پایانامه بررسی شیوه های دعوت پیامبر اسلام(ص) با تکیه برحکمت، موعظه و مجادله احسن

شلینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*

 

فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

 

تعداد صفحه:142

فهرست و توضیحات:

فهرست مطالب

عنوان                                                                                          صفحه

چکیده

مقدمه ......................................... 1

فصل اول : کلیات

1 – 1 – اهداف و انگیزه موضوع.................... 6

1 – 2 – سؤالات تحقیق............................. 6

1 – 3 – پیشینۀ تحقیق............................ 7

1 – 4 – روش تحقیق............................... 8

1 – 5 – ساختار و محدوده تحقیق................... 8

فصل دوم : مفهوم حکمت ، موعظه ، جدل  و کاربرد آنها در قرآن کریم به عنوان شیوه دعوت پیامبر اسلام (ص)

2 – 1 – معانی لغوی و اصطلاحی حکمت ، موعظه ، جدل.. 10

2 – 1 – 1 – معنی لغوی و اصطلاحی حکمت............. 10

2 – 1 – 2 – معنی لغوی و اصطلاحی موعظه............ 13

2 – 1 – 3 -  معنی لغوی و اصطلاحی جدل............. 14

2 – 2 – کاربرد تعابیر مربوط به حکمت ، موعظه ، جدل در قرآن کریم ............................................... 15

2 – 2 – 1 – کاربرد تعبیر حکمت .................. 15

2 – 2 – 2 – کاربرد تعبیر موعظه.................. 17

2 – 2 – 3 – کاربرد تعبیر جدل.................... 18

2-3 شیوه های پیامبران در ابلاغ پیام الهی در قرآن کریم 18

2-3-1 شیوه دعوت پیامبر اسلام (ص) ................ 19

2-3-2 تبیین و تفسیر «حکمت ، موعظه حسنه و مجادله احسن» در آیه 125 از سوره نحل.................................... 23

فصل سوم : جلوه های حکمت الهی از منظر قرآن و روایات معصومین

3 – 1 – اهمیت حکمت از نظر اعتقادی در قرآن و روایات   28

3 – 1 – 1 – حکمت و توحید........................ 28

3 – 1 – 2 – حکمت و نفی از شرک .................. 31

3 – 2 – حکمت در نبوت و شریعت ................... 33

3 – 2 – 1 – حکمت الهی ، هدف بعثت انبیاء ........ 33

3 – 2 – 2 – حکمت الهی ، اخذ و میثاق با پیامبران 36

3 – 3 – اعطای حکمت بر صالحین در قرآن کریم ...... 37

3 – 3 – 1 – لقمان حکیم ......................... 37

3 – 3 – 1 – 1 – برگزیده هایی از سخنان حکمت آمیز لقمان     39

3 – 3 – 2 – حکمت حضرت داود ( ع )................ 41

3 – 3 – 2 – 1 – آزمون داود ( ع )................ 43

3 – 3 – 2 – 2 – سخن خداوند با داود ( ع ) و گزیده ای از سخنان آن حضرت........................................... 45

3 – 3 – 3 – حضرت عیسی  ( ع ).................... 47

3 – 3 – 3 – 1 – برگزیده ای از حکمت ها و مواعظ عیسی ( ع )  49

3 – 3 – 4 – حضرت یحیی ( ع )..................... 49

3 – 3 – 5 – حضرت موسی ( ع )..................... 51

3 – 4 – بررسی حکمت بر پیامبر ( ص ) مبنی بر اعطای فضل بر او و خاندانش « علیهم السلام »........................ 52

3 – 5 – حکمت و نزول قرآن........................ 55

3 – 6 – حکمت و معاد............................. 58

3 – 7 – حکمت و بی رغبتی به دنیا در قرآن کریم.... 60

3 – 8 – حکمت و تواضع............................ 62

3 – 9 – تأویل حکمت در قرآن و روایات............. 64

3 – 9 – 1 – حکمت حقیقی ، معرفت به اولیاء و ائمه معصومین ( علیهم السلام )........................................ 64

