به نظر میرسد که روی پلاسمالما باشد و در انتقال دیگری روی شبکه اندوپلاسمیک است وبه نظر می رسد در واکنشی که به موجب آن اکسین رشد را توسعه می دهد دخالت دارد . یک پروتئین پیوند دهنده سایتوکنین معلوم شده است که با ریبوزوم ها مرتبط است . این کشف های اخیر این فرضیه را که هور مونها به پروتئین های پذیرنده مخصوص – که به طریقی فعالیتشان تغییر میکند- پیوند می شوند تقویت می کند.
یک طرح که بطور فعال دنبال میشود آن است که هورمونها به پروتئین های پیوند دهنده ویژه ای پیوند می شوند که در فعال کردن یا باز داشتن رونوشت برداری یک ژن معین (کنترل سنتز نسخه های mRNA روی DNA هسته ای) یا سری ژن ها دخالت دارند.این فرضیه به نظر میرسد در یک یا دو مورد نزدیک به اثبات است همچنین آشکارا است که برخی اثرات مهم تر هورمون ها و پروتئین های پذیرنده شان در چنین کنترل مستقیم تجلی ژن شرکت ندارند .

کنترل بسط سلول توسط اکسین ها

بسط سلول فرایندی است که در زندگی تقریبا هر سلول در یک گیاه مهم است و توانایی گیاه برای کنترل این فرایند بطور دقیق نسبت به رشد و مورفوژنسیس ضروری است . یک سلول گیاهی ممکن است همچون یک کیسه قابل انعطاف (پروتوپلاست تصویر شود که توسط یک پوشش محافظ (دیواره سلول) که ممکن است سخت باشد یا تحت فشارگسترش باشد بسته به ساختمانش ، احاطه گردیده است .با استفاده از انرژی تنفسی و سیستم های حامل نظیر k+ ، NA+ و CI- به داخل واکوئل تلمبه میشوند و آب به طریق اسمزی وارد شده وایجاد یک فشار آماس می کند . فشار آماس در یک سلول شاخص ممکن است ئرفشار 5 اتمسفر یا 25/5 کیلوگرم / سانتیمتر مربع ( 75 پوند / اینچ مربع ) حفظ گردد . این را یک لاستیک اتومبیل که درفشار 96/1 / سانتیمترمربع (28پوند / اینچ مربع ) نگهداری میشود مقایسه کنید . آیا دیواره سلول درحالی تحت این فشار داخلی است گسترش می یابد ؟ آشکارا، بعضی سلول ها تحت این شرایط گسترش می یابند. آیا گیاه با تغییر فشار آماس درمقابل دیواره دارای خواص نامتغیر میزان طویل شدگی را کنترل می کند ؟ یا آیا سلول نیروی کم و بیش ثابتی را در درمقابل دیواره ای بکار می برد که قابلیت گسترش آن میتواند تغییر کند ، گسترش را اجازه می دهد یا نمی دهد ؟ گیاهان بطور برجسته از تغییراتی که درقابلیت گسترش دیواره صورت می گیرد استفاده می کنند تا رشد را تنظیم نمایند .

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله   41 صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله پروژه ارزشیابی مهارت شغلی مدیریت آموزشگاه

فهرست
1-توانایی تشخیص مفهوم مدیریت و اصول آن :
- آشنایی با مفهوم سیستم و انواع آن ( سیستم های باز و بسته و کارکرد های آنها )
- آشنایی با مفهوم سازمان و انواع آن و کارکرد های سازمانها ی رسمی و غیر رسمی
- شناسایی سبک های مدیریتی ، آشنایی با اصول مدیریت و کاربرد های آنها
2- توانایی تشخیص مفهوم مدیریت آموزشی و کارکرد های آن
- شناسایی : مفهوم آموزشی و آموزشهای رسمی و غیر رسمی سازمان نیافته .
- شناسایی ویژگی های آموزش های فنی و حرفه ای و شناسایی نقش سازمان آموزش فنی و حرفه ای در نظام آموزشی کشور
- شناسایی مفهوم مدیریت آموزشی و اصول آن ، جایگاه مدیریت آموزشی در آموزشگاههای فنی و حرفه ای و آشنایی با اصول مدیریت آموزشی و کاربرد های آن
3- توانایی اجرای مقررات و آئین نامه های موسسات کار آموزی
- شناسایی: ویژگیها ، قوانین و مقررات تاسیس ، فرآیند اخذ مجوز و اصول اجرای مقررات و آیین نامه های تاسیس آموزشگاههای فنی و حرفه ای
- آشنایی با مسائل و مسئولیتهای حقوقی مدیریت آموزشگاه
4- توانایی برنامه ریزی و نظارت بر اجرای برنامه ها
- شناسایی: دوره های آموزشی قابل اجرا در آموزشگاه ، اصول تشخیص و انتخاب کادر آموزشی آموزشگاه ، فرآیند برنامه ریزی آموزشی استاندارد مهارت
- شناسایی اصول تدوین اهداف کلی و جزیی دوره آموزشی ، اصول تحلیل محتوای دوره آموزشی ، اصول تامین امکانات آموزشی آموزشگاه و اصول مدیریت بر اجرای دوره های آموزشی
5- توانایی ارزشیابی از دوره های آموزشی
- شناسایی اصول ارزشیابی جامع و فراگیر ( ارزشیابی پایانی ، نظر سنجی از فراگیر و مدرس ) اصول ارزشیابی از اثر بخشی آموزشی
6-توانایی تهیه گزارش های مورد نیاز آموزشگاه
- شناسایس پایه های اساسی آئین نگارش ، مقررات مکاتبات اداری ، اصول استناد به قوانین و مقررات در مکاتبات اداری
- شناسایی اصول تهیه گزارشهای مورد نیاز آموزشگاه
7- توانایی برقرارای روابط انسانی
- شناسایی مفهوم ارتباط و عوامل تشکیل دهنده آن ، عوامل تشکیل دهنده آن ، عوامل موثر ارتباطی ، موانع ارتباطی ، اصول برقراری روابط انسانی
- آشنایی با اصول روانشناسی عمومی و آشنایی با جامعه شناسی عمومی
8- توانایی نظارت بر امور مالی آموزشگاه
- آشنایی با اصول مقدماتی حسابداری عمومی ، مراکز مالی و اداری مرتبط با آموزشگاه
- شناسایی : تعرفه های آموزشی ، در آمد و هزینه ها و اصول نظارت بر امور مالی آموزشگاه
9- توانایی پیشگیری از حوادث و رعایت نکات ایمنی و بهداشت کار
- آشنایی : با حوادث شغلی و علل بروز آنها و بهداشت محیط کار ، با وسایل ایمنی و بهداشت کار وکاربرد آنها
- شناسایی اصول پیشگیری از حوادث و رعایت نکات ایمنی و حفاظتی و بهداشت کار
- آشنایی با عوارض جانبی و اصول انجام کمک های اولیه ، آتش سوزی و اصول انجام آتش نشان

مقدمه
مدیریت یک عملکرد منطقی با رعایت اصول و ضوابط تعریف شده در حیطه عملکرد آن می باشد . امّا در حیطه مدیریت مراکز آموزشی مسئله رفتارگرایی برنامه ریزی و تنظیم برنامه ی درسی آشنایی ، با وظایف ، قوانین و ضوابط امر مهمی است .
مدیریت و رهبری از ارکان سازمان و جامعه است مدیریت آموزشی ، در بین سایر انواع مدیریت از جایگاه ویژه ای برخوردار است . اگر آموزش و پرورش هر جامعه در راس همه ی مسائل جامعه باشد ، مدیریت آموزشی نیز با همان منطق جایگه مهمی در بهسازی و توسعه جامعه دارد .
اگر مدیران آموزشی یک جامعه دارای دانش و مهارت های کافی باشند بدون تردید نظام آموزشی نیز از اثر بخشی ،کارایی و اعتبار بالایی برخوردار خواهد بود وجود کتب و منابع مدیریت از لوازم و دست مایه های توسعه نیروی انسانی و آموزش و پرورش است .
امروزه مدیریت به عنوان کار و / یا حرفه ای تلقی میشود که اشتغال بدان مستلزم به پیش آمادگی و آموزش است از این رو ملاحظه می شود که شمار چشمگیری از مدیران شاغل در سازمان ها به طرق مختلف به کسب دانش علمی و نظری مدیریت و یادگیری فنون و مهارت های عملی آن می پردازند و همه ساله عده ی کثیری دانشجو جذب رشته های مختلف مدیریت در دانشگاه ها می شوند .

