مقاله در مورد نظریه تناسخ

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*

فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

تعداد صفحه:63

 فهرست مطالب

پیشینه

قرآن و حدیث

در کلام

احادیث و روایات شیعی

قاضی عبدالجبار معتزلی

در عرفان

در فلسفه

سهروردی

قطب الدین شیرازی

ملاصدرا

منابع

مقدمه

وازایش یا تناسخ یا باززایی یعنی زاییده شدن دوباره پس از مرگ، از اعتقادات ادیانی مانند بوداگرایی، هندوگرایی، برهمایی، جینیسم، سیکیسم و نیز آیین یارسان (مذهبی اسلامی) است. همچنین برخی شیعیان معروف به غُلات نیز به آن اعتقاد دارند[۱] و آن را با رجعت یکی می دانند .

تناسخ ، اصطلاحی در کلام و فلسفه و عرفان به معنای انتقال روح از جسمی به جسم دیگر. در لغت از ریشة نَسَخَ به معنای برداشتن چیزی و گذاشتن چیزی دیگر به جای آن یا تغییر دادن چیزی به چیز دیگر است ، مثل «نَسَخت الشمسُ الظلَّ» (خورشید جای سایه را گرفت ). از همین ریشه ، «تناسخ ازمنه » را به معنای پی در پی گذشتن زمانها آورده اند (فَراهیدی ؛ راغب اصفهانی ؛ ابن فِارس ؛ مرتضی زَبیدی ، ذیل «نسخ »). تناسخ ورثه در فقه ــ که گاه با لفظ مناسخه به آن اشاره می شود ــ نیز عبارت است از مردن وراث یکی پس از دیگری بی آنکه میراث تقسیم شود (ابن قُدامه مقدسی ، ج 7، ص 41؛ خطیب شِرْبینی ، ج 3، ص 36؛ شهیدثانی ، ج 8، ص 252ـ253؛ زُحَیلی ، ج 8، ص 433). معنای اصطلاحی مشهور تناسخ با همین معانی و دلالتهای لغوی ارتباط دارد. برای اشاره به این معنا تعبیرات دیگری چون عود، نقل ، رجعت روح ، انتقال و تقمّص نیز به کار رفته است .

تناسخ

انتقال روح به صورتهای مختلفی قابل فرض است که آنها را با چهار کلمة نسخ و مسخ و رسخ و فسخ بیان می کنند. مسخ در لغت به معنای تغییر شکل ظاهری بویژه به شکلی زشت تر از صورت قبلی است ، رسخ به معنای ثابت شدن در موضع و فسخ به معنای نقض و فساد شی ء است (فراهیدی ؛ جوهری ؛ ابن منظور؛ مرتضی زبیدی ، ذیل «مسخ »، «رسخ »، «فسخ »). تعریفی متداول از نسخ و مسخ و رسخ و فسخ بترتیب عبارت است از انتقال روح انسان به جسم انسان دیگر، انتقال روح انسان به جسم حیوان ، انتقال روح انسان به جسم گیاه ، انتقال روح انسان به جسم جماد (عضدالدین ایجی ، ص 374؛ تهانوی ، ذیل مادّه ؛ برای تعاریف دیگر رجوع کنید به ابن حزم ، الفصل ، ج 1، ص 165؛ نسفی ، 1359 ش ، ص 187؛ علامه حلّی ، 1379 ش ، ص 399؛ سبزواری ، ج 5، ص 195). ارتباط دو واژة رسخ و فسخ با معانی اصطلاحی آنها ساختگی به نظر می رسد، چنانکه تعریف آنها در منابع مختلف یکسان نیست (برای نمونه رجوع کنید به ابوالمعالی ، ص 36؛ تبصرة العوام ، ص 87؛ عضدالدین ایجی ؛ تهانوی ، همانجاها). هرچند بعضی کوشیده اند معنای اصطلاحی آنها را با معنای لغویشان ربط دهند (برای نمونه رجوع کنید به ابوریحان بیرونی ، ص 49؛ لاهیجی ، ص 657).