3 – 9 – 2 – ائمه معصومین ، وارثان علم و حکمت الهی    67

3 – 9 – 3 – ائمه معصومین ، معادن حکمت الهی...... 70

3 – 9 – 4 – ائمه معصومین ، مستودع حکمت الهی..... 71

3 – 9 – 5 – ائمه معصومین ، دعوت کننده به خداوند با حکمت  73

3-10- نتیجه گیری بحث............................ 74

فصل چهارم : جلوه های موعظه از منظر قرآن و روایات معصومین

4 – 1 – مفهوم و اهمیت موعظه..................... 78

4 – 2 – موعظه در قرآن کریم...................... 80

4 – 3 – موعظۀ اخلاقی............................. 84

4 – 4 – موعظه نفسانی............................ 85

4 – 5 – موعظه پذیری و تکبر...................... 86

4 – 6 – تأثیر گذاری موعظه....................... 88

4 – 6- 1 – شروط موعظه و وعظ..................... 90

4 – 7 – آداب موعظه کردن ........................ 93

4 – 8 – اقسام موعظه............................. 94

4 – 8 – 1 – موعظه ناپسند ( ناآگاهانه و شیطانی ). 94

4 – 8 – 2-  موعظه حسنه ......................... 95

4 – 9 – تفاوت موعظه و حکمت...................... 98

4 – 10 – تأویل موعظه حسنه در قرآن و روایات معصومین   99

4– 10 – 1 – نصیحت در زیارت جامعه کبیره.......... 103

4 – 11 – نتیجه گیری بحث......................... 104

فصل پنجم : جلوه های مجادله از منظر قرآن و روایات معصومین

5 – 1 – مفهوم مجادله........................... 108

5 – 2 – انواع مجادله در قرآن و روایات معصومین.. 109

5 – 2 – 1 – مجادلۀ اَحسن ........................ 109

5 – 2 – 1 – 1 – مجادله اَحسن در قرآن کریم........ 109

5 – 2 – 1 – 2 – مجادله اَحسن در روایات........... 112

5 – 2 – 2 – مجادلۀ غیر اَحسن .................... 114

5 – 2 – 3 – مجادلۀ عالمانه...................... 117

5 – 2 – 4 – مجادلۀ جاهلانه....................... 119

5 – 3 – مجادلۀ اَحسن پیامبران الهی.............. 120

5 – 3 – 1 – مجادلۀ انبیاء الهی از دیدگاه قرآن کریم   120

5-4- جلوه های مجادلۀ اَحسن رسول اکرم ( ص ) از دیدگاه قرآن کریم 122

5 – 4 – 1 – احتجاج آن حضرت در برخورد با یهودیان. 122

5 – 4 – 1 – 1 – احتجاج در مورد پسر خدا بودن عزیز پیامبر به زعم یهودیان........................................ 122

5 – 4 – 2 – احتجاج آن حضرت در برخورد با مسیحیان. 124

5 – 4 – 2 – 1 – احتجاج در مورد شفای جوان بیمار.. 124

5 – 4 – 2 -2 - احتجاج در مورد مقیاسۀ معجزۀ عیسی ( ع ) با معجزه پیامبر(ص)...................................... 124

5 – 4 – 2 – 3- پاسخ پیامبر (ص) به مسیحیان در مورد عیسی (ع) و دعوت آنان به مباهله................................. 125

5 – 4 – 3 – احتجاج آن حضرت در برخورد با مشرکین و ملحدین  127

5 – 4 –3 – 1 – احتجاج در شبهۀ حلول الهی در هیاکل و صور   127

5 – 4 – 3 –2 – احتجاج در شبهه تعیین و انتخاب پیامبر الهی 128

5 -  5 – فطری بودن گفتگوی جدلی................. 129

5 -  6 – زمینه های مجادلۀ غیر احسن  ( باطل )... 132

5 -7 – اهداف مجادله............................ 135

5- 8 – نتیجه گیری بحث.......................... 137

نتیجه گیری کلی ................................ 139

منابع و ماخذ .................................. 142

چکیده انگلیسی

چکیده:

پایان نامه حاضر تحت عنوان «بررسی شیوه های دعوت پیامبر اسلام (ص) با تکیه بر حکمت،  موعظه و مجادله احسن» با توجه به آیات قرآن کریم و روایات معصومین (علیهم السلام) و دیگر منابع از کتب معتبر اسلامی به بررسی عمده ترین شیوه های دعوت رسول اکرم (ص) پرداخته است.نوشتار حاضر در پنج فصل و هر فصل مشتمل بر بخشهای مجزا به بررسی مفهوم حکمت ، موعظه و مجادله احسن ، جلوه ها ،‌مصادیق ، تأویل و اهداف آنها ازمنظر قرآن و روایات معصومین می پردازد.