« فصل اول »
1- آشنایی با مفهوم سیستم و انواع آن (سیستم های باز و بسته و کارکرد های آنها)
تعریف سیستم : سیستم عبارت است از منظومه ای از عناصر و اجزایی که با هم در ارتباط و کنش و واکنش متقابل داشته، کل و واحدی را به وجود آورد . این تعریف پدیده های بی شماری از جهان هستی را فرامی گیرد .
حدود سیستم : هر سیستمی دارای حدود ومرزی است که آن را از محیط پیرامون آن متمایز و با آن مرتبط می سازد .می توان گفت که حدود و مرز سیستم نظامی است که فراتر از آن ویژگیهای خاص سیستم دیگر قابل تشخیص نیستند و حدود یک ساعت مچی یا هر سیستم مکانیکی دیگر مشخص است ، پوست بدن ، حدودی ازآن با محیط است ولی سیستمهایی مثل یک گروه اجتماعی یا یک سازمان نا مشخص است . تعریف حد و مرز سیستم ، از لحاظ تشخیص و شناسایی آن اهمیت دارد . حدود بعضی از سیستم ها نسبتا نفوذ پذیر و برخی نفوذ نا پذیر است . بر مبنای این خاصیت ، می توان آنها را به سیستمهای نسبتا باز و بسته تقسیم کرد .
سیستم باز :با محیط خود ماده ، انرژی یا اطلاعات مبادله می کند ،یعنی با محیط خود کنش و واکنش متقابل دارد ، مدرسه یک سیسنم باز است .
سیستم بسته : حد و مرز نسبتا نفوذ ناپذیری با محیط خود دارد یا فقط عناصری بسیار محدودی را می تواند از محیط جذب کند .ساعت سیستم نسبتا بسته است ، فقط با کوک کردن یا تعبیه باطری یا نیروی مشابه می تواند به وظیفه ی خود ( نشان دادن وقت ) عمل کند .
هدف سیستم : کنش و واکنش های اجزای سیستم و رابطه ی متقابل آن با محیط ، حاکی از ناظر بودن آن سیستم به هدف یا مقصودی است . هدف هر سیستمی عبارت از وظیفه یا وظایفی است که آن سیستم در ارتباط با سیستمهای مجاور یا سیستم بزرگتری که جزئی از آن است ، انجام می دهد . اتومبیل برای حمل و نقل ، چرخ خیاطی برای دوخت ، سازمان برای تولید یا خدمات طراحی شده اند . بعضی سیستم ها ، مثل نظام های آموزشی ( مدرسه ها ) جند هدف دارند : جامعه پذیری ، فرهنگ پذری ، پرورش سیاسی ، تربیت نیروی انسانی ماهر و ... . به طور کلی ، در سازمانها علاوه بر هدف های رسمی سیستم سازمانی ارضای نیاز مالی اجزای انسانی ( اعضای سازمان ) نیز ، به عنوان هدف مد نظر است .
مدیریت سیستمی : وقتی که واحد های سازمانی به صورت سیستم تنظیم و اداره شود، آن مدیریت سیستمی یا مدیریت بر مبتای سیستم می نامند . هر بخش یا هر خرده سیستم از کل سیستم سازمان به عنوان موجودیتی متمایز و مشخص تلقی شده و بستگی و کمک آن به سطح بعدی در ساختار سلسله مراتب با در نظر گرفتن کل سیستم ، تنظیم و ارزیابی می شود . فلسفه مدیریت سیستمی از چهار ویژگی برخوردار است :
1- هدف مداری : که تحقق هدف را (اثر بخشی ) دارد دائما مورد تاکید قرار می دهد .
2- سیستم مداری : که موجب آن ، راهبرد تصمیم گیری ، بهینه سازی کل سیستم را بیشتر از خرده سیستمهای آن مورد تاکید قرار می دهد .
3- مسئولیت مداری : که بر اساس آن به هر مدیری ، ماموریت و وظیفه ی خاصی با درونداد ها و برونداد ها تشخیص پذیر محول می شود .
4- مردم مداری:که طبق آن به کارکنان ماموریتهای چالش برانگیزی که به بروندادها مربوط می شوند ، واگذارمیشود.
در مدیریت سیستم ها ، پر چه تکلیف ماموریت ممکن است خیلی دقیق و خاص می باشد . مع هذا ، توانایی سیستمها در سازندگی با تغییر تقاضا ها ، کارکنان را به رشد و پیشرفت حرفه ای تذتبیت می کند .
مدیریت سیستمی مستلزم چهار مرحله ی تصمیم گیری متمایز ، ولی مرتبط به هم است .
1- تعیین سیستم : یعنی تصمیم گیری برای ایجاد سیستم ، مثل تاسیس موسسه یا سازماندهی برای نولید ، خدمت یا حل یک مسئله اجتماعی
2- طراحی و ایجاد سیستم : یعنی تصمیم گیری برای تعیین روش مناسب برای سازمان دهی اجزای کار به طوری که پس از ایجاد سیستم ازطریق آن ، دروندادها به برون دادها تبدیل شده و هدف سیستم تحقق پیدا کند .
3- عملیات و کنترل سیستم : یعنی ؛ تصمیم گیری درباره ی عملیات سیستم و کنترل فعالیت های آن که بخشی از آن پیشاپیش به صورت برنامه ، و بخشی دیگر در همین فعالیت اتخاذ می شود .
4- بازنگری و ارزیابی سیستم : یعنی تصمیم گیری درباره ی نحوه ی تشخیسی و ارزیابی عملکرد سیستم از لحاظ اثر بخشی و کارایی ، پس از بازنگری و ارزیابی عملیات وبازده تصمیم گیری مقتنی در مورد اصلاح یا تغییر در جوانب مختلف کار و ساختار سیستم صورت میگیرد.

« فصل اول »
2- آشنایی با مفهوم سازمان و انواع آن و کارکرد های سازمانهای رسمی و غیر رسمی
تعریف سازمان : مفهوم سازمان مثل بسیاری از مفاهیم علوم اجتماعی و انسانی ،تعاریف گوناگونی دارد . گاهی آن طی یک کتاب روز معنی به صورتی فشرده تعریف کرده اند. در اینجا به کمک عناصر و خصایص مشترکی که سازمان ها دارند، مفهوم سازمان را تعریف خواهیم کرد . عناصر و ویژگی های مشترک سازمان ها به شرح زیر است.
1- سازمانها هدف دارند ، یعنی ، برای دستیابی به هدفها و مقاصد معینی به وجود آمده اند.
2- سازمانها از ترکیب اجتماعی افرادی که به طور گروهی کار می کنند ، تشکیل شده اند .
3- فعالیت سازمان ها استمرار زمانی دارد .
4- سازمانها ، فعالیت خود را از طریق تفکیک وظایف از روی برنامه و با استفاده از دانش دقیق ابزار انجام می دهند .
5- سازمانها ، واحد های یکپارچه و یگانه ای از فعالیت های منظم و ساختمند هستند و کار و فعالیتخود را به طور عقلانی و منطقی هماهنگ و هدایت می کنند .
بر مبنای ویژگی های زیر تعریف زیر را می پذیریم :
سازمان عبارت است از هماهنگی معقول تعدادی از افراد که برای تحقق هدف یا منظور مشترک از طریق تقسیم وظایف و برقراری روابط منظم و منطقی ، به طور مستمر ، فعالیت می کنند .
تعریف فوق ، با تاکید بر خصایص ویژه ای ، بر سازمانها ی رسمی دلالت دارد . خصایص مذکور ، سازمانهای رسمی را از سایر گروه بندی های اجتماعی متمایز می سازد . منظور از سازمان اشاره به ساختمان یا مجموعه ای از ساختمان ها نیست . سازمان لزوما در چهار دیوار ساختمان محدود تمی شود . مع هذا ، اغلب سازمانها برای فعالیت در ساختمانها مستقر می شوند . مشخصه اصلی سازمان دامنه فعالیت و الگوی روابط انسانی آن است که به واسطه ی آن هدف های سازمانی تحقق می یابند . این الگو ، دو وجه رسمی و غیر رسمی دارد .
وجه رسمس سازمان الگوی روابطی را معرفی می کند . که پیشاپیش و عمدا ساخته و پرداخته شده است تا رفتار افرادی که ایفای به ایفای وظایف سازمان می پردازند به موجب آن تنظیم شوند . وجه غیر رسمی آن به الگوی روابطی اشاره می کند که ضمن روابط رسمی کارکنان به وجود می آید و وجوه رسمی در هر سازمان وجود دارند و تواما « سازمان » را به وجود می آورند .
انواع سازمان : سازمانهای رسمی با وجود برخورداری از ویژگیهای مشترک ، دارای تفاوتهای چشمگیری هستند . از این رو در مطالعات سازمانی ، به منظور مقابله و مقایسه سازمانها آنها را طبقه بندی می کنند ، بر مبنای ویژگیهای گوناگون که سازمان دارند ، انواع طبقه بندی امکان پذیر است .: بر حسب اندازه (کوچک یا بزرگ ) ، نوع فعالیت (خصوصی یا دولتی ) ، ملاک عضویت ( داوطلبانه ، استخدامی ، اجباری ) و اهداف و وظایف اجتماعی ( آموزشی ، دینی ، سیاسی ، اقتصادی ) ، در قلمرو اقتصادی سازمانها غالبا به تولیدی و خدماتی تقسیم می شوند . در مقابل طبقه بندی های فوق که بر تفاوتهای آشکار میان سازمانها تاکید می کنند ، طبقه بندیهای دیگر وجود دارند که با ملاکهای ذهنی و تحلیل شکل گرفته اند . به عنوان نمونه ، بلا و اسکات ، در تحلیل سازمانها ی رسمی این ملاک را که چه کسی ، در درجه اول ، از وجود سازمان فایده و بهره می برند ، مبنا قرار داده چهار نوع سازمان را تشخیص می دهند :
1- سازمان های مشترک المنافع که در اصل به عموم اعضای خود نفع می رسانند مثلا : ( اتحادیه ها ، باشگاها ، احزاب سیاسی ، انجمنهای حرفه ای ، تعاونیها )
2- سازمانهای تجاری که در اصل به مالکان و مدیران خود بهره می رسانند نظیر : ( کارخانه های صنعتی ، فروشگاها ، بانکها ، هتل ها )
3- سازمانهای خدماتی که در درجه نخست به مراجعان خود نفع می رسانند مثلا : ( بیمارستان های خصوصی ، مدارس خصوصی ، بنگاههای مددکاری اجتماعی )
4- سازمانهای رفاه عمومی که عموم مردم را بهره مند می سازند (سازمان دولتی نظیر وزارت دفاع ، مدارس دولتی ، سازمان پلیس ، سازمان آتش نشانی ، سازمان تحقیقاتی ) .
گرچه این نوع طبقه بندی ها از لحاظ مطالعه مسائل و مشکلات ویژه انواع سازمانها و تشخیص شیوه مدیریت ، نوع عملکرد ها و فعالیتهای آن سودمندند ، مع هذا ، از دید صاحبنظران ، طبقه بندی های دقیق و جامعی محسوب نمی شوند .
سازمان غیر رسمی : سازمان غیر رسمی ، الگوی روابطی پدید می آورد که در هیچ نموداری منعکس نیست سازمان غیر رسمی بر روابط گروهی افراد سازمان استوار است و نیاز های فردی و گروهی آنها در شکل دهی آن موثر است . روابط غیر رسمی الگوی روابط رسمی سازمان را تحت تاثیر قرار داده و نتیجه فراگردتصمیمگیری ومدیریت را نیزمتاثر می سازد . از این رو ، انها ، برای ارضای نیاز امنیت ، روابط اجتماعی ، و احساس تعلق ، گروه های غیر رسمی را به وجود می آورند . می توان گفت سازمان رسمی موجبات تشکیل گروههای غیر رسمی ، در نتیجه سازمان غیر رسمی فراهم می شود . سازمان غیر رسمی نقشی بسیار مهم در سر نوشت سازمان رسمی ایفا می کند. این اهمیت در گذشته چندان شناخته نبود . امکانات سازنده آن به مرور آشکار گردید . حتی صاحبنظران مثل بار کرد تبعیت محض از ساختار و روابط رسمی سازمانی را ویرانگر دانسته استفاده از امکانات بالقوه گروه ها ی غیر رسمی را به منظور رشد و توسعه سازمانی تجویز کرده اند .
روابط غیر رسمی سازمانی نه فقط ارضای نیاز های اجتماعی اعضا بلکه بر قراری روابط رسمی و انجام وظایف سازمانی را نیز تهسیل می کنند . مثلا گاهی ممکن است مدیر از طریق سازمان غیر رسمی اطلاعات درباره ی مسائل به دست آورد که اگر از طریق رسمی اقدام می کرد . مدتها به طول می انجامید یا مشکلات و موانع زیادی روبه رو می شد . البته سازمان غیر رسمی ممکن است جبهه ای در مقابل مدیریت قرار می گیرند و مشکلات بزرگی پدید می آیند .
مطالعه سازمانها به هر دو وجه رسمی و غیر رسمی آنها ناظر است . در واقع تمایز میان وجوه رسمی و غیر رسمی ، صرفا به منظور تحلیل سازمان است وگرنه در واقعیت این دو جدایی ناپذیرند ، فقط یک سازمان وجود دارد .
سازمان رسمی :افراد به این منظور در سازمان ها گرد هم می آیند تا امور و فعّالیّت هایی را که به تنهایی از عهده ی انجام آنها بر نمی آیند ، با کمک همدیگر به پیش برند . سازمان رسمی وسیله ی انجام فعّالیّت ها به شمار می آیند . سازمان رسمی بر اساس اهداف و وظایف اصلی سازمان و توانایی ها و مهارت مورد نیاز به منظور انجام وظایف طراحی می گردد.
سازمان رسمی در نمودار سازمان نشان داده می شود . نمودار سازمان ارتباطات تعیین شده بین سطوح سازمانی و وظایف اساسی را نشان می دهد . از طریق سازمان رسمی ، ارتباطات بین افراد و سلسله مراتب سازمانی ، حیطه ی نظارت و جریان گزارش دهی رسمی مشخص می گردد. بنابراین سازمان رسمی توسط ساختار و اهداف و روابط توصیف شده از سوی مدیریت مشخص می شود.

