پایان نامه ی رشته معماری با موضوع پیرامون امامزاده های زید و یحیی. doc

نوع فایل: word

قابل ویرایش 76 صفحه

مقدمه

ظهور اسلام در آغاز قرن هفتم میلادی بنیاد بسیاری از کشورهای کهن ومتمدن در آن زمان را دگرگون ساخت و قدرت ونفوذ آن در ترکستان غربی وپنجاب از یک طرف واسپانیا از طرف دیگر گسترش یافت. به این ترتیب با پیدایش تغییرات اساسی در سرزمینهای مذکور،هنر وتمدن کهن آسیا، شمال آفریقا وحتی بخشی از اروپا دگرگون شد وشالوده هنرهای اسلامی که ترکیبی از هنر حکومتهای مغلوب (مانند ساسانیان وحکومت بیزانس) با فرهنگ اسلامی بود،شکل گرفت[1].

بدین وسیله از خلیج بنگال تا کرانه اقیانوس اطلس هنری با کیفیتی خاص به دست ملتها واقوام تحت سلطه اسلام پدیدار شد که دیدی خاص داشت وآن اعتقاد به اصول ومبانی وتعالیم اسلام مانند توحید ومبارزه با شرک بود. بنابراین هنرمندان از سنتهای گذشته قسمتهایی را پسندیده و مورد استفاده مجدد قرارداده اند که حتی الامکان وابسته به دیانت بوده و شیوه های هنری آن مغایرو متناقض با بیش و اعتقاد جدیدآنان نباشد. در این میان خصیصه ها و ویژگیهای هنری ایران زمین می توانست بیشتر از دیگر هنرها جوابگوی این نیاز باشد و با آن هماهنگی معنوی بیابد.

تشکیل هنر اسلامی تقریبا، با روی کار آمدن سلسله اموی در سال 41 هجری مصادف بود و این امر با انتقال مرکز خلافت از مدینه به دمشق بی ارتباط نبوده تغییر مرکز حکومت، مسلمانان را مستقیما با هنر بیگانه یعنی هنر ایران و رودم آشنا کرد و از همین زمان بود که هنر دوره بنی امیه، که التقاطی از هنر سرزمینهای همجوار بود، راه تازه ای در پیش گرفت[2].

هنر اموی بر اثر رویارویی دین و دولت جدید مسلمانان با سنتهای خاور نزدیک پدید آمده در واقع تمدن امویان در عین حال که تازه بود، سنتی وکهن نیز بود تازه از این نظر که در پی قالب های فکری،دیوانی وفرهنگی متناسب با مردم، اندیشه های جدید ونگرش های نوبود: وسنتی از این حیث که در جهان مفتوحه خود به دنبال این قالبها می گشت. امویان با گزینش الگوهای خود،نه تنها آنها را به روشی خلاق در هم آمیختند بلکه بتدریج آنها را بهبود هم بخشیدند شالوده ای محکم برای تحولات آینده جهان اسلام پدید آوردند. امویان با تختگاهشان دردمشق و لشکرکشیهای متعدد علیه بیزانس، بهتر از هر حکومت دیگر با گذشته مسیحی خاور نزدیک آشنا بودند ونیز می دانستند که حکمرانان امپراتوری وسیعی هستند ؛ و بخش شرقی امپراتوری آنها یعنی ایران و آسیای مرکزی، بیشترین غنائم را دراختیار آنها قراردادند ودیدگاهی از روشنترین نمودها وتاثیرات هنری جهانی جدید ودلفریب را پیش روی آنها گشودند[3].

در دوره امویان در زمینه احداث بناهای مذهبی و غیرمذهبی فعالیت قابل توجهی صورت گرفت؛ ازجمله میتوان به بناهای قبه الصخره، مسجد جامع دمشق، قصرالعمره و کاخ المشتی اشاره کرد که از شاهکارهای معماری اوایل اسلام به حساب می آیند.

منع صورت پردازی و تصویر سازی در آغاز ظهور اسلام موجب رکورد هنر نقاشی در کشورهای تحت تسلط حکومت اسلامی شد. و از این رو تزئینات ونقوش به شکلهای خطی، هندسی وانتزاعی بدل شد. از سوی دیگر اقوام عرب خودعموما بیابانگرد و چادرنشین بودند و لذا سابقه وسبکی در معماری و دیگر هنرهای اصلی نداشتند وهنرشان منحصر بود به نساجی و حصیربافی وساخت بت های مختلفی در هیات جانوران.اما بعدها بود که ضرورت ساخت مکان عبادت مسلمین و برپایی مساجد باعث شکل گیری هنر معماری اسلامی شد که تجلی آن را در طیف مختلفی از مساجد دوره های اسلامی شاهد هستیم.

بناهای اسلامی پیوند نزدیکی با نحوه عبادات روزانه مسلمانان دارد. رواج نماز جماعت نیاز به مکان بزرگی برای اجتماع مسلمین داشت. این مکانها در آغاز خانه های ساده ای بودند که با شاخ وبرگ نخل پوشیده شده بود.اما با پیشرفت وفتوحات مسلمین در سده های نخستین ضرورت ساخت بناهای عظیمی که گویای عظمت آیین جدید مسلمین باشد. ضرورت یافت[4].

آندره گدار هنر معماری دوره را این چنین توصیف می کند: «معماری اسلام در حالی شروع به کار کرد که فاقد هر گونه علم واطلاع وسابقه باستانی درهنر معماری بود به عبارت بهتر، کاررا با دست خالی شروع کرد. اسلام هنگامی که اداره امور امپراتوری وسیع خود را به دست گرفت می بایست خواهی نخواهی به تمام نیازمندیها پاسخ می داد. ساخت بنا هم یکی از آنها بود. بنابراین هر چه از عوامل ومصالح معماری در اطراف خود یافت به کار گرفت ، بدون آنکه نظری نسبت به انتخاب آنها داشته باشد و بدون آنکه اقتضای انتخاب کردن وجود داشته باشد یا بخواهد انتخاب کند. در مرحله اول تمام اقسام طاق را همچون طاق سوری،رومی، بیزانسی و ایرانی را مورد استفاده قرار دارد وستونها وجزرها،آجر وسنگ مرمر، موزائیک،نقاشی ،حجاری وتمام طرق ساختمان وتزئین را که در کشورهای مفتوحه معمول بود، به کار برد. در آغاز کارفقط فرمان می داد و سفارش می کردولی در چگونگی کار مداخله نمی کرد. اما کمی بعد در راه تربیت وتکامل کارپیشرفت کرد وطولی نکشید که در آنچه از دیگران تقلید کرده بود تجدید نظر کرد و آنهایی را که با ماهیت ومقتضای او سازگاری نداشت وغریب می نمود و یا با سلیقه اش منطق نبود، حذف کرد و درواقع از کسوت سازنده به کسوت معمار ارتفاع یافت[5].

به طور کلی بناهای دوره اسلامی را میتوان به دو گروه عمده تقسیم کرد:

1-بناهای مذهبی. شامل مساجد، آرامگاهها، مدارس، حسینیه ها،تکایا ومصلی ها

2-بناهای غیرمذهبی شامل پلها، کاخها، کاروانسراها ، حمامها، بازارها ، قلعه و آب انبارها

هنر اسلامی بیشتر به ابنیه ای مانند مساجد، عبادتگاهها،زیارتگاه ها و امامزاده ها می پرداخت. مرکز هر آبادی وجمعیتی مسجد بود که در اطراف آن مراکز و اماکن ضروری، تعلیماتی ،عام المنفعه ،تشریفاتی وسپس بازار و خانه ها قرار می گرفتند.

د رمعماری مذهبی ومساجد از آنجاییکه تزیینات تصویری که جنبه ای از بت پرستی به شمار می آمد، باعث توجه شدید به تزئینات انتزاعی شد. به زودی این خود ارزش خاصی پیدا کرد و آن اینکه تعمق بیشتری را فراهم آورد، که به همین دلیل قابهای تزئینی که کمی از سطح زمین بالاتر بودند اهمیت بسیاری یافتند و بنابراین در ارتفاع مناسبی واقع شدند که در دید مردمی که روی زمین می نشستند قرا رگیرد. چه این تزئینات از لحاظ معماری زیبا باشد و چه از لحاظ عملی هدف آنها یکی است و عبارت است از حل کردن موضوع برای توده های حجیم و جایگزین کردن آن تصاویر واقعی با واقعیتی که کمتر ملموس است وشکل آنها حتی موقع اجرا هم تغییر می کند. این کار بوسیله تکرار واحدهای مختلف به طور غیر معین صورت می گیرد، ستون ها- طاقگان ها، سلولهای کندویی سقف (مقرنس) و به خصوص اشکال گوناگون تزئینات کاربردی: گل وگیاهی ،مهندسی وکتیبه ای . اینکه استاد کاری که این تزئینات را پدید آورده از هم در آمیختن رنگها، مواد، بافتها و دور نمایه های طرحها واقعا لذت می برد.چندان مورد بحث نیست، لکن تزئینات اسلامی مفهومی بیش از این دارند. هر کدام از سه گروهی که ذکر شدند: گل وگیاهی، هندسه ای وکتیبه ای ابعاد عمیق تری دارند[6].

تنوعهای بی پایانی که استادکاران اسلامی توانستند در نگاره های گل وگیاهی به کار گیرند وکلمه آرابسک[7]را وارد زبانهای اروپایی کردند، خودگویای غنای خلقت خداوند است و اغلب هم به عنوان اشاره ای نمادین به بهشت وخداوند تعبیر می شوند. تزئینات هندسی سطوح و نقوشی را درلایه های مختلف به نمایش میگذارند که ورای قابی که آنها را محصور کرده ، ادامه می یابند واین در هر دو صورت اشاره ای آشکار به بی کرانگی است. بالاخره تزئینات کتیبه ای که در مساجد وامامزاده ها یافت می شوند صریحا وآشکارا توجهی به مضامین مذهبی دارند که اینها شامل آیاتی از قرآن و احادیث مختلف می باشند[8].

[1] -کیانی، 1377،ص3

 [2] -همانجا

[3] -اتینگهاوزن، 1378،صص 18و19

 [4] -گشایش، 1384،ص 175

[5] -گدار،1377،ص 345

[6] -هیلن براند، 1383،ص 168

[7] -arabesqe به مفهوم اسلیم

 [8] –همانجا

فهرست مطالب:

مقدمه

هنرومعماری دوران قاجار

موقعیت مکانی امامزاده زید

سلسله نسبت امامزاده زید

بقعه امامزاده زید وهنرهای تزئینی آن

نوع بهره برداری از بقعه امامزاده زید

شرح حال آصف الدوله (بانی حرم وگنبد امامزاده زید)

موقعیت مکانی امامزاده یحیی

سلسله نسب امامزاده یحیی

نوع بهره برداری از بقعه امامزاده یحیی

طرح حفاظتی امامزاده زید

ضوابط طرح حریم حفاظتی منطقه بازار تهران

پیشنهادات حفاظتی و مرمتی

تصاویر

فهرست منابع

منابع:

1-اتینگهاوزن. ریچارد،هنرومعماری اسلامی، ترجمه یعقوب آژند، انتشارات سمت،تهران 1378

2-بیات.عزیزالله، کلیات جغرافیایی طبیعی و تاریخی ایران، انتشارات امیرکبیر، تهران 1373

3-دائره المعارف بزرگ اسلامی ،زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، جلد اول (آب-آل داوود)،انتشارات مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی ،تهران 1369

4-زاوش.ح.م،تهران درگذرگاه تاریخ ایران ، نشر اشاره ،تهران 1370

5-سازمان میراث فرهنگی وگردشگری : معاونت حفظ و احیاء ،گزارش ثبتی امامزاده زید تهران ،تهیه و تنظیم: 1383

6-سازمان میراث فرهنگی وگردشگری، ضوابط طرح حریم حفاظتی منطقه بازار تهران

7-شهیدی مازندرانی .حسین،سرگذشت تهران، انتشارات دنیا،تهران 1383

8-کیانی.محمدیوسف، تاریخ هنر معماری دردوره اسلامی،انتشارات سمت، تهران 1374

9-گدار. آندره، هنر ایران، ترجمه بهروز حبیبی، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، تهران 1377

10-گشایش. فرهاد،تاریخ هنر،انتشارات عفاف، تهران 1384

11-مصطفوی. سید محمدتقی،آثار تاریخی طهران،انتشارات انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ،تهران 1375

12-نوربخش. مسعود،تهران به روایت تاریخ،جلداول ودوم،نشر علم،تهران 1381

13-هیلن براند. رابرت، معماری اسلامی ،ترجمه ایرج اعتصام، انتشارات شرکت پردازش و برنامه ریزی شهری، تهران 1383