روش تبلیغی انبیاء و خصوصاً رسول اکرم (ص) بهترین و نافذترین روشهای ارائه شده به جامعه بشری بوده است که بر اساس دعوت خلق به معرفت و عبادت پروردگار با «حکمت و موعظه حسنه و مجادله احسن» بوده است.حکمت که لازمه هدایت است بر اساس کتاب الله و مصلحت وقت ، که بنا به دلایل و برهان صورت می پذیرد و در واقع موجب معرفت و تفقه در دین است که به اطاعت خدا و رسول و ائمه اطهار (علیهم السلام) می انجامد و منظور از موعظه حسنه همان نصایح مشفقانه مشتمل بر وعد و وعید الهی است و منظور از مجادله احسن استفاده از مقدمات درست در جهت اقناع ومجاب کردن مشرکان و کفار و مخالفان و نهایتاً دعوت ایشان به اسلام و حقیقت می باشد.

واژه های کلیدی : حکمت ، حکم ، موعظه ، موعظه حسنه ، جدال ، مجادله احسن

پایانامه : مفهوم حکمت ، موعظه ، جدل و کاربرد آنها در قرآن کریم به عنوان شیوه دعوت پیامبر اسلام

شلینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*

 

فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

 

تعداد صفحه:142

فهرست و توضیحات:

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                     صفحه

چکیده

مقدمه ................................................................................................. 1

فصل اول : کلیات

1 – 1 – اهداف و انگیزه موضوع............................................................... 6

1 – 2 – سؤالات تحقیق............................................................................ 6

1 – 3 – پیشینۀ تحقیق............................................................................. 7

1 – 4 – روش تحقیق.............................................................................. 8

1 – 5 – ساختار و محدوده تحقیق................................................................ 8

فصل دوم : مفهوم حکمت ، موعظه ، جدل  و کاربرد آنها در قرآن کریم به عنوان شیوه دعوت پیامبر اسلام (ص)

2 – 1 – معانی لغوی و اصطلاحی حکمت ، موعظه ، جدل................................. 10

2 – 1 – 1 – معنی لغوی و اصطلاحی حکمت................................................. 10

2 – 1 – 2 – معنی لغوی و اصطلاحی موعظه................................................ 13

2 – 1 – 3 -  معنی لغوی و اصطلاحی جدل................................................... 14

2 – 2 – کاربرد تعابیر مربوط به حکمت ، موعظه ، جدل در قرآن کریم ................. 15

2 – 2 – 1 – کاربرد تعبیر حکمت .............................................................. 15

2 – 2 – 2 – کاربرد تعبیر موعظه.............................................................. 17

2 – 2 – 3 – کاربرد تعبیر جدل.................................................................. 18

2-3 شیوه های پیامبران در ابلاغ پیام الهی در قرآن کریم..................................... 18

2-3-1 شیوه دعوت پیامبر اسلام (ص) .......................................................... 19

2-3-2 تبیین و تفسیر «حکمت ، موعظه حسنه و مجادله احسن» در آیه 125 از سوره نحل       23

فصل سوم : جلوه های حکمت الهی از منظر قرآن و روایات معصومین

3 – 1 – اهمیت حکمت از نظر اعتقادی در قرآن و روایات ................................ 28

3 – 1 – 1 – حکمت و توحید..................................................................... 28

3 – 1 – 2 – حکمت و نفی از شرک ........................................................... 31

3 – 2 – حکمت در نبوت و شریعت ............................................................ 33

3 – 2 – 1 – حکمت الهی ، هدف بعثت انبیاء ................................................ 33

3 – 2 – 2 – حکمت الهی ، اخذ و میثاق با پیامبران ......................................... 36

3 – 3 – اعطای حکمت بر صالحین در قرآن کریم ........................................... 37