« فصل اول »
3- شناسایی سبک های مدیریتی ، آشنایی با اصول مدیریت و کاربرد آنها
تعریف مدیریت :یک تعریف مورد قبول عام از مدیریت دردست نیست . صاحبنظران و مولفان مدیریت با اهداف و سوگیری های مختلف ، تعاریف گوناگونی ارائه کرده اند . در اینجا ، ابتدا ، برخی از تعاریف مهم را نقل می کنیم و سپس موکوشیم به کمک ملاکهای عینی و عملی ، مدیریت را تعریف کنیم : مدیریت عبارت است از :
- هر انجام دادن کاری به وسیله ی دیگران .
- ایجاد محیطی موثر برای افرادی که در گروه های رسمی سازمان فعالیت می کنند .
- هماهنگ سازی منابع انسانی و مادی در جهت تحقق هدفها .
- فراکرد هماهنگ سازی فعالیت فردی و گروهی در جهت هدفهای گروهی .
- فراکرد تبدیل اطلاعات به عمل – این فرا گرد تغییر و تبدیل را تصمیم گیری می نامیم .
مدیریت آموزشی : منظور از مدیریت ، فعالیت و عملی است که در موقعیتی سازمان یافته ، برای هماهنگی و هدایت امور در جهات هدفهای معینی صورت می گیرد . و مدیریت عملی است که به دانش و یافته های عملی توانایی هنر ، مهارت فنی و اخلاق اجتماعی مبتنی است . به عبارت دیگر کسی را مدیر می دانیم که بتواند در محیط کار خود به اقتضای موقعیت اصول و یافته های علمی و مهارت های فنی را هنرمندانه و با رعایت موازین اخلاقی به کار بندد مشکلات را حل کند و هدفی را تحقق بخشد . لازمه چنین مدیریتی در محیط آموزشی آن است که شخص مدیر از هدف ها و فراگرئ های آموزشی و پرورشی مطلع باشد. سازمان آموزشی و روابط رسمی و غیر رسمی آن را به درستی بشناسد . جوّ سازمانی مساعدی برای انجام وظایف و فعالیت های کارکنان به وجود آورد، از نیروهای انسانی و مادی موجود به طور مقتضی استفاده کند . وحدت و هماهنگی موثر برانگیزد ، عملکرد سازمان خود را ارزشیابی و انتقاد کند و بالاخره همکاری و مشارکت خود و زیر دستان را در انجام دادن امور ، اساس مدیریت و رهبری قرار دهد .
آشنایی با اصول مدیریت : کشور های غربی با داشتن دانشمندانی در مدیریت می خواهند خود را مدعی پایه گذاری علم مدیریت تحصیلی و دانشگاهی معاصر بدانند . « آدام اسمیت » در کتاب معروف خود به نام «بررسی علت و ماهیّت ثروت ملل » اصل تخصص کار را مطرح می کند . او یم اقتصاددان انگلیسی بود . «ماکس وبر» جامعه شناس آلمانی در اوایل قرن بیستم در کتاب خود به نام « نظریه ی سازمان اجتماعی و اقتصادی » اصول مربوط به « ضابطه و نه رابطه » « انضباط » « انتظام » « انصاف » « قاعده و قانون » « منطق » و « ثبات » درسازمان را مطرح کرد . در فرانسه « هنری فایول » در اواخر قرن نوزدهم در کتاب خود با عنوان « ادارهی صنعتی و عمومی » به معرفی 14 اصل در مدیریت که شامل : 1- تقسیم کار 2- اختیار مسئولیت 3- انضباط 4- وحدت و فرماندهی 5- تبعیت منافع فرد از منابع عمومی 6- حقوق و پاداش مالی کارکنان 7- تمرکز 8- انتظام 9- انصاف 10- دوام و ثبات خدمات کارکنان 11- وحدت دستور 12- سلسله مراتب 13- نوآوری 14- تقویت مبانی کار جمعی و گروهی بود .
انواع سبک های مدیریتی: بررسی ها نشان می دهد تعیین سبک یا شیوه ی متناسب اعمال مدیریت، مستلزم در نظر گرفتن برخی پارا متر های اساسی می باشد و اهم این موارد شامل نوع سازمان ، تشکیلات سازمان ، محدئدیت های مدیریتی ، موقعیت زمانی و مکانی ، ترکیب کمی و کیفی همکاران و ... می باشد
در این ارتباط سبک های مدیریتی مطرح بدین شرح ، معرفی و بررسی می گردند .

1- مدیریت علمی : بنیان گذار و نظریه پرداز معروف سبک مدیریت علمی ، فریدریک وینسلو تیلور می باشد که وی درکتابی با عنوان « اصول مدیریت علمی» چهار محور اصلی برای کارکرد مدیریت را معرفی نموده است .
1- علمی نمودن روند انجام کارها با استفاده از نتایج مطالعات و تحقیقات کاربردی آن .
2- علمی نمودن مراحل جذب نیروی انسانی ( گزینش ، آموزش ، کارآموزی و رشد کارکنان ) .
3- برقراری شرایط و فضای همکاری و تعامل بین کارفرمایان و کارکنان مطابق با اصول علمی تدوین شده .
4- تعیین و توزیع مناسب وظایف برنامه ریزی و اجرا میان کارفرمایان و کارگران .
سایر مفروضات اساسی مدیریت علمی
- ازدیاد کارایی صنعتی از طریق کار بست روش های علمی در مدیریت.
- ارتقاء سطح کارایی در محیط های صنعتی از طریق افزایش عوامل انگیزشی مالی .
- استاندارد شدن شرایط محیطی کار ( تعیین و رعایت پارامتر هایی نظیر درجه ی حرارت و رطوبت مناسب ، فرصت های کافی استراحت، روش بهینه انجام کار و ... )
- برنامه ریزی تکالیف عمده روزانه .
- تلاش در جهت حفظ و ارتقاء نیروی انسنی با عملکرد و بازده مطلوب
- حتی المقدور ، فراهم نمودن شرایط تغییر شکل افراد با کارایی نامطلوب
2- مدیریت کلاسیک : آدام اسمیت در کتابی با عنوان « بررسی علت و ماهیت ثروت ملل » به اهمیت مواردی همچون ضرورت تقسیم وظایف کاری به ویژه در خطوط تولید، استفاده ی بهینه از تجهیزات ، امکانات و ابزار کار و اثر گذاری آن در افزایش نرخ تولید و سود اقتصادی پرداخته است .
در واقع می توان گفت این موارد ، از اهم پایه های نظریات اقتصادی در مدیریت و سبک مدیریت کلاسیک می باشد .
3- مدیریت کلاسیک جدید : تقریبا هم زمان با تیلور ، هنری فایول دیدگاه دیگری از روش های مدیریتی مطرح نمود که به عنوان اصول کلّی مدیریت فایول شناخته می شود .
بنا بر نظریات ایشان این سبک مدیریتی شامل چهارده اصو و پنج وظیفه یا عنصر اصلی آن می باشد این عناصر اصلی شامل طراحی و برنامه ریزی ، سازمان دهی و فرمان دهی کارکنان ، هماهنگی فعالیتها ، و کنترل عملکرد بوده و همچنین ، چهارده اصول مدیریتی مورد بحث بدین شرح می باشد.
1- تقسیم کار .
2- اختیار و مسئولیت .
3- انضباط .
4- وحدت فرماندهی .
5- وحدت هدایت .
6- تقدم منافع عمومی بر منافع فردی .
7- پرداخت حقوق و دستمزد مناسب .
8- عدالت و انصاف .
9- نظم و هماهنگی.
10- سلسله مراتب و استمرار.
11- تمرکز.
12- ثبات شغلی کارکنان .
13- ابتکار و نوآوری .
14- همکاری و مشارکت گروهی .
با توجه به مطلب فوق ، مشخص می شود برخلاف تئوری تیلور، هنری فایول تاکید بر اعمال فنون و مهارتهای مدیریتی در سطوح بالاتر سازمانی و نه در واحدهای اجرایی می نماید.
4- مدیریت صرفا هدف گرا :اصول این سبک مدیریت بر مبنای تامین اهداف سازمانی و افزایش بازدهی در آن بوده و روابط انسانی و ارکان سازمان و مشارکت جمعی در تصمیم سازیها و توزیع سطوح افقی اجزاء آن فاقد اهمیت می باشد و ارکان سازمان به صورت عمودی مطیع دستورات و مجری آن هستند .
همچنین ، عدم وجود تشکلهای گروهی در سازمان و اعمال مدیریت آمرانه به همراه تشویق وتنبیه از دیگرمشخصه های مدیریت هدف گرا مطرح گردیده اند. به نظر می رسد، به دلیل عدم وجود اعتماد به نفس و اشتیاق کارکنان و نبود زمینه های ارتقای کیفی افراد ، این سبک مدیریت واجد توجیه برای اعمال در سازمانهای اجتماعی ، بویژه سازمانهای آموزشی نمی باشد.
5- مدیریت عضو گرا :در این شیوه مدیریت ، رضایت اعضاء و سطوح مختلف کارکنان از محوری ترین اهداف آن و ایجاد انگیزش کاری و ارتقاء بازدهی سازمان بوده و نیز روابط صمیمی و مشارکت گروهی و وجود تشکل در سطوح مختلف ارکان سازمان ، تامین نیازهای مالی، رفاهی و روحی کارکنان از دیگر ویژگیهای آن می باشد.
از بعدی دیگر ، با توجه به وجود ارتباطات عاطفی و صمیمیت گسترده جمعی و اعمال ناکافی سیاست تشویق و تنبیه ، موارد بی انضباطی و عدم استمرار کاری محتمل بنظر می رسد . در این ارتباط، تعدیل رفتارهای مدیریتی و در نظر گرفتن ملزومات سازمانی و فردی به طور تواما ، اهمیت توجهی دارد.
6- مدیریت میانه رو :در این سبک از مدیریت تعامل بین تامین اهداف سازمان و اعضاء آن که در قسمت قبلی به آن اشاره شده بود ، در ساختار فعالیتی و اعمال مدیریت پیش بینی گردیده است . در واقع ، توازن بین رضایت افراد و کارکنان و بازده مناسب کیفیت و کمیت تولید و خروجی کار ایجاد می شود
در ایم مدیریت نیز به مانند برخی سبکهای مدیریتی ، مشارکت در تصمیم سازیها و بروز نوآوری و خلاقیت جزو مشخصه های اصلی می باشد. ضرورت دقت در اعمال مدیریت و حفظ تعادل و توازن بین امور بعضا متنوع ، وجود سیاست تشویق و تنبیه ضمن توجه به نتیجه کار ، دستور العملهای کاربردی و قابل اجرا، نبود بوروکراسی به صورت مشکل ساز آن ، از دیگر ویژگیهای این سبک مدیریتی کارآمد و رایج می باشند .
7- مدیریت سایه نما : در این شیوه از مدیریت ، چاچوب عملکردی مدیر عموما مختص به تصمیم گیری و ابلاغ دستورات به اعضاء می باشد و نظارت و کنترل کافی و مستمر بر روند اجرای آن وجود ندارند . در مدیریت سایه نما، برآورد اهداف و تامین آن در ابعاد سازمانی و فردی ، بعد از منافع شخصی مدیر قرار دارد و بدین ترتیب هیچکدام از ویژگیهای اساسی مدیریتی که منجربه تعیین اهداف و تلاش در جهت نیل به آن در سازمان متبوع می گردد واجد اهمیت در این سبک مدیریت غیر قابل توجیه نمی باشند . عموما اعتمال این گونه مدیریتها همراه با مشکلات زیاد و با احتمال زیاد شکست مباشد.
کاربرد های مدیریت و وظایف مدیران : مدیریت آموزشی – برنامه آموزشی و تدریس – امور دانش آموزان – امور کارکنان آموزشی – روابط مدرسه ، اجتماع – تسهیلات و تجهیزات آموزشی – امور مالی و اداری

