فرمت فایل : word (قابل ویرایش) تعداد صفحات : 27 صفحه
چکیده:
اعتیاد به مواد مخدر یکی از انحرافات شایع عصر حاضر است که سالانه قربانیان بیشماری میگیرد و آسیبی جدی بر پیکر خانواده و جامعه وارد میکند. هرچند اعتیاد به مواد مخدر در بین مردان بیش از زنان است، اما در چند سال اخیر، نرخ اعتیاد زنان به علل مختلفی افزایش یافته است. در این نوشتار، علل و پیامدهای ناگوار اعتیاد زنان (صرفنظر از پیامدهای مشترک با اعتیاد مردان ) در محورهایی نظیر کارکردها، روابط و نقشهای خانواده، استحکام و ثبات خانواده ... تبیین شده است. در پایان مقاله نیز راهکارها و اقدامات اجرائی مؤثر جهت پیشگیری از اعتیاد زنان ارائه گردیده است.
اعتیاد به مواد مخدر یکی از معضلات اصلی جامعه جهانی است. آمار رو به افزایش مصرف مواد مخدر در دنیای کنونی به گونهای است که یکی از سمشناسان معروف دنیا به نام لودوینگ میگوید: «اگر غذا را مستثنی کنیم، هیچ مادهای در روی زمین نیست که به اندازه مواد مخدر این چنین آسان وارد زندگی ملتها شده باشد».[1].مطابق گزارشات آماری، مصـرف مـواد مـخدر در ایـران نـیز روندی افزایش دارد و در میان انواع ناهنجاریها، آسیبزاترین و گستردهترین معضلات است. اینک پدیده اعتیاد در میان زنان نیز همچون عارضهای فردی، خانوادگی و اجتماعی مطرح میباشد و دارای ابعاد پیچیده و چندگانهای است؛ بدینجهت بررسیهای جامعهشناخـتی، روانـشناختی، اقتصادی... در راستای شناسایی علل و عوامل این معضل و یافتن راهکارهای مؤثر جهت پیشگیری، مقابله و درمان ضروری است.
تعریف اعتیاداعتیاد در لغت به معنای عادت کردن و یا خوی کردن به چیزی است.[2] سازمان ملل متحد (1950) اعتیاد را این گونه تعریف کرده است: اعتیاد، مسمومیت حاد یا مزمنی است که برای شخص یا اجتماع زیانبخش میباشد و از طریق استعمال داروی طبیعی یا صنعتی ایجاد میشود. اعتیاد به مواد مخدر دارای سه ویژگی ذیل است:
1)- احساس نیاز شدید به ادامه استعمال دارو و تهیه آن از هر طریق ممکن.
2)- وجود علاقه شدید به افزایش مداوم میزان مصرف دارو.
3)- وجود وابستگی روانی و جسمانی به آثار دارو، به طوری که در اثر عدم دسترسی به آن، علائم وابستگی روانی و جسمانی در فرد معتاد هویدا شود.[3]
دانلود مقاله ساختار اقتصادی واجتماعی حاشیه شهرمشهد وانحرافات اجتماعی با فرمت ورد و قابل ویرایش تعدادصفحات 32
چکیده
درکشورما جریان سریع شهرنشینی در20سال گذشته حاشیه نشینی واسکان غیررسمی رابه دنبال داشته واین پدیده درحال رشدمشکلات اجتماعی,اقتصادی,فرهنگی,امنیتی وزیست محیطی فراوانی رادراغلب کلان شهرهای ایران به وجودآورده است . مشهد پس ازتهران بزگترین کلان شهرکشوربوده و رشدسریع شهرنشینی رادرچندسال گذشته تجربه کرده است . بخش عمده این رشدبه حاشیه شهرمشهداختصاص داردکه جمعیتی معادل650هزارنفرووسعتی بیش از200کیلومترمربع راشامل می شود . شهرنشینی شتابان وادامه روندکنونی برنامه ریزی ها,جمعیت شهری بیشتریرادرآینده به سوی این منطقه شهری سوق داده ومشکلات شهری بیشتری به وجودخواهدآورد . مناطق حاشیه نشین این شهرکانون هزینه ها,کمبودها,نارضایتی ها,ناهنجاری های اجتماعی,روانی وفرهنگی ومسائل ضدامنیتی شده است وبدیهی است درآیندهای نه چندان دورودرصورت بی توجهی به آن سبب ناامن شدن شهرمشهدخواهدشد .