3 – 3 – 1 – لقمان حکیم ......................................................................... 37

3 – 3 – 1 – 1 – برگزیده هایی از سخنان حکمت آمیز لقمان .............................. 39

3 – 3 – 2 – حکمت حضرت داود ( ع )....................................................... 41

3 – 3 – 2 – 1 – آزمون داود ( ع )............................................................. 43

3 – 3 – 2 – 2 – سخن خداوند با داود ( ع ) و گزیده ای از سخنان آن حضرت......... 45

3 – 3 – 3 – حضرت عیسی  ( ع )............................................................. 47

3 – 3 – 3 – 1 – برگزیده ای از حکمت ها و مواعظ عیسی ( ع )........................ 49

3 – 3 – 4 – حضرت یحیی ( ع )............................................................... 49

3 – 3 – 5 – حضرت موسی ( ع ).............................................................. 51

3 – 4 – بررسی حکمت بر پیامبر ( ص ) مبنی بر اعطای فضل بر او و خاندانش « علیهم السلام »     52

3 – 5 – حکمت و نزول قرآن.................................................................... 55

3 – 6 – حکمت و معاد............................................................................ 58

3 – 7 – حکمت و بی رغبتی به دنیا در قرآن کریم............................................ 60

3 – 8 – حکمت و تواضع......................................................................... 62

3 – 9 – تأویل حکمت در قرآن و روایات...................................................... 64

3 – 9 – 1 – حکمت حقیقی ، معرفت به اولیاء و ائمه معصومین ( علیهم السلام )....... 64

3 – 9 – 2 – ائمه معصومین ، وارثان علم و حکمت الهی................................... 67

3 – 9 – 3 – ائمه معصومین ، معادن حکمت الهی............................................ 70

3 – 9 – 4 – ائمه معصومین ، مستودع حکمت الهی.......................................... 71

3 – 9 – 5 – ائمه معصومین ، دعوت کننده به خداوند با حکمت............................ 73

3-10- نتیجه گیری بحث........................................................................... 74

فصل چهارم : جلوه های موعظه از منظر قرآن و روایات معصومین

4 – 1 – مفهوم و اهمیت موعظه................................................................. 78

4 – 2 – موعظه در قرآن کریم................................................................... 80

4 – 3 – موعظۀ اخلاقی........................................................................... 84

4 – 4 – موعظه نفسانی........................................................................... 85

4 – 5 – موعظه پذیری و تکبر................................................................... 86

4 – 6 – تأثیر گذاری موعظه..................................................................... 88

4 – 6- 1 – شروط موعظه و وعظ.............................................................. 90

4 – 7 – آداب موعظه کردن ..................................................................... 93

4 – 8 – اقسام موعظه.............................................................................. 94

4 – 8 – 1 – موعظه ناپسند ( ناآگاهانه و شیطانی )........................................... 94

4 – 8 – 2-  موعظه حسنه ....................................................................... 95

4 – 9 – تفاوت موعظه و حکمت................................................................ 98

4 – 10 – تأویل موعظه حسنه در قرآن و روایات معصومین................................ 99

4– 10 – 1 – نصیحت در زیارت جامعه کبیره................................................ 103

4 – 11 – نتیجه گیری بحث...................................................................... 104

فصل پنجم : جلوه های مجادله از منظر قرآن و روایات معصومین

5 – 1 – مفهوم مجادله.............................................................................. 108

5 – 2 – انواع مجادله در قرآن و روایات معصومین.......................................... 109

5 – 2 – 1 – مجادلۀ اَحسن ....................................................................... 109

5 – 2 – 1 – 1 – مجادله اَحسن در قرآن کریم................................................. 109

5 – 2 – 1 – 2 – مجادله اَحسن در روایات.................................................... 112

5 – 2 – 2 – مجادلۀ غیر اَحسن ................................................................. 114

5 – 2 – 3 – مجادلۀ عالمانه...................................................................... 117

5 – 2 – 4 – مجادلۀ جاهلانه..................................................................... 119

5 – 3 – مجادلۀ اَحسن پیامبران الهی............................................................. 120

5 – 3 – 1 – مجادلۀ انبیاء الهی از دیدگاه قرآن کریم.......................................... 120