«فصل دوم »
1- شناسایی : مفهوم آموزشی و آموزشهای رسمی و غیر رسمی سازمان نیافته :
به طور کلی آموزش را می توان فرآیندی در نظر گرفت که بر اثر آن افراد برخوردار تجهیز به مهارت و شناخت مناسب از اهداف و فعالیت مربوطه می گردند. جریان آموزش شامل محتوی ، جهت و تاکیدهای خاص بوده و طی این جریان ، معلومات در ذهنفرد جایگزین شده و به آگاهیهای قبلی وی افزوده شده و تغییرات محسوسی در رفتار و نحوه نگرش کاری ایشان ایجاذ می گردد . شکل زیر روند کلی یک فرآیند آموزشی را نشان می دهد .
اصولا تعاریف آموزش را از دیدگاه های زیر می توان مطرح نمود.
1- تعاریف فرآیندی.
2- تعاریف موضوعی .
3- تعاریف مبتنی بر هدف .
بدین ترتیب ذیلا برخی تعاریف آموزش ارائه می شود و بر این اساس ، آموزش عبارتست از :
• توسعه ساز و کارنگرشها ، آگاهیها ، مهارتها و الگوهای رفتاری که فرد برای انجام درست وظیفه یا شغل خود بایستی دارا باشد .
• فرآیند سازمان و کار تغییر رفتار کارکنان در جهت دیتیابی هرچه بیشتر به اهداف سازمانی .
• روشنی از سازماندهی اطلاع و تجارب به گونه ای که یک کارمند یا کارگر را قادر سازد به نحوی متفاوت به سود و موسسه اش رفتار کند .
(هر سه مورد فوق بر اساس تعریف فر آیند می باشد ).
• ایجاد یا توسعه مهارت یارشته ای ازمهارت های ویژه تعلیم یاراهنمایی درفن یا یک حرفه .
• ایجاد محیط و زمینه های لازم جهت فراگیری و کسب موثر آگاهی ها ، توانایی ها ، مهارتها و سایر ویژگی های لازم توسط افراد .
( تعریف فوق به عنوان تعاریف موضوعی مطرح می شود. )
• مجوعه کوششهایی که اهداف آن ها تامین ارتقای بهره وری کار انسان به کمک افزایش سطوح توانایی های نیروی کار .
• هر گونه کوشش برای ارتقای عملکرد کارکنان مرتبط با شغل ایشان .
( تعاریف مبتنی بر هدف ) .
با توجه به تعاریف مطرح شده مشخص می شود ابعاد و اهداف آموزش عمدتا مرتبط با ارتقاء مهارت ، توانایی و کیفیت کاری افراد « kASOC » متناسب با نیاز شغلی آن و هماهنگی در عملکرد سازمانی می باشد. در واقع ارتباط بین آموزش تغییرات مقوله اساسی و اجتناب ناپذیر می باشد که در قسمت آن و بحث مربوطه بررسی می شود .
آگاهی K :Knowledge
توانایی ها A:Abilities
مهارتها S:Skills
سایرمهارتها OC:Other chracteristies
آموزش رسمی
بنا بر میستندات الگوهای جهانی نیز و نیز تعریف سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور ، آموزش رسمی آن نوع آموزش است که منجربه اخذ مدرک تحصیلی معتبر از وزارت آموزش و پرورش ،وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری و یا وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی شود و در واقع مشتمل بر آموزش تحصیلات عمومی و یا دانشگاهی باشد . ویژگی دیگر این نوع آموزش عمدتا کوتاه نبودن مدت آن می باشد .
آموزش غیر رسمی
اصولا ، ماهیت آموزشهای غیر رسمی متفاوت با آموزشهای رسمی است . به این صورت که این گونه آموزشها نمی تواند منجر به اخذ مدارک تحصیلی شود و نهایتا افراد آموزش دیده ، پس از ارزشیابی ، گواهینامه یا تاییدیه معتبر از آن ارگان در یافت می نمایند .
مطابق با قانون اساسی و ماده 151 قانون برنامه سوم توسعه ، مسئولیت اصلی آموزش غیر رسمی کوتاه مدت در کشور دچار سازمان آموزش فنی و حرفه ای می گردد.
آموزش غیر رسمی سازمان نیافته
یکی از انحاء آموزشها غیررسمی می باشد که واجد زمینه های معتبر و وابستگی بین الملی نبوده و منجر به اخذ گواهینامه یا تاییدیه معتبر خارج سازمانی نمی گردد و این نوع آموزش فاقد ساختار و سازمان کلان تعریف شده است .
پویایی ، موفقیت و رشد نظام آموزشی مستلزم تدارک سازمان و مدیریت ، تامین منابع انسانی مالی و مادی است . این عوامل ، مشی و جهت گیری و همچنین ، امکانات و محدودیت های برنامه های آموزشی را تعیین می کند .
اساسا شیوه مدیریت نظام آموزشی به نظریه سیاسی حاکم بر جامعه وابسته است و فقط هنگامی تغییر میکند که نگرش موجود در آن متحول شود . از اینرو در کشورهایی که مفهوم آمرانه ای حکومت مقبول است ، احتمالا شیوه مدیریت در نظام آموزشی فاقد اصول و اساس مشارکت و هماهنگی در میان ارکان آن بوده و از ویژگیهای نظام آمرانه برخوردار خواهد بود ودر کشورهایی که مفهوم مردمی حکومت مورد اعتقاد است ، احتمالا پیش بینی هایی برای مشارکت مردم در امر رهبری و ادارهی نظام آموزشی مدنظر قرار خواهد گرفت . علاوه بر نیازهای کمی و کیفی در آموزش که نشانگر اهمیت پرداختن به شیوه ی مدیریت آموزشی آن است ، وسعت قلمرو وظایف ، پیچیدگی و تعدد عناصر آموزشی و گستردگی سازمان اموزش و گستردگی سازمان آموزش فنی و حرفه ای در مقایسه با گذشته ، اولویت مدیریت آموزشی و شیوه های بکار گرفته در آنرا از اهمیت بالایی برخوردار می سازد .

« فصل دوم »
2- شناسایی ویژگیهای آموزش های فنی و حرفه ای و شناسایی نقش سازمان آموزش فنی و حرفه ای در نظام آموشی کشور
هر سازمان آموزشی مانند فنی و حرفه ای یک نهاد اجتماعی است که در یک جامعه برای تامین قسمتی از نیاز های مردم جانعه به وسیله ی عده ای از همان مردم تاسیس می شود . برای تامین نیاز های متفاوت ، سازمان های مختلفی بوجود می آید . به همین دلیل اهداف هر سازمانی با سازمان دیگر تفاوت دارد . تغییر و تفاوت هر سازمان با سازمان دیگر ، بستگی و ارتباط مستقیم با نظر و خواسته های بنیان گذاران و نوع خدمتی که باید به مشتریان یا ارباب رجوع ارائه شود ، دارد . در همین راستا ، اهداف سازمان های آموزشی تابع شرایط سیاسی ، فرهنگی ، اقتصادی ، اجتماعی و مذهبی خاص جانعه ای است که سازمان ها برای خدمت به افراد آن جامعه تاسیس شده اند .
علت تفاوت اهداف سازمان های آموزشی و غیر آموزشی نیز مربوط به وظایف و رسالت آن ها و همچنین عواملی که در بالا بر شمردیم می شود . به عنوان مثال ، اهداف سازمان های آموزشی در نظام جمهوری اسلامی ایران ، از جنبه های مختلف با هدف های سازمان های آموزشی کشور های غربی تفاوت دارد . این تفاوت ها ناشی از نگرش ها و سیاست های اسلامی حکومت و بافت خاص اقتصادی ، اجتماعی ، سیاسی ، فرهنگی و مذهبی ماست . چون در اینجا هدف ما مطالعه تطبیقی این اهداف نیست ، تنها به ذکر نظری کلی درباره اهداف یک سازمان آموزشی به عنوان نمونه می پردازیم .
دانستن و شناختن اهداف یک سازمان آموزشی از مسائل بسیار مهم مدیریت آموزشی است . رفتار ، فعالیت ها و جدی بودن و یا نبودن هر مدیر بستگی به اهدافی دارد که برای سازمان تحت مدیریت خود قائل است . شاید تعجب آور باشد بگوئیم بسیاری از مدیران ، نظر روشن و قاطعی درباره اهداف سازمان خودشان ندارند و عده ای از آن ها از چنین اهدافی بی اطلاع هستند . این مدیران ، در حالی که نمی دانند وظیفه و کارشان در آموزشگاه چیست ، فکر می کنند به اندازه کافی از آموزشگاه و اهداف آن اطلاع دارند .
هر مدیر باید قبل از هر چیز ، اهداف فنی و حرفه ای را مورد بررسی و مطالعه قرار دهد. از روی دقت و با وسواس به تجزیه و تحلیل آنها بپردازد و بالا خره بر مفاهیم آن چنان چیره شود که به عنوان یک کارشناس اهداف تعلام و تربیت آن ها را به همه همکاران خود تفهیم کند . علاوه بر اینها ، او باید رسیدن به این اهداف را در صدر کار های خود قرار دهد .