مادراین پژوهش قصدداریم درمطالعه مقایسه ای ساختار اقتصادی واجتماعی مناطق حاشیه ومرکزشهر
مشهددرگرایش جوانان به انحرافات اجتماعی رادرسال 1384موردبررسی قراردهیم .
متن سازمان اجتماعی,ارتباطات میان اعضاءراتعیین می کند. ساترلندبه جای اصطلاح ناهمامنگی میان ساخت اجتماعی,نسبیٌت ساخت اجتماعی راترجیح می دهد . کلووارد واوهلین معتقدندکه هنجارهای اجتماعی دوجنبه دارند . هنجارهامرزبین عمل درست ونادرست رامعلوم می کنند. فرصت های نابرابر
اساس فرضیه کلووارد واوهلین است وارتباط بین بزهکاران باسابقه ومبتدی های جوان رامهم می دانند.
نظریه آنومی مرتون موقعیت فردرااساسا از لحاظ فرصت های مجاز می نگرد . کلووارد واوهلین ازنظریه مرتون تفاوت فرصت دسترسی به راههای مجازوازنظریه شاو ومک گی انتقال فرهنگی وازنظریه ارتباطات مختلف ساترلندتفاوت دسترسی به راههای غیرمجازرامی گیرند .به نظرآنهانوع بزهکاری ومیزان دسترسی ساکنان به راههای غیرمجازراساخت اجتماعی تعیین می کند وارزشهای مناطق جرم خیزضدارزشهای جامعه به هنجاراست, شاو ومک گی نظام اجتماعی این مناطق را بی سازمان می نامند .
واژه های کلیدی: شهرنشینی,حاشیه نشینی,مرکزنشینی,کلان شهر,بی سازمانی اجتماعی,پیوندافتراقی,ساخت اقتصادی واجتماعی, انحرافات اجتماعی ,سرمایه اجتماعی .
- مقدمه
شهر نشینی بیش از پنج هزار سال قدمت دارد . تا سال 1900 از هر هشت نفر ، فقط یکی در مناطق شهری زندگی می کرد . اما در پایان قرن کنونی نیمی از جمعیت جهان شهر نشین بوده که دو سوم از این جمعیت 3 میلیاردی در کشورهای جهان سوم زندگی می کنند (گِِیلبرت وگاگلر ، 1375 : 7 ).
بررسی تحولات شهر نشین کشورها نشان می دهدکه کلان شهرهای محدودی بخش عمده ای از جمعیت مناطق شهری و امکانات توسعه اقتصادی کشور را به خود جلب و جذب نمودند و چون زیر ساخت های آماده ای وجود نداشت لذا تبعات اقتصادی - اجتماعی نا خواسته فراوانی را بر نظام اجتماعی این کشورها تحمیل کرده است . زیرا در محیط شهر سازمان اجتماعی ، نوع احساسات ، ذهنیات و نظام معیشت با جوامع پیشین تفاوت اساسی پیدا می کند( گی روشه ، 1375 : 85 - 59).
کلان شهر مشهد ( دومین کلان شهر پس از تهران و بزرگترین کلان شهر مذهبی ) دو ویژگی و خصلت منحصر به فرد دارد که در سایر کلان شهرها چنین موقعیتی وجود ندارد . اولین ویژگی ممتاز آن وجود زیارتگاه هشتمین امام شیعیان حضرت امام رضا ( ع ) می باشد ویژگی عمده دیگر شهر مشهد همجواری و نزدیک بودن مرزهای آن با کشور افغانستان می باشد و از آنجا که عمدتاُ افاغنه در حاشیه شهر مشهد ساکن شده اند در وهله اول بیشترین تأثیر را بر ساکنین این مناطق به جا می گذارند که جای تأمل و تعمق بیشتری دارد. ما در این تحقیق در صدد پاسخگویی به سؤالات زیر می باشیم
1- اندازه جامعه ای که فرد در آن زندگی می کند چگونه و تا چه حدی بر شیوه زندگی ، روابط اجنماعی و شخصیت او تاثیر می گذارد ؟
2 - روابط وساختاراجتماعی مناطق حاشیه نشین چگونه است ؟
3- عوامل فردی واجتماعی موثردرگرایش به انحرافات اجتماعی جوانان درمناطق حاشیه ومرکزکدامند؟
4- آیا بین ساخت اجتماعی – اقتصادی مناطق حاشیه نشین با گرایش به انحرافات اجتماعی و رفتاری جوانان ارتباطی وجود دارد ؟
5 - آیا منشأ و ریشه بروز انحرافات اجتماعی از مناطق حاشیه نشین سر چشمه می گیرد ؟
6- راهکارهای سازگاری هر چه بیشتر میان جمعیت حاشیه نشین و مرکز چه می باشد ؟
7- راهکارهای کاهش انحرافات اجتماعی و رفتاری جوانان در حاشیه شهر مشهد با توجه به ساخت اقتصادی – اجتماعی آن مناطق در مقایسه با متن چیست ؟
باطرح سوال های فوق,ابتدالازم است به طوراجمالی به نظریه هاو نتایج تجربی حاصل ازتحقیقات پیشین درزمینه گرایش جوانان به انحرافات اجتماعی باتوجه به ساخت اقتصادی واجتماعی دردوجامعه مرکزوحاشیه پرداخته شود .
