پایان نامه ی رشته تاریخ با موضوع فدک. doc

نوع فایل: word

قابل ویرایش 135 صفحه

پایان نامه برای دریافت مدرک کارشناسی

گرایش: تاریخ عمومی جهان

چکیده:

فدک سرزمینی آباد در سراشیبی خیبر در شمال مدینه واقع شده و نیز  باغها و نخلستانهای فراوان داشت لازم به ذکر است ساکنان آن یهودی بودند.

 بعد از فتح خیبر در سال هفتم هجرت دستور فتح فدک بوسیلة جبرئیل، توسط شخص پیامبر و علی (ع) ابلاغ شد، که آن دو بزرگوار شبانه بدون جنگ وخونریزی این سرزمین را فتح نمودند.

طبق آیه صریح قرآن سرزمینهایی که بدون لشکرکشی فتح شود ملک خاص پیامبر اکرم (ص) است و هر تصمیمی که بخواهد می‌تواند دربارة آنها بگیرد.

پس از فتح فدک آیة «فآت ذالقربی حقه» (سورة اسراء آیه 26) نازل شد و جبرئیل از جانب خداوند عرضه داشت،‌فدک را به فاطمه عطا کن، لذا سندی به دست علی (ع) نوشته شد که خود حضرت و ام ایمن بر آن شهادت دادند . درآمد فدک را سالیانه از هفتاد هزار سکه تا صد و بیست هزار سکه نوشته‌اند. هر ساله حضرت به اندازة قوت خود برمی‌داشت و بقیه را بین فقرا تقسیم می‌کرد.

پس از رحلت رسول اکرم (ص) در نخستین روزهای خلافت، خلیفة اول،‌به استناد به حدیث جعلی مبنی بر اینکه پیامبران ارث باقی نمی‌گذارند و آنچه می‌ماند صدقه است و جانشین پیامبر هر طور صلاح بداند آن را در راه منافع ملی مصرف می‌کند، فدک را از ید دخت رسول خدا (ص) خارج ساخت.

در این رساله، با توجه به آیات و روایات علاوه بر اینکه اعمال مالکیت رسول خدا و دخت گرانقدرشان مورد بررسی قرار می‌گیرد، مناظرات، احتجاجات و اعترافات طرفین نزاع به همراه اهدافشان مورد مطالعه قرار گرفته است.

همچنین با بررسی حدیث ابوبکر و اشکالات وارد بر آن با توجه به استدلالهای قانونی حضرت در مورد فدک و مقایسة آن با قوانین حقوقی اسلام، رفع تصرف دخت رسول خدا (ص) از فدک از مصادیق غصب شناخته می‌شود.

با مراجعه به اسناد معتبر و موثق خطبة تاریخی حضرت زهرا (س) در مسجد پیامبر (ص) بعد از غصب فدک نشانگر روح بلند و اهداف عالیه‌ای است که حضرت در سایة فدک به دنبال آن بودند.

در فصل دیگر این رساله به سیر تاریخی فدک و چگونگی بر خورد خلفا به مقتضای سیاست و اوضاع آن روز با مسئلة فدک اشاره شده است و اینکه در طول چندین قرن و با روی کار آمدن هر یک از خلفا، مسئله استرداد فدک و غصب آن تکرار شده و این امر مؤید اهمیت ابعاد سیاسی و  اقتصادی فدک بوده است.

در فصل پایانی این رساله به زنده نگه داشتن ماجرای فدک و مظلومیت حضرت زهرا (س) توسط حضرات معصومین اشاره شده است.

تا به فدک به چشم یک مسأله تاریخی نگریسته نشود بلکه فدک به یک معنا ولایت مطلقه می‌باشد که بعد از پیامبر (ص) آن را از آل الله غصب کردند . لذا یکی از مظاهراحیا و بقای فدک، متون زیاراتی است که خطاب به ائمه معصومین بر زبان پیروان مکتب فاطمه جاری می‌شود.

به امید آنکه حق ذوالجلال، قیام قائم آل محمد را نزدیک فرماید تا با ظهورش مرهمی بر دل تفتیده خسته دلان و دلسوختگان و عاشقان اهل بیت باشد و منتقم خون مادرش و جلای قلوب مؤمین باشد.

