فهرست مطالب
عنوان ............................................................................. صفحه
کلیاتمقدمه ....................................... 1
تبیین موضوع .................................. 3
اهمیت و ضرورت موضوع .......................... 3
پیشینه موضوع ................................ 4
پرسشها وفرضیات .............................. 5
چکیده ....................................... 6
فصل اول : حج از نظر لغوی واصطلاحی انواع آنحج در لغت ................................... 8
حج در اصطلاح ................................. 9
شرافت زمانی حج............................... 9
اهمیت و آثار حج .............................. 10
انواع و اقسام حج و عمره ..................... 13
تمتع از نظر لغوی واصطلاحی ..................... 14
کیفیت حج تمتع ................................ 14
حج افراد .................................... 17
حج قران...................................... 18
عمره مفرده و تمتع ............................ 18
عمره از نظر لغوی و اصطلاحی ................... 19
عمره مفرده و اعمال آن ....................... 20
میقات احرام عمره مفرده ...................... 20
فرق عمره مفرده با عمره تمتع .................. 21
نتیجه ....................................... 22
فصل دوم : سیمای حج از دیدگاه قرآنمقدمه ....................................... 24
واژه حج در قرآن ............................. 24
تاریخ مکه ................................... 27
نامهای مکه: ................................. 29
مکه ....................................... 29بکه ....................................... 29بیت العتیق ................................ 30بیت المعمور ................................ 30مسجد الحرام ................................ 31بیت الحرام ................................. 32ام القری .................................. 33بلد الامین .................................. 34دلیل پیدایش کعبه ............................ 34
تاریخچه مبنای کعبه ........................... 35
زمان ساختن بنای اولیه کعبه ................... 39
وجوب و ضرورت حج.............................. 41
آیاتی در مورد ادله وجوب حج و عمره ........... 41
مستطیع کیست؟ ................................ 43
استطاعت مالی ............................... 44استطاعت عقلی .............................. 44استطاعت بدنی .............................. 45استطاعت زمانی.............................. 45استطاعت امنیت ............................. 45دعوت به حج اکبر .............................. 49
محرماتمقدمه ....................................... 52
محرمات احرام ................................. 52
1- فلسفه صید ................................ 53
کفاره صید و شکار بر فرد محرم ................. 55
حکم شکار کردن حیوانات دریایی و صحرایی ....... 57
حکم شکار بعد از احرام ....................... 59
2- حکم جدال وفسوق کردن ...................... 60
کفاره جدال .................................. 60
3- حرمت مباشرت............................... 61
قرآن اثر اجتناب از محرمات را چنین بیان کرده ... 62
واجباتمقدمه ....................................... 66
طواف ........................................ 67
احکام طواف .................................. 67
سعی صفا و مروه .............................. 68
احکام صفا و مروه ............................ 70
عرفات ....................................... 71
وقوف در مشعرالحرام ........................... 73
رمی جمرات .................................... 76
قربانی ...................................... 78
فلسفة قربانی ................................ 78
کمک رسانی به اهل حجاز یک اصل می باشد. ..... 79قربانی از شعائر الهی است. ................. 79کمک به مستمندان و سیرکردن آنها .............. 80رسیدن به تقوای الهی ........................ 81حلق و تقصیر کردن ............................. 82
فضیلت حلق ................................... 83
حکم حلق و زمان آن ........................... 84
نتیجه ....................................... 85
فصل سوم : فلسفه حجمقدمه ....................................... 88
1- فلسفه فردی و معنوی
مقدمه ....................................... 90
بعد معنوی حج ................................ 91
حج و کسب معرفت .............................. 92
انسان و خودسازی ............................. 93
عبادت حج، عبادتی بی ریاست.................... 96
بعد معنوی مناسک و اعمال حج و تأثیر آن بر فرد . 97
بعضی از اسرار حج ............................ 99
اسرار صفا و مروه ............................ 99
راز طواف کردن ............................... 99
سرحلق ....................................... 100
نتیجه ....................................... 103
2- فلسفه اقتصادی
بعد اقتصادی حج .............................. 105
اهداف و آثار تجاری و اقتصادی حج .............. 107
دیدگاه قرآن نسبت به بعد اقتصادی حج .......... 109
دیدگاه قرآن در مورد واژه منافع و نظر مفسران در آن مورد 112
قربانی عامل تقویت کننده اقتصاد جوامع اسلامی .. 114
قربانی عامل برآوردن نیاز فقیران .............. 117
نتیجه ....................................... 119
3- فلسفه اجتماعی
مقدمه ....................................... 121
ویژگیهای اجتماع حج .......................... 122
محتوای اجتماعی حج و آثار آن .................. 123
دیدگاه قرآن نسبت به اجتماعی بودن حج ......... 125
خانه خدا متعلق به مردم است................... 126
قیام جهان شمول اجتماعی مسلمانان در پرتو حج ... 128
امنیت اجتماعی مسلمانان ...................... 130
حج تراکم قوه متکثره در نقطه واحده است. ...... 131
نتیجه........................................ 133
نتیجه گیری کلی ............................... 134
فهرست منابع ................................. 135
فهرست مطالب
عنوان...................................................................................................................... صفحه
مقدمه .................................................................................................................... 6
کلیات طرح تحقیق .............................................................................................. 9 1 بیان مسأله ....................................................................................................... 10 1 اهمیت مسأله ................................................................................................... 12 1 سوأل تحقیق .................................................................................................... 12 1 فرضیه ............................................................................................................. 13 1 حدود مسأله .................................................................................................... 13 1 محدودیت مسأله .............................................................................................. 13 1 کلید واژه ها .................................................................................................. 14 7. 1 امامت ......................................................................................................... 15 7. 1 امانت ......................................................................................................... 16 7. 1 امین ........................................................................................................... 19 7. 1 خیانت ........................................................................................................ 20 7. 1 عهد ............................................................................................................ 22 7. 1 میثاق .......................................................................................................... 23 7. 1 ودیعه ......................................................................................................... 24 7. 1 ولایت ........................................................................................................ 25فصل اول : کلیاتی در زمینة آیات امانت در قرآن 2 آیة عرض امانت .............................................................................................. 29 1. 2 معنای عرض امانت ...................................................................................... 30 1. 2 معنای اباء و امتناع از پذیرش امانت ............................................................... 34 1. 2 معنای حمل امانت ....................................................................................... 34 1. 2 مراد از انسان حامل امانت کیست؟.................................................................. 35 1. 2 معنای ظلوم وجهول ..................................................................................... 36 1. 2 نتیجة قبول امانت ......................................................................................... 39 2 آیة امانات ....................................................................................................... 40 2 مراد از اهل امانات چه کسانی هستند؟!.......................................................... 40 2. 2 شأن نزول مشهور آیه ................................................................................... 41 2. 2 مقدم نمودن اداء امانات بر عدالت ................................................................. 42 2. 2 مفهوم عام امانات ......................................................................................... 42 2. 2 اقسام امانات ............................................................................................... 44 2. 2 مخاطب در آیه چه کسانی هستند؟!................................................................. 46 2 آیة منع از خیانت درا مانات .............................................................................. 50 2 امانتداران ......................................................................................................... 51 4. 2 پیامبران امین ................................................................................................ 51 4. 2 فرشتة امین .................................................................................................. 53 4. 2 کارگزاران امین ............................................................................................ 53 4. 2 مؤمنان و نمازگزاران امانتدار .......................................................................... 55 فصل دوم : بررسی مقایسهای دیدگاههای مفسران شیعی و اهل سنت در تفسیر امانت 3 اتصاف به اسماء حسنی .................................................................................... 58 3 اختیار و اراده ................................................................................................... 58 3 استعداد ........................................................................................................... 59 3 اسرار .............................................................................................................. 59 3 اصل ادای امانت .............................................................................................. 61 3 اعضاء و جوارح ............................................................................................... 62 3 اوامر و نواهی .................................................................................................. 65 3 اهل و خانواده .................................................................................................. 67 3 ایمان .............................................................................................................. 68 3 اوصاف پیامبر آخر الزمان - صلوات الله علیه و آله ............................................ 69 3 تسلیم در برابر پیامبر - صلی الله علیه و آله و سلم- .......................................... 70 3 تسلیم اسماء .................................................................................................. 71 3 تعهد و قبول مسئولیت .................................................................................... 71 3 تکلیف .......................................................................................................... 72 3 توحید ........................................................................................................... 77 3 حدود و شرع ................................................................................................ 78 3 دلائل خداشناسی ............................................................................................ 78 3 دلایل و عجایب صنع ..................................................................................... 79 3 دین و شریعت .............................................................................................. 80 3 روح ............................................................................................................. 82 3 زن ................................................................................................................ 83 3 شغل و منصب ............................................................................................... 84 3 طاعت ........................................................................................................... 84 3 عقل .............................................................................................................. 87 3 علم .............................................................................................................. 89 3 عهد و پیمان .................................................................................................. 91 3 فرایض ......................................................................................................... 91 3 فیض الهی ..................................................................................................... 93 3 قرآن ............................................................................................................. 94 3 لا اله الا الله .................................................................................................... 95 3 لطیفه سیال انسانی .......................................................................................... 96 3 محبت و عشق ............................................................................................... 96 3 معرفت ......................................................................................................... 97 3 نماز، روزه غسل حج، جهاد، زکات................................................................... 98 3 وجود و هستی .............................................................................................. 101 3 ودایع و امانات مردم ...................................................................................... 102 3 وظایف و واجبات دین .................................................................................. 104 3 وفاء به عهود ................................................................................................. 105 3 ولایت الهیه، امامت و ولایت ائمه - علیهم السلام- ........................................... 106 فصل سوم : اهمیت امانتداری در روایات و احادیث 4 رعایت اصل ادای امانت تحت هر شرایطی ......................................................... 124 4 رابطة میان امانت و ایمان .................................................................................. 128 4 آثار امانتداری ................................................................................................... 129 4 آثار بی توجهی به ادای امانت ............................................................................ 135 4 امانتداری میزانی برای سنجش افراد..................................................................... 136 فصل چهارم: نتیجه گیری ..................................................... 139
فهرست مطالب
فصل اول:طرح تحقیق 4
مقدمه 5
اهمیت و ضرورت بحث 6
پیشینه تحقیق 7
اهداف تحقیق 8
سوالهای تحقیق 9
فرضیه ها 9
روش تحقیق 10
فصل دوم:یافته های تحقیق 11
بخش اول:تعریف خسران،ویژگیها و مصادیق آن 12
الف)بررسی معنای لغوی واژه خسران 12
ب) مصادیق خسران 17
ج)ویژگیهای خاسرین 22
بخش دوم:عوامل خسران و راههای جلوگیری از آن 35
الف)عوامل خسران 35
1-تکذیب و انکار 35
2- کفر 44
3-باز داشتن مردم از راه خدا 52
4-ظلم کردن 54
5-شرک ورزیدن به خدا 55
6-پذیرش ولایت شیطان 57
7-دروغ و افتراء به خداوند 62
8-آلوده کردن نفس و اطاعت از آن 62
9-باطل اندیشی و باطل کاری 64
10- شکستن پیمانها 67
11- قطع پیوندها 66
12- فساد در زمین 66
13-سوء ظن داشتن بخدا 66
14-مشغول شدن به دنیا و غفلت از یاد خدا 70
15- فرو رفتن در فسادو بهره برداری از امکانات مادی در مسیر گناهان 72
16-عملکرد ضعیف در مسولیت 73
17- درخواست بدون علم 74
ب:راههای جلوگیری از خسران: 77
1-ایمان آوردن 79
2- انجام اعمال شایسته 81
3-سفارش کردن به حق 82
4- سفارش کردن به صبر 83
5- تزکیه نفس 84
6-هدایت ویژه الهی 86
7- تسلیم در برابر خدا 86
بخش سوم:آثار و نتایج خسران: 87
الف)آثار خسران در دنیا 87
1-حسرت کشیدن و مغلوب شدن 87
2- حبط اعمال 89
3- ندامت و پشمیانی 90
4- نازل شدن عذاب الهی 91
5- گرفتار همنشین بد شدن در دنیا 93
ب) آثار خسران در آخرت: 94
1- ورود به جهنم 95
2- عذاب شدید 95
3- خلود در جهنم 97
4- خوار و ذلیل بودن در آتش جهنم 98
5- فریادهای آنها را پاسخی نیست 99
6- بر دوش کشیدن بار سنگین گناهان 100
7- دچار حسرت گردیدن 101
8- زشت و بد منظر شدن 102
9- درخواست شفاعت و بازگشت به دنیا 103
10- نابود شدن خدایان و سخنان دروغین آنها 104
11- نهایت دوری از رحمت خداوند 105
12- حبط اعمال 106
نتیجه گیری 109
فهرست منابع ومآخذ 110
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول: طرح تحقیق
1- مقدمه....................................................................................................................
2- اهمیت و ضرورت ................................................................................................
3- پیشینه ی تحقیق ...................................................................................................
4- اهداف تحقیق ........................................................................................................
5- روش تحقیق .........................................................................................................
6- محدودیت های تحقیق و پیشنهادات .....................................................................
7- معانی لغوی واژه ها ............................................................................................
فصل دوم: یافته های تحقیق
بخش اول: اخلاق فردی ...........................................................................................
مقدمه .........................................................................................................................
1- عبادت ..................................................................................................................
2- سخاوت ................................................................................................................
3- زهد و پرهیزگاری ...............................................................................................
4- ادب ......................................................................................................................
5- صبر و استقامت....................................................................................................
بخش دوم: اخلاق سیاسی........................................................................................
مقدمه..........................................................................................................................
1- مسئولیت پذیری....................................................................................................
2- رعایت امانت.........................................................................................................
3- التزام به تعهدات....................................................................................................
4- برخوردهای مودبانه با دستگاه حاکم ..................................................................
الف- عمل به سیره ی پیامبر اکرم.............................................................................
ب- موعظه..................................................................................................................
1- رهنمودهای اخلاقی امام به مامون.......................................................................
2- رهنمودهای اخلاقی امام به شیعیان......................................................................
3- احقاق حقانیت امور در حوزه ی سیاسی..............................................................
بخش سوم: اخلاق خانوادگی...................................................................................
مقدمه..........................................................................................................................
1- محبت و مهرورزی با اعضای خانواده
2- محبت به خدمتکاران و غلامان..............................................................................
3- تامین مخارج زندگی..............................................................................................
بخش چهارم: اخلاق مردمی.....................................................................................
مقدمه..........................................................................................................................
1- حسن خلق نسبت به دیگران..................................................................................
2- همدلی امام (ع) با توده ی مردم............................................................................
الف- ناکامی مامون در سیاست های عوام فریبانه....................................................
ب- تلاش امام (ع) در جهت اعتلای اسلام..................................................................
فصل سوم:
جمع بندی و نتیجه گیری...........................................................................................
فهرست منابع و مآخذ ...........................................................................................................