پایان نامه ی نقش خاندان مهران در تحولات سیاسی،اقتصادی و اجتماعی ایران در عصر اشکانیان و ساسانیان. doc

نوع فایل: word

قابل ویرایش 146 صفحه

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد

رشته تاریخ: گرایش تاریخ ایران باستان

چکیده:

به طور کلی هدف این پژوهش، بررسی نقش خاندان مهران در تحولات سیاسی ،اقتصادی و اجتماعی –فرهنگی  ایران در عصراشکانیان و ساسانیان میباشد. سوال اصلی تحقیق در مورد  نقش خاندان مهران  در تحولات سیاسی،اقتصادی و اجتماعی –فرهنگی ایران در دوران  اشکانیان و ساسانیان می باشد.  فرضیه اصلی نقش خاندان مهران را در این دوره ها بسیار برجسته عنوان کرده و همچنین در فرض دوم اقتدار خاندان مهران را در عصر ساسانیان بیشتر از اشکانیان می داند.در این پژوهش از روش تحلیل تاریخی و از روش تحلیل مقایسه تطبیقی_تاریخی خانم اسکاچ پول  استفاده شده است.و با استفاده از روش تحلیل تاریخی به ارائه و تدوین مطالب تاریخی در رابطه با نقش خاندان مهران در تحولات سیاسی،اقتصادی و اجتماعی –فرهنگی ایران در عهد اشکانیان و ساسانیان می پردازد.این پژوهش در شش فصل تهیه و تنظیم گردیده است که در فصل اول به کلیات پژوهش پرداخته شده و در فصل دوم خاندانهای مهم و ذی نفوذ ایران باستان  را مورد بررسی قرار داده و در فصل سوم به بررسی وجه تسمیه و معرفی افراد صاحب نام خاندان مهران می پردازد.درفصل چهارم نقش خاندان مهران را در تحولات سیاسی ،نظامی و اقتصادی و اجتماعی –فرهنگی ایران در عهد اشکانیان  بررسی می کند. و در فصل پنجم به بررسی نقش این خاندان در عهد ساسانی می پردازد.درفصل ششم به مقایسه تطبیقی نقش خاندان مهران در دوران اشکانی با ساسانی می پردازد.در انتها نتیجه گیری ،عکس ها،منابع و مطالعات و چکیده به زبان انگلیسی آورده شده است.

کلید واژه ها :خاندان ،خاندان مهران ،تحولات سیاسی،تحولات نظامی ،تحولات اقتصادی

پیشگفتار:

عصر ایران باستان اگرچه فاقد منابع مکتوب کافی برای بررسی است ولی آثار و شواهد نشان از شکوفایی تمدن آن دارد. ما همواره در تاریخ پیش از اسلام در عرصه ی سیاست به خاندانهایی بر می خوریم که نفوذ عمده ای در جریانهای مختلف سیاسی داشته اند و درموارد بسیار سیاست گردانهای اصلی ایشان بودند که حتی در بسیاری مواقع به عزل ونصب شاهان هم پرداخته اند. در سراسر تاریخ ایران علی رغم تحولات اجتماعی، سیاسی بویژه جابجایی سلسله ها ، خاندانهای بزرگ همواره اهمیت و نفوذ و پایگاه خویش را صرف نظر از جریانات موجود حفظ  کردند و صاحب نقشهای کلیدی بودند. یکی از  خاندانهای مهم که همواره در حکومت اشکانیان و ساسانیان نقش بسیار مهمی در چگونگی اداره کشور بوسیله شاهان داشته است خاندان مهران بود. خاستگاه این خاندان ری بود. اما املاک ایشان در نواحی مختلف کشور از جمله قومس (دامغان ،شاهرود و سمنان امروزی)پراکنده بود. در این خاندان افراد صاحب نامی چون بهرام چوبین وجود داشتند که توانسته اند در مقطعی از زمان نقشی مهم وتأثیر گذار بر روی اوضاع سیاسی  و اجتماعی کشور داشته باشند. وبا استفاده از شرایط موجود به قدرت سیاسی وپایگاه شاه ساسانی دست یابند. ازاین جهت در این پایان نامه سعی شده تا تاثیر این خاندان را بر جریانات سیاسی، اقتصادی واجتماعی عصر اشکانی و ساسانی بررسی گردد.

باید در نظر داشت که کتابهای زیادی در رابطه با خاندانهای مهم ایران  باستان به رشته تحریر در آمده است ولی به صورت جامع و کامل در این مورد پرداخته نشده است، از کتابهای مهمی که در این زمینه تا حدودی مطلب را ادا نموده اند می توان به تاریخ ایران کمبریج ، تاریخ طبری و کتاب خاندانهای مهم ایران باستان  و شاهنامه فردوسی اشاره نمود .تلاش نگارنده بر این بوده که بتواند از لابلای منایع مربوط به این دورانها، وضعیت این خاندان و نقش آنها را درحکومتهای اشکانی و ساسانی  مورد بررسی و تحلیل قرار دهد. سعی شده تاثیر این خاندان را بر جریانات سیاسی، اقتصادی واجتماعی-فرهنگی عصر اشکانی و ساسانی بررسی شود.از مطالعات به عمل آمده به این نتیجه رسیده شد که نقش خاندان مهران در دوران اشکانی و خصوصا ساسانی بسیار برجسته بوده و فرضیات پزوهش به اثبات رسیده اند.در انجام این پژوهش از روش کتابخانه ای استفاده شده و در متن آن هم به حوزه نفوذی و مناصب مهم این خاندان طی دوره های اشکانی و ساسانی پرداخته شده است. به نقل قول از منابع جهت مستند ساختن موضوع پرداخته شده است. در پایان با توجه به متن پژوهش و دیدگاه نگارنده نتیجه گیری لازم ارائه گردیده است.البته این پژوهش خالی از نقص نبوده و انتظار می رود استادان گرامی با دیده اغماض و ارشاد نگارنده را در مرتفع نمودن نواقص یاری نمایند. با این وجود در این راه زحمات زیادی کشیده شده و به کتابخانه های متعددی از جمله کتابخانه مرکزی دانشگاه شهید چمران ،کتابخانه های شهید باهنر و رجایی اهواز، کتابخانه دانشگاه شوشتر ،کتابخانه دانشگاه تهران، پژوهش سرای دکتر قیصر امین پور گتوند وکتابخانه دانشگاه های تبریز، شبستر و دزفول مراجعه گردیده است.

مقدمه:

ما همواره در تاریخ پیش از اسلام در عرصه سیاست به خاندان هایی بر می خوریم که نفوذ عمده ای در جریان های مختلف داشته اند و در موارد بسیار سیاست گردان اصلی ایشان بوده اند؛ حتی در بسیاری مواقع به عزل و نصب شاهان هم پرداخته اند که با حضور آریایی ها در این سرزمین نقش خاندان های حکومت گر نسبت به دوره های قبل(ایلام، کاسیت ها، سیلک، شهر سوخته)چشمگیر است. طرز مهاجرت آنها بنابر آنچه زرتشت در گاتاها آورده است به صورت قبیله ای بوده است و دسته دسته در پی چراگاه های بهتر حرکت میکردند. این قبایل در ظاهر مجزا از هم در حرکت بودند اما یک پیوستگی سیاسی بین آن ها وجود داشت که در موقع خطر متحد شده و موجودیت خود را حفظ میکردند. سه شاخه اصلی از قوم( مادها، پارس ها، پارت ها ) که از دو طرف دریای خزر به طرف دریای جنوب آمده بودند و به علت داشتن اسلحه بهتر و استفاده از اسب، به زودی بر اقوام بومی فائق آمده در غرب و شرق ایران مسکن گزیدند.میتوان گفت که در نخستین دوره تشکیل حکومت آریایی ها در ایران در تأسیس حکومت ها ،خانواده ها را شرکت می دادند و پایه اول ملیت را بدین گونه می گذاشتند.زمانی که بومیان دست نشانده آریایی ها شدند ناچار مردم ایران به طبقات تقسیم شدند،که از این طبقات برخی نسبت به دیگری امتیاز  و برتری پیدا کرده اند.در بیشتر منابع مورد تحقیق، مردم به سه طبقه تقسیم شدند:طبقه اول روحانیون(آثروان)،طبقه دوم  ارتشتاران(مردم کارزار)،طبقه سوم عامه (واستر یوشان)یعنی چوپانان و برزگران و شهریان.در ایران باستان طوایف و خاندان های بزرگ صاحب نیروهای نظامی و سیاسی بودند در مسائل مذهبی هم این موضوع صادق است .در آغاز کار لازم به ذکر است که خاندان های بزرگ(ویسپوهران)یعنی اصیل زادگان که در بین طبقه اول صاحب مقام و منزلت بودند مورد بررسی قرار گیرند .

در سراسر تاریخ ایران باستان علی رغم تحولات اجتماعی و سیاسی بویژه جابجایی سلسله ها ،هفت خاندان بزرگ همواره اهمیت و نفوذ پایگاه خویش را صرف نظر از جریانات موجود حفظ می کردند و صاحب نقش های کلیدی بودند.فرمانروا به عنوان بالاترین مقام قانون گذار قضایی و اجرایی کشور توسط انبوهی از درباریان، امرای بزرگ ،نجبا واشراف به اداره امور می پرداخت. طبقات پایین تر کارهای پست تر و طاقت فرسا را به آنها واگذار می کردند و امکان رفتن به طبقه بالا را نداشتند.

نجبایی که به آنها اشاره شد همان خاندانهای بزرگ ایران هستند که به سیر تاریخی آنها به طور مختصر پرداخته می شود. اشکانیان(250ق.م - 226 م) با همدستی  هفت خاندان بر سر کار آمدند.این هفت خاندان در دوره اشکانیان به عنوان تیولداران بزرگ و معتبر به شمار می آمدند و اتباع خود را برای جنگ با دشمنان شاه و گاهی نیز برای در افتادن با رقبای خود مسلح می ساختند.شاهان اشکانی آزادی و اختیار عمل بیش از حدی به این خاندان ها می دادند.خاندان های ایرانی نقش انکار ناپذیر در چگونگی اداره کشور توسط شاهان داشته اند.این خاندانهای مهم چه در زمان اشکانیان و چه در زمان ساسانیان (226 م - 652 م )در عزل و نصب شاهان و هم چنین در چگونگی اداره کشور نقش تعیین کننده داشته اند.بعضی مناصب مهم به روسای این خاندان های مهم می رسید. سلسله ساسانیان آخرین سلسله بزرگ پیش از اسلام برخواسته از ایالات فارس بود.سلسله ای که خود را وارث هخامنیشان می دانست و سلطنت را تنها حق خود می دانست و آن ها حکومت ملی تأسیس نمودند که متکی به دین ملی و تمدن ایرانی بود.طبقات جامعه ساسانی را می توان دو طبقه نامید:حاکم و غیر حاکم.

طبقه اول اداره حکومت تحت سیطره آن ها بود و این طبقه شامل شاهزادگان،روحانیون،مالکان،نظامیان ودیوانیان بودند.طبقه غیر حاکم،طبقات پایین دست جامعه که چندان در حکومت دخیل نبودند و این طبقات شامل کشاورزان،گله داران ،صنعت گران و کارگران می باشند.هر کس در جامعه ساسانی درجه و مقام ثابتی داشت. اردشیر بابکان (226 م )نخستین پادشاهی است که در ایران پیش از اسلام خاندانهای ایرانی را از جاهای خود کوچانید تا از آنها آسیبی نبیند.امتیازات این خاندانها درست شناخته شده نیست ولایاتی در سیطره آنها بود،روستاییان می بایست علاوه بر آنچه که مالیات به خزانه سلطنتی می دادند به این خاندانها هم مالیاتی پرداخت می نمودند.در عوض این مالکان بزرگ مقام سلطنت را با قوای نظامی خود پشتیبانی می کردند و در صورت لزوم موظف بودند مانند دوره پارتیان دسته هایی تجهیز کنند.

بعضی از این خاندانهای بزرگ مناصب موروثی خود را اعم از مناصب کشوری یا لشکری که در طی چهار قرن تاریخ ساسانی تابع تغییرات و تحولات گردید حفظ کردند.این خاندانهای مهم با داشتن مشاغل عالی به آسانی می توانستند به حضور شاه شرفیاب شوند .در پاره ای منابع تاریخی آمده است که خاندان های ممتاز حتی در معاملات دولتی و دادوستدهای اقتصادی نیز دست داشته اند.خاندان ساسانی به واسطه برتری طبقات و امتیازات اجتماعی خویش از همان آغاز حق و حقوق طبقات زمین دار را داشته اند و بیشتر تلاش آن ها برای حفاظت این امتیازات ارثی از تجاوزات دیگر خاندان ها بود.اردشیر بابکان(226 م ) قدرت نظامی اشراف زمین دار و خاندانهایی را که یکی از موجبات دوام دولت اشکانی بود از آنها گرفت و در مقابل به آنها مقامات تشریفاتی داد که بزرگ خاندانهای دودمان های ایرانی از آن به صورت مشاغل موروثی بهره برداری میکردند.این منصب ها پس از قدرت یافتن ساسانیان به صورت تشریفاتی و برای کاستن از نفوذ نظامی و دودمانی عهد اشکانیان به آنها داده شده بود.وی اگر چه خاندانهای قدیمی را هم چنان به عنوان خاندان های زیر دست پذیرفت اما ارتباط دقیق آنان را با مرکز فرمانروایی در دستور کار خود قرار داد.خاندانی دارای امتیاز حضور در برابر شاه و نهادن تاج بر سر شاهنشاه بود، خاندانی دیگر نظارت در امور لشکری را بر عهده داشته و خاندانی کارش حاکمیت درباره حقوق افراد بود.فرمانده هان سواره نظام و مسئولیت وصول مالیات ها و حفظ خزانه شاهی و هم چنین حفاظت از سلاح و مهمات بر عهده خاندانهای دیگر بود.البته باید اذعان داشت این مناصب بیشتر جنبه تشریفاتی داشت که قدرت یافتن این خاندانها با حکومت مطلقه ساسانی سازشی پیدا نمی کرد.

از جمله خاندانهای مهم این دوره ،خاندان مهران را باید نام برد که ری تحت سیطره آنها بود و انتساب به سلسله اشکانی را جز امتیازات خود دانسته و بدان مباهات می ورزیدند.این خاندان برای مدتهای مدید مقام مهم مرزبانی ری را عهده دار بودند.خاندان مهران هم در دوره اشکانی و هم در دوره ساسانی جزء خاندانهای مهم و با نفوذ ایران بوده است.افراد صاحب نام و با نفوذ بسیاری در دستگاهای سلطنتی اشکانیان و علی الخصوص ساسانیان متعلق به این خاندان بوده اند.از آن جمله میتوان بهرام چوبین(590 م-  591 م ) را نام برد که توانست با درایت و تدبیر و شجاعت خویش و هم چنین بهره مندی از حمایت بی دریغ افراد خاندان خود،در مقطعی از زمان حتی به مقام پاشاهی ایران برسد.پس از مرگ بهرام چوبین ری زاد گاه مهران،به دستور خسرو مورد تاخت و تاز قرار گرفت در شورش بهرام ،مهران ها او را یاری بسیار کردند.پس از ختم غائله بهرام چوبین و ویرانی ری قدرت این خاندان به طور کلی به علت ریشه های عمیق اجتماعی و سیاسی همچنان در این منطقه باقی ماند ومقام مرزبانی از آنها گرفته نشد،چنان که به هنگام حمله اعراب مرزبانی ری هنوز در دست پسر بهرام چوبین (سیاوش)بود.

فهرست مطالب:

الف-چکیده

ب-پیشگفتار

فصل اولکلیات پژوهش

1-1مقدمه

2-1-طرح مسئله

3-1-اهمیت پژوهش

4-1-اهداف پژوهش

5-1-سوالات پژوهش

6-1-فرضیات پژوهش

7-1-پیشینه پژوهش

8-1-روش پژوهش

9-1-متغیرهای پژوهش

10-1-حدود و نقطه متمرکز

11-1-مفاهیم پژوهش

12-1-سازماندهی پژوهش

13-1-بررسی منابع

1-13-1-منابع عصر اشکانیان و ساسانیان

2-13-1-منابع اصلی قرون اول اسلامی

3-13-1مطالعات و پژوهش های نوین

فصل دومخاندانهای ذی نفوذ در  ایران باستان

1-2-خاندانهای ذی نفوذ در عهد ماد

2-2-خاندانهای ذی نفوذ در دوران هخامنشیان

3-2-خاندانهای ذی نفوذ در دوران اشکانیان

4-2-خاندانهای ذی نفوذ در دوران ساسانیان

فصل سومبررسی مختصر پیرامون خاندان مهران

1-3-وجه تسمیه و شجره نامه خاندان مهران

2-3-چهره های صاحب نفوذ خاندان مهران

3-3-آثار منسوب به خاندان مهران

فصل چهارم نقش خاندان مهران در تحولات سیاسی ،نظامی ،اقتصادی و اجتماعی –فرهنگی ایران در عهد اشکانیان

1-4-نقش خاندان مهران در تحولات سیاسی و نظامی ایران در عهد اشکانیان

2- 4-نقش خاندان مهران در تحولات اقتصادی ایران در عهد اشکانیان

1-2-4- ری خاستگاه خاندان مهران

3-4-نقش خاندان مهران در تحولات اجتماعی – فرهنگی ایران در عهد اشکانیان

فصل پنجم نقش خاندان مهران در تحولات سیاسی ،نظامی ،اقتصادی و اجتماعی –فرهنگی ایران در عهد ساسانیان

1-5- نقش خاندان مهران در تحولات سیاسی و نظامی ایران در عهد ساسانیان

1-1-5- نقش خاندان مهران در تحولات سیاسی و نظامی ایران از آغاز تا پادشاهی بهرام چوبین

2-1-5-نقش بهرام چوبین در تحولات سیاسی و نظامی عهدساسانیان

1-2--1-5-وجه تسمیه و لقب چوبین

2-2-1-5-شخصیت بهرام چوبین

3-2-1-5-شورش بهرام چوبین

4-2-1-5-حکومت بهرام چوبین

5-2-1-5-اقدامات بهرام چوبین

6-2-1-5-سرانجام بهرام چوبین

7-2-1-5-منسوبین بهرام چوبین

9-2-1-5-آثار منصوب به بهرام چوبین

2-5-نقش خاندان مهران در تحولات اقتصادی ایران در عهد ساسانیان

3-5- نقش خاندان مهران در تحولات اجتماعی -فرهنگی ایران در عهدساسانیان

فصل ششممقایسه تطبیقی  نقش خاندان مهران در تحولات سیاسی ،نظامی ،اقتصادی و اجتماعی –فرهنگی ایران در عهد اشکانیان و ساسانیان

نتیجه گیری

پیوستها

منابع و مطالعات

چکیده ی انگلیسی

منابع و مأخذ:

1- ابن مسلم قتیبه. (بی تا). عیون الاخبار، جلد اول، بیروت: دارالکتاب العربی

2 - ابواسحاق ابراهیم استخر-1368-مسالک و ممالک ،تهران ،علمی و فرهنگی ،چاپ سوم 

3-ابوعبدالله محمدبن احمد،مقدسی-1361-احسن التقاسیم فی معرفه الاقیم:ترجمه علیقلی منزوی،تهران،شرکت مترجمان و مولفان-

4- ابوعلی حسن طوسی-1340-سیرالملوک،تهران:بنگاه ترجمه و نشر کتاب ،چاپ اول

5- هرودوت-1336-تاریخ هرودوت ،ترجمه هادی هدایتی ،جلد ششم ،تهران ،دانشگاه تهران

6-اعتمادالسلطنه،محمد حسن خان-1371-در التیجان فی التاریخ بنی الاشکان،تهران ،اطلس

7-. اکبرزاده، داریوش- (1385). کتیبه پهلوی (سنگ نگاره، سکه، مهر، ظرف نبشته) تهران: پازینه

8-آموزگار ،ژاله-1354-مقاله فره این نیروی جادویی و آسمانی ،مجله کلک

9-- انوری، حسن-1386- فرهنگ سخن، جلد پنجم، نشر سخن، ، تهران

10-ایمان پور ، محمد تقی. (1370) . « رویارویی مانی با زرتشتیگری در دوره ساسانی » مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد ، سال بیست چهارم ، شماره دوم

11 - بریان،پی یر. (1378). تاریخ امپراطوری هخامنشیان، جلد اول و دوم، ترجمه مهدی سمسار، تهران:زریا

12- بلعمی ابو علی محمدبن محمد-1385- تاریخ بلعمی به تصحیح ملک الشعرای بهار و محمد پروین گنابادی، نشر زوار

13-بویس ،مری -1375-تاریخ کیش زردشت،ترجمه همایون فتحی زاده ،تهران ،توس ،جلد دوم

14-بویل جی آ،1368-تاریخ ایران از زمان سلوکبان تا فروپاشی دولت ساسانی ،ترجمه حسن انوشه ،تهران ،امیرکبیر

15- بهار،مهرداد-1377-از اسطوره تا تاریخ ،تهران ،چشمه ،چاپ دوم

16- بیانی، شیرین (1384). تاریخ ایران باستان (2) از ورود آریایی ها به ایران تا پایان هخامنشیان، تهرانک سمت

17-بیانی ،شیرین(1382) شامگاه اشکانیان وبامداد ساسانیان ، نشر دانشگاه تهران،تهران

18- پارسا بهجت اله-1373-خیزش امپراتوری ایران اشکانیان،بی نا،بی جا

19- پژدو، بهرام. (1339) زرتشت نامه، به کوشش محمد دبیر سیاقی: تهران: طهوری

21-پورداور،ابراهیم-1331-شهرهای بزرگ و نامور ایران،سالنامه دنیا

22- پیرنیا،حسن. (1316). تاریخ ایران باستان، جلد دوم، تهران شرکت مطبوعات

23-پیگولوسکایا. (1367). شهرهای ایران در روزگار پارتیان و ساسانیان، تهران: علمی و فرهنگ

24 ثلاثیس ، محسن- 1380-جهان ایرانی و ایران جهانی ، نشر مرکز ، تهران -

25- جاحظ،عمر بن تاج-1343-ترجمه محمد علی خلیلی ،تهران ،پیک

26- حسن بن محمد حسن قمی ،1313،تاریخ قم ،ترجمه حسن بن علی بن عبدالمالک قمی ،تهران مجلس ،چاپ اول

27- حسین کریمیان ،1356-قصران ،تهران ،انجمن آثار ملی ،چاپ اول ،جلد یک

28-  حمزه بن حسن اصفهانی-1367 -تاریخ پیامبران و شاهان ،ترجمه جعفر شعار ،تهران ،امیر کبیر ،چ دوم

29 -خدادادیان، اردشیر-1385-تاریخ ایران باستان، نشر سخن، تهران-

30-خلف تبریزی ، محمدبن حسین-1361- برهان قاطع، جلد دوم، نشر امیرکبیر، تهران، ص 668 ، سمین، فرهنگ فارسی، جلد اول، نشر امیر کبیر- 1353-، دهخدا، علی اکبر، لغتنامه دهخدا، جلد 17، نشر سیروس

31-خواجه نظام الملک،1348-سیاست نامه ،تهران،به کوشش جعفر شعار،شرکت سهامی کتاب های حبیبی،چاپ اول -

32-. داندامایف، محمد. آ. (1373). ایران در دوران نخحستین هخامنشی، ترجمه روحی ارباب، تهران: علمی و فرهنگی

33-دریایی،تورج-1383-شاهنشاهی ساسانی،ترحمه مرتضی ثاقب فر،تهران،ققنوس

34-دیاکونوف،ای.م-1357-تاریخ ماد،ترجمه کریم کشاورز ،تهران ،پیام ،چاپ دوم

35 -دیاکونوف ،م م :اشکانیان-1385- دیاکونوف،تاریخ ایران باستان،تهران،علمی فرهنگی،چاپ چهاردهم

36--دیانکوف، ایلیا گرشویچ(1351) اشکانیان، ترجمه کریم کشاورز، تهران: پیام

37- دینوری، ابی محمد عبدالله ابن مسلم قتیبه. (بی تا). الاخبار الطوال، جلد اول، بیروت: دارالکتاب العربی

38- راوندی، مرتضی (1354) تاریخه اجتماعی ایران، جلد اول، تهران: امیر کبیر

39-. رجبی، پرویز (1380) هزاره گم شده، جلد پنجم، تهران: طوس

40- رجبی،پرویز(1385)تاریخ ایران در دوره های سلوکیان و اشکانیان،نشر پیام نور،1385،تهران

41 -رن فرای -1363-تاریخ ایران از اسلام تا سلاجقه ،ترجمه حسن انوشه

42- زرین کوب، روزبه( 1387) « بنیان گذاری اتحاد ماد و اهمیت منبع شناسی آن»، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، بهار

43- زرین کوب عبدالحسین -1368-تاریخ مردم ایران ،تهران ،امیرکبیر،چاپ دوم

44- سایکس ،سرپرسی-1380-تاریخ ایران،سید محمد فخر داعی گیلانی،تهران ،دنیای کتاب ،چاپ هفتم

45-شیمپان،کلاوس(1383)تاریخ شاهنشاهی ساسانی، ترجمه فرامرز نجد سمیعی، تهران: پژوهشگاه زبان و گویش

46- شهنشاهی، سهیلا، تاریخ پوشش سر در ایران، بی نا و بی تا، بی جا

47 - متین ،پیمان: پوشاک ایرانیا بی تا، بی جا

48- طبری، محمدابن جریر (1362)تاریخ طبری، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران: اساطیر

49- عبدالحی بن الضحاک گردیزی-1347-زین الاخبار،تهران،بنیاد فرهنگ ایران،چ اول

50-- عزیر الله- 1365-کلیات تاریخ و تمدن پیش از اسلام ،انتشارات دانشگاه شهید بهشتی ،چاپ اول

51- -علی بن حسین مسعودی-1365-مروج الذهب،ترجمه عباس پاینده،تهران:علمی و فرهنگی،چ سوم،ج اول

52- غیاث الدین ابن همام الدین الحسینی (خواندمیر)-1362-تاریخ حبیب السیر فی اخبار افراد بشر،تهران ،خیام

53-. فرای ، ریچارد نلسون(1388) تاریخ باستانی ایران، ترجمه مسعود رجب نیا، تهران: علمی فرهنگی

54- فردوسی-1347- ابولقاسم ، شاهنامه به کوشش پرویز اتابکی، بر اساس نسخه ژول مول، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی ، جلد هفتم  قاسمی ، ابوالفضل-1357-سیر الیگارشی در ایران (از گوماتا تا کودتا)، تهران: ققنوس

55- فره وشی ،بهرام-1374-ایرانویچ ،تهران ،انتشارات دانشگاه تهران ،چاپ دوم

56. فره وشی، بهرام. (ترجمه و تصحیح)( 1354) کارنامه اردشیر بابکان، تهران

57-قاسمی ، ابوالفضل (1357). سیر الیگارشی در ایران (از گوماتا تا کودتا)، تهران: ققنوس

58 -  کالج ،مالکوم-1383-اشکانیان –ترجمه مسعود رجب نیا ،تهران ،هیرمند ،چاپ دوم

59- کریستن سن ،آرتور-1375-ایران در زمان ساسانیان ،ترجمه رشید یاسمی ،تهران،امیر کبیر ،چاپ پنجم

60-- کریستن سن،آرتور-1374-وضع ملت و دربار شاهنشاهی ساسانیان:ترجمه کجتبی مینوی،تهران ،پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

61- کریمیان ،حسین -1354-ری باستان:تهران،دانشگاه ملی ،چاپ دوم ،جلد اول

63-خدادادیان، اردشیر-1385-تاریخ ایران باستان، نشر سخن، تهران،

64-گوتشمید،آلفردمن-1382-تاریخ ایران و ممالک همجوار آن از زمان اسکندر تا انقراض اشکانیان ،ترجمه کیکاووس جهانداری ،تهران ،بنگاه ترجمه و نشر کتاب ،چاپ دوم

65- گیرشمن ،رومن-1383-تاریخ ایران از آغاز تا اسلام ،ترجمه محمد معین ،تهران ،علمی و فرهنگی ،چاپ پانزدهم

66-لوکونین، ولادیمیر-1365- تمدن ایران ساسانی، ترجمه عنایت االله رضا، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ دوم

69-مشکور ،محمد جواد -1366-تاریخ سیاسی ساسانیان ،تهران ،دنیای کتاب

70-. مظاهری، علی اکبر (1377) خانواده های ایرانی در دوران پیش از اسلام، ترجمه عبدالله توکل، تهران: قطره

71-- محمدی ملایری،محمد-1379-تاریخ و فرهنگ ایران،تهران ،طوس،جلد اول

72- محمود آبادی،سید علی اصغر-1384- امپراطوری ساسانیان، نشر افسر، اصفهان،

73-مهرآبادی،میترا-1377-خاندان های حکومت گر ایران باستان ،تهران،فتحی،چاپ اول

74-مینویی، مجتبی(1354)نامه تنسر به گشنسپ. تهران: خوارزمی

75-نفیسی، سعید-1384-تاریخ اجتماعی ایران در دوران پیش از تاریخ و آغاز تاریخ ، نشر اساطیر ، تهران

76- نوایی ،عبدالحسین،شهر ری،ماهیانه،جلد اول،شماره 5

77-نولدکه،تئودور -1385-تاریخ ایرانیان و عرب ها در زمان ساسانیان ،ترجمه عباس زریاب خویی،تهران ،انجمن آثار ملی ،چاپ اول

78-ورداسپی، ابوذر(1357) ایران در پویه تاریخ، تهران: قلم

79- ولادیمیر گرگورویچ ،لوکونین -1350-تمدن ایران ساسانی ،ترجمه عنایت الله رضا ،تهران ،بنگاه ترجمه و نر کتاب ،چاپ اول

80- ولسکی، یوزف(1383)شاهنشاهی اشکانی، ترجمه مرتضی صاقب فر، تهران: ققنوس

81 - ویسهوفر ،یوزف-1386-ایران باستان(از 550 قبل از میلاد تا 650 بعد از میلاد)ترجمه مرتضی ثاقب فر ،تهران ،ققنوس،چاپ پنجم

82-هدایت، محمد(مترجم)(1357) زند و هومن یسن (بهمن یشت)، تهران: جاود

83-هرتسفلد، ارنست-1354- تاریخ ایران بر بنیاد باستان شناسی، ترجمه علی اکبر حکمت، تهران، انجمن آثار ملی

84-هرودوت(1336)تاریخ هرودوت، ترجمه هادی هدایتی،تهران: دانشگاه تهران،کتاب سوم

85-هوار ،کلمان،ایران و تمدن ایرانی ،ترجمه حسن انوشه،تهران:نشر امیرکبیر

86- هینتس، والتر(1385)داریوش و ایرانیان، تاریخ و فرهنگ و تمدن هخامنشیان، کتاب اول و دوم، ترجمه پرویز رجبی ، تهران: ماهیَ

87-. یعقوبی، ابن واضح(1367)تاریخ یعقوبی، ترجمه محمد ابراهیم آیتی، جلد اول، تهران: علمی فزهنگی؛ مسعودی، علی ابن الحسن (1365)مروج الذهب، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران: علمی و فرهنگی

منابع انگلیسی:

1-(shahbazi,a.sh-1988-Encylopaedia Iranica

2 -Justi,ferdinant(1864) ,Iranidches Namenbuch,monikh

3-Pourshariati, Parvaneh. (2009). Declini  And  Fall Of The Sasanian – Parthian

Confederacy and .5 the Arab Conquest Of  Iran , I. B.  Tauris: London.

4 -Yarshater, Encyiooaedia Iranica(London ,rultlege (1989,vol III)

پایان نامه ی اوضاع سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، ‌تاریخی بنی حماد در الجزایر. doc

نوع فایل: word

قابل ویرایش 187 صفحه

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد (M.A)

رشته تاریخ و تمدن ملل اسلامی

چکیده:

حکومت حمادی از سال 419 ه.تا 547 ادامه داشت و حدود یک قرن و نیم سال توسط مغربی های اصیل به قدرت رسیدند عرصه حکومت آمدند قبل از آن مغرب شاهد حکومت بنی رستم ایاضی بود که تامدت را پایتخت خویش قرار داده بودند و توسط فاطمیون سرنگون شدند دولت حمادی در دوران حکومت مغرب در الجزایر نقش مهمی در گسترش اسلام و زبان عربی داشتند حماد توانست در استقلال و ایجاد دولتی واحد بر بادیس بن مغر پیشی گیرد پس از آن سعی و تلاش فراوانی از خود نشان داد تا این دولت را تشکیل داده و آنرا سازماندهی و بر آن حکومت کند.

نظام حکومتی آنان استبدادی موروثی بود حاکمان خود را از تشکیل دولت و کابینه مشورتی برای اداره امور مملکتی و نظامی محروم نمی ساختند پس از حماد، پسرش قائد و پس از او محسن و… ، عهده‌دار امور حکومتی گشته تا به یحیی بن عزیز که سقوط حمادی ها در زمان او صورت گرفته رسید.

پیروی از ارعاب ، اجبار ، قساوت که پایه‌گذار آن حماد بود باعث عصیان گری بسیاری از قبایل گشته و آنان را با خانوادة حمادی درگیر کرد، آنان به زور ارتش حکومت کرده و گاهی علیه یکدیگر اقدام به کودتا و شورش می کرند.‌

در زمان حمادی ها مغرب میانی (الجزایر) به ایالتهای بزرگ تقسیم شد که هر ایالت دارای پایتختی بود و هر ایالت، حاکمی مرکزی که در شهر بجا یه مستقر بود، داشت او موظف بود که دستورات حکومت مرکزی را اجرا کند ، مغرب میانه در آن زمان به ایالت های الجزایر ، بونه ، قستنطنیه ، مسیله ، جیجل ،‌أشیر ، قلعه ، حمزه و … تقسیم شده بود که حاکمیت اکثر آنان با یکی از افراد خانواده حمادی بود که این امر باعث ایجاد اطمینان بر تحت امر بودن آن ولایات بود.

مقدمه:

حکومت حمادی ها بر مغرب از سال 405 تا 547 و 135 م. نزدیک به یک قرن و نیم دوام داشت طی این مدت آنان توانستند به بسط و گسترش مسائل سیاسی و نظامی بپردازند حاکمان این دولت نه نفر بودند اولین آنها حماد بن بلکین الذیری و آخرینشان یحیی بن عزیز بود که عبدالمؤمن بن علی اولین خلیفه موحدین در سال 547 هـ. او را سرنگون ساخت .

دولت حمادی اولین دولت بربری مستقلی بودند که توسط مغربی‌های اصیل برالجزایر حاکم شدند قبل از آن مغرب شاهد حکومت بنی رستم اباضی بود که شهر تاهرت رابعنوان پایتخت برگزیدند و توسط فاطمیون سرنگون شدند. این دولت در دوران حکومت مغرب نقشی مهم در گسترش اسلام و زبان عربی داشت حماد توانست در استقلال و ایجاد دولتی واحد بر بادیس بن مغر پیشی گیرد پس از آن سعی و تلاش فراوانی از خود نشان داد تا این دولت را تشکیل داده و آنرا سامان دهی و بر آن حکومت کند.

می توان این دوره را دورة استقلال بر برها یا دورة ملوک الطوایفی نامید در تصور ما بر خلاف حکومت معاصر آن در اندلس این حکومت به مثابة دوره چهارم حیات سیاسی در مغرب است زیرا سه دوره سیاسی قبل از آن وجود داشت که عبارت است از : 1ـ دوره والیان (فتوح)‌، 2ـ عصر ممالیک عربی مستقل مانند ادریسی ها ، رستمی ها، آل اغلب ،‌3ـ دوره وحدت فاطمی ها .

دولت حمادی دولیت قبیله ای بود که تحت امر باقی حکام نبود لیکن از لحاظ پیشرفت علمی و تاریخی به دولت قاهره ،‌بغداد ،‌قرطبه ، پالومو، فاس و غیره که از متمدن ترین شهرهای آن زمان اسلام بودند نمی‌رسید دولت حمادی دولیت بود که عده ای به زور مغرب اسلامی را میان خود قسمت کرده بودند.

حقیقتاً بنی حماد از بهترین حاکمانی بودند که بر سرزمین هایشان در جهان اسلام حکومت کردند و علی رغم اختلافات داخلی همیشه به فکر راحتی و ارتقاء سطح زندگی مردم عادی و مصالح کشور بودند با وجود همه این شورشها و انقلابات که درون خانواده حمادی بود هیچ گاه شکل حکومت که استبداد موروثی بود تغییر نکرد. دوران حکومت حمادی ها به کرات شاهد تغییر پایتخت بود در ابتدا شهر اشیر ، سپس قلعه؛ و در آخر بجا یه شاهد حکومت پنج تن بود که اولین آنها ناصربن علناس و آخرین آنان یحیی بن عزیر بود.

فهرست مطالب:

فصل اول: کلیات

پیشینه پژوهش

بیان مسئله

پرسش های پژوهش

اهداف پژوهش

تحلیل منابع تحقیق

فصل دوم : اوضاع جغرافیایی مغرب اوسط به دوران فرمانروایی بین حماد

الف) شهرهای مهم بنی حماد (از دید جغرافیایی تاریخی )‌

1- قلعه بنی حماد(پایتخت بنی حماد)‌

2-  شهرأشیر

3-  شهر بجایه

ب) کشاورزی دولت بنی حماد

1- محصولات کشاورزی

2- دامداری و پرورش طیور و غیره

ج)‌اقتصاد و صنایع بین حماد

1-بازرگانی و دادو ستد (تجارت داخلی و خارجی )‌

2- استخراج معدن

3- صنایع دستی

4- راه های خشکی و دریایی و غیره…

5- ضرب سکه

6- صادرات و واردات

فصل سوم :‌اوضاع سیاسی ـ تاریخی دوران بنی حماد

1-اصل و نسب حمادیون

2- مؤسس دولت بین حماد

3- فرمانروایان حمادی

حماد بن بلکین (405 ـ 419 ـ هق)

قائد بن حماد (419‏‏‏ـ 446)

محسن بن قائد ( 446 ـ 447)

بلکین دوم ابن محمد( 447ـ 454)

ناصرابن علناس  (454 ـ 481)

منصور ابن ناصر  (481ـ498)

بادیس بن منصور (498ـ 515)

یحیی بن عزیر (551ـ 547)

غلبه موحدون

فصل چهارم :‌اوضاع اجتماعی حمادیان

قومیت ،‌زبان ،‌دین ، مذهب حمادیان

الف)طبقات مردم

اشراف ، بزرگان (فرمانرواـ شاهزادگان ـ وزراء و …)

تجار و بازرگانان

صاحبان حرف و صنایع

کشاورزان و کارگران

ب) اوضاع اداری دولت بنی حماد

1-فرمانروایی

2- وزارت و کتاب

3-دادگستری

4- شرطه

5- حسبه

6-دیوانهای مهم عصر‌بنی‌حماد‌(عرض ـ مظالم ـ برید ـ اشراف‌و …)‌

7- بیت المال

8- خراج و مالیات

فصل پنجم :‌اوضاع فرهنگی بنی حماد

الف ) آموزش و پرورش

1-نهادهای آموزشی (مسجد ـ مکتب خانه ـ رباط ـ خانقاه و …)

2-علوم نقلی (قرآن ـ سنت ـ حدیث ـ تفسیرـ فقه و اصول و …)

3-علوم ادبی (نثر و نظم و …)

4-علما و دانشمندان عصر حمادی

ب) آثار و ابنیه دوران حمادیان (مساجد ـ رباط ها ـ پل ها ـ کاخ ها ، … )

چکیده رساله به انگلیسی

عکس ها و نقشه ها و تصاویر

کتابشناسی پایان رساله

منابع و مأخذ:

1- ابن حمدیس القطی‌(د.سعد شلبی) رساله ما جستیر بدارالعلوم (فی تاریخ الارب) .

2- الاستبصار فی عجایب الامصار – وصف مکه و المدینه و مصر و بلاد المغرب – لکتاب مراکشی من کتاب القرن السادس الهجری – نشر و تعلیق د – سعد زغلول عبدالحمید، مطبعه جامعه الاسکندریه سنه 1958م.

3- االاسلام (هنری ماسیه) ترجمه بهیج شعبان – منشورات دارعویدات – بیروت.

4- الاسلام فی المغرب و الاندلس (لیفی بروفنسان) – ترجمه د –السید عبدالعزیر سالم – نشر مکتبه النهفته المصریه – سلسله الالف کتاب سنته 1956 م.

5- الاسلام و الثقافه العربیه ج1 (جزء الاول) (د. حسن احمد محمود)‌- دارالنهفته المصریه 1963 م.

6- بجایه (کتالوج) سلسله الفن و الثقافه – نشر وزاره الاخبار الجزائریه  ، ‌اشراف د. بوروبیه – مدرید 1970 م.

7- البیات المغرب (ابن عذاری المراکشی) کان حیاً سنه 712 ه – بیروت – مکتب صادر 0 مطبعه المناهل 1950 م.

8- تاریخ الاسلام السیاسی (د.حسن ابراهیم حسن) ج 4 الطبعه الاولی – مکتبه النهفته المصریه – سنه 1963 م.

9- تاریخ الشعرب الاسلامیه (امپراطوریه الاسلامیه و انحلالها) کارل بروکلمان – ترجمه د – بینه فارس‌و منیر بعلبکی – نشر دارالعلم للملایین – بیروت – الطبعه الاولی 1949 م.

10-تاریخ المغرب العربی (د.سعدزغلول عبدالحمید من الفتح العربی حتی قیام دول الاغالبه و الرستمیون و الادارسه) ج 1 – دارالمعارف 1965م.

11- تاریخ العرب (مطول) د. فیلیپ حتی و آخرین – ج 2 – طبع و نشر دارالکشاف – بیروت – 1951 م.

12- التذکار فیمن ملک طرابلس و ماکان بها من الاخبار (لابن غبوش ت: قرن‌13 هـ) تصحیح الطاهر احمد الزاوی – مکتبه النور – طرابلس 0 الطبعه الثانیه 1967.

13- تاریخ الاسطول العربی (محمد یاسین المحمودی) مطبعه الترقی بدمشق

14- التاریخ الاسلامی و الحضاره الاسلامیه ،‌الجزء‌الرابع (د – احمد شلبی) مکتبه نهفته مصر (الطبعه الاولی و االثالثه).

15- التاریخ الدوله الفاطمیه فی المغرب ،‌مصر، سوریا،‌بلاد العرب (د.حسن ابراهیم) الطبعه الثانیه 1958 – مکتبه النهفته المصریه – القاهره.

16- الحکام بامرالله (محمد عبدالله عنان) مطبعه لجنه التالیف و الترجمه و النشر – ج 1 – 1959م.

17- دایره المعارف الاسلامیه – الطبعه الثانیه 1934 – ترجمه د. محمد الفندی و آخرین .

18- الدعوه الی السلام (سی توماس آرنولد) الطبعه الثانیه 1957م مکتبه النهفته المصریه.

19- دیوان ابن حمدیس (ت: 527 ه) تحقیق د: احسان عباس – دار صادر بیروت 1960 م.

20- سندرات الذهب فی اخبار من ذهب (عبدالحی بن العماد الحنبلی)‌1089 هـ نشر مکتبه القدس سنه 1350.

21- العبر فی اخبار العرب  و العجم و البربر (عبدالحرمن بن خلدون ت: 808) الجزء السادس منشور دار البنانی 1968م.

22- عنوان الدرایه فی من عرف من العلماء فی المائه السابعه بیجایه (لابی العباس العنبرینی ت 714ه) الطبعه الثعالبیه بالجزایر 1328هـ).

23- فتح العرب للمغرب (د.حسین مونس) نشر مکتبه الآداب بالجمامیز – الطبعه الاولی 1947 .

24- قاده فتح المغرب العربی (محمود شیت خطاب) الطبعه الاولی – 1966 نشر دارالفتح للطباعه و النشر.

25- القاموس الاسلامی – المجلد الثانی – احمد عطیه الله – نشر مکتبه النهفته المصریه 1963م.

26 -الکامل فی التاریخ للشیخ عزالدین ابن الحسن المعروف بابن الاثیر

ت: 630 ه. دارصادر بیروت 1967.

27- کتاب الجزایر (احمد توفیق المدنی)‌طبع دارالمعارف – طبعه الثانیه 1963.

28- - مجمل التاریخ الادب لتونسی من فحر نفتح العربی لافریقیه الی العصر الحاضر – الحسن حسن عبدالوهب- لطبعه الثالثه – نشر مکتب بتونس.

29- مروج الذهب و المعادن الجوهر (4 اجزاء)للرحاله ابن الحسن علی بن الحسین بن علی المسعودی ت: 346 ه – ضبط یوسف اسعد داغر 0 نشر دار الاندلس – بیروت – طبقه الاوالی 1966.

30- المسالک و الممالک لابن الحاق ابراهم بن محمد الفارس الاصطخری المعروف بالکرخی (ت: النصف الاول من القرن الرابع الهجری) تحقیق محمد جابر عبدالعال العینی ،‌وزاره الارشاد 1961 – قاهره.

31- المغرب الاسلامی – منذ بناء معسکر القرن حتی انتهاء ثورات الخوارج سیاسه نظم لقبال موسی – استاذ مساعد بجامعه الجزایر – طبقه الاولی – مطبقه البعث بقسنطینه 1969م.

32- المغرب الکبیر ج 2 – د. السید عبدالعزیر سالم – الدار القومیه للطباعه و النشر 1966.

33- المغرب فی ذکر بلاد افریقیه و المغرب – جزء من کتاب المسالک و الممالک لا بی عبدالله البکری، ت: 487 هـ د. السید عبدالعزیز سالم – الدار القومیه للطباعه و النشر، 1966 م.

34- معالم تاریخ المغرب و اندلس.

35- صدیق – عبدالرزاق – مهره الفارس.

36- الشیبانی – محمدشریف – تاریخ القبایل العربیه فی السواحل الفارسیه .

37- القلقشندی – نهایه الارب فی معرفه قبایل العرب.

38- مقدمه ابن خلدون (عبدالحرم بن محمد ت: 808 هـ) تحقیق د. علی عبدالواحد وافی طبع لجنه البیان العربی الطبعه الاولی 1958.

39- المونس فی اخبار افریقیه و تونس لابن عبدالله محمدبن ابی القاسم القیروانی المعروف بابن دینار (مات فی آخر القرن الثانی عشر) تحقیق محمد شمال – المکتبه العتیقه 1387 هـ. .

40- موجر التاریخ العام للجزایر (عثمان کعاک) نشر مکتبه العرب ب تونس (1925م.).

41- موسوعه تاریخ العالم ج 2 – اصررها و لیام لانجر – اشرف علی الترجمه – د. محمد مصطفی زیاده – مکتبه المصریه 1963.

42- النجوم الزهره – جمال الدین ابوالمحاسن – یوسف بن تقزی بردی ت: 874 هـ نسخه مصوره عن طبعه دار الکتب (ج 5).

43- نظم الجمان لابی الحسن المشهور بابن القطان: 670 تقریباً  - الجزء 6 من الکتاب منشورات کلیه بجامعه محمد الخامس – تقحیق د. محمود علی مکی.

44- نفخ الطیب من غصن الاندلس الرطیب – اجزاء 2 و 3 – لاحمد بن محمد المقری ت: 1041 هـ تحقیق محمد محی الدین عبدالحمید – مطبعه السعاده به مصر – الطبعه الاولی 1949م.

45- نهایه الارب فی معرفه انساب العرب القلقشندی – تحقیق ابراهیم الابیاری – الشرکه العربیه للطباعه و النشر – الطبعه الاولی 1959م.

46- وفیات الاعیان و ابناء انباء الزمان لابی العباس شمس الدین احمد بن خلکان ت: 681 – تحقیق محمد محی الدین عبدالحمید – الطبعه الاولی 1948 –مکتبه التهضه المصریه .

47- الاسلام و الثاقه ابوبیه – حسن احمد محمود – ج 1.

48- المغرب فی حلی المغرب – ابن سعید – جزء‌اول.

49- جمهره الانساب العرب (لابی محمد علی بن احمد بن سعید بن حزم الاندلس ت: 456 هـ سلسله ذخایر العرب – نشر دارالمعارف بمصر 1962 – تحقیق استاد عبدالسلام هارون.

پایان نامه ی بررسی رابطه بین اعتیاد به اینترنت و سلامت روان بر اساس تست SCL-90-R در مراجعین به کافی نت. doc

نوع فایل: word

قابل ویرایش 127 صفحه

جهت دریافت درجه ی کارشناسی در رشته ی روان شناسی

چکیده:

اعتیاد یا وابستگی رفتاری به اینترنت، صرف نظر از اینکه آنرا یک بیماری یا آسیب روانی یا معضل اجتماعی بدانیم، پدیده‌ای مزمن، فراگیر و عود کننده است که با صدمات جدی جسمانی، مالی، خانوادگی، اجتماعی و روانی همراه است. شخص وابسته متعاقب وابستگی به آن دچار افت جدی در کارکردهای فردی، اجتماعی و روانی می‌گردد.

هدف: بررسی رابطه بین اعتیاد به اینترنت و سلامت روان بر اساس تست  SCL-90-R در مراجعین به کافی نتهای مشهد در شش ماهه دوم سال 1384

روش: این پژوهش یک مطالعه توصیفی-مقطعی است. ابزارهای پژوهش عبارتند از:

1)پرسشنامه اختلال اعتیاد به اینترنت Young 2)نشانه‌های بیماری 90 تجدید نظر شده (SCL-90-R) 3) پرسشنامه جمعیت شناختی 

نمونه مورد مطالعه 100 نفر(82 مرد و 18 زن) می‌باشد که از روش نمونه‌گیری چند مرحله‌ای تصادفی انتخاب شده‌اند.

نتایج: داده ها با استفاده از نرم افزارSPPS، آمار توصیفی و استنباطی تحلیل گردید، از بین شرکت کنندگان 47 درصد اعتیاد به اینترنت داشتند بین اختلال اعتیاد به اینترنت و تمام مقیاسهای بالینی SCL-90-R (جسمانی سازی، وسواس- اجبار، حساسیت در روابط بین فردی، افسردگی، اضطراب، حالات پارانوئیدی، خصومت و پرخاشگری، حالات سایکوتیک)ارتباط معنی‌داری(P<0. 001)وجود دارد که نمایانگر اینست که شیوع اختلالات روانپزشکی در معتادان به اینترنت بالاتر از جمعیت عادی است.

واژه های کلیدی:اختلال اعتیاد به اینترنت-سلامت روان-SCL-90-R

مقدمه:

اینترنت (Internet) که در ابتدا به منظور برقراری ارتباط بین پژوهشگران وزارت دفاع آمریکا راه اندازی شد، امروزه با رشد چشمگیر تعداد کاربران، بصورت شبکه عظیم جهانی درآمده است. (1)بطوری که طبق تخمین دانشمندان تعداد کاربران از 500000 نفر در سال 1989 به حدود 700 میلیون نفر در سال 2004 رسیده است. (2)

اینترنت برای مردم این نسل امکانات بسیار زیادی در جهت دستیابی به انواع اطلاعات، برقراری ارتباط با مردم کشورهای مختلف، دانشگاهها و کتابخانه‌های بین‌المللی وامکان خرید و فروش کالا وهزاران امکانات متنوع دیگر فراهم آورده است.(1)

با رشد سریع تعداد کاربران در کنار فواید بیشمار اینترنت، سوالاتی در زمینه اثرات نامطلوب آن بر انسانها، مطرح می‌شود. بطوریکه این موضوع نظر دانشمندان بسیاری را در سالهای اخیر جلب کرده است.

در تحقیقات مختلف گزارش شده بعضی کاربران اینترنت الگوی مصرفی خاصی دارند که باعث شده در زندگی عادی آنان اختلالاتی بوجود آید بطوریکه گزارشهای زیادی در زمینه پیامدهای سوء استفاده از اینترنت در روابط خانوادگی، تحصیلی و شغلی افراد وجود دارد. تعابیر مختلفی برای این نوع مصرف از سوی دانشمندان پیشنهاد شده که رایج ترین آن، اصطلاح"اختلال اعتیاد به اینترنت"(Internet addiction Disorder) است (3) که در DSM-IV-TR در گروه اختلال کنترل تکانه که به گونه ای دیگر مشخص نشده است (NOS = Non Other wise  Specified)، قرار می‌گیرد. (4)

با وجود اینکه فرضیات فراوانی درباره ماهیت اثرت اینترنت بر سلامت روان مردم وجود دارد، اما تحقیقات کمی‌درباره این ارتباط انجام شده است. و به علت ناشناخته بودن آن در محافل علمی، این اثرات معمولا از دید متخصصان پوشیده می ماند. (5)

این تحقیقات تا کنون ارتباط بین اعتیاد به اینترنت با اضطراب اجتماعی، منزوی بودن(Loytsker,Aiello، 1997 )(6) افسردگی (Rodgers,Young، 1998) (2)، (Orazack، 1999 )(7)، رفتار جنسی تکانه‌ای (Cooper و همکاران) (2) و.. . را نشان داده‌اند.

با توجه به رشد سریع اینترنت در ایران و اهمیت سلامت روان در کاربران اینترنت و تحقیقات محدود در این زمینه، بر آن شدیم این پژوهش را با هدف بررسی ارتباط بین اعتیاد به اینترنت و سلامت روان انجام دهیم.

فهرست مطالب:

چکیده

مقدمه

فصل اول – کلیات

انواع اعتیاد به اینترنت

1- هرزه نگاری(Pronography)

2- ارتباطات اینترنتی (Cyber Relationships)

3- گشت زدن در اینترنت(‍Cyber Stalking)

4- قمار بازی

5- فضاهای چندین کاربری (MUDS)

6- اتاقهای گپ

7- خرید اینترنتی

8- جمع آوری اطلاعات

تفاوت جنسیت و نوع کاربری از رایانه و اینترنت

تشخیص

ملاکهای تشخیص گلدبرگ (1996 ) برای اختلال اعتیاد به اینترنت

درمان

1- تمرین متضاد

2- حمایت بیرونی

3- هدف گذاری

4- پرهیز کردن

5- کارتهای یادآور

6- صورت برداری شخصی

7- گروههای حمایت کننده

8- خانواده درمانی

عوارض اعتیاد به اینترنت

مشکلات جسمی

مشکلات خانوادگی

مشکلات تحصیلی

مشکلات شغلی

اینترنت و ویژگیهای شخصیتی

تاثیر اینترنت بر عواطف

تاثیر اینترنت بر شناخت

اینترنت و سلامت روان

فصل دوم –  مروری بر تحقیقات گذشته

فصل سوم –  روش تحقیق و مواد

بیان مساله

اهداف پژوهش

هدف کلی

اهداف عینی (رفتاری)

اهداف فرعی

فرضیه یا سوال تحقیق

تعریف واژگان تحقیق

واژگان کلیدی فارسی

واژگان کلیدی انگلیسی

جامعه پژوهش

معیارهای شمول

معیارهای حذف نمونه

حجم نمونه پژوهش وروش نمونه‌گیری

متغییرهای پژوهش

معرفی ابزارهای پژوهش

1-پرسشنامه اختلال اعتیاد به اینترنت Young

2- پرسشنامه SCL-90-R

GSI

PST

PSDI

3-پرسشنامه جمعیت شناختی

پایایی ابزارهای پژوهش

1-پرسشنامه اختلال اعتیاد به اینترنت Young (IAS)

2- پرسشنامه SCL-90-R

روش انجام پژوهش

فصل چهارم – نتایج تحقیق

فصل پنجم –  بحث،‌نتیجه گیری و پیشنهادات

بحث و نتیجه گیری

محدودیتها و پیشنهادات مطالعه

Abstract

References

ویژگی های جمعیت شناختی

پرسشنامه اعتیاد به اینترنت

تست SCL-90-R

منابع و مأخذ:

1) Internet. 2006 19 Septembe; available form :URL:. http://en. wikipedia. org/wiki/Internet

2) Janet Morahan Martin. Internet Abuse Addiction? Disorder? Symptom? Alternative   Explanations?. Jun 2004; available form: URL:http:// www. ssc sagepub. com/sgi/content/abstract/23 /1/39

3)احمد امیدوار ؛ علی اکبر صارمی ، اعتیاد به اینترنت. چاپ اول.انتشارات تمرین ؛ 1381.

4)Benyamin James Sadock;Virginia Alcott Sadock.Kaplan and Sadock’s Synopsis of Psychiatry.ninth ed.Lippincott Williams and Wilkins;2003 1;793

5) Psychological Health Associates. Virtual Addiction: Sometimes New Technology Can Create New Problems,Oct 1999

6) Kimberly S. Young ,Robert C. Rodgers . Internet Addiction:

Personality Traits Associated with Its Development .1998 April ; available form: URL: http://www.netaddiction. com/ articles/ personality_ correlates. pdf

7) Dr. Kimberly S. Young. Internet Addiction:Symptoms, Evaluation, AndTreatment. 1999; available form: URL:http//www. netaddiction. com/articles/symptoms

8 )Edward Sarafino. Health Psychology.2nd ed. John Willey and Sons Inc; 1992.

9)بهروز میلانی فر؛ بهداشت روانی. چاپ اول. نشر قومس؛1370.صفحه 6-3.

 10)سعید شاملو؛ بهداشت روانی. چاپ دهم. انتشارات رشد؛ 1372. صفحه18 و صفحه 28.

11) Mark Thomas. Disease of Addiction: Internet Addiction . 2003; availbe form:URL: http//phoenix. herts. ac,uk/stdru/Helen/inter. html

12) Prasanna Chebbi, Kai S. Koong, Lai C. Liu. Some Observations On Internet Addiction Disorder Research. 1998; availableform:URL:http// jise. appstate. edu/11/097. pdf

13) William J. Cromie. Computer Addiction Is Coming On-line. Harvard Gazette. 1999  jun .

14) Juhn Suler, Computer and cyberspace addiction , International journal of psychoanalytic studies . 2004  ; 1 ,359-362 .

15)Internet Addiction. 2005 ; available form : URL:http://www. addictionrecov. org/wrkguide_www. htm

16) Kimberly S. Young.  Internet Addiction the emergence of a new clinical disorder.CyberPsychology and Behavior.1996 August; 15 Vol. 1 No. 3. , pages 237-244

17)What is "Normal" Internet Use?.  2006 March12;                                         available form:

URL: http://mentalhealth. about. com/cs/sexaddict/a/normalinet. htm

18) John Grohole . Internet addiction guide . 1999 feb 2 ;available form: URL : http://psychcentral. com/netaddiction

19) Dr. Kimberly Young .Risk Factors for Student Internet Abuse . 2001 dec; available form: URL : http:// www. netaddiction. com/articles/ surfing_not_studying. pdf

20) Storm A. King . Is the Internet Addictive, or Are Addicts Using the Internet?. 1996 Dec; available form : URL : http:// www. concentric. net/~Astorm/iad. html

21) British Psychological Society London Conference . Internet "addiction":  the effects of sex, age, depression and introversion ; December 1998.

22) Peter BrookDr, Samuel Mann,Angela Virtu. AberrantBehaviour.Sep 2001; availbe form: URL :http:// www. in-site. co. nz/misc _links/papers /brook29. pdf

23)  Tori DeAngelis. Is Internet addiction real? Monitor on psychology.2000 april ;Vol 31 No 4 , 32-36

24) Kimberly S Young. Internet addiction: evaluation and treatment. 1999 October; available form:URL:http://www. studentbmj. com/issues/99/10/editorials/351. php

25) Dr. Kimberly, Young Dr. John Suler. Intervention for pathological and deviant behavior within an online Community. 1997  August; available form:URL:http://www. netaddiction. com/articles/interventions. pdf

26) Yang CK, Choe BM, Baity M, Lee JH, Cho JS. SCL-90-R and 16PF profiles of senior high school students with excessive internet use. Can J Psychiatry. 2005 Jun;50(7):407-14.

27) Favaretto G, Morandin I, Gava M, Binotto F. Internet and psychopathology: an analysis of the use of the Web by 1075 students at secondary schoo Epidemiol Psichiatr Soc. 2004 Oct-Dec;13(4):249-54.

28)Ha JH, Yoo HJ, Cho IH, Chin B, Shin D, Kim JH. Psychiatric comorbidity assessed in Korean children and adolescents who screen positive for Internet addiction. J Clin Psychiatry. 2006 May;67(5):821-6

29) Niemz K, Griffiths M, Banyard P. Prevalence of pathological Internet use among university students and correlations with self-esteem, theGeneralHealt Questionnaire (GHQ), and  disinhibition. Cyberpsychol Behav. 2005 Dec;8(6):562-70

30) Kim JS, Chun BC. Association of Internet addiction with health promotion lifestyle profile and perceived health status in adolescents. J Prev Med Pub Health. 2005 Feb;38(1):53-60.

31) Ryu EJ, Choi KS, Seo JS, Nam BW. The relationships of Internet addiction, depression, and suicidal ideation in adolescents. Taehan Kanho Hakhoe Chi. 2004 Feb;34(1):102-10.

32)عباس بازرگان؛ الهه حجازی؛ زهره سرمد،روش های تحقیق در علوم رفتاری. چاپ اول. انتشارات آگاه؛1376.صفحه 48.

33)علی اکبر صارمی،راهنمای چک لیست   SCL-90-R. مرکز خدمات مشاوره و روانشناختی سازمان آموزش و پرورش خراسان رضوی. 1382.

پایان نامه ی بررسی علل رقابت‌های مثبت و منفی و تأثیر آن بر امنیت ملی کشور ایران. doc

نوع فایل: word

قابل ویرایش 170 صفحه

جهت دریافت درجه ی کارشناسی در رشته ی روان شناسی

طرح مسئله:

از آنجائیکه اعتقاد به ضرورت وجود رقابت به عنوان یک اصل مسلم در فراشدهای سیاسی، آنرا از شاخص‌های نظام مردم‌سالار دینی قرار می‌دهد که در شرایط مطلوب از کار ویژه‌ی مختلفی از جمله ثبات سیاسی، پویایی و نشاط سیاسی و اجتماعی، تقویت وفاق اجتماعی برخوردار خواهد بود. اما در عین حال قائل شدن به این نکته که صرف وجود تکثر در آرا و رقابت‌های سیاسی ـ اجتماعی ارزش‌های پیش‌گفته محقق نخواهد شد.

رقابت‌های سیاسی زمانی می‌تواند ارزشمند تلقی شود که به پراکندگی و تفرق سیاسی منجر نگردد، از این رو وجود رقابت در جامعه به تنهایی نمی‌تواند راه حل اساسی تلقی شود. رقابت خود نیازمند بسترها و شرایطی از جمله فرهنگ سیاسی، وجود روحیه انتقادپذیری دگرپذیری و پای‌بندی به مقررات، وجود نهادهای مدنی و عدالت اجتماعی است که به همگرایی و وفاق ملی منجر گردد.

از این رو برای اینکه رقابت‌های سیاسی بتواند در درون نظام سیاسی کشور بصورت منطقی و سالم جریان یابد ضرروی است اقدامات زیر صورت پذیرد:

الف) کشور ایران از آنجا که از حکومت دینی برخوردار است، در سطح مدیریت راهبردی با سه دسته از منفعت‌های عمده مواجه است:

1ـ منفعت‌های عام و ملی.

2ـ مصلحت‌های شرعی و دینی.

3ـ منفعت‌ها، مصلحت‌ها و علاقه‌های فردی، شخصی، خانوادگی‌ و گروهی.

بدیهی است هر سه دسته از منفعت‌های یاد شده جزو ماهیت تصمیم‌گیری و مدیریت راهبردی کشور محسوب می‌شوند که بی‌توجهی به هر یک از این سه بُعد می‌تواند موجب نارضایتی شده، به بروز خشونت بینجامد. مدیریت راهبردی کشور بایستی در سیاستگذاری‌ها و تصمیم‌گیری‌های کلان کشور با ایجاد آمیزه‌ای کارآمد از سه مؤلفه منافع ملی، مصالح شرعی و  علایق و منافع فرد فردِ جامعه، باز شناسی چهارگانه زیر انجام دهد:

1ـ بازشناسی دینی و تبیین مصالح شرعی و دینی و التزام به آنها.

2ـ بازشناسی ملی و تبیین منافع عام و ملی و تعقیب آنها.

3ـ بازشناسی سیاسی در سطوح فردی و گروهی، دریافت مقتضیات انسان، به رسمیت شناختن حقوق شهروندی و فراهم آوردن بستر و زمینه‌های تحقق آنها.

4ـ بازشناسی حوزه‌های رقابت و تبیین مرزها و نمادین سیاسی کشور و طراحی ساز و کارهای اجرایی برای رعایت و التزام به آنها.

ب) همانگونه که گفته شد یکی از مشکلات اساسی در فرایند رقابت‌های سیاسی، جامعه‌ناپذیری سیاسی و در نتیجه نداشتن فرهنگ رقابت است.

یکی از راههای اساسی رفع این معضل، تحول در نظام آموزشی کشور است به گونه‌ای که بتوان در تحقق فرآیند جامعه‌پذیری سیاسی که رقابت پذیری سالم، تحمل‌پذیری غیر و رقیب، حقوق شهروندی پرهیز از مطلق‌انگاری خود، برخی از شاخص‌های آنست گام برداشت؛ همچنین در این فرایند باید رعایت قاعده بازی سیاسی، قانون‌های موضوعه، میثاق‌های ملی و هم‌زیستی مسالمت آمیز در صدد برنامه‌های آموزشی قرار گیرد. رسانه‌های جمعی، مطبوعات، خانواده و دین از جمله مجاری عمده و اساسی فرهنگ‌پذیری سیاسی بشمار می‌آید که بایستی در برنامه‌ریزی بصورت جدی مدنظر قرار گیرد.

ج) گسترش فرهنگ مشارکتی:

یکی دیگر از راه‌کارهایی که تحلیل‌گران برای رهایی از بن‌بست خشونت‌های رقابتی پیشنهاد می‌کنند آغاز تمرین رقابت در حوزه‌های کوچک‌تر و تعمیم آن در سطح اجتماعی ملی است. این گروه معتقدند قبل از آن که حقوق سیاسی افراد جامعه به رسمیت شناخته شود و حتی پیش از آن که توده مردم بتوانند فعالیت‌ سیاسی بکنند ضروری است اعضای جناح‌ها به فعالیت بازی سیاسی روی آورند و حقوق سیاسی اعضای جناح‌های سیاسی را به رسمیت بشناسند. لازم است افراد در جامعه نخست فعالیت‌های سیاسی خود را در یک حوزه کوچک‌تر به آزمون گذاشته تا پس از آن که به شکل عرف و عادت درآمد و به تجربه در سطح رفتار فردی کشیده شد بتدریج و گام بگام به حوزه‌های بزرگتر جامعه انتقال داده شود تا از این طریق فرهنگ مشارکتی در جامعه رواج یافته و شهروندان بدان خو گیرند.

این شیوه ضمن آنکه قاعده‌های بازی سیاسی را به افراد واکنش‌گران می‌شناساند، روحیه تعامل و هم‌زیستی با رقبا را در آنها تقویت و جمع‌گرایی را در جامعه افزایش می‌دهد. تشکیل گروه‌های دوستی، تشکل‌های عام المنفعه خیریه‌ای و اتحادیه‌های صنفی از جمله گروه‌های کوچکی هستند که می‌توانند تمرین مشارکت و رقابت از طریق آنها آغاز شود.

د) یکی دیگر از راهبردهایی که برای خروج از بحران‌های سیاسی ناشی از رقابت‌های سیاسی پیشنهاد میشود تدوین چارچوب مناسب برای تحقق فراشدهای رقابتی است این چارچوب باید بگونه‌ای باشد که:

اولا: خطوط قرمز و مرزهای نمادین اجتماع ملی به گونه‌ای شفاف تعریف و تعیین شده باشند تا حزب‌ها به سادگی بتوانند این خطوط را تشخیص داده و از آنها پیروی نمایند.

ثانیاً: قاعده‌ها و چارچوب یاد شده از فراخی لازم برخوردار باشند، به نحوی که افراد و گروه‌ها به سادگی خودی و غیرخودی تلقی نشوند.

ثالثاً: در تنظیم قاعده‌ها و چارچوب یاد شده شرایط زمانی، مکانی، قومی، فرهنگی و دینی لحاظ گردد، به نحوی که تمامی گروههای قومی، سیاسی و دینی که کلیت و اصل نظام و بنیادهای سیاسی ـ دینی آن را پذیرفته‌اند بتوانند در آن فعالیت و رقابت کنند.

رابعاً: این خطوط قرمز و مرزهای نمادین نباید به گونه‌ای متعدد و متراکم ترسیم شوند که با گسترش دامنة این خطوط، محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های زیادی برای گروهها، افراد و نخبگان ایجاد شود زیرا در  حالت تراکم و تکثر خطوط قرمز و ممنوعه، حیطه فعالیت افراد و گروهها تنگ و محدود شده و آنها در جریان فعالیت‌ها به سادگی با این خطوط برخورد و آنرا نقض خواهند کرد. بنابراین در طراحی مرزهای نمادین و  خطوط ممنوعه در نظام سیاسی بر دو اصل باید تاکید کرد.

1ـ محدود بودن این خطوط

2ـ تکیه بر برائت افراد و گروه‌های سیاسی

خامساً: ساز و کارهای تضمینی طراحی شود به گونه‌ای که سرپیچی و رعایت نکردن افراد و گروه‌های سیاسی از خطوط قرمز با هزینه‌های سنگین همراه باشد.

هـ) گفتمان رقابت در ایران باید به گونه‌ای در برنامه‌های کلان کشور، طراحی و تنظیم گردد که رقابت‌های سیاسی از مرحله «محدودسازی» آغاز و پس از طی کردن مرحله «تثبیت» به مرحله «تکثر» ختم گردد. در مرحله محدودسازی؛ هدف، جلوگیری از بروز و ظهور حزب‌ها و گروه‌هایی است که با کلیت نظام و بنیادهای دینی آن مخالف بوده، درصددند فضای رقابتی جامعه را آلوده، با فرصت طلبی، قدرت سیاسی را  تصاحب کنند. در مرحله دوم؛ هدف، فراهم‌سازی شرایطی است که حزب‌ها و گروه‌های سیاسی و انقلابی و مورد تأیید، امکان حضور یافته و با ایجاد آگاهی سیاسی در اعضا و توده‌ها و نخبگان سیاسی بتوانند به تدریج وارد عرصه فعالیت‌های سیاسی و رقابت‌های صحیح گردند.

و در مرحله تکثر؛ به رقابت به عنوان عامل تثبیت سیاسی و افزایش وفاق، نگریسته شود. در این مرحله بایستی شرایط مناسب برای گسترش فعالیت‌های حزبی و رقابتهای سیاسی فراهم گردد. حزب‌ها و گروههای موجود مورد حمایت قرار گیرند و امکانات برای تأسیس نهادهای جدید و تازه فراهم شود. بدیهی است هدف از مرحله بسط و گسترش؛ رقابت‌های سیاسی سالم است.

فهرست مطالب:

بخش اول : بررسی‌های اجمالی و کلیات نظری

فصل اول : طرح مسئله

پیشینة تحقیق

هدف پژوهش

سؤال اصلی

سؤالات فرعی

متغیرهای دخیل

فرضیه اصلی

فرضیه‌های فرعی

چارچوب تحقیق

روش آزمون فرضیه

اهمیت اثبات فرضیه

سازماندهی پژوهش

فصل دوم : مبانی نظری مفهوم رقابت و معانی لغوی

مفهوم رقابت

الف: رقابت سیاسی

۱ـ رقابت سیاسی از لحاظ لغوی

۲ـ رقابت سیاسی از لحاظ اصطلاحی

فصل سوم : ماهیت و چیستی رقابت سیاسی و مرزهای آن

ماهیت رقابت سیاسی

چیستی رقابت سیاسی

الف: تکثر سیاسی

۲ـ تکثر سیاسی متوازن

ب: آزادی

۱ـ آزادی فراقانونی

۲ـ پیشگیری از «استبداد اکثریت»

۳ـ حاکمیت مقتدر

۴ـ نهادمندی

۲ـ قانونمندی، اعتماد و امنیت در حوزه رقابت

۵ـ فرهنگ مشارکتی

نقش عوامل فرهنگی در گسترش مشارکت سیاسی و اجتماعی

مرزهای وفاق و رقابت سیاسی

فصل چهارم : آسیب‌شناسی رقابت‌های سیاسی

استدلال منتقدان

۱ـ ضعف روحیه دگرپذیری

۲ـ تکثرگرایی مانع اقتدار نظام میشود

۳ـ ناپای‌بندی حزب‌ها و گروه‌ها به رعایت قوانین و مقررات و قاعده بازی سیاسی

۴ـ نبود نهادهای مدنی

۵ـ نبود جامعه‌پذیری سیاسی

ضعف جامعه‌پذیری سیاسی در میان مردم

ضعف جامعه‌پذیری سیاسی در بین نخبگان

ضعف جامعه‌پذیری سیاسی در نهاد دولت

فصل پنجم : الگوهای مختلف در رقابت سیاسی

الگوهای مختلف رقابت سیاسی

۱ـ الگوی تکثرگرا

۲ـ الگوی یکسان انگار

۳ـ الگوی تثبیت‌گرا

نهادهای رقابت سیاسی

رقابت سیاسی و مشارکت سیاسی

مشارکت، رقابت و توسعه سیاسی

۱) تمرکز منابع قدرت

۲- چند پارگی جامعه

۳- ایدئولوژی و فرهنگ سیاسی گروه حاکمه

عوامل تعیین کننده مشارکت سیاسی

مشروعیت، مقبولیت و مشارکت سیاسی

مشروعیت سیاسی

فصل ششم : رقابت‌های سیاسی و شاخص‌های آن

رقابت‌ سیاسی و شاخص‌های آن

شاخصهای وفاق در جمهوری اسلامی

فصل هفتم : جنبش‌های ساختاری و چالش‌های مربوط به آن

جنبش‌های ساختاری و چالش‌های مربوط به باز تقسیم قدرت در ایران

چالش مطبوعات در روند رقابت‌های درون ساختاری

تجربه حزب در ایران

۱ـ زمینه‌های تاریخی

انواع حزب در ایران

انتخابات چیست؟

تاریخچه انتخابات

قبل از پیروزی انقلاب (اولین مجلس موقتی)

شرایط کاندیدها و رای دهندگان در اولین نظامنامه انتخاباتی

دومین انتخابات

پس از پیروزی انقلاب (اولین انتخابات)

انتخابات عمومی و سراسری

انتخابات مجلس خبرگان

انتخابات ریاست جمهوری

انتخابات مجلس شورای اسلامی

انتخابات شوراهای اسلامی کشور

همه‌پرسی

اهمیت انتخابات و ضرورت‌های آن

دیدگاه‌ها و آرمان‌ها در ارتباط با انتخابات

رقابت سیاسی در زمان جنگ:‌ از مجلس دوم تا مجلس سوم‌

رقابت سیاسی در دورة پس از جنگ

الف ـ از مجلس سوم تا مجلس چهارم

ب ـ از مجلس چهارم تا آغاز دورة ریاست جمهوری خاتمی

از تشکیل دولت خاتمی تا شکل‌گیری مجلس ششم شورای اسلامی

انتخابات ریاست جمهوری و تصاعد رقابت‌های درون ساختاری

بخش دوم: دیدگاه‌های صاحب‌نظران سیاسی

فصل اول : دیدگاه دال و رقابت سیاسی

دیدگاه هانتینگتون و رقابت سیاسی

دیدگاه لوسین پای و رقابت سیاسی

فصل دوم : قواعد رقابت سیاسی پس از تصویب قانون اساسی جمهوری اسلامی

۱ـ اصول کلی قواعد رقابت سیاسی

اسلام و رقابت سیاسی

الف: دیدگاه مخالف:

چند دیدگاه دربارة استدلال مذکور

ب: دیدگاه موافق

۱ـ شورا و رقابت سیاسی

بخش سوم : امنیت ملی

فصل اول : مفهوم، فرآیند، برآیند امنیت ملی

مفهوم امنیت ملی

فرآیند امنیت ملی

امنیت ملی برآیند اقتدار ملی

چهار نکته در امنیت ملی

ظرفیت بهره‌برداری

ظرفیت استراتژیک

فصل دوم : اصول بنیادین نظام سیاسی جمهوری اسلامی ایران

سیاست‌های امنیتی جمهوری اسلامی ایران

تأثیر رقابت‌های سیاسی بر امنیت ملی

۱ـ چیستی منفعت ملی

۲ـ لوازم منافع ملی

اصل اول ـ رقابتهای سیاسی نباید وفاق ملی را مخدوش نماید

اصل دوم: رقابت‌های سیاسی نباید استقلال کشور را مخدوش سازد

اصل سوم ـ رقابت‌های سیاسی نباید به التزام به قانون اساسی لطمه وارد آورد

فرهنگ سیاسی و تأثیر آن بر امنیت ملی

تأثیر مشارکت سیاسی بر امنیت ملی

فصل سوم : آسیب‌شناسی ساختاری و امنیتی کردن رقابت

آسیب‌شناسی ساختاری (نبود مدیریت امنیت ملی در ایران)

امنیتی کردن رقابت سیاسی

فصل چهارم : دیدگاههای گروهها و احزاب مختلف در یک نگاه

فصل پنجم : نتیجه‌گیری

منابع

منابع و مأخذ:

1ـ ایران. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، رویارویی اندیشه‌ها (مجموعه مقالات، ج1(تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی،1379).

2ـ ایوبی، حجت اله، «پیدایی و پایایی احزاب سیاسی در غرب»؛ تهران:انتشارات سروش،  1379.

3ـ ــــــــــــــــــ، «اکثریت چگونه حکومت می‌کند؟»؛تهران: انتشارات سروش، 1379.

4ـ ابوترابیان، حسن؛ «محمدرضا پهلوی پاسخ به تاریخ»؛ تهران: ناشر، مترجم، 1371.

5ـ افتخاری، اصغر؛ «مراحل بنیادین اندیشه در مطالعات امنیت ملی»؛ تهران:انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی؛ 1381.

6ـ افتخاری، اصغر؛ با مقدمه دکتر تاجیک؛ «درآمدی برخطوط قرمز در رقابت‌های سیاسی»، [تهران]: چاپ گلبان، 1381).

7ـ اینترنت؛ «سایت وزارت کشور، بخش انتخابات، www.moi.ir.»

8ـ ادوارد، ای. چونگ این مون؛ «امنیت ملی در جهان سوم»، چاپ اول، تهران: ناشر پژوهشکده مطالعات راهبردی، 1379.

9- «امنیت ملی و نقش نیروی انتظامی، مقالات»، انتشارات نیروی انتظامی.

10ـ آقاپور، خلیل؛ «نقش فرهنگ سیاسی مشارکتی بر امنیت ملی»، پایان نامه کارشناسی ارشد، علوم سیاسی، تهران: دانشکده علوم انسانی تربیت معلم، 1383.

11ـ آرمین، محسن و حجت رزاقی؛ «بیم‌ها و امیدها»، چاپ اول، تهران: همشهری،1377.

12ـ بشیریه، حسین؛ «دیباچه‌ای بر جامعه شناسی ایران دوره جمهوری اسلامی ایران»، تهران : موسسه نگاه معاصر، تهران 1381.

13ـ بهار، ملک‌الشعرا؛ «تاریخ مختصر احزاب سیاسی در ایران»، چاپ چهارم، ج1، تهران: انتشارات امیرکبیر،1371.

14ـ تاجیک، محمدرضا و دیگران؛ «مجموعه مقالات رقابت‌ها و چالش‌های سیاسی در ایران امروز»، چاپ اول، ج2، تهران:  انتشارات گرافیک گستر، چا1381.

15ـ «تحزب و امنیت ملی در جمهوری اسلامی» (بولتن)، (پژوهشکده مطالعات راهبردی سال 1378).

16ـ تاجیک، محمدرضا؛ «مجموعه مقالات همایش رقابت‌های سیاسی و امنیت ملی»، (تهران، فرهنگ گفتمان 1381).

17ـ «تحزب و توسعه سیاسی» کتاب دوم تحزب در ایران، دفتر مطالعات وزارت کشور، ناشر همشهری، 1378.

18ـ جاسمی،  محمد و بهرام جاسمی؛ «فرهنگ علوم سیاسی»، انتشارات گوتنبرگ، 1358.

19ـ جعفری، محمدتقی؛ «اصول حکمت سیاسی»، تهران، ناشر، بنیاد نهج البلاغه، 1373.

20ـ «جایگاه و ضرورت امنیت»، مقالات؛انتشارات روابط عمومی سپاه.

21ـ چاکرالحسینی، حبیب اله؛ «بررسی نقش مشارکت سیاسی در امنیت ملی ایران»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد علوم سیاسی،(تهران:دانشکده علوم سیاسی دانشگاه تهران، 1381.

22ـ خواجه سروی، غلامرضا؛ «رقابت سیاسی و ثبات سیاسی در جمهوری اسلامی ایران»، چاپ اول، تهران: انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی،1382.

23ـ خواجه سروی، غلام‌رضا؛ «خبرگزاری فارس، چارچوبی برای تحلیل رقابت و ثبات سیاسی با نگاهی به تجربه جمهوری اسلامی ایران در تاریخ»،(4 شهریور 1383)، آدرس e-mail: [e-mail]).

24ـ دهخدا، علی اکبر؛ «لغت‌نامه»، چاپ دوم، ج8،تهران: ‌انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، 1377.

25ـ دارابی، علی؛ «کارگزاران سازندگی از فراز تا فرود»، تهران، سیاست، 1380.

26ـ ــــــــــــــ؛ «سیاستمداران اهل فیضیه، بررسی، نقد، پیشینه و عملکرد جامعة روحانیت مبارز تهران»، تهران، سیاست، 1379.

27ـ ــــــــــــــ؛ «رویاروئی اندیشه‌ها، مجموعه مقالات منتشر شده»، (جلد اول، تهران: انتشارات سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی،1379.

28ـ رنجبر، مقصود؛ «گفتمانهای امنیت ملی در جمهوری اسلامی»، فصلنامه علوم سیاسی؛ ش9،1379.

29ـ روزنامه ایران؛ ش، 285، سال 1374.

30ـ روزنامه ابرار؛ ش 2195، سال 1375.

31ـ روزنامه همشهری، هفتم اردیبهشت 1377

32ـ زیبا کلام، صادق؛ «توسعه سیاسی و امنیت داخلی جمهوری اسلامی»، (تهران : پژوهشکده مطالعات راهبردی، 1379).

33ـ سجادی، سید عبدالقیوم؛ «مبانی تحزب در اندیشه‌های سیاسی اسلام»، (چاپ اول، قم: ناشر موسسه بوستان کتاب قم،1382).

34ـ سلامتی، محمد؛ هفته نامه عصر ما، ش1، 1373.

35- شادلو، مهندس عباس؛ «اطلاعاتی دربارة احزاب و جناحهای سیاسی ایران امروز»، (تهران : نشر گستر 1379).

36ـ شهبازی، محبوب؛ «تقدیر مردم‌سالاری ایران»، چاپ اول، تهران: (چاپخانه لیلا، 1380).

37ـ ــــــــــــــ؛ «صحیفه نور»، چاپ دوم ، (تهران: 1378).

38ـ عبدی، عباس؛ «مهمترین مسائل امنیت ملی جمهوری اسلامی»، (‌تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی 1379).

39ـ علیخانی، ‌علی اکبر؛ «مشارکت سیاسی، جمعی از اساتید و محققین»، (تهران: نشر سفید،  1377).

40ـ علیزاده، حسن؛ «فرهنگ خاص علوم سیاسی»، چاپ دوم، (تهران: انتشارات روزنه، 1381).

41ـ عمید زنجانی، عباسعلی؛ «مبانی اندیشه سیاسی اسلام»، (تهران: موسسه فرهنگی اندیشه ، سال 1375).

42- فصل نامه تخصصی علوم سیاسی؛ ش اول، زمستان1382.

43ـ فصل‌نامه علوم سیاسی؛ ش 9، 1379.

44- کریمی، سعید؛ «رسانه‌ها و راههای تقویت مشارکت مردم در صحنه‌های سیای و اجتماعی» چاپ اول، قم: مؤسسه بوستان کتاب، قم-1382.

45- لوسین پای و دیگران؛، «بحرانها و توالی در توسعه سیاسی»؛ ترجمه غلامرضا خواجه سروی، چاپ اول، تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی،1380.

46ـ لی‌نور، جی‌مارتین؛ «چهرة جدید امنیت در خاورمیانه؛ مترجم، قدیر نصیری،(تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی، 1383).

47ـ واینر، مایرون و هانتینگتون، ساموئل؛ درک توسعه سیاسی؛ مترجم پژوهشکده مطالعات راهبردی ، (تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی،1379).

48ـ ماندل، رابرت؛ «چهره متغیر امنیت ملی»؛ ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبردی، (تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی، 1377).

49ـ مجموعه‌ای از نویسندگان سیاسی؛ «رقابت‌ها و چالش‌های سیاسی در ایران امروز، (مجموعه مقالات)»، چاپ دوم. [تهران]: انتشارات فرهنگ گفتمان، 1381.

50ـ «مقالات پیرامون امنیت ملی نیروی انتظامی»، (انتشارات نیروی انتظامی).

51- نقیب زاده، دکتر احمد؛ «حزب سیاسی و عملکرد آن در جوامع امروز»، چاپ اول( تهران: نشر دادگستر، 1378.

52ـ هانتینگتون، ساموئل؛ «سامان سیاسی در جوامع دستخوش تحول»؛ ترجمه محسن ثلاثی، چاپ دوم، تهران: انتشارات علم 1375).

منابع انگلیسی:

Bill, James, Springborry Robert; “Polittics in the Middle East” Erd eds NewYork: Harper Collins Publisher’s.,
Herring, G.E; “Group Represe Natation Before Congress”, (NewYork: 1929)
Johnson, Chalmers; “Revolutionary Chalmers, Revolutionary Change”. Bostons Little, Brown and Company. 1982.
Olsnon, Morlcur; “Dictatorship; “Democracy and DEVEB Pmment, American Political Science Recview” Vol 89. No3, Septamber, 1993.
Wootton.G; “Interest Groups”, (New Jersey :Prentichal, 1970)