بعضی ، از تناسخ صعودی در کنار تناسخ نزولی که چهار نوع مذکور را شامل می شود سخن گفته اند. تناسخ صعودی به معنای فرا رفتن از جسم انسانی مثلاً تبدیل شدن به فرشته یا جرم آسمانی است . علاوه بر این می تواند به معنای سیرروح از مراتب مادون ، مثل مرتبة جماد، به مراتب بالاتر باشد (شهرستانی ، نهایة الاقدام ، ص 378؛ احمد طَبْرِسی ، ج 2، ص 344؛ نسفی ، 1359 ش ، ص 188؛ عضدالدین ایجی ، همانجا؛ صدرالدین شیرازی ، 1380 ش ، ص 438). در حوزه های گوناگون ، مانند کلام و فلسفه و عرفان ، تناسخ معانی بسیار مختلفی یافته و حتی در یک حوزة واحد نزد متفکران مختلف معانی اصطلاحی دیگری پیدا کرده است ( رجوع کنید به ادامة مقاله ).تنها وجه اشتراک میان معتقدان به تناسخ ، عقیده به انتقال روح از جسمی به جسم دیگر است ، اما در مورد علت و نوع و سرانجامِ تناسخ عقیدة واحدی مشاهده نمی شود. بعضی فقط به انتقال روح انسان به جسم انسان دیگر معتقدند، بعضی انتقال روح انسان به بدن حیوانات را هم جایز می دانند، و بعضی انتقال به گیاه و جماد را هم می پذیرند ( رجوع کنید به ابن حزم ، الفصل ، ج 1، ص 166؛ فخررازی ، 1407، ج 7، ص 201؛ همو، 1341ـ 1342 ش ، ج 1، ص 323؛ نسفی ، 1359 ش ، ص 189ـ190؛ علامه حلّی ، 1379 ش ، همانجا؛ > دایرة المعارف دین < ، ذیل "transmigration" ).

در بارة جهت سیر روح نیز عقاید متفاوت است ؛ بعضی فقط به سیرصعودی روح قائل اند و بعضی سیر نزولی را هم قبول دارند. در بارة «تناسخیه » گفته اند که به عقیدة اینان روح همواره از بدنی به بدن دیگر می رود و این سیر هرگز به پایان نمی رسد، بنابراین بهشت و دوزخ در همین دنیاست ، بهشت صورتهای نیکو و لذات دنیوی است و دوزخ صورتهای زشت مثل تن بیمار یا ناقص یا بدن حیوانات پست و رنجهای دنیوی ( رجوع کنید به مَلَطی ، ص 27، 29؛ بغدادی ، اصول الدین ، ص 235؛ هفتادوسه ملت ، ص 30ـ31؛ مهدی لدین اللّه ، ص 73ـ74). نامتناهی بودن سیر تناسخ ، افراطیترین عقیده ای است که به تناسخیه نسبت داده اند، اما در حقیقت بسیاری از معتقدان به تناسخ ، بنا به تبیین خود از علت تناسخ ، این سیر را متناهی دانسته اند ( رجوع کنید به میرک بخاری ،