مبانی وچارچوب نظری پژوهش
اصحاب مکتب جامعه شناسی شهری شیکاگو یعنی پارک ، برجس و مکنزی نخستین کسانی بودند که مواد اولیه جامعه شناسی جرایم شهری را وارد حوزه مطالعات اجتماعی کرده و اصول و روش هایی برای شناسایی , کشف و سرانجام کنترل آن پیشنهاد نموده اند . افزون بر این ها ، بررسی جرایم شهری در جامعه شناسی معاصر بیشتر کار آن دسته از جامعه شناسانی بوده که می خواسته اند از بعد ساختاری, بنیادی یا جهانی به موضوع بپردازند . در این زمینه پژوهش های جامعه شناسی گرانسنگی در سالهای اخیر انجام شده که در آنها مسأله آسیب شناسی رفتاری شهرنشینان بعنوان تابعی از تحولات اجتماعی و اقتصادی مورد بررسی قرار گرفته است .
فایل : word
قابل ویرایش و آماده چاپ
تعداد صفحه :36
مقدمه :
باید از دگم گرایی ها در اندیشه فلسفی دوری کرد.
برای بشر بنیادی تر از بررسی حقیقت جستجوی ارزش آن بوده است و متافیزیسین ها همگی به دنبال ارزش گذاری مفاهیم متضاد بوده اند،کسانی که به شهود دلایل منطقی را متصل می کنند راه به خطا رفته اند،بشر به دلیل خواست ” قدرت ” به دنبال شناخت است نه به دلیل تشنگی عقل ناب نمی توان از همساز با طبیعت بودن یک اصل اخلاقی برای خود ساخت. زیرا طبیعت بی رحم است و اگر آدمی بخواهد مطابق با طبیعت زندگی کند باید بی رحم باشد.
فیلسوفی که درصدد آفرینش جهان بنابر تصور خویش است می خواهد همه به فلسفه اش ایمان بیاورند و این همان روا داشتن استبداد بر دیگران است.
غرور و فریب رواقیون دلیل علاقه آنها به اخلاق و آمیختن آن با طبیعت است. زیرا تفکر رواقی درواقع نوعی استبداد راندن بر خویشتن است و چون فرد جزئی از طبیعت است پس طبیعت نیز استبداد را بر او حاکم می کند فلسفه همان خواست قدرت است همان خواست علت نخستین باید بر فریب حواس خود پیروز شویم علم جهان را توضیح نمی دهد بلکه تفسیر می کند و در واقع معنایی برای وجود نباید در نظر گرفت.
اراده یک احساس نیست بلکه شامل احساس های متعدد است و نمی توان آن را از اندیشه جدا کرد. در عین حال اراده یک شور است و کسی که اراده می کند به اشتباه اراده را با عمل یکی در نظر می گیرد
این فایل در قالب ورد و قابل ویرایش در 150 صفحه می باشد.