« فصل دوم »
3- شناسایی: مفهوم مدیریت آموزشی و اصول آن ، جایگاه مدیریت آموزشی در آموزشگاههای فنی و حرفه ای و آشنایی با اصول مدیریت آموزشی و کارکرد های آن
آشنایی با اصول مدیریت آموزشی و کاربرد آن
درباره ی مدیریت تعریفی که مورد قبول آن باشد در دست نیست صاحب نظران و مولفان مدیریت با هدف ها و سوگیریهای مختلف تعریف های گوناگون ارائه کرده اند .
مدیریت در مفهوم کلّی و عام آن به شکل ها و با دیدگاه های متفاوت تعریف شده است به گفته ی یکی از صاحب نظران به تعداد نویسندگان مدیریت از مدیریت تعریف ارائه شده است . مع ذلک همه اندیشمندان مدیریت در یک نکته اتفاق نظر دارند و آن است که مدیریت عامل رسیدن به اهداف سازمان می باشد . استونر (stoner )می گوید مدیریت فرآیند برنامه ریزی سازمان دهی هدایت و کنترل کوشش های اعضای سازمان و استفاده از تمام منابع سازمان براس دست یابی به اهداف معین سازمانی است . بیشترین تاکید این تعریف بروظایف اصلی مدیریت و استفاده از همه منابع و امکانات برای رسیدن به هدف های سازمان می باشد .
علی علاقه بند ، مدیریت را به وجود آوردن و حفظ کردن محیطی که در آن افراد بتوانند در جهت برآوردن هدف های معینی به طور موثر فعالیت کنند تعریف می کند .
مدیریت یعنی کار کردن با مردم ، میان مردم ، برای مردم و به خاطر خدا
اصولا در هر مجموعه سازمانی ایجاد ارتباطات اصولی شغلی و انسانی افراد و نیز اداره نمودن و هماهنگ سازی منابع انسانی ، مادی و امکاناتی موجود آن در جهت اهداف سازمانی و فردی ، نیازمند به اهرمی موثر می باشد که به عنوان مدیریت شناخته می شود .
جهت آشنایی بیشتر با مفهوم مدیریت و ابعاد آن، ذیلا برخی تعاریف مداول از مدیریت ارائه می گردد . بر این اساس مدیریت عبارتست از :
• ایجاد توازن بین منابع و فعالیت های کاری مختلف در یک موسسه
• فرآیندی نظام مند که با استفاده از آن بتوان کوشش های فردی وگروهی را به منظور دست یابی به اهداف مشترک هماهنگ نمود .
• جهت دهی به تلاش های افراد همکار سازمانی و ایجاد هماهنگی بین این تلاش ها به منظور تحقق اهداف تعیین شده که ضمن استفاده ی صحیح ازمنابع خدادادی و استعدادهای بالفطره افراد در راه تعالی آنان نیز کوشش هماهنگی صورت پذیر است .
• کنترل عناصر مسئول و زیر دست به طوری که تلاش های آنان در تحقق اهداف دستگاه مربوط هماهنگ گردد . « آرتارنن بوم - R.T.Bome -1961 »
• اتخاذ تصمیم جهت پیشبرد امور که بر این اساس مدیریت به مفهوم اخذ اطلاعات و تنظیم آن به منظور انجام دادن اعمال لازم سازمانی می باشد.
• اداره نمودن اجزا و عوامل تشکیل دهنده مجموعه ای با اهداف مشترک و تعیین شده(دیدگاه معنوی) و نیز در قالب مفهومی هدایت کردن امور با استفاده از اطلاعات شکل یافته .
• کنترل عملیات سازمانی به طوری که بتوان در راستای نیل به اهداف آن به نحو موثر با صرفه جویی بایسته گام برداشت (آی. فلی . پر – Flipper ).
• فرآیندی که به وسیله ی آن فعالیّت ها فردی وگروهی متناسب با اهداف مشترک همسو و هماهنگ می شود .(ج . اچ . دانلی – G.H.Danli 01971).
• ایجاد محیطی مناسب و موثرجهت افرادی که درگروه های رسمی سازمانی تلاش می کنند تا آنان بتوانند برای دست یافتن به اهداف مورد نظر عمل نمایند ( و. دانل - - V.Dannel1972 ).
• همهنگی منابع انسانی و مادی در جهت تحقق تکمیل و توسعه اهداف سازمانی ( ج . رونزویک J. Ronzweek – 1974 ).
• فرآیندی نظام گرا که از طریق ( برنامه ریزی ، سازماندهی ، هماهنگی ، فرماندهی و کنترل ) قادر است افراد را به اهداف اصلی سازمانی و فردی خویش رهنمون نماید.
با توجه به اهمیت و نفوذ مدیریت علمی در مدیریت آموزشی نقش های اساسی مد نظر آن در قالب بخشهای کلی و دهگانه قلمرو مدیریت آموزشی به شرح زیر عنوان می شود.
1- نظارت و راهنمایی مربیان .
2- برنامه ریزی ( آموزشی و درسی).
3- روابط اجتماعی فرهنگی در مسابقات انسانی .
4- ایجاد و استقرار تغییر .
5- ارزشیابی ( مطلق نسبی مرحله ای و پایانی ) .
6- اجرا .
7- میانجی و یاری رسان در حل مشکلات بحران ها و وتعارضات .
8- حسابرسی و کنترل امور مالی و بودجه و پشتیبانی تدارکاتی .
9- مشاوره و راهنمایی تحصیلی شغلی روحی و روانی دانش آموزان مهارت جویان .
10-رشد سازمان و امور کارکنان .

« فصل سوم »
1- شناسایی : ویژگیها ، قوانین و مقررات تاسیس ، فرایند اخذ مجوز و اصول اجرای مقررات و آیین نامه های تاسیس آموزشگاه های فنی و حرفه ای
 دریافت تقاضا ، مشاوره و معرفی جهت اخذ عدم سوئ پیشینه و عدم اعتیاد ( توسط مرکز معین )
 تشکیل پرونده متقاضی در مرکز معین برای تعیین و ناکید صلاحیت های عمومی ( توسط حراست ، گزینش و مراجع ذیرربط ) پی از ارائه گواهی عدم سوئ پیشینه و عدم اعتیاد متقاضی
 صدور موافقت نامه اصولی توسط مرکز پس از احراز صلاحیت های عمومی متقاضی و ارائه فرم معرفی مکان آموزشگاه به متقاضی
 بازرسی از مکان معرفی شده ، توسط متقاضی و ارجاع فرم های مربوطه به اداره اماکن
 ارائه فرم تجهیزات آموزشی به متقاضی پس از دریافت پایید اماکن
 بازرسی از تجهیزات آموزشی معرفی شده توسط متقاضی
 پیشنهاد نام آموزشگاه توسط متقاضی و بررسی و تایید آن توسط مرکز
 معرفی مدیر و مربی واجد شرایط و پرداخت هزینه های لازم توسط متقاضی
 صدور پروانه تاسیس توسط مدیر کل یا نماینده تام الاختیار ایشان
 در صورت احراز شرایط بندی های الف – ب – ت – ج – چ – ح – ماده 5 آئین نامه به داوطلب تاسیس آموزشگاه از سوی مرکز آموزش فنی و حرفه ای معین موافقت اصولی آموزشگاه اعطا می گردد .
تبصره – اشخاص حقوقی که اساسنامه شرکت و یا موسسه آنها مطابق قانون به ثبت رسیده و بر اساس مجوز اداره ثبت شرکتها مجاز به فعالیت آموزشی می باشند با معرفی نماینده تام الاختیار (وفق اساسنامه ) با رعایت بند فوق می توانند تقاضا ی تاسیس آموزشگاه نمایند .
 دارنده موافقت اصولی موظف است ظرف مدت زمان حداکثر 6 ماه نسبت به فراهم کردن موارد زیر اقدام و به صورت کتبی بهاداره کل استان ( مرکز معین ) اعلام و تسلیم نماید.
 -1 ارائه مدارک احراز صلاحیت های مربوط به بندهای پ و ث ماده 5 آئین نامه .
 -2 تائیدیه اداره اماکن در خصوص محل
 -3 تامین و معرفی فضای مناسب آموزشگاه
 -4 تامین تجهیزات آموزشی و کمک آموزشی مطابق استاندارد
 -5 فراهم کردن شرایط ایمنی و بهداشتی آموزشگاه
 -6 معرفی مدیر و مربی واجد شرایط به اداره کل .
 در صورت احراز شرایط مندرج در دو بند بالا ، از سوی اداره کل به متقاضیان پروانه تاسیس اعطائ می گردد و پس از صدور پروانه تاسیس موسس موظف به رعایت و انجام وظایف مفاد بند زیر می باشد .
 وظایف موسس عبارتند از :
1- سپرده سفته ( معادل یک دوره آموزشی ) به عنوان تعهد و تضمین به اداره کل آموزش فنی و حرفه ای به هنگام تاسیس آموزشگاه فنی و حرفه ای جهت حصول اطمینان در تامین تعهدات آموزشگاه در قبال کارآموزان .
تبصره 1: آموزشگاه های دایر موظفند حد اکثر ظرف مدت 3 ماه پس از ابلاغ این دستور العمل نسبت به اجرای تعهد بند فوق اقدام نمایند .
تبصره 2: در صورت عدم رعایت مفاد بند فوق و تبصره یک آن ، از پذیرش آمار کار آموزان جهت آزمون پایان دوره ممانعت بعمل خواهد آمد .
2- موسس موظف است به شکایات ، نظرات و پیشنهادات کار آموزان ، مدیر و مربیان رسیدگی کند .
3- در چهارچوب ضوابط و مقررات برای بهبود کار آموزشگاه اهتمام ورزد و امکانات و تسهیلات لازم اداری را فراهم کند و در ختیار مدیر آموزشگاه قرار دهد .
4- امکانات آموزشی ( فضا ،تجهیزات ) مطابق استاندارد اعلام شده را فراهم نماید .
5- به تذکرات سازمان توجه کرده و برگردش کار آموزشگاه نظارت کلی نماید و از دخالت و حضور افراد غیر مسئول در امور آموزشی – اداری – مالی آموزشگاه ممانعت به عمل آورد .
6- نظارت و مراقبت کلی در در رعایت اصول و موازین اسلامی و فرهنگی در محیط آموزشگاه را داشته باشد .
7- معرفی مربی واجد شرایط برای آموزش دوره های مجاز طبق پروانه تاسیس بر اساس پیشنهاد مدیر به اداره کل .
8- عقد قرار داد با مدیر و مربیان و کارکنان آموزشگاه
9- معرفی مدیر واجد شرایط برای آموزشگاه به اداره کل .
 موسس تنها می تواند یکی از دو عنوان مدیر یا مربی آموزشگاه را در صورت احراز صلاحیت تخصصی و برخورداری از شرایط هر یک از عناوین فوق طبق دستور العلهای مربوط عهده دار گردد .
تبصره 1 : آموزشگاه های که تک حرفه و تک کارگاه هستند و یا در مناطق محروم واقع شده اند با نظر هیات نظارت استان از این بند مستثنی می باشند .
تبصره 2: کسانی که قبل از تصویب و ابلاغ این دستور العمل موفق به اخذ پروانه تاسیس شده اند از شمول این ماده مستثنی هستند .
 پروانه تاسیس آموزشگاه فنی و حرفه ای آزاد بنام شخص حقیقی یا حقوقی صادر می شود و این پروانه قابل انتقال یا واگذاری به دیگری نیست .
تبصره 1: پروانه تاسیس صادره به مدت 5 سال اعتبار دارد که در صورت استمرار شرایط صدور آن و پرداخت هزینه مندرج در جدول شماره 2 آیین نامه تشکیل و اداره آموزشگاه های آزاد فنی و حرفه ای تمدی می گردد .
تبصره 2: پروانه تاسیس صادره صرفا تا زمان دارا بودن شرایط مندرج در دو بند پایین دستور العمل و انجام تعهدات قانونی دارنده آن معتبر است .
 هرگاه در مواردی ادارات کل آموزش فنی و حرفه ای تشخیص دهند که موسس یا مدیر به علت بیماری یا غیسبت زیاد قادر به اداره آموزشگاه نیست و یا نمی تواند آموزشگاه را اداره نماید مراتب را کتبا به وی ابلاغ می کنند تا مطابق مفاد آیین نامه و دستورالعمل اقدام کند . 2 ماه پس از تاریخ ابلاغ چنانچه باز هم