5-4- جلوه های مجادلۀ اَحسن رسول اکرم ( ص ) از دیدگاه قرآن کریم..................... 122

5 – 4 – 1 – احتجاج آن حضرت در برخورد با یهودیان..................................... 122

5 – 4 – 1 – 1 – احتجاج در مورد پسر خدا بودن عزیز پیامبر به زعم یهودیان......... 122

5 – 4 – 2 – احتجاج آن حضرت در برخورد با مسیحیان................................... 124

5 – 4 – 2 – 1 – احتجاج در مورد شفای جوان بیمار........................................ 124

5 – 4 – 2 -2 - احتجاج در مورد مقیاسۀ معجزۀ عیسی ( ع ) با معجزه پیامبر(ص)..... 124

5 – 4 – 2 – 3- پاسخ پیامبر (ص) به مسیحیان در مورد عیسی (ع) و دعوت آنان به مباهله     125

5 – 4 – 3 – احتجاج آن حضرت در برخورد با مشرکین و ملحدین........................ 127

5 – 4 –3 – 1 – احتجاج در شبهۀ حلول الهی در هیاکل و صور........................... 127

5 – 4 – 3 –2 – احتجاج در شبهه تعیین و انتخاب پیامبر الهی............................. 128

5 -  5 – فطری بودن گفتگوی جدلی............................................................. 129

5 -  6 – زمینه های مجادلۀ غیر احسن  ( باطل ).............................................. 132

5 -7 – اهداف مجادله............................................................................... 135

5- 8 – نتیجه گیری بحث.......................................................................... 137

نتیجه گیری کلی .................................................................................... 139

منابع و ماخذ ......................................................................................... 142

چکیده انگلیسی

چکیده:

پایان نامه حاضر تحت عنوان «بررسی شیوه های دعوت پیامبر اسلام (ص) با تکیه بر حکمت،  موعظه و مجادله احسن» با توجه به آیات قرآن کریم و روایات معصومین (علیهم السلام) و دیگر منابع از کتب معتبر اسلامی به بررسی عمده ترین شیوه های دعوت رسول اکرم (ص) پرداخته است.نوشتار حاضر در پنج فصل و هر فصل مشتمل بر بخشهای مجزا به بررسی مفهوم حکمت ، موعظه و مجادله احسن ، جلوه ها ،‌مصادیق ، تأویل و اهداف آنها ازمنظر قرآن و روایات معصومین می پردازد.

روش تبلیغی انبیاء و خصوصاً رسول اکرم (ص) بهترین و نافذترین روشهای ارائه شده به جامعه بشری بوده است که بر اساس دعوت خلق به معرفت و عبادت پروردگار با «حکمت و موعظه حسنه و مجادله احسن» بوده است.حکمت که لازمه هدایت است بر اساس کتاب الله و مصلحت وقت ، که بنا به دلایل و برهان صورت می پذیرد و در واقع موجب معرفت و تفقه در دین است که به اطاعت خدا و رسول و ائمه اطهار (علیهم السلام) می انجامد و منظور از موعظه حسنه همان نصایح مشفقانه مشتمل بر وعد و وعید الهی است و منظور از مجادله احسن استفاده از مقدمات درست در جهت اقناع ومجاب کردن مشرکان و کفار و مخالفان و نهایتاً دعوت ایشان به اسلام و حقیقت می باشد.

واژه های کلیدی : حکمت ، حکم ، موعظه ، موعظه حسنه ، جدال ، مجادله احسن

تحقیق در مورد زندگینامه حضرت هود

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب* 

فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

تعداد صفحه:5

 فهرست مطالب

ناسپاسی قوم عاد

هودعلیه السلام و اتهام دیوانگی!

عذاب قوم هود

معنای اسم :هود =هدایت یافته(در زبان عبری نام آن حضرت عابر است).

پدر: شالخ.

مادر: بکیه

تاریخ ولادت:۲۶۴۸سال بعد از هبوت آدم

مدت عمر:۴۶۰سال

بعثت: برای هدایت قوم عاد مبعوث شد.

محل دفن:نجف اشرف در عراق

بروایتی نسب آن حضرت:هود بن شالخ بن ارفشخد بن سام بن نوح(ع).