فهرست
مقدمه: ۱
تاریخچه در جهان و ایران ۴
سقراط: (۳۹۹ – ۴۷۰ قبل از میلاد) ۵
افلاطون (۳۴۷- ۴۲۸ قبل از میلاد) ۶
ارسطو (۳۲۲- ۴۸۳ قبل از میلاد) ۶
چارچوب نظری تحقیق ۱۳
دیدگاه زیست شناختی: ۱۳
نظریه جانی زادگان: ۱۴
نظریه آیزینگ: ۱۴
نظریه تیپ شناسی شلدون: ۱۵
تئوریهای روانشناسی انحرافات ۱۶
مکتب فروید ۱۸
۱- نهاد: ۱۹
۲- من یا خود ۲۰
۳- من برتر ۲۰
نظر جامعه شناسان ۲۱
انحرافات اجتماعی از نظر دورکیم ۲۱
۱٫قواعد: ۲۴
۲٫اتصال: ۲۵
۳٫اختیار: ۲۵
آلبرت کوهن: ۳۳
تئوری برچسب زنی ۳۷
نظریه ها: ۴۱
نظریه مرتن: ۴۲
تعاریف و اصلاحات مرتبط با کجروی اجتماعی و مفاهیم آن: ۴۳
تعریف کجروی: ۴۳
تعریف انحراف و یا کجروی اجتماعی: ۴۴
تعریف انحراف اجتماعی با توجه به ملاک اجتماعی: ۴۴
تعریف آماری کجروی اجتماعی: ۴۵
تعریف بزهکاری: ۴۶
تعریف رفتار انحرافی: ۴۶
انواع انحرافات کجروی ها ۴۷
۱- انحرافات غیرآگاهانه ۴۷
۲- انحرافات آگاهانه: ۴۸
کجروی گروهی: ۴۹
بزهکاری نوجوانان: ۵۰
انحراف جنسی: ۵۲
عوامل مؤثر و مرتبط با کجروی های اجتماعی: ۵۳
رابطه جنسیت با انحرافات: ۵۳
تبیین جرم در گروههای سنی مختلف: ۵۴
رابطه سواد با انحراف: ۵۵
آموزشگاه و مدرسه به عنوان نهادی آسیب زا و آسیب زدا: ۵۶
نقش معلم در گرایش نوجوان به انحرافات: ۵۷
نقش روح جمعی حاکم در مدرسه در تمایل انحرافات دانش آموزان: ۵۸
خانواده: ۵۸
روش های نادرست والدین در دوران بلوغ: ۶۰
خودخواهی و استبداد والدین در انضباط فرزندان: ۶۱
افراط در محبت و عوارض ناشی از آن: ۶۳
عوارض روانی افراط در اعمال قدرت: ۶۴
عوارض ناشی از کمبود اعمال قدرت در خانواده: ۶۵
گروه همسالان: ۶۶
دوستان و تقلیدپذیری از آنان: ۶۷
اعتیاد به مواد مخدر: ۶۹
رابطه بزهکاری فرزندان و الکلیسم والدین: ۷۰
فقر و بیکاری: ۷۲
عقده حقارت: ۷۳
عوامل اجتماعی بروز عقده حقارت: ۷۴
طلاق: ۷۵
از هم پاشیدگی کانون خانواده: ۷۶
وضع روانی کودکان پس از طلاق والدین: ۷۷
تأثیر وجود زن پدر بر ناسازگاری کودکان: ۷۸
توجیه کیفی آثار شوم یتیمی: ۷۹
نقش عدم کفایت مسکن در بروز کجروی: ۸۱
سستی پایه های مذهبی: ۸۲
اختلاف خانوادگی ۸۳
جمع بندی و نتیجه گیری: ۸۴
فایدة تحقیق: ۸۷
اهداف تحقیق ۸۹
بیان مسئله: ۹۰
سؤالات تحقیق ۹۵
فرضیه های تحقیق ۹۶
روش تحقیق ۹۸
جامعه آماری ۹۸
حجم نمونه و روش نمونه گیری ۹۸
ابزار اندازه گیری (ابزار سازی ) ۹۹
روش های تجزیه و تحلیل آماری اطلاعات ۱۰۰
متغیر های مورد مطالعه ۱۰۱
انواع متغیر ها تحقیق: ۱۰۱
تعاریف نظری و عملیاتی متغیرها: ۱۰۲
تحصیلات والدین : ۱۰۲
درآمد : ۱۰۲
شغل والدین : ۱۰۳
پایگاه اجتماعی ۱۰۳
نظارت اجتماعی ۱۰۴
مشارکت های فرهنگی ۱۰۴
خانواده از هم گسیخته ۱۰۵
تعداد اتاق ها ۱۰۵
نتیجه گیری: ۱۳۴
پیشنهادات ۱۳۸
تنگناها و محدودیت های پژوهش: ۱۴۰
فهرست منابع: ۱۴۱
تعریف کجروی:
کجروی را می توان ناهمنوایی با هنجار با مجموعه ی معینی تعریف کرد که توسط تعداد قابل ملاحظه ای از مردم در اجتماع و یا جامعه ای پذیرفته شده است جامعه از اعضای خود انتظار دارد که از ارزش ها و هنجارها تبعیت کند ولی همیشه عده ای در جامعه هستند که پاره ای از مدل های رفتاری و ارزش ها را نپذیرفته و اطاعت نمی کنند و جامعه آنها را ناهمنوا و ناسازگار و آنهایی را که از ارزش ها و هنجارها تبعیت می نمایند «همنوا» می نامد و همچنین رفتار اشخاص ناهمنوا را ناهنجار و رفتار اشخاص همنوا را به هنجار می خوانند البته همه افراد همیشه رفتاری به هنجار و نابهنجار ندارند. بلکه ممکن است کسی که رفتاری نابهنجار دارد رفتار خود را با تغییر هنجارهای جامعه متعادل سازد و رفتاری بهنجار پیدا کند ولی اگر رفتار «نابهنجار» شخصی زودگذر نباشد و دیرزمانی ادامه یابد او را «کجرو و منحرف» و رفتارش «کجروی اجتماعی» می خوانند[۱].
تعریف انحراف و یا کجروی اجتماعی:
مفهوم انحراف و یا کجروی شامل هرگونه رفتاری می شود که با هنجارهای اجتماعی همنوایی ندارد اگرچه د رعمل همة هنجارهای اجتماعی به طور خاص دارای اهمیت یکسانی نبوده و عدم همنوایی با آنها ممکن است اغماض و حتی نادیده گرفته شود. بنابراین جامعه شناسی و جرم شناسی متوجه آن دسته از نقض هنجارها است که توسط عده زیادی از مردم گناه تلقی می گردد. از این رو انحراف یا کجروی اجتماعی عبارت است از رفتاری که هنجارهای اجتماعی را نقض کرده و در نتیجه از نظر تعداد بسیاری از مردم قابل نکوهش است[۲].
تعریف انحراف اجتماعی با توجه به ملاک اجتماعی:
انسان موجودی اجتماعی است که باید در قالب الگوهای فرهنگی و اجتماعی زندگی کند و یا اینکه تا چه حد رفتار فرد با هنجارها، سنت ها و انتظارات جامعه مغایرت دارد و جامعه چگونه در بارة او قضاوت می کند ملاک و معیار دیگری برای تشخیص رفتار غیرعادی است. بدین ترتیب رفتاری که مورد قبول جامعه نباشد نابهنجار بوده و انحراف تلقی می شود[۳].
همانگونه که ملاحظه می شود معیار بالا دارای محدودیت هایی است که اول اینکه هنجارهای اجتماعی نسبی اند یعنی رفتاری که در یک جامعه غیرعادی محسوب می شود ممکن است در جامعه دیگر عادی به حساب آید. دوم اینکه هنجارهای اجتماعی و ارزش های فرهنگی در شرایط مختلف ممکن است تغییر کند و به عبارت دیگر آنچه در یک زمان معمول است در زمان دیگر به هیچ وجه قابل قبول نباشد.
تعریف آماری کجروی اجتماعی:
یکی از روش های متداول برای تشخیص رفتار نابهنجار روش توزیع فراوانی خصوصیات متوسط است که انحراف از آن غیرعادی بودن را نشان می دهد و در روش آماری یک حد متوسط وجود دارد که افراد بهنجار را شامل می شود. کسانی که بیرون از این حد قرار دارند نابهنجار محسوب می گردند. هنجارها یا معیارهای اجتماعی مواردی هستند که اکثریت افراد جامعه آن را پذیرفته اند که این خود در واقع یک کلام آماری است. یعنی از نظر آماری وقتی گفته می شود که لباسی مد شده یعنی اکثریت افراد جامعه آن را می پوشند و بنابراین صنعتی که اکثر افراد جامعه نپذیرند خارج از هنجار محسوب شده و غیرطبیعی یا نابهنجار تلقی می شود. بر اساس تعریف آماری می توان گفت که نابهنجاری یعنی: انحراف کمی از معیار متوسط آماری[۴].
تعریف بزهکاری:
ژامبون مرلن می نویسد: «بزهکاری پدیده ای است که بدون توجه به برهکار می توان آن را مورد بررسی قرار داد و تراکم جرم، اهمیت گونه های مختلف جرایم تغییرات اجتماعی جرایم را از نظر مکان، زمان، نژاد، مذهب و … دقیقاً تحقیق کرد».
در ایران بزهکاری به کلیة جرایمی گفته می شد که در صورت ارتکاب، به موجب قوانین قصاص، دیات، حدود و تعزیرات دارای مجازات هستند. در نظام جزایی گذشته ایران بزهکاری شامل مجموعه جنایات، جنحه و خلاف های ارتکابی بوده است[۵].
تعریف رفتار انحرافی:
انحراف و یاکجروی در دایره المعارف علوم اجتماعی چنین تعریف شده است. «رفتاری است که مغایر با معیارهای پذیرفته شده یا انتظار اجتماعی گروه و یا جامعه خاص» به عبارت دیگر رفتار انحرافی به مفهوم رفتاری است که به طریقی با انتظارهای رفتاری مشترک یک گروه خاص سازگاری ندارد و یا اعضای جامعه آن را ناپسند و یا نادرست می دانند در واقع هر جا جامعه از اعضای خود انتظار دارد از ارزش ها و هنجارها تبعیت کنند اما همواره عده ای پیدا می شوند که پاره ای از این ارزش ها و هنجارها را رعایت نمی کنند. جامعه اشخاصی را که برخلاف آنها رفتار می کنند «ناسازگار» می خوانند از این رو مراد از ناسازگاری اجتماعی نقض هنجارهای اجتماعی است[۶].
انواع انحرافات کجروی ها
۱- انحرافات غیرآگاهانه
در تمام جوامع، یکی از هدف های نظام آموزشی جامعویدن و فرهنگساز کردن فرد است. خانواده، نیایشگاه (مسجد، کلیسا) مدرسه، رسانه های جمعی و سایر نهادهای جامعوی.
از طریق آموزش فرد را آماده می کنند تا صفحات و خصوصیات عضو جامعه یا جامعوی بودن را کسب کند. نوزاد انسان یکی از ناتوان ترین موجودات است و برخلاف سایر موجودات زنده، مدت ها طول می کشد تا تواایی زیست فردی و جامعوی کسب کند. لذا تا سن معینی امور جامعوی و ارزش های مربوط را فرا میگیرد.
حد سنی آموزش از جامعه ای به جامعة دیگر و نیز از امری به امر دیگر فرق می کند تا کودک به حد رشد بلوغ برسد. در قوانین اسلامی ایرانی، حد تکلیف شدن در واقع معادل با حد «اهلیت» است و پیش از این دوره را باید حد غیرجامعوی نامید که نوجوان هنوز به سن قانونی نرسیده است. اگر پیش از این موقع، انحرافی از وی سرزند جامعه و قانون اغماض می کند و حجتی در سنین پایین تر به خاطر اهلیت نداشتن و «نادانی» اهمیتی به انحراف مربوط نمی دهند، زیرا آن را ناشی از ناآگاهی می دانند.
این امر تنها در مورد کودکان صادق نیست، بلکه بیماران روحی و پریش روانان بزرگسال هم تابع چنی داوری هستند؛ زیرا اعمال آن ها نیز احتمالاً نیندیشیده و ندانسته صورت می گیرد[۷].
۲- انحرافات آگاهانه:
این نوع انحراف آن است که فردی یا عده ای دانسته، بر اساس نظام ارزش های ویژه ای به اعمالی دست می زنند که با ارزش و اعتبارات جاری جامعه م نافات دارند. یکی از ملاک های تعیین کننده آگاهانه و غیرآگاهانه بودن اهلیت عاملین می باشد. هر چند که ممکن است انحرافی واقعاً ناآگاهانه بوده باشد. ولی استنباط جامعه از آن آگاهانه است بدین سان به شخص منحرف «بالغ» نسبتی داده می شود که پیش از آن دارا نبوده است.
باید در نظر گرفت که شخص منحرف همة ارزش های جامعه را نفی نمی کند، بلکه فقط قسمتی از آن ها را نمی پذیرد حتی ممکن است همة ارزش های موجود را بپذیرد و فقط در چگونگی قرار گرفتن آن ها در سلسله مراتب ارزش ها تجدید نظر به عمل آورد. مثلاً در مسائل دینی هر چند که بسیاری از ملل و اقوام هدف مشترک و واحدی چون ستایش خداوندگار دارند، ولی چگونگی این ستایش از قومی به قوم دیگر متفاوت است و چه بسا قومی خود را ذیحق و راه دیگران را باطل می پندارند[۸].
کجروی گروهی:
گروهی از افراد که به صورت دسته جمعی برخلاف هنجارهای پذیرفته شده فرهنگی جامعه عمل می کنند کجروی گروهی را مرتکب می شوند. کجروی گروهی معمولاً در داخل «خرده فرهنگ کجرو» جامعه انجام می گیرد. خرده فرهنگ منحرف، گروهی از کجروان را در بر میگرد که شیوه ی زندگی یکسانی دارند و پیوسته با یکدیگر در تماسند، یاری گر هم هستند و ضمن شرکت در فعالیتی که جامعه بزرگتر آن را انحراف آمیزی خواند به خرده فرهنگشان وفا دارند. آنان در مواقع ضروری پشتیبان و حامی یکدیگرند و برای ارتکاب رفتارهای خلاف تسهیلاتی را برای هم فراهم می آورند. مانند روسپیان، هم جنس بازان، معتادان، دسته های تبهکار، جیب برهای حرفه ای نمونه ای از این خرده فرهنگ ها را تشکیل می دهند[۹].
بزهکاری نوجوانان:
دوره نوجوانی که معمولاً از ۱۱ یا ۱۲ سالگی شروع می شود، متمم دوره کودکی است و دوره تحول جسمی و روانی فرد است. رشد سریع اعضا سبب بیداری هوس ها و احساسات و رویاهای گوناگون می گردد و از درون نوجوان فشارهایی را بر وی تحمیل می کند که برایش ناشناخته است. این فشارهای ناشناخته، نگرانی ها و هیجان هایی را در پی دارد که برای نوجوانان سابقه نداشته است. در این دوره عاطفه و احساسات نوجوان برای تأمین و درک لذت جنسی با یکدیگر همکاری می کنند و هر چه با عشق و زیبایی رابطه داشته باشد، بیشتر سبب هیجان ظاهری او می شود و قصورات و تخیلات شاعرانه و تعبیرات و تشبیهات او لذت آور و بی پایان است. به همین دلیل نوجوانان زودتر از بزرگسالان تحت تأثیر عوامل مختلف اجتماعی قرار گرفته، مرتکب جرم می گردند. در این دوره پسران غالباً وسایل الکتریکی و وسایل نقلیه (دوچرخه و موتورسیکلت، اتومبیل) را به سرقت می برند[۱۰].
آنچه مسلم است اگر نوجوان به این نتیجه برسد که خانواده، مدرسه و دوستان به او بی توجه هستند، ممکن است واکنش های پرخاشگرانه از خود نشان دهد و یا به جامعه بدبین شده و در زمانی که خود را توانا احساس کند، از آن انتقام بگیرد.
تقلب، دروغ گویی،تجاوز و نقض هرگونه مقررات اجتماعی جزء سرنوشت آنها شده و هیچ گونه احساس گناه در برابر اعمال و رفتار زشت و مجرمانه خود نشان نمی دهند. بزرگترین دشواری جهان کنونی را افرادی فراهم می کنند که دچار نوعی اختلال های منشی هستند. بزهکاری از این دیدگاه یکی نوع علامت و نشانه اختلال عمیق در منش بزهکار است[۱۱].
همانگونه که ملاحظه می شود اختلال های منشی باعث به وجود آمدن انواع جرایم وانحرافات می شود. همچنین می توان گفت: خانواده نابسامان، از هم پاشیده و عدم مراقبت والدین و بی توجهی آنان به تعلیم و تربیت فرزندان و زندگی در محیط آلوده و منحرف کننده، اساس چنین رفتارهای انحرافی غیرانسانی را در کودک پایه گذاری می نماید.
انحراف جنسی:
سخن از انحرافات جنسی چندان آسان نخواهد بود. ضابطه ای دقیق و جهانی برای تشخیص انحرافات جنسی در دست نیست. اجتماعیون روش های لذت و یا ارضای جنسی را مورد قبول و تصویب جامعه نباشد انحراف دانسته اند. زیست شناسی در روابط جنسی فقط به تولید مثل و بقای نوع توجه دارد. هرگونه آمیزش جنسی که در راه نیل به این هدف نباشد انحراف محسوب خواهد شد. اخلاق به ما دستور می دهد که زندگی و نحوه رفتار ما باید عاقلانه باشد و وجود ما منشأ خیر برای خود ما و نوع ما باشد. در ارضای تمایلات و شهوات نفاسانی رعایت خود و قیود مقتضی اجتماعی ضرورت دارد باید بر نیروی سهمگین شهوات جنسی مسلط بود وآن را به نفع خود و جامعه مهار کرد. به این ترتیب انحراف جنسی از نظر اخلاقی روشن است: هر نوع ارضای جنسی که م ورد نکوهش وجدان اخلاقی قرار گیرد و بلافاصله احساس ندامت دست دهد انحراف جنسی محسوب می شود. در مسأله زناشویی بعضی از انحرافات شناخته شده موجب می شود که بعضی از مردان وجهی به مقام والای انسانی زن ننماید و رفتاری غیرانسانی در پیش گیرند و بخواهند در روابط زناشویی خود طبع بیمارگونه آنان حکم فرما باشد[۱۲].
عوامل مؤثر و مرتبط با کجروی های اجتماعی:
رابطه جنسیت با انحرافات:
جرایمی که زنان مرتکب می شوند و حتی وسایل و روش هایی که به کار می گیرند با مردان متفاوت است. تئوری های زیست شناخیت این امر را به ترشح غدد جنسی نسبت می دهند. تئوری های زیستی – جامعه شناختی قدرت بدنی را مطرح می کنند و عنوان می کنند که جرایمی که نیاز به تحرک و چالاکی بیشتری دارد در میان مردان رایج تر است. اما آنچه مشخص است جرایم زنان بیشتر با فحشا مطرح می شود. قتل عمد به عنوان هم دستی با معشوق برای کشتن همسر نیز در این بین دیده می شود. جرایمی مثل سقط جنین نیز از جرایم زنان است. جنسیت در صورت پذیرش نظریه مرتون «تلاش و فشار برای موفق شدن» در نوع جرایم تأثیر دارد با توجه به عدم وجود وسایل برای دستیابی به اهداف در زنان می بایست جرایم زنان همواره بیشتر از مردان باشد حال آنکه جرایم زنان به مراتب کمتر است[۱۳].
همان گونه که ملاحظه می شود نوع جنسیت یکی از عوامل تأثیرگذار بر بروز کجروی های اجتماعی است. چنانچه مشاهده می شود میزان جرم و جنایت در مورد زنان بسیار کمتر از مردان است، احتمالاً به علت تفاوت های کلی اجتماعی شدن میان مردان و زنان و به علاوه شرکت زیادتر مردان در قلمروهای غیرخانوادگی.
تبیین جرم در گروههای سنی مختلف:
بین سن و جرم رابطه ی مستقیم وجود دارد. در بیشتر کشورها، حداقل سنی که کودکان در صورت انجام اعمال خلاف مسئول شناخته شده و محاکمه می شوند، هفت سالگی است . کودکان به دلیل نظارت و سرپرستی والدین کمتر مرتکب جرم می شوند. با شروع دوره بلوغ و فعالیت اجتماعی بر تعداد بزهکاران کودک و نوجوان افزوده می شود. البته حدود سنی که تعداد جرم ها را به حداکثر می رساند در کشورها و حتی مناطق مختلف یک کشور در دو جنس مرد زن متفاوت است. «کتله»[۱۴] می گوید که تعداد بزهکاری در ۲۵ سالگی به حداکثر می رسد. در صورتی که «دوگریف»[۱۵] ۲۵ تا ۳۰ سالگی و زیلینگ[۱۶] ۲۵ تا ۳۵ سالگی را حداکثر تعیین می کنند. معمولاً موارد بزهکاری بعد از سن ۵۰ سالگی کاهش می یابد[۱۷].
به طور کلی ملاحظه می شود: اوضاع اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی کشورهای مختلف در حداکثر و حداقل سن بزهکاری مؤثر است و سن می تواند یکی از عوامل گرایش و تمایل به کجروی محسوب گردد.