دانلود مقاله راهبردهای پیشگیرانه در کلاس، انضباط مثبت در کلاس درس

راهبردهای پیشگیرانه در کلاس، انضباط مثبت در کلاس درس

1. عبارت مدیریت کلاس اغلب حسن تعبیری است برای اقدامات انضباطی که خود ممکن است به منزله حسن تعبیری برای تنبیه مورد استفاده قرار گیرد . به طور دقیق تر ، مدیریت کلاس عبارت است از ترتیب دادن فعالیتهای کلاس برای تسهیل تدریس و یادگیری ؛ اقدام انضباطی عبارت است از مداخلاتی که در نتیجه رفتارهای مختل کننده (یا تهدید کننده به اختلال) فعالیتهای کلاس لازم می شود .
2. متنی که تدریس در آن انجام می شود - کلاس - دارای این ویژگی هاست: چند بعدی (افراد بسیار ، فعالیتهای بسیار، هدفهای بسیار) ، همزمان (رویدادهای بسیاری دریک زمان روی می دهد) ، عاجل (بسیاری رویدادها مستلزم تصمیمات فوری معلم و اجرای آنهاست) و غیر قابل پیش بینی (جریان رویدادهای کلاس را به دلیل پیچیدگی آنها نمی توان به آسانی پیش بینی کرد) .
3. مدیریت نظامی به پیچیدگی کلاس، همزمان با حفظ رفتار مرتبط با تکلیف دانش آموزان ، نیازمند مهارتهای آموزشی و پردازش اطلاعات ( ترصد و " حضور و همراهی " ) ویژه ای است که بسیاری از انها در نهایت ناخوداگاه و خودکار می شود.
4. با این که ایرادهای اخلاقی و انسانی به موردی بر اعمال کنترل وارد شده است، تا جایی که معلمان همچون والدین عمل کنند و دلسوز دانش آموزان باشند ، انضباط لازم است .
5. پژوهشهای مربوط به مدیریت کلاس نشان می دهد که قدرت فعالیت جاری (بردار اصلی) است که در برقراری و حفظ نظم اهمیت بسیار دارد، نه دفعات مداخله معلم و اصرار وی . همچنین ، مداخله های به موقع و گاهی پیش بینانه که جریان فعالیت کلاس را مختل نکند ثمر بخش تر است .
6. راه کارهای پیشگیرانه در مدیریت کلاس دارای اهمیت ویژه ای است . بعضی از این راه کارها عبارتند از برقراری روالهای لازم ، یاد گرفتن نام دانش آموزان، وضع مقررات، اجرای پایای مقررات، فراهم کردن فرصت های مناسب برای استفاده بجا از تحسین، استفاده از شوخی ، حضور داشتن در زمان حال و در مکان کلاس و توجه به جو و محیط کلاس .
7. با حضورترین معلمان آنهایی اند که متوقف سازی های آنها (دستور توقف رفتار بی ارتباط با تکلیف) به موقع، به هدف (متوجه خاطی) و آگاه کننده است . مشخصه های معلمان با حضور، توجه چند گانه و ترصد است و با رفتار مرتبط با تکلیف و اخلال کمتر در کلاس ارتباط مستقیم دارد .
8. به نظر می آید که میان محیط های کلاسی صمیمی و خودمانی و مشکلات انضباطی کمتر ارتباط هست ؛ همچنین بعضی انواع فعالیتهای کلاسی مانند ارائه درس توسط معلم و فعالیت در گروههای کوچک به رهبری معلم کمتر از فعالیتهای دیگر چون کار پشت میز و مراحل انتقالی ، همراه با رفتارهای اخلالگر است .
9. انضباط دموکراتیک از نظر " و بستر" مبتنی است بر استدلال ، ارتباط و احترام و توسط چند اصل بدیهی ولی اغلب مورد غفلت هدایت می شود .
10.نظام کلاس تحت تاثیر این عوامل قرار می گیرد : ترکیب دانش آموزان ، باورها و صفات معلم و استفاده معلم از روشهای علمی و مقداری هنر و ذوق. سومین عامل به وضوح در اختیار معلم است .
11.وقتی اقدامات انضباطی پیشگیرانه برای جلوگیری از ظهور مشکلی انضباطی موفق نشود باید از روشهای اصلاحی استفاده کرد . استدلال ، تقویت ، استفاده از سر مشق ، خاموش سازی و تنبیه از این روش هاست .
12.به نظر می رسد که استدلال اغلب ، آمیخته با اقدامات انضباطی دیگر ، شیوه ای بسیار موثر و انسانی برای رفع مشکلات کلاس است . احتمالا دلایل ملموس برای کودکان کم سن تر موثر تر است ، دلایل انتزاعی در رابطه با کودکان بزرگتر ثمربخش تر است . به علاوه، دلایلی که بر اثر رفتار بر دیگران اشاره می کند بویژه موفقیت آمیز است و ممکن است در رشد سطوح عالی گرایش های اخلاقی نقش مهمی داشته باشد .
13.برنامه های تقویت نظام دار در مدارس اصولا از تقویت مثبت استفاده می کنند ، که گاه به شکل ژتون یا ترکیبی از تحسین معلم و پاداشهای ملموس دیگر است. بعضی شواهد نشان می دهد که تکیه افراطی بر پاداش برونی ممکن است اثری کاهنده بر انگیزش ذاتی داشته باشد و پس از قطع تقویت انگیزش و علاقه کاهش یابد .
14.اصل پریماک می گوید که رفتارهای که به طور خود انگیخته و به دفعات زیاد انجام می شود احتمالا تقویت کننده است و می توان از آنها برای تقویت رفتارهای کم بسامد تر استفاده کرد .
15.تقویت کننده های برونی شامل خوراکیها ، وسایل دستکاری ، محرکهای دیداری و شنیداری ، محرکهای اجتماعی و ژتون است. توجه از مهمترین و قوی ترین تقویت کننده های تحت کنترل معلم است .
16.اصول مهم حاکم بر استفاده از تقویت در کلاس اینهایند : تقویت فردی است (فقط بر حسب اثر آن بر فرد تعریف می شود) اثرات تقویت خودکار است ؛ تقویت و تنبیه باید پایایی داشته باشند ، رابطه نزدیکی با رفتار مورد نظر داشته باشد و هر چه زودتر روی دهد ؛ مقدار تقویت لازم را نباید کم بر آورد کرد ؛ وظیفه دانش آموزباید چنان تنظیم شود که بتوان گامهای کوچک وی را به دفعات زیاد تقویت کرد .
17.سیاهه تقویت فهرستی است از فعالیتهای تقویت کننده که دانش آموزان می توانند بسته به امتیازاتی که کسب کرده اند از آن انتخاب کنند .
18.سر مشقها (الگوها) معیارهایی برای رفتار مناسب در اختیار دانش آموزان قرار می دهند . گاهی تنبیه سرمشق ممکن است به بازداشت رفتارهای نادرست نیز کمک کند . احتمالا مهمترین سر مشق در کلاس معلم است .
19.خاموش سازی عبارتند است از تلاش برای از میان بردن رفتار نامطلوب از طریق باز گرفتن تقویت. در موارد بسیاری که معلم بر تقویت کنترل ندارد یا تقویت ذاتی یا غیر قابل شناسایی است، استفاده از این روش غیر عملی است .
20.تنبیه، استفاده از محرک ناخوشایند یا حذف محرک خوشایند در نتیجه رفتار است. بعضی از ایرادهایی که از تنبیه گرفته شده اینهاست: همیشه کار ساز نیست، سر مشق نامطلوبی برای رفتار خشونت آمیز می شود، ممکن است اثرات جانبی نامطلوبی داشته باشد و ممکن است به دلیل ناکامی منتج به رفتارهای ناسازگارانه شود .
21.پژوهش نشان می دهد که تنبیه ممکن است رفتارهای نامطلوب را سرکوب کند و بویژه در مواردی مناسب است که کودک باید یاد بگیرد چه رفتارهایی مجاز نیست .
22.عتاب (بیان عدم تایید ، که بیشتر کلامی ولی گاهی غیر کلامی است) از رایج ترین انواع تنبیه کلاسی است . در دو سال نخست مدرسه تحسین از تنبیه رایجتر است ؛ پس از آن ، عتاب رایجتر می شود ولی پس از دبیرستان دفعات آن کم می شود .
23.به نظر می رسد که ثمر بخشی عتاب با میزانی که برای انجام یا عدم انجام رفتاری ، دلیل ارائه دهد و فاصله عتاب کننده به عتاب شونده ارتباط دارد .
24.تنبیه به روش محروم سازی، عبارت است از انتقال دانش آموز از موقعیت تقویت کننده به موقعیتی دیگر که آن تقویت قابل دستیابی نیست. به سه صورت ممکن است باشد : انزوا (خارج کردن فیزیکی) ؛ مستثنا کردن (حذف کردن از فعالیتهای جاری بدون اخراج از کلاس) ؛ یا محرومیت با حضور(حذف کودک از فعالیتهای جاری و بردن وی به محلی که شاهد آن فعالیت باشد) .
25.جریمه نوعی تنبیه است که تقویت کننده های قبلا به دست آمده در نتیجه رفتار نامطلوب ، گرفته می شود .
26.معلم علاوه بر حفظ نظم کلاس باید به رشد مهارتهای اجتماعی و عاطفی در کودکان نیز توجه کند . کودک گوشه گیر و بی فعالیت نیز، مانند کودک طغیانگر ، پرخاشگر و مشکل آفرین به کمک احتیاج دارد .
27.آموزشگران انسانگرا اصرار می کنند که معلمان علاوه بر پیشگیری و اصلاح مشکلات در دانش آموزان، باید به رشد هیجانی و اخلاقی آنها نیز توجه کنند . یک راه برای این منظور استفاده از برنامه ها و فنون مشخص جامعه دوستانه است .