تعداد فرزندان: آن حضرت3 پسر داشت.

مختصری از زندگینامه:

خداوند حضرت هود را برای هدایت قوم عاد مبعوث گردانید آن حضرت قوم خود را موعظه میکرد و فرمود:

ای قوم،اکنون من پیغمبر خدا هستم وبه راستی آمده ام ،تاشمارا به پرستش خدای یگانه دعوت کنم. ای مردم،بت پرستی را رها کنید تا سعادتمند شوید.آن قوم چون این سخنان را شنیدند،برسر وی ریختند واو را سخت زدند،بطوری که بی هوش شد.بعد از این واقعه باز هم از سوی خدا ندا رسید،کهقوم خود را موعظه کن،به درستی که ما تورا فراموش نخواهیم کرد.حضرت هود دوباره مردم را به خدا پرستی دعوت کرد.

ولی آنها ایمان نیاوردند وسر انجام به خاطر بی ایمانی مورد خشم خداوند قرار گرفتند ودر اثر وزش بادهای مسموم همه بجز گروه مومنین هلاک شدند.

فهرست سورههایی که نام هود(ع)در آنها ذکر شده است:اعراف، هود، شعراء

ناسپاسی قوم عاد

قبیله عاد در سرزمین احقاف1بین یمن و عمان، روزگاری متمادی در زندگی سرشار از خوشی و نعمت بسر می بردند. خدا نعمتهای فراوان و برکات زیادی به آنان عطا کرده بود، این قوم در آنجا قناتها حفر کردند، زمین را زراعت و باغهایی ایجا کردند و کاخهایی محکم بنا نمودند. یکی از نعمتهایی که این قوم از آن برخوردار بودند؛ اندامهایی نیرومند و هیکل هایی تنومند و مقاوم بود. خدا به این ملت نعمتهای فراوانی عطا کرده بود که کمتر قومی از آن برخوردار بود، ولی این مردم به مبدا آفرینش و بخشنده این نعمتها فکر نکردند تا او را بشناسند و به جای سپاس و حق شناسی خدای یگانه، تنها به این نتیجه رسیدند که بتهایی را انتخاب و آنها را معبود خویش قرار دهند. آنها در پیشگاه این خدایان تواضع می کردند و صورتهای خود را به خاک می ساییدند. هر گاه به نعمتی دست می یافتند، برای شکرگزاری نزد همین بتها می شتافتند و به هنگام گرفتاری و بیماری از همین موجودات بی جان استمداد و کمک می طلبیدند.

دیری نپایید که سنگدلی و رذایل اخلاقی نیز بر تیرگی بت پرستی آنها افزوده گشت، نیرومند ، ضعیف را ذلیل خود ساخت و بزرگ بر کوچک غضب کرد. خدا برای راهنمایی نیرومندان و حمایت از ضعیفان و زدودن تیرگی جهالت از روح مردم و پاکسازی نفوس و آگاهی قوم از حقایق جهان، اراده کرد پیغمبری از میان آنان بر ایشان برانگیزد که با زبان آنان سخن بگوید، با روش آنان برایشان حرف بزند، آنان را به سوی خدای یگانه راهنمایی نماید و به آنان بفهماند که عبادت بتها سفیهانه است و این نیز نمونه ای از رحم و لطف الهی به بندگانش بود.

هود که از نظر شرافت خانوادگی و محاسن اخلاق و حلم و بردباری در میان قوم خود ممتاز بود، برای رسالت از میان این قوم بت پرست برگزیده شد، تا امین رسالت و صاحب دعوت خدا باشد، شاید افکار گمراه آنان را به راه راست هدایت کند و فساد اخلاقی ایشان را بر طرف سازد.

تحقیق در مورد هود، اسوه صراحت در تبلیغ

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب* 

فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

تعداد صفحه:4

 فهرست مطالب

هود، اسوه صراحت در تبلیغ

شیوه ‏هاى تبلیغى حضرت هود(ع)

تأکید بر توحید و نفى آلههبرائت از شرک و تحدّىیادآورى به همراه انذارنصح و امانترعایت ادب و احترام دربرابر ناسزا و تهمتعدم درخواست مزد

   جدول مشخصات و عناصر شیوه‏هاى تبلیغ حضرت هود(ع) 

حضرت هود(ع)، پیامبر قوم عاد و از نسل نوح و از انبیاى عهد قدیم است. حدود 58 آیه در قرآن درباره حیات و دعوتش نازل شده و نامش هفت بار در لابه‏لاى آیات آمده است. آیات 65 تا 72 سوره اعراف، 50 تا 60 سوره هود، و آیات 123 تا 140 سوره شعراء به تفصیل، ماجراى دعوت هود را شرح مى‏دهند. در لسان قرآن، شباهت بسیارى میان دعوت هود و حضرت صالح وجود دارد و شیوه‏هاى آنان عمدتاً مشترک مى‏باشند.

هود، اسوه صراحت در تبلیغ

شکى نیست که شرایط و احوال مخاطبان از عوامل مهم تعیین شیوه‏هاى دعوت است. در دعوت هود، مخاطبان بیشترین عناد و اصرار بر کفر را از خود نشان دادند، به‏طورى که هر مبلّغى از هدایتشان ناامید مى‏گشت:

و این قوم عاد بود که آیات پروردگارشان را انکار کردند و فرستادگانش را نافرمانى نمودند و به دنبال فرمان هر زورگویى ستیزه جوى رفتند و سرانجام در این دنیا و روز قیامت، لعنت بدرقه آنان گردید. آگاه باشید که عادیان به پروردگارشان کفر ورزیدند. هان، مرگ بر عادیان، قوم هود.(1)

هود با مشاهده چنین صفاتى، ضمن رعایت خیر خواهى و اخلاص (نُصح) استراتژى خود را بر صراحت بیان و تبلیغ بى پرده و بى پروا بنا مى‏نهد. در معدود آیات حکایتگر دعوت‏هود، نمونه‏هاى این صراحت در تبلیغ را به‏ویژه در جملات پایانى خطاب‏هاى حضرت هود شاهدیم:

- پس از آن که آنها را به عبادت خداى یگانه و نفى بتان فرا مى‏خواند، آنها را دروغزن قلمداد مى‏کند: إنْ أنتم إلّا مُفتَرُون.(2)

- آنها را براى برائت از شرک به گواهى مى‏خواند: قالَ إِنِّى أُشْهِدُ اللَّهَ وَاشْهَدُوا أَنِّى بَرِى‏ءٌ مِمّاتُشْرِکُونَ * مِنْ دُونِهِ فَکِیدُونِى جَمِیعاً ثُمَّ لا تُنْظِرُونِ؛(3) گفت: من خدا را گواه‏مى‏گیرم و شما شاهد باشید، من از آنچه جز او شریک مى‏گیرید، بیزارم، پس همه شما در کار من نیرنگ کنید و مرا مهلت ندهید.

- پس از اعتراض به پرستش بتان مى‏گوید: فَانْتَظِرُوا إِنِّى مَعَکُمْ مِنَ المُنْتَظِرِینَ؛(4) پس منتظر باشید. من هم با شما از منتظرانم.

- و به صراحت از نافرمانى و جرم منع مى‏کند: وَلا تَتَوَلَّوْا مُجْرِمِینَ؛(5) و تبهکارانه روى برمگردانید.

البته باید توجه داشت که این صراحت لهجه و بى پروایى هرگز به مفهوم اهانت و گستاخى به مخاطبان نیست و تنها به منظور القاى صلابت و قطعیت دعوت است، چنان‏که وقتى او را به سفاهت و دروغگویى متهم مى‏سازند، آرام و با احترام تنها به دفع تهمت از خود مى‏پردازد:

سران قومش که کافر بودند گفتند: ما تو را در نوعى سفاهت مى‏بینیم و جدّاً تو را از دروغگویان مى‏پنداریم. گفت: اى قوم من، در من سفاهتى نیست ولى من فرستاده‏اى از جانب پروردگار جهانیانم.(6)

تعابیر فوق، بیش از هر چیز صراحت و جسارت حضرت هود را دربرابر سرکشى و سبکسرى قوم عاد نشان مى‏دهد، از این رو او را اسوه صراحت در تبلیغ لقب داد.