مقدمه:

نگاهی گذرا به زندگانی حضرت زهرا (سلام ال… علیها)

اسم : فاطمه زهرا

لقب ها : بتول ، خیرالنساء ، راضیه ، مرضیه ، سیده ، محدثه ، طاهره ، مبارکه ، میمونه، معصومه ، صدیقه ، عذرا و …

کنیه ها : ام الائمه ، ام الحسنین، ام الخیره، ام المومنین ، ام‌الفضائل، ام ابیها

نام پدر: حضرت محمد بن عبداله (ص)

نام مادر: حضرت خدیجه بنت حویلد (س)

زمان تولد: 28 جمادی الثانی (روز جمعه ) سال پنجم بعثت

محل تولد : مکه معظمه خانه حضرت خدیجه (س)

عمر شریفش : هجده سال و هفتاد و پنج روز

زمان شهادت : 75 یا 95 روز بعد از رحلت پیامبر (ص)، سوم جمادی الثانی (13 جمادی الاول) سال یازدهم هجری، بین نماز مغرب و عشاء علت شهادت : ضربت در و غلاف شمشیر

محل دفن : خانه خود، بقیع، بین محراب و منبر پیامبر

فرزندان پسر: امام حسن (ع)، امام حسین (ع) و محسن

فرزندان دختر : زینب کبری (س) –ام کلثوم (زینب صغری)

روز مخصوص زیارت ایشان: روزهای یکشنبه

آن حضرت در سن حدوداً 8 سالگی همراه حضرت علی (ع) به مدینه مهاجرت نمود و در سال دوم هجرت در آغاز ماه ذیحجه با علی (ع) ازدواج نمود.

السلام علیک یا فاطمه الزهرا یا بنت محمد یا قره عین الرسول یا سیدتنا و مولاتنا انا توجهنا و استشفعنا و توسلنا بک الی الله و قدمناک بین یدی حاجاتنا یا وجیه عندالله اشفعی لنا عندالله.

سلام بر تو باد ای فاطمه زهرا ای دخت پیامبر و ای نور چشم رسول مکرم ، ای سرور و ای رهبر گرانقدرمان، ما به توتوجه کرده و شفاعتت را چشم می داریم و به وسیله تو ای پاره تن نبی گرامی به خدای متعال پناه می بریم و حوائج خود را به تو عرضه می نمائیم. ای آنکس که در نزد خدا آبرومندی در پیش پروردگار از ما شفاعت نما.

سخنم را با این حدیث عمیق در شان حضرت زهرا (س) آغاز می کنم که امام صادق (ع) نقل کرد؛ جیرئیل بر پیامبر (ص) نازل شده و خطاب به پیامبر (ص) فرمود خداوند تبارک و تعالی فرموند :

«لولاک لما خلقت الا فلاک ، و لولا علی لما خلقتک ، و لولا فاطمه لما خلقتکما»

اگر تو نبودی ، موجودات را نمی آفریدم و اگر علی (ع) نبود تو را نمی آفریدم و اگر فاطمه (س) نبود شما دو نفر (پیامبر و علی ) را نمی آفریدم از حدیث فوق استفاده می شود که همه ارزشها و کمالاتی که در یک انسان به عنوان اشرف مخلوقات تصور می‌شود، در وجود مقدس حضرت زهرا (س) جلوه کرده است.

زنان گرچه در کل تاریخ تحقیر شده اند ، ولی هر چه تحقیر شده باشند زندگی درخشان زهرا (س) آبروی زن را آنچنان بالا برد و هویت عظیم زن را نشان داد که همه تحقیرها را جبران نمود.

بر همین اساس امام خمینی (ره) در یکی از گفتارهای خود فرمود: «حضرت زهرا (س) زنی است که فضائلش همطراز فضایل بی نهایت پیغمبر اکرم (ص) و خاندان عصمت و طهارت بود.

و نیز فرمود:

« تمامی ابعادی که برای زن و برای یک انسان متصور است در فاطمه (س) جلوه کرده است. 

در روایتی آمده : شخصی از امام صادق (ع) پرسید: معنی «حی علی خیر العمل » (برای بهترین عمل بشتابید) که در اذان گفته می شود، چیست ؟

امام صادق (ع) در پاسخ فرمود: خیر العمل برّ فاطمه و ولدها» «بهترین عمل ، نیکی به فاطمه (س) و فرزندان اوست‌»‌

بنابراین ، مقام ارجمند فاطمه (س) در اسلام، در سطحی است که مسلمانان ، هر شبانه روز چندین بار همدیگر را به پیوند نیک با مکتب فاطمه و فرزندان پاک او دعوت می کند و فرهنگ اذان و نماز با محبت و رابطه صحیح با فاطمه (س) و خاندانش آمیخته است.

در بررسی زندگی و رفتار عملی فاطمه (س) این باور وجود داشته که حیات فاطمه (س) معرفی کننده شیوه عملی اسلام و به صورت یک مکتب است، مکتبی که ان را وحی و هدایت عملی آن را شخص پیامبر و امیرالمومنین علی (ع) بر عهده و در تحت نظارت داشته اند در واقع فاطمه (س) خود قهرمان اجرای آن مکتب است.

آنچه را که فاطمه (س) آورده و اجرا کرده از جانب رب العالمین است که به صورت وحی بر رسول گرامی اسلام القاء شده و او هم آنها را بدون کمترین غفلت و اشتباهی به دخترش تعلیم کرده است. فاطمه (س) خود معصومه است، در کنار پدری معصوم تربیت شده و با همسری معصوم پیوند زناشویی بسته و فرزندانی معصوم و امام به جهان عرضه شده است.

پدرش رسولخدا و پیامبر خاتم (ص)، آورنده قرآن و پیام خداوند می باشد. دستورالعمل حیات سعادتمندانه بشر را تا روز واپسین در اساسنامه حیات به نام کتاب آورده ، میزانها و معیارهای حیات و رشد را به انسانها معرفی کرده و عملاً آنها را مورد آزمایش و اجرا و نمایش گذاشته است و برای اتمام حجت به انسانها آنها را با بینات همراه نموده است و 23 سال آئین اسلام را با جنبه الگئی خویش عرضه و تبلیغ کرده و راه و رسم عملی آن را به مردم آموخته است اما در آنچه که مربوط به حیات زنان است آئین اسلام را الگویی ضروری بود تا خدای را بر آن نیز حجتی باشد. در دوران دعوت پیامبر در مکه آن رسالت عظیم را خدیجه همسر گرامی با وفای رسول الله ایفا کرد و پس از رحلت او و مخصوصاً در مدینه فاطمه (س) دختر او عهده دار ایفای آن شد. گرچه زهرای اطهر می تواند الگوی هر زن و مردی باشد.

فاطمه (س) الگوی مکتب اسلام است. بانوئی که در دوران حیات کوتاهش مراحل مختلف دعوت و رسالت پیامبر (ص) را دیده و در خانه وحی رشد کرده و با شعاع وحی انس گرفته است. او در نقش های مختلفی که برای حیات زنان پدید می‌آید، روزگار گذراند و در هر عرصه ای نشان داده که زن چگونه باید باشد.

در مقام فرزندی الگویی راستین بود

همسری بود برای شوهرش علی (ع) که خود پیشوای شاهدان است.

مادری بود نمونه برای فرزندان و پرورش دهنده نسلی شهید.

مدیری بود برای کانون خانوادگی و درگرم نگه داشتن ان در منتهای کوشش و تلاش.

رهبری بود برای جامعه زنان و امر هدایت آنها را بر عهده داشت.

تیمارداری بود برای مردم و امت پدر، در عین رحمت و شفقت.

و بالاخره در جامه اسلامی زنی بود، عاقله، کامله، مومن، را ستین، مجاهد و مبارز، حق گوی و حق طلب، بردبار و صبور دارای حیات احساسی توام با تعقل در جریان زندگی علمی اسلام، دارای مشی خاص در سیاست، اقتصاد و مدیریت و تربیت، بت شکنی و هدایت و …. او به تایید دوست و دشمن، مورد عنایت پیامبر اکرم(ص) بوده ، سیده نساء العالمین خیر النساء، مایه فخر زنان، مجری کامل دستورات الهی و تابع خدا بود، همه حرکات و سکناتش درس‌آموز، راهگشاو دارای جبنه الگویی و در خود تبعیت و رعایت.

زندگانی حضرت زهرا(س) را به طور کلی می توان به دو بخش تقسیم کرد، بخش اول از میلاد پربرکت آن بانوی بزرگوار تا وفات سرور عالمین محمد بن عبدالله (صلی الله علیه و آله و سلم) و بخش دوم از وفات پیامبر (ص) تا شهادت حضرت زهرا(س) که به عنوان حیات سیاسی آن حضرت مطرح می شود و ما به فراخور بحثمان (فدک) نگاهی به بخش دوم زندگی حضرت می افکنیم.

هر محقق اهل نظری در بررسی متون تاریخی و روایی مسلمین با این واقعیت آشنا می گردد که حوادث تلخ و ناگواری پس از رحلت پیامبر اسلام(ص) دامنگیر جامعه اسلامی شد و انحرافات گوناگونی شکل گرفت.

تمام نویسندگان و مورخان و سیره نویسان فرق اسلامی ، اعتراف کردند که بلافاصله پس از وفات رسولخدا (ص) مصیبت جانکاهی بر اهل بیت رسول گرامی اسلام باریدن گرفت.

و حقوق اجتماعی و سیاسی و اقتصادی حضرت زهرا (س) غصب گردید و دوباره ارزش های جاهلی زنده شد و حکومت الهی را با حکومت بشری و خود کامگی اشتباه گرفتند.

و صدها فرمان و رهنمود سیاسی رسول خدا(ص) در رابطه با امامت و حکومت امام علی (ع) آگاهانه، نادیده گرفته شد و هزاران روایت و احادیث پیامبر اسلام در رابطه با اهل بیت (ع) و یگانه دخترش حضرت زهرا (س) و امام علی (ع) را بدست فراموشی سپردند.

و حادثه عظیم 70 روز قبل از واقعه غدیر خم را انکار کردند و با تفسیر و اظهار نظرهای دروغین کنار گذاشتند.

و برای اولین بار تفسیرهای دروغین و دخالت دادن اغراض سیاسی و آراء شخصی در قرآن راه یافت که با افشاگری های لازم و استدلال های حضرت فاطمه (س) روبرو شدند چاره ای جز تسلیم و سپس اهانت کردن نداشتند در واقع برای اولین بار دفاع مقدس در برابر تهاجمات عقیدتی ، فکری سران سقیفه، از طرف اهل بیت (ع) و صدیقه طاهره (س) شکل گرفت.

و برای اولین بار، برای شکستن خط دفاعی اهل بیت (ع) سیلی زدن ها، آتش زدن‌ها، اهانت ها، شلاق زدنها ، تهدید کردن ها، مطرح شد.

و امت پیامبر اسلام به حرمت حریم فرزندانش تاختند.

بربوسه گاه رسول خدا، آن بازوان مقدس زهرا(س) شلاق نواختند.

به یکباره همه چیز دگرگون شد.

همه ارزشها واژگون گردید.

همه سفارش ها و وحی الهی انکارشد.

و فصل غم بار و خونینی در تاریخ امت اسلامی آغاز گردید.

فاطمه (س) برای زدودن این آثار تلاش و مبارزات پی گیری کرد.

مسئله غصب فدک یکی از مسائلی بود که به دنبال غصب خلافت از سوی غاصبین صورت گرفت.

مبارزه حضرت زهرا(س) برای باز پس گرفتن فدک سندی بر مظلومیت سیده زنان عالم است. تا جایی که هرگاه شیعه نام فدک را می شنود خاطراتی تلخ و دلخراش از یادش می گذرد. هیچ انسان منصفی نیست که قصه پر غصه فدک را بخواند و ناله های جانسوز دختر پیامبر را در میان جمعیت اوباش و بی خبر از خدا بشنود و دل به مظلومیت علی (ع) و اشک چشم کودکان معصومش نسوزاند و بر بانیان این واقعه از بن دل نفرین نفرستد که چگونه تحمل کردند. آنهاناله های غربت و فریاد کمک خواهی دختر رسول خدا را شنیدند و پاسخی نگفتند . او را دیدند که کودکانش را میان دستها و بازوان ورم کرده و مجروح خود گرفته، با پهلویی شکسته و صورتی نیلگون رو به سوی منزل دارد، اما هیچگونه عکس العملی نشان ندادند.

ولی زهرای اطهر از پای ننشست و به مبارزات خود تا آخرین لحظات عمر شریفش ادامه داد. امروزه شاهدیم که پس از چهارده قرن هنوز مسئله فدک بر زبان مسلمانان جریان دارد و نویسندگان زیادی پیرامون آن بحث و گفتگو نموده اند و در تاریخ اسلام موضوعی حساس و پرمغز است و بزرگترین نقطه حساسی که نویسندگان به آن تکیه دارند این است که تنها دختر پیامبر، زهرای اطهر گرداننده این موضوع می باشد.

حضرت امام جواد (ع) فرمود: خداوند در خاندان انبیاء کسانی را می گمارد که با توانایی علمی و نفوذ معنوی خویش مردم را از ضلالت و گمراهی به هدایت راهنمایی کنند و اینها پاسدارانی هستند که هر گونه آزار را در راه نگهبانی دین بر خود روا می دارند.

خدایا! به برکت وجود حضرت زهرا (س) پیروی از مکتب زهرا (س)، و خوشبختی در پرتو این مکتب را به ما عنایت فرما و نیز شفاعت آن حضرت را نصیبان گردان.

«معیار شیعه بودن»

یکی از پیروان اهل بیت درشهر مدینه همسرش را خدمت حضرت زهرا (س) فرستاد که بپرسد، آیا شوهرم از شیعیان شما است یا خیر؟

حضرت فرمود: اگر به آنچه ما به شما امر کردیم، عمل می‌کنی و از آنچه بر حذر داشتیم دوری می کنی ، تو از شیعیان ما هستی و الا هرگز

«بحار الانوار –ج 65- ص155»

فهرست مطالب:

چکیده

کلیات

مقدمه

بخش اول : موضوع فدک

فصل اول/ مشخصات فدک و ارزش مادی آن

فصل دوم / فتح فدک و اختصاص آن به رسول اکرم (ص) با توجه به آیات

فصل سوم/ واگذاری فدک به حضرت زهرا (س) و معیار بخشش آن

فصل چهارم/ تصرف حضرت زهرا (س) در فدک در زمان حیات پیامبر(ص)

بخش دوم: غصب فدک

فصل اول / مراحل غصب فدک

مناظرات حضرت زهرا (س) با ابوبکر

گفتار مستدل علی (ع) به ابوبکر و حوادث بعد از آن

نامة کوبندة علی (ع) به ابوبکر و واکنش ابوبکر

خلاصه‌‌ای از خطبة حضرت زهرا (س) و وقایع بعد از آن

ادامة‌مبارزه تا آخرین لحظات زندگی

فصل دوم / علل غصب فدک

فصل سوم / حدیث ابوبکر و اشکالات وارد بر آن

فصل چهارم / عمل ابوبکر برخلاف قوانین قضا و شهود

بخش سوم/ بررسی استدلالهای حضرت زهرا (س)

فصل اول / فدک اعطائی رسول ا... (ص)

فصل دوم / ادعای میراث

فصل سوم / سهم ذی القربی و خمس غنایم

بخش چهارم : خطبه‌های حضرت زهرا (س)

فصل اول . بیانات مقام معظم رهبری در مورد بلاغت و شیوایی خطبه حضرت زهرا در مسجد پیامبر (س)

فصل دوم: خطبه حضرت زهرا (س) در مسجد پیامبر (ص)

سناد خطبه

متن خطبه

فصل سوم / خطبه حضرت زهرا (س) برای زنان مهاجر و انصار

اسناد خطبه

متن خطبه

بخش پنجم: سرگذشت فدک در طول تاریخ

فصل اول / فدک در زمان خلفای سه گانه

فصل دوم / فدک در زمان بنی امیه

فصل سوم/ فدک در زمان بنی عباس

فصل چهارم/ موقعیت کنونی فدک

بخش ششم: اسرار پیگیری اهل بیت در مسئله فدک

فصل اول / علل پیگیری حضرت زهرا (س) در باز پس گیری فدک

فصل دوم / زنده نگه داشتن فدک و مظلومیت حضرت زهرا (س) توسط حضرات معصومین

فدک در نهج البلاغه علی

مرز فدک – مرز اسلام

خبر مظلومیت حضرت زهرا (س) به پیامبر در شب معراج

فصل سوم / مظاهر احیاء و بقای نام فدک در متون زیارات معصومین

نتیجه

پیشنهاد

خلاصه

عنوان پایان نامه : سرگذشت فدک در طول تاریخ و بررسی استدلالهای حضرت زهرا

چکیدهفدک سرزمینی آباد در سراشیبی خیبر در شمال مدینه واقع شده و نیز  باغها و نخلستانهای فراوان داشت لازم به ذکر است ساکنان آن یهودی بودند. بعد از فتح خیبر در سال هفتم هجرت دستور فتح فدک بوسیلة جبرئیل، توسط شخص پیامبر و علی (ع) ابلاغ شد، که آن دو بزرگوار شبانه بدون جنگ وخونریزی این سرزمین را فتح نمودند.طبق آیه صریح قرآن سرزمینهایی که بدون لشکرکشی فتح شود ملک خاص پیامبر اکرم (ص) است و هر تصمیمی که بخواهد می‌تواند دربارة آنها بگیرد.پس از فتح فدک آیة «فآت ذالقربی حقه» (سورة اسراء آیه 26) نازل شد و جبرئیل از جانب خداوند عرضه داشت،‌فدک را به فاطمه عطا کن، لذا سندی به دست علی (ع) نوشته شد که خود حضرت و ام ایمن بر آن شهادت دادند . درآمد فدک را سالیانه از هفتاد هزار سکه تا صد و بیست هزار سکه نوشته‌اند. هر ساله حضرت به اندازة قوت خود برمی‌داشت و بقیه را بین فقرا تقسیم می‌کرد.پس از رحلت رسول اکرم (ص) در نخستین روزهای خلافت، خلیفة اول،‌به استناد به حدیث جعلی مبنی بر اینکه پیامبران ارث باقی نمی‌گذارند و آنچه می‌ماند صدقه است و جانشین پیامبر هر طور صلاح بداند آن را در راه منافع ملی مصرف می‌کند، فدک را از ید دخت رسول خدا (ص) خارج ساخت.در این رساله، با توجه به آیات و روایات علاوه بر اینکه اعمال مالکیت رسول خدا و دخت گرانقدرشان مورد بررسی قرار می‌گیرد، مناظرات، احتجاجات و اعترافات طرفین نزاع به همراه اهدافشان مورد مطالعه قرار گرفته است.همچنین با بررسی حدیث ابوبکر و اشکالات وارد بر آن با توجه به استدلالهای قانونی حضرت در مورد فدک و مقایسة آن با قوانین حقوقی اسلام، رفع تصرف دخت رسول خدا (ص) از فدک از مصادیق غصب شناخته می‌شود.با مراجعه به اسناد معتبر و موثق خطبة تاریخی حضرت زهرا (س) در مسجد پیامبر (ص) بعد از غصب فدک نشانگر روح بلند و اهداف عالیه‌ای است که حضرت در سایة فدک به دنبال آن بودند.در فصل دیگر این رساله به سیر تاریخی فدک و چگونگی بر خورد خلفا به مقتضای سیاست و اوضاع آن روز با مسئلة فدک اشاره شده است و اینکه در طول چندین قرن و با روی کار آمدن هر یک از خلفا، مسئله استرداد فدک و غصب آن تکرار شده و این امر مؤید اهمیت ابعاد سیاسی و  اقتصادی فدک بوده است.در فصل پایانی این رساله به زنده نگه داشتن ماجرای فدک و مظلومیت حضرت زهرا (س) توسط حضرات معصومین اشاره شده است.تا به فدک به چشم یک مسأله تاریخی نگریسته نشود بلکه فدک به یک معنا ولایت مطلقه می‌باشد که بعد از پیامبر (ص) آن را از آل الله غصب کردند . لذا یکی از مظاهراحیا و بقای فدک، متون زیاراتی است که خطاب به ائمه معصومین بر زبان پیروان مکتب فاطمه جاری می‌شود.به امید آنکه حق ذوالجلال، قیام قائم آل محمد را نزدیک فرماید تا با ظهورش مرهمی بر دل تفتیده خسته دلان و دلسوختگان و عاشقان اهل بیت باشد و منتقم خون مادرش و جلای قلوب مؤمین باشد.