مدیریت کلاس و انضباط محیط کلاس

برای روشن تر شدن موضوع های این مبحث ، می بایست محیطی ( متنی ) را که تدریس و یادگیری در آن روی می دهد - و معلم در آن به مدیریت و برقراری انضباط می پردازد – بررسی کنیم .
همان طور که ( دانش آموز متوسط ) یک انتزاع است در جهان خارج وجود ندارد ( کلاس متوسط ) نیز وجود خارجی ندارد . هر کلاسی منحصر به فرد است . هر کلاسی متشکل از ترکیب ویژه ای از شخصیت ها است که با یکدیگر و با شخصیت سبک معلم کنش متفابل دارند و محموعه پویا ، و همیشه در حال تغییری را به وجود می آورند .
بعضی از مشخصه ها وصف حال همه کلاس هاست و باید در تدریس به دانش آموزان و اداره کلاس مورد توجه قرار گیرد . دویل 1979 این ویژگی ها را چنین بیان می کند : کلاس چند بعدی است . همان طور که گفتیم کلاس شامل افراد گوناگونی است که در فعالیت های گوناگون بسیار شرکت کرده و برای رسیدن به هدف هایی چند کوشش می کنند . به علاوه بسیار ی از رویدادهای کلاس همزمان صورت می گیرد . بعید است که در هر لحظه از زمان فقط یک چیز روی دهد . حتی وقتی معلمان مشغول تدریس مستقیم به همه کلاس هستند ممکن است با درجات مختلفی از توجه در میان دانش آموزان مواجه شوند و رفتارهای ( یا سوء رفتار های ) گوناگون مشاهده کنند که ممکن است مجبورشان کند جریان تدریس را قطع کنند . وقتی معلم سوالی را آماده می کند باید همچنین تصمیم بگیرد که چه کسی باید پاسخ دهد ، سرعت درس رادر رابطه با وقت موجود تعیین کند و پیوسته در تک تک دانش آموزان مراقب علایم بی توجهی یا رفتارهای بالقوه اخلال آور باشند. رویدادهای کلاس علاوه بر چند بعدی وهمزمان بودن عاجل نیز هستند . به این معنا که بسیاری از رویدادهایی که همزمان در کلاس رخ می دهد ، مستلزم پاسخ فوری معلم است . اگر می بایست جریان فعالیت های کلاس روان وهدفمند ادامه یابد ، باید تصمیمات به سرعت گرفته شده به منصه عمل در آید .
و بالاخره شاید مهمتر از همه این کارها این که با توجه به عاجل بودن ، چند بعدی بودن و همزمانی رویدادهای کلاس جریان آنها در هر زمان بسیارغیر قابل پیش بینی است .
برای مدیریت چنین محیطی – محیطی که مستلزم زنجیره پیوسته و سریعی از تصمیمات عاجل است و مانند خود کلاس پیچیده و غیر قابل پیش بینی می باشد- نیار به مجموعه ویژه ای از مهارت های مدیریتی است . این مهارت ها البته تحت تاثیر فلسفه شخصی و سبک تدریس معلم قرار می گیرد و باید منطق با اصول آموزشی صحیح استخراج شده از متون روان شناسی تربیتی - یا سخنان اهل فن - باشد .
اما اداره کلاس کار کاملا سرسام آوری نیست - هر چند در آغاز ممکن است چنین به نظر آید . معلمان خبره نیاز به تحلیل همه عناصری که همزمان در کلاس وجود دارد ندارند ، لازم نیست فعالیت های لحظه ای هر دانش آموز را با توجه و به ترتیب مورد نظارت و ارزیابی قرار دهند ، هرگاه لازم شود پاسخ دهند و در عین حال جریان آموش را روان و زنده نگه دارند ، بدون اینکه از شناخت و اغتنام از آن فرصت های کوتاه و غیر قابل پیش بینی که اخیرا ( لحظه طلایی برای تدریس ) نام گرفته غفلت کنند . به گفته کگان 1988 معلم توانا همه این کارها را می کند بدون اینکه به خیلی از آنها هوشیار باشد این معلمان زنجیره هایی از اعمال و راه کارها را آموخته اند که بسیاری از آنها تقریبا به صورت خود کار در آمده است .

آیا می توان مهارتها و روش های معلمان توانا را آموخت؟
در یک کلام ، آری بعضی ازا ین مهارت ها و راه کارها مشخص شده است . و صرف اطلاع از آنها ممکن است برای معلمان تازه کار، بسیار سودمند باشد برای مثال ، بعضی از مهارت های آموشی (یا فنون تدریس) مهم عبارتند از مرتب کردن ، ساخت دار کردن و مدیریت محتوای کلاس. بسیاری از این مهارتها را می توان از آنچه روان شناسان درباره یادگیری و رشد می دانند استخراج کرد .
اما در تدربس بیش از تنظیم مطالب است . در تدریس همچنین به مهارت های مدیریتی توجه به دانش آموزان و آگاه بودن از رویدادهای جاری در کلاس نیاز است کوپلند 1987 که این مهارت ها را توجه چند گانه و هوشیاری نامیده است، یک شبیه سازی کامپیوتری از کلاس طراحی کرده است که شناسایی و ارزیابی این مهارت ها در معلمان و ارتباط دادن آنها به آنچه در کلاس های واقعی می گذرد را امکان پذیر می کند . بعضی معلمان بیشتر با (حضور و همراه) هستند آنها از آنچه در کلاس می گذرد خبر دارترند و بهتر می توانند جریان فعالیت ها را چنان هدایت کنند که دانش آموزان متمرکز بر فعالیت و علاقمند باقی بمانند و همان طور که ایزنر1982 می گوید بعضی از معلمان ذوق و قریحه بیشتری برای (هنر)- ولی نه ضرورتا علم- تدریس دارند . این معلمان با مهارت های بیشتری محیط و متنی را در کلاس فراهم می کنند که هر چه بیشتر رهبرنده به یادگیری و شادمانی - و هر چه کمتر رهبرنده به مشکلات انضباطی و مدیریتی - است .
علاوه بر مهارت های هنری، تربیتی و(حضوری و همراهی) ، گنجینه ای ازراه کارها ی مشخص و پاسخ های ممکن به رویدادهای کلاس هست که معلمان می توانند فراگیرند و بری ایجاد انضباط و مدیریت کلاس به کار بندند . موضوع این مبحث این راه کارها و پاسخ هاست .


مدیریت کلاس و انضباط ... از انضباط تا اخلاق


در بخش نخست این فصل بر راه کارهای پیشگیرانه و مدیریت تاکید شده است بر راه کارهای اصلاحی، به این امید که با توجه درست به جنبه های کنش متقابل معلم- شاگرد که حاصل آن علاقه ، صمیمیت و احترام و بها دادن است رفتارهای شدیدا اخلال آور کم و نیاز به اقدام اصلاحی نادر خواهد شد. در نتیجه، برای معلم وقت و انرژی بیشتری می ماند که بر مسائل بزرگتر ولی گاهی کمتر توجه برانگیز سازگاری اجتماعی ، خویشتنداری و رشد اخلاقی تمرکز کنند.
مقررات و معیارهای کلاس ممکن است اساسا برای تضمین نظم لازم برای تدریس و یادگیری باشد، ولی آثار دیگری نیز دارند . تحصیل چیزی بیش از آماده شدن برای زندگی آینده است ؛ آن بخشی مهم از زندگی کودک است. و شاید جای خوشبختی است که از بسیاری جهات مدرسه آینه جامعه بزرگتر است. کیفر تخطی از مقررات مدرسه شاید به سختی کیفر تجاوز به قوانین جامعه نباشد ، ولی پاداش اطلاعات از آنها کمتر نیست . و گر چه ممکن است به شدت اعتراض کنیم مدارس نباید تسلیم بودن را آموزش دهند، مع الوصف باید اذعان کنیم که اگر نبود که بیشتر ما آموخته ایم که در راستای دستورات اجتماعی ، حقوقی و اخلاقی زندگی کنیم ، که آموخته ایم بیشتر تعارضات خود را بدون توسل به چاقو ،تفنگ و مشت حل کنیم و روی هم رفته به شیوه ای اخلاقی رفتارمی کنیم ، در جامعه ای آشفته تر از آنچه گاهی به نظر می آید زندگی می کردیم.
بسیار بی پایه و غیر مسئولانه است که مدارس تصور کنند فراگیری معیارهای اخلاقی بالا ، درونی شدن ارزشها و فراگیری اصول و آرمانها به خودی خود در نتیجه تجربه های زندگی کودکان حاصل می شود ، که برای پرورش آنها هیچ اقدام حساب شده ای نمی توان و نباید کرد . در واقع ، شاید اگر معلمان خردمند و حساسی که به طور ضمنی و خود به خود به موفقیت زیادی دست می یابند ، به طور منظم و حساب شده رشد منش را در دانش آموزان مورد توجه قرار می دادند به دستاورد های باز هم بزرگتری نایل می شدند . منش که اصطلاحی چند جنبه ای برای ارزش ها ، توان اخلاقی ، اصول و محاسن و فضایل است در علوم اجتماعی امروز تعریف ناقصی شده است و چندان توجهی به آن نمی شود . از این روست که این علوم حرف و توصیه زیادی برای معلمانی که ممکن است دغدغه ای بیش از مدیریت کلاس و فرایند تدریس یا یادگیری محتوای برنامه درسی داشته باشند ندارند.