ص 374). در این میان دو نوع عقیده در بارة موجبات وقوع تناسخ می توان تشخیص داد: یکی اینکه تناسخ کیفر بدکاران است و روح با عذاب دیدن در بدنهای پست ، تطهیر می شود، نوع دوم که می تواند تعبیر پیچیده تری از نوع اول باشد مبتنی بر فرض روح مجرد و عمدتاً نفی مدخلیت جسم انسان در هویت اوست ( رجوع کنید به ملطی ، ص 27؛ کرمانی ، 1977، ص 84؛ علم الهدی ، 1405ـ 1410، ج 4، ص 30). طبق این عقیده که صورتها و تجلیات مختلفی دارد، روح یا نفس اگر پس از مرگ به تجرد کامل و قطع پیوند با جهان مادّی نرسیده باشد، ناگزیر در اجساد می ماند تا این تجرد حاصل شود. همین نوع دوم است که نزد فیلسوفانِ معتقد به تناسخ دیده می شود. مطابق با تناهی یا عدم تناهیِ سیرِ تناسخ ، معتقدان به دو دسته می شوند، دسته ای فقط وجود جهان مادّی را تأیید می کنند و دستة دیگر به معاد مطابق تعالیم ادیان نیز معتقدند ( رجوع کنید به بغدادی ، الملل والنحل ، ص 116؛ مهدی لدین اللّه ، ص 74). به کسانی که تناسخ را همیشگی دانسته اند، این نسبت را داده اند که تجرد روح در میان ایشان پذیرفته نیست و روح را جرمانی و منطبع در جسم می دانند، اما نزد ایشان نیز ممکن است بعضی روح را از سنخ جسمانیات ندانند ( رجوع کنید به شهرزوری ، ص 519؛ صدرالدین شیرازی ، 1337 ش ، سفر چهارم ، ج 2، ص 7). همچنین به رغم آنکه بعضی (مثلاً رجوع کنید به ابوالمعالی ، همانجا؛ ابن میثم ، ص 153؛ علامه حلّی ، 1337 ش ، ص 244؛ تفتازانی ، ج 5، ص 90) اعتقاد به تناسخ را مرتبط با اعتقاد به قِدمِ عالم و نفوس فرض کرده اند، چنین ارتباطی ضروری نیست و معتقدان به تناسخ می توانند معتقد به حدوث هم باشند ( رجوع کنید به فخررازی ، 1407، همانجا).

پایان نامه آماده: مبانی و مستندات قرآنی و روائی نظام فلسفی سهروردی (شیخ اشراق) - 155 صفحه فایل ورد و قابل ویرایش

پایان نامه آماده کارشناسی ارشد رشته فلسفه و کلام اسلامی: مبانی و مستندات قرآنی و روائی نظام فلسفی سهروردی (شیخ اشراق)

 155 صفحه فایل ورد و قابل ویرایش

بهترین سایت خرید فایل آماده

ضرورت تحقیق: حکمت اشراق یکی از مکتب های مهم و اساسی در فلسفه اسلامی است. از آن جا که قرآن و سنت در زمره پایه هاو شالوده های شکل گیری این مکتب فلسفی به حساب می آید و انعکاس کلام الهی و احادیث نبوی در آثار و تالیفات سهروردی مطلبی است که نمی توان آن را نادیده گرفت و از طرفی تا آنجا که سراغ دارم در این زمینه کمتر کسی تحقیق جامعی انجام داده وبه این بعد از ابعاد ومبانی شیخ اشراق به طور تخصصی پرداخته یا تحقیق نموده است.  بنابراین لازم دانستم موضوع رساله را به این عنوان اختصاص دهم.

1-4- هدف تحقیق: سهروردی جهت تائید دست آوردهای فلسفی و عرفانی خود که عمدتاً بر مبنای تلفیق میان کشف (ذوق) و استدلال (بحث) بنا شده است از منابع متون اسلامی از جمله قرآن و روایات استفاده کرده است و هدف اصلی او از تمسک به آیات و روایات این بوده که نشان دهد عقل و نقل هدف یگانه ای دارند و با یکدیگر سازگارند و آنچه در حکمت و عرفان ازطریق تعقل و سلوک باطنی در می یابیم مورد تائید قرآن و حدیث  است. بدیهی است که نتایج این تحقیق می تواند مورد استفاده ی تمام  مراکز یا موسسات علمی-پژوهشی که تحقیق و پژوهش درباره یاحوال وآثار سهروردی رادر زمره ی فعالیت های خود به شمار می آورند قرار گیرد.

1- 5 -  این تحقیق نظری می باشد و از طریق مطالعه پژوهش در آثار و تالیفات شهاب الدین سهروردی و سایر مؤلفینی که در ارتباط با مکتب اشراق به تحقیق و اظهارنظر پرداخته اند تهیه و تدوین گردیده است. روش تجزیه و تحلیل اطلاعات به صورت کیفی می باشد و سعی برآن است که اطلاعات جمع آوری شده به صورت توصیفی تجزیه و تحلیل گردد.

چکیده :

این تحقیق با روش کتابخانه ای از طریق مطالعه و پژوهش در آثار و تالیفات شهاب الدین سهروردی تهیه و تدوین شده است. محور اساسی تحقیق مستندات قرآنی شیخ اشراق در مباحث فلسفی و عرفانی خود می باشد. به عبارت دیگر محقق سعی دارد بیان کند که سهروردی بیشتردر کدام بحث های فلسفی و عرفانی ازآیات و روایات استفاده کرده است و همچنین چگونگی استنادبه آیات قرآنی را در نظام فلسفی این حکیم اشراقی تشریح می کند.

با توجه به تحقیقات صورت گرفته چنین استنباط می شود که شیخ اشراق به صورت عمده در مباحث نفس، واجب الوجود، نور و ظلمت و عقول در بیشتر آثار خود ازجمله: الواح عمادیه….. سعی نموده است تا آرای فلسفی و عرفانی خود را پس ازاینکه با براهین عقلی اثبات ساخته، با آیات قرآنی توجیه و تایید کند و در مقدمه این کتاب نیز به این موضوع تصریح شده است.

در ارتباط با چگونگی استناد به آیات قرآنی هم به نظر می رسد که استفاده ازآیات وروایات در حکمت فلسفی سهروردی عمدتاً در جهت تبیین سازگاری میان عقل ووحی بکار رفته است و بر همین اساس در حکمت مشربی پایه ریزی نمود که جامع بحث و استدلال وذوق و شهود بود. همچنین می توان ادعا کرد که سهروردی در مقابل مخالفان فلسفه آیات و احادیث را وقایه ی افکار فلسفی و عرفانی خود قرار می دهد و کلام الهی را موید سخن خویش می سازد.

اول فصل: کلیات....1

 1-1 مقدمه.2

1-2 سؤالات اصلی تحقیق..3              1-3  ضرورت تحقیق..5

1-4 هدف تحقیق...5

                          1 - 5 روش تحقیق..5.      

1-6 زندگی سهروردی...6           1-7 مکتب اشراق...8  

1-8  لزوم تمسک به کتاب قرآن و سنت...10        1-9 تاویل فلسفی آیات.12

1-10 تلفیق آراء و تاویل آیات..14

1-11 جمع بندی فصل اول17

فصل دوم: معرفت نفس.18

2-1 سیر تاریخی بحث معرفت نفس...19

2-2 ابن سینا ..22

2-3 نفس چیست...23

2-4  در معانی واژه نفس25

2-5 برهان سهروردی در تجرد نفس...27

2-6 دیدگاه شیخ اشراق درباره حدوث نفس..29                2-6-1 طریق دیگر33      2-6-2 برهان دیگر33

2-7 بقای نفس     .34

2-8 مراتب نفس اردیدگاه شیخ اشراق...39

 2-9 احوال نفس...43

2-10 مقایسه خلقت نبات و حیوان و انسان.46

2-11 هدایت عامه.51

2- 12 نفوس بشری53

2-14 تکامل نفس ناطقه از نظرشیخ اشراق..55

2- 14  نفس ناطقه جسمانی نیست..56

2-15 عقل و نفس.59

2-16 قوای نفس...61

2-17 نفس آسمانی و نفس ارضی..62        2-18 مناسبت بین نفس ناطقه وروح حیوانی...64

2-19 جمع بندی فصل دوم.65

فصل سوم: واجب الوجود.67

3-1 افق خداشناسی در حکمت شیخ اشراق.68

3-2 در اثبات واجب الوجود...70

3-2-1 برهانی دیگر71

3-2-2 برهانی دیگر از حکمه الاشراق.73

3-3 وجود نفس ناطقه دلیلی بر وجود خدا...74

3-4 فعل واجب الوجود.78

3-5-  صفات واجب الوجود..84

3-5-1 غنی مطلق..86

3-5-2 جواد حقیقی..90

3-5-3 اراده واجب الوجود93

3-5-4 قضا و قدر الهی..94

3-5-5 علم باری تعالی..98

3-5-6 واجب الوجود خیر محض است...100

3-6 جمع بندی فصل سوم...102

4- فصل چهارم: نور و ظلمت...103

4-1 نور و ظلمت دو واژه کلیدی حکمت اشراق..104   4.-2 خدا نورالانوار است.108

4-3 هو رخش 111

4-4 تقسیم عوالم.116

4-5 نسبت بین موجودات عوالم...116

4-6 تبیین صدور عالم از نورالانوار...118

4-7 صادر اول ازواحد حقیقی یا نورالانوار119

4-8جمع بندی فصل چهارم نور و ظلمت..121

5-فصل پنجم: عقول مجرد...122

5-1 عقول123

5-2 الواحد لایصدر عنه الا الواحد126

5 -3 قاعده امکان اشرف..128

5-4 وجه تمایز عقول و جایگاه آن درحکمت اشراق با حکمت مشاء130

5-5 ویژگی های عالم عقول ازدیدگاه شیخ اشراق131

5-6 مراتب مختلف عقول که واسطه آفرینش هستند از دیدگاه شیخ اشراق135

5-7 عقل فعال ازنظرشیخ اشراق.137

5-8 عقل فعال واسطه در آفرینش نفوس انسانی.139

5-9 برتری انسان بر فرشته140

5-10جمع بندی فصل پنجم..143

6- فصل ششم نتیجه گیری.145

منابع ومآخذ..150                                                                     

دانلود مقاله شیخ شهاب‌الدین سهروردی

لینک و پرداخت دانلود * پایین مطلب *

فرمت فایل : word ( قابل ویرایش )

تعداد صفحه: 7

مقدمه :

شیخ شهاب‌الدین سهروردی در سال 549 قمری در دهکده‌ سهرورد زنجان زاده شد.  اینکه سال تولد او 549 است از شگفتی‌هاست، چراکه غالباً سال تولد بزرگانمان را نمی‌دانیم. زیرا بیشتر نام‌آورانمان از میان مردم عادی برخاسته‌اند و نویسنده‌ای هم نبوده است تا تاریخ تولدشان را ثبت کند.

 دربرابر این بی‌خبری، از سال درگذشت بزرگان آگاهی بیشتری داریم، چون با  تلاش‌های خود می‌بالیدند و به اشتهار می‌رسیدند ونام‌هایشان هم در روزگار ثبت می‌شد  هم در دفترهای سرگذشت وتاریخ …
 بجز سال تولد سهروردی که از آن آگاهی داریم، این را هم می دانیم که سهرورد آن روزگار چیزی بیشتر از یک آبادی کوچک بوده و داشمندانی نام‌آور داشته‌است که از جمله‌ی آنها یکی همین شیخ اشراق خودمان است و دیگری شیخ شهاب‌ عمر سهروردی صاحب کتاب عوارف‌الوعارف

بررسی تطبیقی جایگاه عقل و عشق در نظام فلسفی افلاطون و سهروردی

پایان نامه کارشناسی ارشد الهیات

گرایش فلسفه و کلام اسلامی

116 صفحه

چکیده: 

رساله­ ی حاضر کاوشی در اندیشه ­ها و آثار برجسته ­ی افلاطون و سهروردی پیرامون دو مقوله­ ی عقل و عشق است. این تحقیق در پنج فصل به شرح زیر تنظیم شده است:

-­ فصل اول، شامل کلیات است.

­­-­ فصل دوم، شامل تعاریف و تقسیمات عقل و عشق است.

-­ فصل سوم، بررسی ماهیت و جایگاه عشق و عقل در نظام فلسفی افلاطون است.

-­ فصل چهارم، بررسی ماهیت و جایگاه عشق و عقل در نظام فلسفی سهروردی است.

-­ فصل پنجم، بررسی تطبیقی آرای این دو فیلسوف پیرامون عقل و عشق. علی­رغم نظر عده ­ای مبنی اختلاف میان حیطه ­ی عقل و عشق، به نظر می­رسد در دیدگاه افلاطون هیچ تضادی بین عقل و عشق وجود ندارد، چرا که تا انسان زیبایی چیزی را که غایت عشق است، درک نکند هرگز به آن عشق نمی­ ورزد. افلاطون در عین حال که عشق را یک امر فطری می‏داند ولی به وسیله­ ی عقل به اثبات آن می‏ پردازد. پس نه تنها عقل و عشق با هم تعارضی ندارد، بلکه هرکدام مکمّل یکدیگرند.

سهروردی اما در نظام فلسفی خود، علی­رغم روش اشراقی، که به تعبیر او «حکمت بحثی، ذوقی» است، عقل را به عنوان ابزار شناخت، مقدمه­ ای برای ورود به حکمت اشراقی می­ داند و در نگاه هستی ­شناختی خود، ما را به شناخت حقیقت عقل که صادر اول و همان حقیقت انسانی است، متوجه می ­کند و بواسطه ­ی عشق است که این حقیقت باز شناخته می ­شود. 

کلید واژه: عقل، عشق، زیبایی، افلاطون و سهروردی

مقاله - فلسفه اشراق

لینک دانلود "  MIMI file " پایین همین صفحه 

تعداد صفحات :  " 52 "

فرمت فایل : " word "

فهرست مطالب :

مقدمه

علم اشراقی

معرفی

تعاریف سنتی علم

علم اشراقی و تبار شناسی آن

شیخ اشراق و علم اشراقی

کارکردها و انتظارات شیخ اشراق از علم

تقسیم بندی علم و عالم در فلسفه اشراقی

تحرک اندیشه در آثار عرفانی

انواع علم در آثار شیخ اشراق

الف – علوم منقول

علوم شرعی
علوم ادبی

ب – علوم معقول

نمونه های دیگر

تاویل و تمثیل

منابع و ماخذ

بخشی از  فایل  :

مقدمه

علم در حوزه های سنتی ایران مقوله متنوع و گسترده ای است. سده های نخستین اسلامی مصروف کنکاش، مجادلات و پایه گذاری های کلان علمی شد.  حوزه های آموزشی عموما چند منظوره با پرورش علمای جامع الاطراف و مسلط بر اکثر بخش های علمی پایه های ستبر علمی ایران را بنا نهادند.

 توجه شدید به علوم عقلی و نقلی از اختصاصات ایران علمی قرون نخستین بود و دست‌اندازی به حوزه های معتبر بیرونی چون یونان و اسکندریه و البته ایران پیش از اسلام و ترجمه و تالیف متون از زبانهای مختلف دوره ای مدرن و کاملا علمی را در تاریخ ایران بنا نهاد.

شیخ شهاب الدین سهروردی یکی از علما و حکما و بزرگ فلسفی ایران است که با آگاهی و مطالعه در شاخه های متفاوت فکری و بدست آوردن درک صحیح از آنها توانست جنبش خاص فکری خود را با نام فلسفه اشراقی بنیان نهد. فلسفه ای که با بهره گیری از نقاط قوت دیگر ایده های فکری گونه ای التقاطی از علم آسمانی و زمینی را به انسان آن روزگار ارائه کرد.

این مقاله به مسئله علم و کیفیت آن و تعریف عالم از دیدگاه شیخ اشراق پرداخته است. پیش از ورود به بخش اصلی مقاله معرفی مختصری از شیخ اشراق و آثار او و نیز مسئله علم در حوزه های آموزشی گذشته می آید و پس از متن مقاله که همراه با مسائل چندی که پیوسته با مبحث اصلی اند می آید به طور مختصر به علومی که در آثار شیخ اشراق به آنها استناد شده پرداخته می شود و در پایان طی بحث کوتاهی به مسئله تاویل پذیری آثار عرفانی شیخ اشراق که البته مسئله تازه و در حقیقت شاخه ای از علم مدرن در خوانش متون است پرداخته می شود

علم اشراقی:

معرفی:

شیخ شهاب الدین ابوالفتوح یحیی بن حبش بن امیرک سهروردی معروف به شیخ اشراق بنیانگذار رسمی دومین نظام فلسفه اسلامی با نام حکمه الاشراق است. وی در سال 549 در دهکده سهرورد زنجان به دنیا آمد. در مراغه نزد مجد الدین جیلی حکمت و اصول و فقه را آموخت. در اصفهان نزد ظهیر الدین قاری منطق را فرا گرفت. و در ضمن مطالعه فلسفه ابن سینا اندیشه های نوین خود را در باب علم و فلسفه پایه‌ریزی کرد.

پس از پایان تحصیلات رسمی چنانکه رسم روانهای نا آرام و پویا است روی به سلوک جسمی و روحی آورد تا اینکه در حلب ملک ظاهر پسر صلاح الدین ایوبی شیفته شیخ شد و بنابر درخواست او شیخ اشراق در حلب اقامت گردید.

ذکاوت شیخ اشراق و علم آسمانی او که ظاهرا دلیل برتری او در مناظرات چندی شد که بین او و علمای حلب برگزار شد بر این علما گران آمد و البته برای شیخ نیز گران تر تمام شد.

 فرا روی های دیدگاه دینی شیخ که حاصل کشف فضاهای جدیدتر عقلانی به یاری ارتباط دو سویه با مکاشفات ربانی بود. در زمانه شیخ آنقدر سنگین و نابخشودنی بود که شیوخ و فقهای حلب فتوای قتل او را اگر نه از ملک ظاهر از صلاح الدین ایوبی بگیرند. در نتیجه شیخ اشراق در سال 587 به شکلی نامعلوم به سرنوشت شوریدگانی چون عین القضات و حلاج دچار شد.

مقام او چنان بالا بود که فخر رازی که در اصفهان از همدرسان او و از اشعریون و مخالفان سرسخت فلسفه بود پس از مرگ شیخ اشراق تلویحات او را می بوسد و از دیده اشک می ریزد.

ایشان علی رغم جوانی و کوتاهی عمرحدود 50 کتاب به زبانهای عربی و فارسی نوشته اند که بسیاری از آن کتابها موجود است. علاوه بر نثر روان و زیبا و گاهاً شاعرانه وی با ارائه تعریف های جدید و طرح معادلات و مجادلات علمی نو، پویایی اندیشه را تا سالها بعد تضمین کرد تا متاله بزرگ ملاصدرای شیراز در تکوین و تدوین کاملتر اصول فکری، بر پایه های بر نهاده او بایستد.

برخی از مهمترین کتب شیخ اشراق عبارتند از رساله فی اعتقاد الحکما قصه الغربه الغربیه پرتو نامه ،هیاکل النور ، الواح عمادی ، رساله الطیر ، آواز پر جبرئیل ،عقل سرخ ، روزی با جماعت صوفیان ، فی حاله الطفولیه ، فی حقیقه العشق ، لغت موران ، صفیر سیمرغ، کلمات ذو قیه یا رساله الابراج، بستان القلوب ، یزدان شناخت ، التلویحات ، مقاومات ، المشارع . و المطارحات و البته اثر جاودانه ایشان حکمه الاشراق.

این مقدمه اگر چه چندان ضروری نبود ولی برای ورود به بحث از آنجا که موضوع مقاله جایگاه علم در نزد شیخ اشراق و جایگاه علمی او در تاریخ علم و فلسفه ایران و اسلام است. لازم بود تا توانمندی های ثابت شده شیخ اشراق یکبار دیگر یادآوری شود.

در این مقاله پیش از ورود به بحث اصلی تعریف های سنتی علم و انواع آن ذکر می شود و با نگاهی جزئی تر به زمانه شیخ اشراق ( قرن 6 ) وارد بحث اصلی می شویم.

 و چنان شد که به قواعد فقه و حدیث و اصول در نهایت فهم و ذکا بود. منتخبی از مقالات فارسی درباره شیخ اشراق سهروردی گرد آورنده حسن سید عرب انتشارات شفیعی چاپ اول سال 1378 مقدمه ص 30