برنامه های جامعه دوستانه
رویکردهای انسان گرا شامل تلاش هایی است برای بر آوردن نیازهای اجتماعی و هیجانی کودکان و کمک به رشد مهارتهای اجتماعی که برای کنش متقابل موثر با دیگران سودمند و لازم است . تاکید انسانگرایان برآموزش عاطفی به وضوح در همین راستاست، همانطور که رویکردهای گوناگون گروهی- فرایندی که در مدارس انسانگرا رایج شده است چنین است . در این جا به طور مختصر مثالی دیگر را بیان می کنیم :
پالمر و لوگان (1975) برنامه درسی مفصلی که هم سمعی - بصری و هم نوشتاری است تهیه کرده اند . هدف از این برنامه آموزش روشهای مختلف برای حل تضادها و تعارضات به کودکان است. کودکان ، بسیاری از این روش ها را به طور خود انگیخته مورد استفاده قرار می دهند و به خودی خود در جریان بده و بستان کنش متقابل اجتماعی می آموزند . اما بعضی کودکان در کسب این مهارتها از کودکان دیگر با مشکلات بیشتری روبه رو می شوند . این برنامه بویژه برای اینگونه کودکان مفید است . بعضی از مهارتهای رفع تعارض که در این برنامه آموزش داده می شودعبارتند از : مذاکره، سازش، رعایت نوبت، توضیح دادن ، گوش کردن، معذرت خواهی ، تقاضای مداخله و اقدام ، استفاده از شوخی و رو آوردن به تصادف (برای مثال، پرتاب سکه) . هفده راه کار مشخص آموزش داده می شود که چهارده تای آنها مثبت ودر کنش متقابل بزرگسالان نیز بسیار مفید است . سه تای آنها منفی است (خشونت ، گریز و خبر کشی) ، که دوری کردن از آنها خواسته می شود.
رویکردی کلی تر به رفتار جامعه دوستانه را می توان در برنامه آزمایشی "سالمان " دید که در طی دوره ای پنج ساله در سه مدرسه ابتدایی اجرا و ارزیابی شد (سالمان و دیگران 1988) . این برنامه بر پای بندی به ارزشهای پذیرفته شده و مشترک ، احساس تعلق به اجتماع و ایجاد احترام و مسئولیت در مقابل دیگران تاکید می کند. آن شامل پنج نوع فعالیت مجزا برای دانش آموزان است. از جمله مهمترین اینها فعالیتهای تعاونی در گروههای کوچک از نوعی که جانسون و دیگران(1984 ) توصیف می کنند می باشد و هدف آنها اساسا رشد ارزشهای مرتبط با انصاف ، احترام ، مسئولیت و کمک به همدیگر است.
دومین جنبه برنامه ، انضباط رشدی ، رویکردی دانش آموز محور به مدیریت کلاس و آموزش انضباط است که به دانش آموزان فرصت مشارکت در تدوین و اجرای قوانین داده می شود . تاکید بر درک اصول زیر بنای قوانین است و هدف کمک به دانش آموز برای رسیدن به استقلال.
سومین مولفه برنامه سالمان و همکاران (1988) فعالیتهای ارتقاء دهنده درک اجتماعی است و مثال آن، مواردی است که معلم از موقعیتهای کلاس برای بحث و تقویت ارزش های اجتماعی استفاده می کند. به علاوه ، برای افزایش حساسیت کودکان نسبت به همدیگر و رشد تحمل تفاوتها ، از بازیهای تقلید نقش ، بحث های رسمی ، کتاب، فیلم و فعالیتهای دیگر استفاده می شود.
چهارم اینکه در برنامه ، فعالیتهایی که متمرکز بر ارزشهای اجتماعی است تشویق می شود . برای مثال ، به معلمان آموزش داده می شود توجه دانش آموزان را به مواردی از رفتار جامعه دوستانه چون سهیم کردن و شراکت و تسلی دادن جلب کنند . از فیلم ، کتاب و سرمشقهای دیگر رفتار اجتماع خواهانه استفاده می شود.
پنجمین جزء این برنامه فعالیتهای یاری گری است و عبارت است از تشویق کودکان به انجام مستقیم رفتارهای جامعه دوستانه از طریق کمک به همدیگر و اجتماع . برای این هدف ، (دسته های یاوری متقابل) و برنامه های آموزش تک شاگردی تشکیل می شود و فعالیتهای مختلفی برای بهبود مدرسه و اجتماع برگزار می شود.
برای ارزیابی این برنامه دانش آموزان سه مدرسه شرکت کننده در آزمایش دانش آموزان مشابه سه مدرسه دیگر با هم مقایسه شدند . نتیجه؟ به گفته خود گردانندگان ، برنامه اثرات مثبت قابل توجهی بر رفتار میان فردی کودکان در کلاس داشت (بدون اینکه مانع پیشرفت درسی آنها شود) ، (سالمان و همکاران،1988) . کودکان شرکت کنننده در این برنامه در مقایسه با کودکان مشابهی که در برنامه شرکت نکرده بودند ، حمایتی تر ، همکاری کننده تر ، دوستانه تر و یاری گرتر بودند.
با این که برای اجرای این برنامه لازم بود معلمان به مدت یک هفته آموزش ببینند، در جلسات هفتگی و ماهانه شرکت کنند و مواد حمایتی زیادی برای آنها فراهم شود ، اجزایی از این برنامه را می توان در هر کلاسی مورد استفاده قرار داد . چنانکه سالمان و همکاران (1988) می گویند، به نظر می آید دو جنبه بسیار کلی از زندگی دانش آموزان در کلاس با رشد ارزش ها و رفتارهای جامعه دوستانه دارای رابطه روشنی است: یکی برقراری رابطه صمیمی میان معلم و شاگرد ؛ دیگری فراهم کردن فرصتهایی برای همکاری و مشارکت میان دانش آموزان.
با قصد یا ناخواسته ، مدارس برای آموختن سازگاری و رفاقت به کودکان کار زیادی می کنند . ولی با تاسف ، گاهی دانش آموزان یاد می گیرند با هم سازگاری نداشته باشند.شاید اگر معلمان به این دو چیز – روابط معلم و شاگرد و همکاری میان دانش آموزان – توجه کنند ، مدارس با قصد کار مثبت بسیار بیشتری کرده اند.


مدیریت کلاس و انضباط ، تفاوت انضباط و مدیریت کلاس

گرچه اصطلاح انضباط را معلمان ، مدیران و دانش آموزان فراوان مورد استفاده قرار می دهند . همیشه آن را بهترین کلمه ممکن برای آن منظور خاص نمی دانند . در واقع سال ها شده است که عبارت پسندیده تر مدیریت کلاس به دلیل محترمانه بودن ترجیح داده می شود . یکی از دلایل این ترجیح به حرکت های فلسفی اخیر در تعلیم و تربیت بر میگردد . که می توان گفت آسانگیر تر و انسانگرا تر و کودک محورتر از گذشته است . حال مناسب تر آن است که به جای این که بخواهیم معلمان در دانش آموزان انضباط ایجاد کنند آنها را تشویق کنیم به مدیریت کلاس بپردازند .
یکی از معانی رایج انضباط تنبیه به معنای اعم کلمه است . کشف بسیار پذیرفته شده ثرندایک را به یادآوریم که تنبیه برای برآوردن هدف ها یش آن قدر موثر نیست که تقویت برای مقاصدی متضاد، در واقع تنبیه موجب خاموشی پاسخ نمی شود بلکه صرفا آن را به طور موقت متوقف می کند . پس تعجب آور نیست که آموزشگران تنبیه را به منزله فنی برای کنترل نمی پذیرند و نیز تعجب آور نیست که اقدامات انضباطی نیز رواج خود را از دست داده است زیرا ارتباط نزدیکی با تنبیه دارد اما کنترل کلاس و مسائل انضباطی همچنان یکی از مشغولیات عمده بسیاری از معلمان است . مشکلات انضباطی یکی از دلایل اصلی عدم موفقیت معلمان وفشار روانی بر آنها ست . ( بلیز و پیجک ، 1985) سهم این مسائل در عدم موفقیت دانش آموزان نیز اندک نبوده است . و از این روست اهمیت آنها در برنامه های تربیت معلم .
گرچه دو اصطلاح ایجاد انضباط و مدیریت کلاس اغلب مترادف دانسته می شود میان آنها تفاوت مهمی است . به بیان ساده ، مدیریت کلاس به تنظیم فعالیت های کلاس به منظور تسهیل تدریس و یادگیری اشاره می کند . ایجاد انضباط به آن اعمالی اشاره می کند که معلمان به دلیل رفتارهای مختل کننده (یا تهدید کننده به اختلال در) فعالیت های کلاس از جانب دانش آموزان انجام می دهند . بنابراین اقدامات مدیریتی و انضباطی ، بسته به ضرورت موقعیت ، ممکن است همزمان یا به فاصله نزدیک صورت گیرد . بنابراین مدیریت کلاس و انضباط به همراه هم مورد بحث قرار می گیرند . در همه جا تاکید بر جنبه های علمی و اخلاقی و مسائل انضباطی و مدیریت خواهد بود نه بر تمایز میان این دو .

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  12  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید