دانلود مقاله

جشنها و سرورها سنندج
در استان کردستان به تبعیت از تفاوت های مذهبی مراسم جشن و سرور متفاوتی نیز بر گزار می شود . معمولا شیعه ها و سنی ها علیرغم وجود اشتراک در بسیاری از مراسم و اعیاد مذهبی و دینی مراسم متفاوتی را نیز برگزار می کنند. مراسم عید قربان عید غدیر تولد حضرت پیغمبر (ص)و سایر اعیاد دینی به طرز بسیار با شکوهی برگزار می شود . خصوصا عید مبعث که از سوی مردم سنتی مذهبی به شکل عالی و همراه با موسیقی مذهبی خاص در تمام نقاط استان بر گزار می شود . مردم سنی مذهب به عید نوروز بهای زیادی نمی دهند ولی در بین شیعیان تقریبا مراسم عید مثل سایر جاهای ایران و به تبعیت از اعتقادات و باورهای دینی ومذهبی برگزار می شود . قبل از فرارسیدن عید با افروختن آتش رسیدن سال نو را گرامی می دارند و اعتقاد دارند که حضرت علی (ع) در عید نوروز به تخت خلافت نشسته است . از دیگر مراسم مربوط به فرارسیدن عید نوروز علاوه بر افروختن آتش می توان به مراسم رنگ کردن تخم مرغ مراسم قاشق زنی و گوش ایستادن در شب چهار شنبه سوری اشاره کرد که تقریبا در تمام مناطق کردنشین غرب ایران مرسوم است .

مراسم عروسی سنندج
یکی دیگر از مراسم جشن و سرور که به نحو باشکوهی و توام با سرود و رقص و پایکوبی برگزار می شود مراسم مربوط به عروسی و ازدواج است که در مناطق شهری و روستایی استان تقریبا یکسان است و فقط در مناطقی که جمعیت غیر بومی قابل توجهی دارند تحت تاثیر فرهنگ غیر کردی با اندک تفاوتی برگزار می شود . این مراسم شامل نامزدی روباز کردن خریدن لباس عروس عقد کنان تعیین زمان عروسی حنا بندان حمام بردن عروس و شب عروسی است که هر قسمت آن با هلهله شادی و خواندن ترانه و سرود و رقص همراه است . مراسم عروسی بویژه در میان عشایر جلوه ای از رنگارنگی لباس زنان را که مملو از طلب شادی مردم بویژه زنان عشایر است نشان می دهد . عروسی عشایر کردستان نمایشگر فستیوال رنگ لباس و شادی است . یکی از ویژگی های عروسی در بین کردهای عشایر شب نشینی سنتی است که پیش از برگزاری جشن اصلی عروسی ترتیب داده می شود . این شب نشینی ها تا سال های اخیر بسته به بضاعت مالی خانواده های عروس و داماد بین سه تا هفت شب ادامه داشت . اما امروز به دلایلی به یک الی دو شب وگاهی به سه شب یا بیشتر محدود شده است . مقدمات ازدواج پسران ودختران جوان با مجلس خواستگاری و گفتگو بر سر تعیین مهریه و خرید طلا و لباس توسط داماد برای عروس و تعیین تاریخ عقد و عروسی آغاز می شود . بعد از طی این مقدمات مراسمی با عنوان شیرینی خوران بر گزار می شود که طی آن با اعلام نامزدی رسمی دختر و پسر خطبه عقد نیز بین آنان جاری می شود و مراسم عروسی به زمان دیگری موکول میگردد . با نزدیک شدن روز عروسی مجالس شب نشینی از سوی خانواده های دو طرف به طور جداگانه ترتیب می یابد که در آن از کلیه نزدیکان دو خانواده دعوت به عمل می آید. با پایان یافتن شب نشینی روز عروسی فرا می رسد که در این روز نیز ضمن ادامه رقص و پایکوبی و دادن نهار به مهمانان نزدیک عصر داماد در حالی که تعدادی از مهمانان خصوصا دختران و پسران جوان وی را همراهی می کنند به طرف خانه عروس حرکت می کنند و پس از صرف چای وشیرینی و کسب اجازه از والدین عروس وی را به خانه داماد می آورند و در اینجا شادی ونشاط حاضران به اوج خود می رسد . عروس و داماد پس از ورود به محل برگزاری مراسم وارد حلقه رقص شده و طبق یک سنت دیرینه هر یک به نوبت سر چوبی را در دست می گیرند و در حالی که جمع زیادی از دختران و پسران آنان را همراهی می کنند دقایقی به آرامی به پایکوبی می پردازند . با رقص عروس و داماد مبالغ هنگفتی از محل شباش ها نصیب نوازندگان می شود . با پایان یافتن جشن عروسی وپس از گذشت یک هفته . کلیه دعوت شدگان دو طرف به استثنای مردان و پسران در منزل داماد جمع می شوند و با برگزاری مراسم دیگری که گستردگی مراسم شب نشینی و عروسی را ندارد هدایای خود را که عمدتا شامل پول نقد است به عروس و داماد اهدا می کنند . این هدایا که در اصطلاح محلی (هفته) گفته می شود با هدف کمک به تشکیل زندگی جدید زوجهای جوان و جبران هزینه های عروسی آنان ارائه می شود و هرکسی تلاش می کند که هدیه اش ارزشمند تر از هدیه دیگری باشد .

مراسم پیر شهریار سنندج
روستای اورامانات تحت یکی از فضاهای ویژه روستایی کردستان است که علاوه بر زیبایی چشم اندارها به دلیل اجرای همه ساله مراسم بسیار باستانی و حیرت انگیز پیر شهریار قابلیت های ارزشمند جهانگردی دارد . آرامگاه پیر شهریار که به پیر شالیار نیز معروف است از قدسین زرتشتی و زیارتگاه ها و معابد بسیار مورد احترام مردم این ناحیه می باشد. به روایتی پیر شالیار و مراسم آن از یادگارهای دوره پیش از اسلام است . مراسم فوق در اواخر تابستان و به مدت یک هفته انجام می شود . مردم منطقه ابتدا در فصل تابستان گردو های درخت ها را می چینند و خشک می کنند و به منظور استفاده در این مراسم نگهداری می کنند . سپس در زمان انجام مراسم بچه ها به نمایندگی از جانب چند تن از بزرگان منطقه به درب منازل رفته و جهت تهیه آش مخصوص از مردم آرد و گوشت قربانی (گوسفند یا گاو )و مواد لازم دیگر را جمع آوری نموده و در ظروف خالی شده اجناس جمع آوری شده آن ها تعدادی گردو می ریزند . سپس با آرد جمع آوری شده نان می پزند و مقداری از گردو های سائیده شده را با خمیر نان مخلوط می کنند . معمولا خانم ها هر روز به میزان قابل توجهی نان می پزند و در اختیار مردان جهت صرف نهار و شام قرار می دهند . صبح خیلی زود تعدادی از مردان آشپز دیگ ها را روی اجاق ها گذاشته و مقدار زیادی گوشت و سایر موارد داخل آن ها می ریزند و آش مخصوص می پزند و هنگام نهار و شام بین اهالی احسان می کنند. هر روز پس از صرف نهار مردها روی پشت بام وسیع یکی از منازل به رقص های گروهی عرفانی می پردازند . شیوه اجرای این رقص بدین شکل است که کلیه مردها دست ها را به کمر یکدیگر حلقه می کنند و آرام آرام می چرخند و تعدادی ما بین 3 تا 8 نفر نیز در وسط گروه رقص دایره وار می چرخند و مرتبا سرها یشان را تکان می دهند و مو های بلند خودشان را آشفته می کنند و آن قدر این حرکت را تکرار می شود که معمولا چند تایی از آن ها از خود بیخود شده و چاقو قیچی سیخ کباب و … را در بدن خود فرو می کنند . برای این که اشخاص آسیبی به خود نرسانند دیگران جلوی این افراد را به سرعت میگیرند . پس از پایان رقص شب هنگام وارد خانه ای که گویا خانه پیر بوده می شوند و به خواندن اشعاری در وصف پیر می پردازند و آنگاه لنگه کفشی را که در صندوق یکی از اتاق ها است و معتقدند به پیر شالیار تعلق دارد از صندوق در می آورند ودست به دست می دهند و با احترام خاص می بوسند و سپس در صندوق نگهداری می کنند . روز آخر انجام مراسم ماست و نان تهیه می کنند و به صورت گروهی به سمت آرامگاه پیر می روند و به محض ورود به محوطه باز آرامگاه کفش ها را از پا در می آورند وپای برهنه زمین را می بوسند و آنگاه به زیارت پیر مشغول می شوند و دستمال هایی نیز جهت گرفتن حاجت به دیوار ها و درخت های محوطه آرامگاه می آویزند و سپس به خوردن نان و ماست می پردازند و برای خوردن آن تلاش زیاد می نمایند تا از خوردن آن بی بهره نمانند زیرا معتقدند خوردن نان و ماست روز آخر در جوار آرامگاه پیر تبرک است و در درمان بیماری ها نیز موئثر است . غروب همان روز (روز هفتم )مراسم پایان می پذیرد .

رقصهای محلی سنندج
رقص های محلی و بومی این استان هم از نظر مضمون و هم از نظر شکل در خور توجه ویژه است . رقص کردی عمدتا به شکل گروهی است وحرکات فیزیکی موزون و همانگی دلپذیر دارد . معمولا رقص ها کمتر به شکل انفرادی و بیشتر با شرکت زنان و مردان اجرا می شود این رقص همراه با حرکات موزون از محتوا و مضمون خاصی بر خوردار است و نشان دهنده باورها و خصوصیات قومی و فرهنگی مردم کرد است . رقص معروف به جار ماق از عمده ترین رقص های محلی است که امروزه نیز در مواقع خاصی در تمام شهرها و به ویژه در روستا ها و قبایل کوچ نشین به اجرا در می آید . علاوه بر رقص هایی که در مراسم شادی و جشنها اجرا می شود در این استان رقص های ویژه ای نیز وجود دارد که می توان آن ها را رقص های مذهبی و اعتقادی دانست . استان کردستان یکی از مراکز عمده تصوف و عرفان کشور است . در این منطقه فرقه های صوفیه همچون خاکساریه نقشبندیه نعمت اللهی و قادریه هر ساله در روز های معینی مراسم ویژه خود را برگزار می کنند که رقص جز لاینفک آن است .برای نمونه آئین ها رسوم و حال وهوای یک مجلس مربوط به دراویش قادری که از مهم ترین سلسله های تصوف کردستان به حساب می آید در زیر مورد اشاره قرار می گیرد : خانقاه که گاهی تکیه زاویه و رباط نیز گفته می شود محل اجتماع درویشان است. در خانقاه اوراد و اذکار و ریاضات و چله نشینی ها رایج است . در مجالس درویشان معمولا یک نفر قوال یا حتی خود خلیفه ترانه هایی عاشقانه یا عارفانه همراه با دف و نی یا حتی تار می خواند و دراویش حلقه وار برزمین می نشینند و معمولا خاموش و آرام هستند . سر ها به زیر و نفس ها در سینه حبس است و ناگاه درویشی به وجد می آید نعره می زند و خود را پیچ و تاب می دهد . پاره ای دچار رعشه و لرزش می شوند . این شور معمولا به جمع هم سرایت می کند و کم کم تمام حاضران در مجلس به پایکوبی و دست افشانی بر می خیزند .در این مرحله صدای دف و آواز و فریاد به اوج خود می رسد درویشی خرقه خود را می درد دیگری فریادهای بیشهانه می کشد کسانی هم از خود بی خود می شوند و بر خاک می افتند در این حالت خود انگیختگی که با هیجانات شدید همراه است خنجر ها به بیرون کشیده می شوند سیخ ها یک به یک بر اعضا و جوارح فرو می روند . یک نفر سیم عریان برق را در دستانش گرفته است ودرویشی دیگر زهر و سم بر حفره دهانش سرازیر می کند . کسانی دیگر آتش و شیشه را چون خوراکی می خورند. در این هیاهو چند خنجرهایی را بر فرق سر خویش می کوبند و در جایی دیگر درویشی پهلوی خود را با خنجر می درد . در این مرحله که احساسات در اوج غلیان است خلیفه وارد معرکه می شود و عنان هیجانات را به دست می گیرد و آرام آرام جمعیت را به آرامش فرا می خواند . دراویش اطاعت می کنند . خنجر و سیخ ها را از تن ها خارج می شود دف ها خاموش می شوند و آرامش به جمع باز می گردد. دراویش یک به یک و خسته و عرق ریزان بر زمین جای می گیرند . ختم مجلس اعلام می شود .آنهایی که زودتر به حالت عادی بر گشته اند یک به یک محیط خانقاه را ترک می کنند . خلیفه در زاویه می نشیند و آمادگی خود را برای پذیرش خصوصی اشخاص و پاسخگویی به سوالات و ارشادات لازم اعلام می کند .

سوگ ها و عزاهای ملی مذهبی و خصوصی سنندج
برگزاری مراسم سوگ و عزا از دیر باز در بین اقوام کرد مرسوم است و به دو صورت عزاهای عمومی وخانوادگی برگزار می شود . مراسم عزا و سوگ های مذهبی در بین شیعیان از رونق ورواج به سزایی برخوردار است و تقریبا مثل سایر نقاط ایران برگزار می شود و شامل سینه زنی و زنجیر زنی و… است . عزاهای خانوادگی معمولا پس از فوت عزیزان و مطابق آئین ویژه ای برگزار میشود . پیش از انجام کفن و دفن اگر متوفا مرد باشد در مسجد و اگر زن باشد در خانه غسل می دهند . در این روز همه اهالی و افراد وابسته متوفی به گورستان می روند و متوفی را دفن می کنند . بعد از دفن از سه تا چهار روز مجلس ترحیم و قرائت قرآن بر قرار است و بستگان و دوستان و آشنایان فرد متوی تا ده روز از زر و زیور استفاده نمی کنند . معمولا برای اشخاص سرشناس که می میرند روز چهلم نیز مراسم خاص برگزار می کنند و کسان متوفی تا یک سال حق عروسی شکار ومراسم شادی و سرور را ندارند

سوغات
پسته کرمان
میوه خاص و سوغات ویژه کرمان پسته است٠ سرزمین باستانی بسیار پهناور اما کم جمعیت کرمان امروز بزرگترین منطقه تولید پسته در جهان است ٠ به نظر میرسد که در حدود قرن دوازدهم ه ٠ق تا اویل قرن سیزدهم درختان پسته منشا باغهای عظیم کنونی است در این قرن به استان کرمان منتقل شده است٠ زیرا جز آنچه مارکوپولو در مورد پسته جیرفت گزارش داده بعد از او تا سال ١٢٢٥ ه٠ق جغرافی نویسان و سیاحان از وجود درختان پسته و محصول آن در کرمان مطلبی عنوان نکرده اند٠ پاتینجر در سال ١٢٢٥ ه٠ق در گزارش خود به محصولات تولیدی و صادراتی کرمان از جمله پسته آن دیار اشاره دارد٠ از بهترین مناطق استان کرمان که در آن پسته کاشت میشود می توان به رفسنجان رباط راور و خود کرمان بردسیر شهر بابک زرند و بخشی هم در روستاهای ابارق و تهرود از شهرستان بم اشاره کرد٠

زیره کرمان
زادگاه اولیه زیره کرمان است و نوع مرغوب آن با رنگی سیاه در کوهستانها و به طور وحشی میروید ٠ اروپائیها زیره را به صورت ادویه در غذا می زنند و پنیر را با آن خوشبو می کنند و یک نوع نان نیز با آن می پزند٠ عربها با مخلوطی از عسل و فلفل و زیره معجونی مقوی میسازند ولی ایرانیها زیره را با برنج مصرف می کنند٠ زیره ازمحصولات کرمان است و بیش از ٨٠ درصد محصول مرغوب کرمان از کوه جوپار حاصل میشود٠ سه نمونه زیره در این منطقه به دست می آید که زیره هفتادم که در دامنه های کوه و در دره هایی که هوای گرمتری دارد می روید٠ این زیره هفتاد روز پس از عید نوروز به دست می آید٠ نوع دوم زیره نودم است که در ارتفاعات بالاتر و نود روز پس از عید نوروز چیده میشود و درشت تر و معطرتر است٠ نوع سوم زیره ای است به نام کبکو که در نزدیکی یخچالها و در ارتفاع بالای ٣٠٠٠ متری می روید و در حوالی جانپناه شماره یک نیز نمونه مشاهده میشود ٠ این زیره بدون عطر و درشت تر از نوع اول است و معمولا خوراک کبکهاست٠
خرما کرمان
باستان شناسان معتقدندکه پرورش درخت خرما در ایران از ٤تا ٥ هزار سال قبل از میلاد شروع شده و خرما مهمترین منبع غذایی مردمدر مناطق خرما خیز است که در سد جوع وجلوگیری از بروز قحطیها نقش داشته است٠تنوع خرما(چهل رقم) در مناطق خرما خیز استان کرمان بوده که بیشتر انها با دیگر ارقام خرما در مملکت تفاوت دارند نشانه ای از قدمت کاشت این درخت در استان کرمان است بنا به نوشته سرپرستی سایکس انگلیسی مامور تعیین مرز بلوچستان در حوالی سال ١٨٤٨تعداد ١٠٠٠٠میل نخل در بم وجود داشت خرما ارزش غذایی فراوانی داردو در طول تاریخ گیاه مقدس و زیر بنایی بوده که در ایجاد تمدنهای بشری همواره مورد توجه بوده است٠

عطریات و عرقیات کرمان
به طور کلی کرمانیها به داروهای گیاهی ارادت خاصی دارند وبیشتر از داروهای شیمیایی مورد استفاده قرار میدهند٠از این جهت عرقیات بسیار خوبی هم دارد٠حتی بیشتر کدبانوهای کرمانی در خانه خود این عرقیات را تهیه می کنند٠در منطقه لاله زار در نزدیکی بافت کرمان عرقیات مخصوصا گلاب بسیار ٠عالی تهیه می شود

لباسهای محلی خرم آباد

کپنک یه فرجی خرم آباد
یک نوع قبای پشمی محکم است که معمولا لباس روی چوپانان محسوب می شودودر مواقع جنگ از آن به عنوان لباس رزم استفاده می شود زیرا ترکیب بسیار فشرده ای در ساخت آن به کار رفته است٠

ستره خرم آباد
قبای مخصوصی است که در بعضی مواقع رسمی از آن استفاده می کنند واز قدیمی ترین نوع پوشاک ایران است٠
شال خرم آباد
پارچه بلند سفیدی از جنس چلوار است که چند دور به کمر می پیچانندودر مواقع ضروری از آن استفاده می کنند٠در موقع جنگ نیز زخمها را با آن می بندند ٠

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  29  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلودمقاله تکامل دلفین ها

 قبل از دوره والسانان
مورد قبول واقع شده که خانواده ای Mesonychidae در پایان دوره زمین شناسی سرتاسر شروعی بودند والسانان ازدیگر پستانداران جدا شدند. این خانواده گوناگون بوده و یک مدرک علمی وجود دارد که این خانواده به آنگولاهای اندونزی مثل اسب ها، خوکها، باضافه والسانان تبدیل شدند.
خانواده مزونیکیده از پستانداران خشکی بوده اند و زمینهای همواری راکه امروزه آفریقاست در اوایل ائوسن اشغال کرده بوند. آنها دارای بدن های بزرگی بوده اند وساختار دندانی آنها نشان می دهد که این خانواده شامل گیاهخواران، گوشتخواران و همه چیزخواران بوده فسیل های مربوطه درمصب رود ها و تالاپ ها پیدا شده و اینطور نتیجه می شود که بعضی از مزونیکیده درحال تکامل به سمت یک زندگی آبی بوده اند.
راسته ی ocndylarthra احتمالاً جد بین artiodactyla و والسانان بوده اند که به آنگولاها( سم داران) تبدیل شدند که دلایل حاکی از این موضوع شامل: فسیل های قدیمی، ترکیب خونی یکسان، قندخون جنینی( و کروموزومها) انسولین( مرفولوژی و هم ساختار هخونی) می باشد.
این تشابهات به همراه مرفولوژی جمجمه به این نتیجه منجر می شود که مزونیکیدهه احتمالاً جد والسانان امروزی هستند) قبل از پیدایش والسانان اولیه، condylarthra های زمینی احتمالاً در کنار رودهایی با جریان کند که به داخل دریای تستیس غربی و جنوبی ریخته می شده سکنی گزیده بودند که با دریای مدیترانه و خلیج فارس امروزی مطابقت دارد. مجتمع این حیوانات در منابع آبی مشابه پستانداران ساوانا در استوای امروز است مثل هیپوتالاموس احتمالاً این موجود ات بیشتر آبزی و کمتر حجیم و جاگیر بوده اند.
در ابتدا اجداد والسانان از ماهی های کندرو و نرمتنان تغذیه می کرده اند ولی وقتی رشد جمعیت افزایش یافت و رقابت برای بدست آوردن منابع ایجاد شد نیاز به رفلکس های مربع و دندانهای بسیار مناسب برای شکار ماهی های تندرو بوجود آمد توانایی فرار از صیادان نیز مهم بود ولی خیلی با اهمیت شده بود.
تغییراتی که در ساختمان دندانی مشاهده می شود تحلیل فسیل ها را آسانتر می کند. انهناء راسته ی condylarthra به نظر می رسد که به archaeocetes تبدیل شدند که مشابه همان والسانان اولیه در پایان ناپیوستن هستند. ممکن است که موجود ات حد واسط بین مزونیکیده و آرتئوست یک حیوان سیل شکل بوده که فقط برای ازدیاد نسل به ساحل می اید و در دریا تغذیه میکرده است. حدود 51 میلیون سال پیش سکنی گزیدن در دریا رخ داد.
* پیدایش والسانان اولیه
در دوره پالیوسین آنچه که امروز دریای مدیترانه و خلیج فارس است یک بخش بحساب شده بازو مانند قسمت غربی دریای تیسیس باستانی را ایجاد کرده است. احتمالاً دراین منطقه حدود 50 میلیون سال پیش condylarthra در حاشیه های ساحلی و مرداب ها سکنی گزیدند. آنها مناطق مناسب اکولوژیک را که در پایان کراتا سه باقی مانده بود. بهره برداری می کردند توسط خزنده های منقرض شده شامل، icthyosaurs,Plesiosars ودیگران.
آبهای گرم دریای تیسیس احتمالاً در طی ائوسن بواسطه ی فرونشستگی اروپا و افزایش فعالیت آتشفشان ها در مناطق مختلف جهان گسترش یافت. این دریای گسترده شده نهایتاً تبدیل شد به آنچه را که امروز اقیانوس هند و آتلانتیک است.
مابین والسانان اولیه و اجدادشان نقصان اطلاعات فسیلی وجود دارد وممکن استکه گونه های انتقالی شایع و موفق نبوده اند بنابراین فسیلهای اندکی که واقعاً مشخص باشند نایاب اند. در نطریه دیگر ممکن است که تکامل condylarthra ها به والسانان خیلی سریع و در اثر جغرافیایی عملی انجام شده.بعضی از تکامل گرایان درحال حاضر باور دارند که یک تغییر سلسله ای در بعضی از راسته ی حیوانات خیلی قابل قبول تر است.
دنیای والسانان اولیه که در زیر راسته ی archaeocetes طبقه بندی می شوند شامل رستنی های استوایی و مرداب ها و دریاهای پیشروی داده شده است. archaeocetes دارای بدن های طویل شده بودند و آبزی بودند از نظر سایز بعضی ها از آنها متعادل بوده اند ولی گروهی هم امکان داشته تا 21 متر رشد طولی داشته باشند.
قدیمی ترین فسیل قابل قبول والسانان به نام icthyosaurs,Plesiosaurs و دیگران. آب های گرم دریای تستیس احتمالاً در ی ائوسن بواسطه ی فروشستگی اروپا و افزایش فعالیت آتشفشانها در مناطق مختلف جهان گسترش یافت این دریای گسترده شده نهایتاً تبدیل شده به آنچه که امروز اقیانوس هند و آتلانتیک است.
مابین والسانان اولیه و اجدادشان نقصان اطلاعات فسیلی وجود دارد و ممکن است که گونه های انتقالی شایع و موفق نبوده اند بنابراین فسیلهای اندکی که واقعاً مشخص باشند نایاب اند. در نطریه دیگر ممکن است که تکامل condylarthra ها به والسانان خیلی سریع و در اثر جغرافیای علمی انجام شده. بعضی از تکامل گرایان در حال حاضر باور دارند که یک تغییر سلسله ای در بعضی از راسته ی حیوانات خیلی قابل قبول تر است.
دنیای والسانان اولیه که در زیر راسته ی Archaeoceti طبقه بندی می شود شامل رستنی های استوایی، مردابها و دریاهای پیشروی کرده است. Archaeoceti دارای بدن های طویل شده بودند و آبزی بودند. از نظر سای بعضی ها از آنها متعادل بوده اند ولی گروهی هم امکان داشته تا 21 متر رشد طولی داشته باشند.
قدیمی ترین فسیل قابل قبول والسانان به نام Pappocetus Luard از نیجریا شمالی و Protocetus avatus از مصر که هر دو مربوط به خانواده ی Protocetidae هستند و احتمالاً خصوصیات رفتاری مشابهی داشته اند. نام رایج برای اولین والسانان Zeuglodon است در ساختمان استخوان این حیوانات به پستانداران اواخر کراتاسه و اوایل ائوسن شبیه است مخصوصاً تخصصی شدن آنها برای به چنگ درآودن صیدهای تندرو مثل ماهی ها.
در طی پالیوسن و ائوسن گونه زایی در بین پستانداران ایجاد شد که منجر به جنگ و ستیزهای فراوان برای بدست آوردن منابع غذایی شد.
جمعیت بزرگی پرورش یافت ولی بعداً بدلیل تغییرات در تعادل اکولوژیک که افزایش جمعیت ایجاد شده بود باعث فروپاشیدن آنها شد. از آنجائیکه تکامل معمولاً درشرایط نامساعد رخ می دهد مثبل جاهایی که اندازه جمعیت کاهش یافته تکامل هم بالاخص در این دوره زمانی سرعت گرفت.
انتخاب طبیعی در این دوره زمانی سازش های مساعدی را برای شکارکردن ماهی های تندرو و چابک بجای موجودات آب شیرین زی، نرم تنهای دهانه رودخانه های بزرگ و ماهی های کندرو برگزید. از نظر ساختمان دندانی ناجور دندان بوده اند از و این نشان میدهد که دندانهای پیش،نیش و دندانهای آسیا متمایزند از انواعی که در پستانداران خشکی زی هستند مثل والهای امروز والسانان اوولیه دارای استخوانهای گوش بسیار متراکم، گام های بلند، سوراخ های بینی بالای پوزه، فضای اطراف استخوانهای گوش برای حضو چربی و کیسه های هوایی که گوش را از جمجمه جدا بکند بودند. بدن طویل شدهبود ودم بلندی داشته اند گردن کوتاه و اندام حرکتی عقبی کوتاه شده بود. اندام جنبه جلویی به شکل راکت تیس بوده و عمل خمیدگی در مهره دم دیده می شود که اجازه می داد ه حرکت های بالا و پائین دم به خوبی و حرکت های پهلو به پهلو انجام بگیرد.
والسانان اولیه احتمالاً از نظر فیزیولوژیکی بخوبی والسانان امروزی به زندگی دریازی سازگارنشده بودند وحتی بعداً نمونه های موجود فقط محدود به آبهای گرم بودد و archaecete فقط می توانستند در آبهای کم عمق شیرجه بزنند.
محدودیت های بسیار در بدنآنها رقابت را بین والسانان پیشرفته در دوره الیگوسن غیر ممکن کرد. با وجود انواع غالب در ائوسن تنوع در دوره الیگوسن فرو پاشید و الیگوسن به دلیل تنوع پائین گونه ها مخصوصاً در جنوب غربی اقیانوس آرام مشهور است آخرین باقیمانده های این زیر راسته مربوط به ابتدای میوسن در فرانسه هستند تاریخ های مربوط به این باقیمانده ها تأئید نشده است.
* اولین odontocetes
دردوره الیگوسن بین 28 تا 25 میلیون سال پیش archaeocete بوسیله 4 خانواده جایگزین شدند که شامل squalodontids, Agrophiidae که mysticete های اولیه هستند( در این دوره زندگی برای والسانان آبی تر شده به صورتی که سوراخ های خارجی بینی به سمت عقب منتقل شدند و ساختمان بدن به فرمی در آمد تا بتوانند حیوانات را از اب شکار کنند وگردن بلند و متحرک و اندام حرکتی عقبی کارآمد و بالاخره بیشتر محدوده کمربندی لگن از بین رفتند. هرگونه پوشش بدنی دارای مو و پشم که این مخلوقات را با اجداد خشکی زیشان ارتباط می داد کاملاً از بین رفت. بدن بیشتر به فرم از درآمد و یک باله پشتی بوجود آمد. گونه های پسین احتمالاًً با گونه های اولیه وجه مشترک داشته اند ولی در نهایت بوسیله ی انواعی مثل دلفین های باله راست از بین رفتند. همچنین در این دوره دلفین های با دم های پره صاف گسترش یافتند. هر نوع عملی را که برای زندگی در دریا مفید نبود توسط انتخابی طبیعی به سرعت از والسانان خذف شد تکامل خیلی تهاجمی عمل می کر و به همراه سازش های برای بقاء که شامل پایداری به انباشتگی و تجمع هموگلوبین، تحمل میزان پائین اکسیژن ایجاد پینه ی زیرپوستی که در پستانداران دریایی برای ذخیره مواد غذایی است و از آن روغن گرفته می شود کنترل پیشرفته دمای بدن، فشرده شدن جلوی جمجمه بیشترین odontocetes های اولیه هنوز تا حدو دندان بوده اند. ولی در اواخر الیگومن دندانها در بعضی نمونه ها تعدیل شد که شامل ردیف های بلند و بسیار تیز بود و دندان ها هم شکل تک ریشه ای با تاج های مخروطی شکل بود را حالتی مشابه جور ندان هاست. تقریباً همه ی دلفین های امروزی جور دندان هستند فقط یک استثناء قابل توجه در Rissos Dophin هست. بعضی از Odon toot ها به شدت مشتق شده بطور قابل ملاحظه ای به تاروال ها یا نهنگ های دریای شمال که بخشی از ساختمان دندان را از دست دادند یا به دندان های مخصوصی توسعه پیدا کردند. Odon toot ها به اصطلاحات و تغییراتی بسیاری تن دادند. مثلاً درشکل گیری جمجمه، سازش برای اسکن صوتی و غواصی، melon در شکاف بینی ایجاد شد] ملون:در سر قرار دارد که مخصوص عمل echolocation است. یعنی آنها از این طریق صوت را در محیط اطراف پخش می کنند و الگوهایی که در اثر برخورد صوت به اجسام اطراف ایجاد شده را دریافت می کند از این طریق صوت را در محیط اطراف پخش می کند و اکوهایی که در اثر برخورد صوت به اجسام اطراف ایجاد شده را دریافت می کند و می توانند عمل آن جسم و نوع آن را تشخیص دهند.[ توانایی انعکاس صدا احتمالاً زمانی بوجود آید که جمجمه متراکم شده بود و احتمالاً بوسیله ی adontocete های اولیه بطور ماهرانه تمرین شده و بعضی سازش ها که این توانایی را کمک کردند مثل جدایی جدایی استخوان های گوش با اجسام چربی و کیسه های هوا اجازه می داد تا شنوایی در آنها مدت دار باشد.
اولین adontocete های واقعی مربوط به خانواده ی Agrophiidae بوده اند آن والهای پوزه کوتاه بوده اند با دندانهای مثلثی کوسه مانند نهایتاً aqualodont بوجود آمدند که رفتار آنها مشابه به والهای قاتل است. اگرچه از لحاظ مورفولوژی کاملاً با هم متفاوت بودند. بیشتر آنها بزرگ با بدن های 3 متری بوده اند و جمجمه در آنها کاملاً فشرده شده بود. aqualodont ها به خانواده ای از دلفین هایی تبدیل شدند که قبلاً Eorhinodelphinidae نامیده می شدند. ولی امروزه این نام به ehabdosteidae تغییر یافت. این موجودات پوزه های بسیار بلند داشتند و بیشتر گونه های این خانواده تقریباً 3 متر طول داشتند. فسیل ها مربوط به اوایل و اواسط میوسن است و در اروپا ،امریکای شمال و جنوبی و رسوبات آبهای شیرین استرالیا یافت شده.جمجمه کاملاً فشرده شده و یک جور دندان بودند ولی بهر حال جمجمه ها در این زمان هنوز متقارن نبوده برخلاف دلفین های امروزی.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله   92 صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله چوب

منابع و مأخذ
مصالح شناسی ، مترجم و گرد آوردنده : سیاوش کباری
مصالح ساختمانی ، مترجم و گرد آوردنده : احمد حامی
سایت اینترنتی www. architectuere. com

مقدمه و و تاریخچه
پیش از بکار گیری مواد معدنی یا مصالح صنعتی چون آهنم آجر و سرامیک در سازه های معماری یا عمرانی ، چوب یکی از اصلی ترین و قدیمی ترین مصالح در دسترس بوده است انسان اولیه طرز شکل دادن به چوب را برای تهیه ابزار گوناگون فرا گرفت ابزار وسائل چوبی اولیه و حتی ساختمانها و تزئینات چوبی ادوار ماقبل تاریخ و اعصار مختف تاریخ ، نمایانگر اهمیت چنان ماده ای است که قبل از فلز و همزمان با مصرف سنگ به اختیار بشر درآمده و از آن در راههای مختلفی چون ابزار و وسائل زندگی سلاح ، ساختمان استفاده کرده است ( تصویر شماره 1)
از ساختمان های روستایی گرفته تا ساختمانهای چند طبقه شعری ، پل ها و کوشک ها از چوب ساخته میشدند که بسیاری از آنها در ایران یا کشورهای دیگر به عنوان میراث فرهنگی شناخته میشوند . قدمت ساختمانهای چوبی بدون شک بایستی به عصر نوسنگی برسد نزدیک به 6000 سال پیش ،‌معماران ایرانی برای گرمی بخشیدن به خانه های مسکونی ،‌کاخ ها و ابنیه ،‌به طور گسترده از چوب استنفاده میکردند پولی بیوس ، از نخستین تاریخ نگاران جهان ، کاخ باستانی همدان ( هگمتانه ) را که در زمان مادها بنا شده بود چنین توصیف کرده است :
‍‍«بیشتر این کاخ از چوب سدر و سرو ساخته شده بود . ستون های چوبی آن را با ورق های نقره و زر پوشانیده بودند »
در تخت جمشید ا زچوب های بلوط ، گردو و سرو استفاده شده است . به طور کلی تیر و ستون های چوبی از ویژگی های معماری باستانی ایران است و در مراحل مختلف و سبک های معماری گوناگون ایرانی ، چوب از ارکان اصلی بوده است . از نشانه های زنده ساختمان های چوبی میتوان از چهل ستون ، عالی قاپو ، مسجد بناب در حومه مراغه که مربوط به دوره میانی معماری کشورمان است نام برد .
اما پس از مدتی کاربرد چوب بدانگونه که شایسته است تا از ارکان اصلی ساختمانها باشد ، فراموش شده است . با این حال هنوز چوب یکی از مهم ترین عناصر کارا و نقش آفرین در مسائل معماری و هنری میباشد .
چوب برخلاف سایر مصالح ساختمانی پس از گل به خاطر خاصیت شکل پذیری فراوان و طبیعی بودنش با روحیه انسان سازگار و از مطلوبیت ویژه ای برخوردار است .
فرانک لویداریت در مورد چوب میگوید :
« چوب صمیمیترین و انسانی ترین مصالح است . انسان عاشق پیوند با آن است دوست دارد آن را لمس کند ودیدن آن را خوش میدارد .»
جوب به عنوان یکی از مصالح ساختمانی دارای چند خاصیت با ارزش است :
مقاومت نسبی بالا ، مقدار چگالی کم ، رسانایی کم و مناسب برای کارهای ماشینی . در عین حال چوب چندین نقطه ضعف نیز دارد در مقطع عر ضی دارای خواص متفاوت از جهات مختلف میباشد رطوبت موجود در چوب و قابلیت ها و خواص متغیری در چوب ایجاد میکند همچنین چوب دارای قابلیت پوسیدن و اشتعال میباشد البته تکنولوژی پیشرفته روند تهیه چوب مقدار زیادی از این نقایص را برطرف کرده است .
ساختار درخت
درخت از تنه ، اجزای بالایی ( شاخته ، برگ و ... ) ریشه ها تشکیل شده است ریشه های درخت با فرورفتن در خاک ، رطوبت و مواد معدنی موجود در انرژی ر ا جذب میکنند و به تنه میرساند ، تنه درخت هم شاخه ها و قسمت های بالایی را تقویت و تغذیه میکند و امکان رساندن آب و شیره درختی از ریشه به برگ ها از میان شاخه ها و بالعکس را فراهم میکند ساختار چوب که بوسیله چشم غیر مسلح یا یک ذره بین کوچک دیده میشود ساختار قابل رؤیت و قسمت های که فقط با یک ذره بین قوی بزرگ و اضح آشکار است ساختار ذره بینی نامیده میشوند .
ساختار قابل رؤیت :
ساختار قابل رؤ یت چوب را میتوان با برش تنه از سه جهتی که در تصویر شماره (3و 4 ) نشان داده شده است مشاهده کرد .
پوست درخت در برابر ضربات و ضایعات مکانیکی از چوب محافظت میکند . این قسمت از یک لایه بیرونی ( لبه ) و یک لایه داخلی ( آبکش ) تشکیل شده است .
لیف درختی ( آبکش ) ،‌یک لایه نازک داخلی پوست است و هدف آن انتقال شیره درخت به شاخه ها و ذخیره آنهاست .
لایه زاینده ( کامبیوم ) ، یک لایه باریک از بافت زنده میباشد که در کنار لیف درختی قرار گرفته است در لایه زاینده ( کامبیوم ) سلو ل های چوب رشد میکنند در بهار لایه زاینده متشکل از سلولوهای پهن با غشای نازک است در این فصل وجود آب فراوان و خاک سرشار از مواد غذایی موجب میشود که سلولهایی که در بهار و اوائل تابستان به وجود می آیند بافتی متخلخل و پر از خلل و فرج بسازند که چوب بهاره را تشکیل میدهند به همین دلیل است که این قسمت دارای رنگ روشنی میباشد در طول تابستان ، درخت با گسترش ریشه ها و برگ هایش ، سلولهای زاینده را افزایش میدهد چوبی که در اواخر تابستان و پاییز رشد میکند و شکل میگیرد « چوب پاییزه » نام دارد. چوب پاییزه سخت تر ، مقاوم تر ، دارای وزن حجمی بیشتری از چوب بهاره میباشد هرچه میزان رشد چوب در پاییز بیشتر باشد تاب و مقاومت آن نیز افزایش می یابد لایه هایی که در فصل های رشد شکل میگیرند حلقه های سالیانه نام د ارد در بعضی گونه ها مانند بلوط فاصله بین حلقه های سالیانه در محل برش مقطعی ( عرضی) تنه قابل مشاهده است پهنای حلقه های سالیانه که بستگی به شرایطرشد دارد در خواص چوب موثر است هرچه حلقه سالیانه ضخیم تر باشد چوب مستحکم تر است .
چوب ، یک لایه ضخیم است که در کنار سلولهای زاینده که متشکل از تعدادی حلقه های باریک هم مرکز میباشند قرار دادر در درخت در حال رشد چوب عموماً از سلولهای زنده تشکیل شده است چوب محکم ترین و مقاوم ترین قسمت تنه برای کارهای ساختمانی است در جهت برش های افقی ، شیره درخت از پوست درخت از میان نسوج شعاعی عبور میکند و به چوب میرسد نقش نسوج شعاعی در مقاومت چوب بسیار مهم است در واقع این نسوج مانند بست هایی هستند که الیاف چوب را به همدیگر محکم میکنند و نگاه میداند از خم شدن و از هم گسیختگی رشته ها میکاهند .
به مرور زمان در اطراف مغز چوب ، بافتی از سلولهای مرده تشکیل میگردد که چوب پیر نام دارد این قسمت معمولاً از چوب جوانی که آن را احاطه کرده است محکم تر میباشد و حاوی مقادیری رنگ و مواد قلیایی است البته درختان مختلف از این نقطه نظر متفاوت هستند در مقطع عرضی درختانی مثل گردو ، آلبالو نارون ، چوب مرکزی یا چوب پیر دیده میشود چوب جوان معمولاً رنگ روشنی دارد اما چوب پیر تیره تر میباشد .
چوب ها از نقطه نظر بافت به دو دسته تقسیم میشوند :
سخت چوب ها : این دسته شامل چوب درختان پهن برگ میباشد بافت چوب درختان پهن برگ تنها در زمانی که درخت برگ دارد ، رشد میکند رشد ونمو در بهار شروع میشود و به مرور زمان هر چه به پاییز نزدیک میشویم رو به افول میگذارد این رشد تا بهار سال آینده متوقف میگردد لذا حلقه سالیانه این دسته از درختان به صورت یکنواخت از چوب بهاره دارای رنگ روشن به طرف چوب پاییزه تیره رنگ تغییر میکند در ضمن حجم نسوج شعاعی در سخت چوب ها حدود 18 درصد حجم چوب میباشد ، که همین مسأله مقاومت چوب را افزایش میدهد باید دانست که هر چه حلقه سالیانه این نوع چوب ها عریض تر باشد ، تاب و توان این نوع چوب ها عریض تر باشد ، تاب و توان آنها در برابر نیروهای مکانیکی بیشتر خواهد شد ( تصویر شماره 5 )
نام سخت چوب ها به دلیل نوع بافت آنها است و دلیل بر سخت تر بودن کلیه چوب های این د سته نمیباشد برخی از درختان پهن برگ عبارتند از گردو ، انجیر ، بلوط ، چنار، راش ، تبریزی ، سپیدار و افرا از جمله موارد استفاده از این نوع چوب ها ساخت مبلمان ، در و پنجره و نازک کاری در ساختمان میباشد .( جدل شماره 1 )
نرم چوب ها : شامل چوب درختان سوزنی برگ اسن بافت چوب درختان سوزنی برگ در طول سال زمان بیشتری برای روئیدن دارد درخت سوزنی برگ در بهار و تابستان با شدت رشد میکند و سپس تا پایان فصل سرما این رشد و نمو به کندی می گراید و به آرامی ادامه پیدا میکند به این دلیل چوب پاییزه و بهاره در حلقه سالیانه درختان سوزنی برگ به راحتی از یکدیگر تمیز داده میشود و رنگ آنها این مسأ له را مشخص میکند به این ترتیب میتوان از شکل مقطع عرضی ،‌ درختان سوزنی برگ و پهن برگ را از یکدیگر تشخیص داد . مقطع درختان سوزنی برگ ، بسیار ساده و منظم میباشد و میزان حجم نسوج شعاعی 7% حجم چوب را تشکیل میدهد ( تصویر شماره 6 )
برخی از درختان سوزنی برگ عبارتند از : سرو ، کاج و سرخدار . از این نوع چ.ب ها برای تهیه ستون ها ، تیرها ، قالب بندب داربست و مانند اینها استفاده میکنند ( جدول شماره 2 )
خواص چوب
خواص فیزیکی چوب :
وزن مخصوص : به مقدار خلل و فرج میزان رطوبت همراه چوب وابسته است و معمولاً در رطوبت 15% محاسبه میشود چوب سنگین ترا از معمولاً مقاوم تر است ، بار بیشتری را تحمل میکند و با افزایش وزن مخصوص معمولاً خواص مکانیکی چوب افزایش پیدا میکند وزن مخصوص گونه های مختلف متفاوت است ( جدول شماره 3 )
رطوبت چوب : مقدار آبی است که در واحد وزن چوب موجود میباشد رطوبت چوب بر روی خواص فیزیکی چوب اثر زیادی دارد ( توضیحات بیشتر در بخش رطوبت چوب آمده است )
هدایت حرارت در چوب : قابلیت هدایت حرارتی چوب کم است و به این دلیل برای ساختن عایق های حرارتی مناسب است .همچنین موجب میشود که در تیرهای چوبی کلفت با وجود اینککه چوب زود مشتعل مشود قسمت درونی آن تا مدت نسبتاً زیادی از خطر اشتعال در امان بماند هدایت گرمایی چوب در جهت طولی آن دو برابر جهت عرضی و هدایت حرارتی شعاعی بیشتر ار هدایت حرارتی مماسی است با افزایش رطوبت ، هدایت حرارتی چوب افزایش می یابد .
تغییر ابعاد بر اثر حرارت ( انقباض و انبساط ) : ضریب انبساط حرارتی چوب در مقایسه با اثر تغییر رطوبت بر ابعاد آن تقریباً قابل چشم پوشی است ازدیاد حرارت معمولاً حجم را کمی زیاد میکند مقدار رطوبت را کاهش میدهد و باعث کاهش جرم حجمی میشود
ضریب انبساط حرارتی چوب در جهت طولی ( در جهت الیاف چوب ) حدود 18% جهت شعاعی و مماسی است .
گرمای ویژه چوب :‌ گرمای ویژه چوب خیلی زیاد است و وقتی در کنار هدایت حرارتی ناچیز آن قرار میگیرد باعث به وجود آمدن ویژگیهای مناسب در چوب میشود ، برای مثال چوب در برابر خورشید تابش آن برخلاف فلزات سطحش سوزاننده نیشت و در محیط های بسیار سرد یخ نمیزند .
قابلیت سوختن و قدرت انرژی زایی : چوب به علت حرارت مطبوع و شعله های زیبایی که ایجاد میکند برای سوزاندن در بخاریهای دیواری مصرف میشود که از چوب های زائد هم میتوان در این مورد استفاده کرد چوب از نظر سوختن با سایر سوختها در رقابت است و همچنین مواد حاصل از سوخت آن بی خطرند .
انتقال و انتشار صوت :‌چوب به علت قابلیت ارتجاعی قادر به تقویت اصوات میباشد انتشار صوت در چوب در جهات مختلف متفاوت است البته میزان رطوبت و گونه چ.ب نیز موثراست اما به طور کلی سوزنی برگان از لحاظ انتشار صوت و طنین مرغوب تر میباشند و در ساختمان آلات موسیقی سیمدار هم استفاده میشوند .گ
جذب و تخفیف صدا : چوب های سبک اصوات را بهتر جذب میکنند و هرچه سطح چوب نامنظم تر و مرطوبتر باشد خاصیت عایق بودن آن دربرابر صدا بیشتر است .
هدایت الکتریکی :‌میزان هدایت الکتریکی چوب وابسته به درصد رطوبت چوب میباشد و به طور کلی چوب های خشک عایق جریان برق هستند میزان هدایت الکتریکی با وزن مخصوص رابطه محسوسی ندارد ، ولی میزان هدایت الکتریکی در گونه های مختلف متفاوت است مقاومت الکتریکی در جهت موازی با الیاف تقریباً 12 جهت شعاعی و مماسی است .
هم گشیدگی و واکشیدگی : ممکن است تحت تأثیر پدیده های گوناگونی مانند رطوبت باشد و در جهات مختلف متفاوت است بیشترین هم کشیدگی در جهت مماسی است و در ج هت شعاعی 12% تا 13% جهت مماسی است در جهت طولی نیز هم کشیدگی ناچیز است این پدیده قط در حد رطوبت بین صفر تا اشباع است و البته این پدیده با انقباض و انبساط حرارتی تفاوت دارد .
رنگ و بو :‌معمولاً رنگ چوب پیر تیره تر از چوب جوان و همچنین حلقه های پاییزی تیره تر از حلقه ه ای بهاره اند گونه های مختلف رنگ های متنوع و متفاوتی دارند معمولاً چوبهای تیره تر بادوام تر هستند چوبهای سالم بوی مطبوعی دارند و چوبهایی که تحت تأثیر عوامل بیولوژیکی مانند قارچ هستند بد بود میشوند .
خواص مکانیکی چوب :‌
معمولاً مصارف گوناگون چوب به گونه ای است که بایستی چوب پاره ای از نیروها را تحمل کند البته در این خصوص باید برخی از مسائل را در نظر گرفت ، مانند ناهمگن بودن چوب ، مقدار رطوبت ، نوع چوب و محل رویش ،‌پهنی حلقه های سالیانه ، وزن مخصوص ... که باعث تفاوت هایی در این زمینه میشود از نظر خواص مکانیکی میتوان ویژگیهای زیر را برای چوب مورد بررسی قرارداد :
سختی چوب ، در کیفیت کار با آن و نیز مصارفی نظیر پارکت و ... که پیوسته تحت تأثیر سایش هستند مهم است چوب های سست بیشتر مصرف درود گری دارند .
با افزایش جرم حجمی ، چوب سخت تر می شود ولی با افزایش رطوبت ، سختی آن کاهش می یابد .
تاب فشاری ، به خاطر ساختمان ناهمگن چوب در جهات و اندازه های مختلف ، متفاوت است . چوب در جهت الیاف تاب فشاری زیادی دارد ولی بر اثر وارد آوردن نیروی خیلی زیاد تغییر شکل میدهد تا جایی که غدد چوب ها یخشک الیاف آن شروع به گسیختن میکنند در چوب های مرطوب ممکن است به صورت له شدگی باشد و در چوب ها نیمه مرطوب به صورت لغزش الیاف روی هم است .
افزایش رطوبت و جرم حجمی موجب افزایش تاب فشاری چوب میشود افزایش حرارت باعث کاهش تاب فشاری میشود .
در جهت عمود بر الیاف چوب ها تاب کمتری از خود نشان میدهند و به سرعت به حد تغییر شکل دائمی میرسند .
مقاومت خمشی : چوب تحت تاثیر خمش به طور محسوس تغییر شکل میدهد اگر نیروی وارد شده بیش از تاب خمشی باشد باعث از هم گسیختگی الیاف میشود .
تاب ضربه ای : چون چوب مرطوب انعطاف پذیرتر است مقاومت آن در برابر ضربه بیشتر است .
به طور کلی هرچه چوب متخلخل تر باشد تاب ضربه ای آن کمتر است معایب چوب اثر زیادی بر تاب ضربه ای آن دارد .
تاب کششی : چوب در جهت الیاف بیشترین تاب کششی را دارد و گاه تا دو یا سه برابر تاب کششی در جهت عمود بر الیاف است .
به طور کلی چوب های سخت و سنگین تاب کششی بیشتری دارند تغییر رطوبت نیز تأثیر زیادی بر تاب کششی دارد حد تاب کششی در شرایط رطوبت 8 تا 10 % میباشد . معایب چوب اثر زیادی بر تاب کششی دارند و حتی یک گره کوچک بر روی چوب میتواند تاب کششی چوب را به نصف کاهش دهد .
دوام چوب : چوب جسم بادوامی نیست و به وسیله حشرات ، قارچ ها و ... فرسوده میشود .
البته چوب های متراکم تر ، مقاوم ترند و میتوان با روش هایی تراکم چوب را افزایش داد.
خواص شیمیایی :
قسمت اعظم غشای سلولهای چوبی را سلولز تشکیل میدهد و این ماده از نظرصنایع شیمیایی چوب فوق ا لعاده اهمیت دارد .
اثر هوا ، اکسیرژن و آب بر سلولز : هوای خشک در حرارت عادی بر روی سلولز اثر نمی کند ( به همین دلیل پنبه برای لباس و ... به کار میرود حتی در کشور ژاپن از مقوای فشرده برای تهیه مصالح ساختمانی استفاده میشود ) مواد اکسید کننده نیز در صورت رقیق بودن بر روی سلولز اثر ندارند ، ولی چنانجه غلیظ باشند مولکول سلولز را تحت تأثیر شیمیایی قرار میدهند .
اثر حرارت : سلولز درحرارت 150 درجه سانتی گراد تغییر رنگ میدهد و در 300 درجه سانتیگراد تجزیه میشود .
اثر اسیدها : اغلب اسیدهای معدنی و آلی تنها چنانچه غلیظ باشند بر سلولز موثرند .
اثر قلیاها : به طور کلی قلیاها در حالت رقیق بر سلولز اثری ندارد ، ولی سود غلیط بر سلولز اثر میکند و بدینوسیله مواد مختلفی به دست می آید ( که در صنایع تهیه ابریشم مصنوعی کاربرد دارند )
خواص کاربردی :
چوب ماده ای است که در طبیعت به مقدار فراوان یافت میشود و بشر میتواند آن را تولید و تکثیر کند در واقع یکی از مصالحی است که قابل تجدید است و در صورت وجود مدیریت صحیح هیچ وقت تمام نمیشود
در صنایع و موارد گسترده وگوناگونی کاربرد دارد ، مانند کشتی سازی ، هواپیما سازی صنعت حمل ونقل و بسته بندی ، کاغذ سازی ، ابریشک و چرم مصنوعی ، پارچه بافی ، فیلم سازی ، ساخت ابزار موسیقی و ...
چوب به عنوان یکی از مصالح ساختمانی در کلیه امور قابل استفاده میباشد و به علت برخورداری از تاب مناسب فشاری و کششی ا زآن علاوه بر مصارف روزمره ، برای ساختن پل ها ، خرپاها و اعضای اق های پوسته ای نیز استفاده میشود .
چوب در تزئینات داخلی و خارجی به عنوان یکی از بهترین و زیباترین مصالح طبیعی به طراحان کمک شایانی میکند .
این مصالح قابلیت شکل پذیری بالایی دراد وبه راحتی میتوان شکل آن را تغییر داد و ا زآن استفاده دیگری کرد .
قطعات چوبی به راحتی به هم چفت میشوند و توسط میخ و پرچ ، چسب یا با اتصالات ساده چوبی ، مانند کام و زبانه ، دم چلچله و ... به همدیگر متصل میشوند .
رطوبت چوب
میزان رطوبت در چوب :
میزان رطوبت در چوب درختان مختلف متفاوت است ایم میزان رطوبت به طول مدتی که چوب بریده شده است و فصل برش و همینطور شرایطی که چ.ب در آن نگاهداری شده است ، بستگی دارد . چون تغییرات میزان رطوبت در چوب باعث تغییر حجم و فرم چوب میشود ، مقاومتهای مکانیکی آن را کاهش میدهد ( به غیر از مقاومت در برابر ضربه که با افزایش رطوبت زیاد میشود ) ضمناً ازدیاد رطوبت در چوب باعث هجوم حشرات و قارچ ها و افزایش رطوبت باعث ازدیاد وزن حجمی چوب میشود ( تصویر شماره 7 )
چوب از نظر میزان رطوبت به چهار دسته ذیل تقسیم بندی میکنند :
چوب دارای آب آزاد یا چوب تر: چوب درختی را که به تازگی قطع گردیده است چوب تر میخوانند میزان رطوبت موجود در این چوب مشخص نمیباشد این مقدار بستگی تام به جنس درخت ، فصل برش ، اقلیم و خاک دارد این رطوبت شامل آبی که در آوندهای چوب موجود است و همینطور رطوبتی که در ج.ار سلولها قرار دارد میباشد .
تبخیر آب آزاد چوب ( آبی که در آوندها جریان دارد ) موجب هیچگونه تغییر شکلی در حجم نمیشود
چوب نم دار : این نوع چوب حاوی آبی است که در جوار سلولها قرار گرفته است وقریب به 30% وزن چوب را به خود اختصاص میدهد اگر رطوبت این چوب از این حد افزایش نیابد برای بعضی از کارهای ساختمانی قابل استفاده است زمانی که رطوبت پوسته سلول ها شروع به تبخیر میکند ، سلول ها به یکدیگر نزدیک تز میشوند و در نتیجه حجم چوب کاهش می یابد این گونه تغییرات که در اثر کاهش و یا افزایش رطوبت واقع میشود کارکردن و هم کشیدگی چوب نامیده میشود پس از تبخیر آب مقداری نمک در آوندها باقی میماند که جاذب آب هستند و در جوار رطوبت ، آب جذب میکنند این مساله موجب تغییر شکل و تغییر رفتار مکانیکی قطعه میگردد برای جلوگیری از کارکردن چوب و بادکردن آن ، میزان مواد غذایی موجود در بافت را تقلیل میدهند برای این منظور میتوان از قرار دادن تنه درخت در جریان آب یا هوای آزاد در فصل بارندگی و بخار دادن به چوب بهره گرفت .
چوب خشک : این نوع چوب ها نزدیک به 18 % رطوبت به همراه دارند و اگر این مقدار افزایش نیابد میتوان از آنها برای کارهای زیر کاری در ساختمان استفاده کرد 18% رطوبت چوب حد بحرانی برای هجوم انگل ها به چوب میباشد .
چوب خشک مطلق : رطوبت در این گروه از چوب هاب ه 4%می رسد.
تغییر حجم در مقاطع چوبی :
همانطور که گفته شد تغییر میزان رطوبت چوب موجب تغییر در حجم آن میشود ولی این مقدار در مقاطع مختلف متفاوت است . چنانچه از خصوصیات بافت چوب بر می آید ، چوب پیر چندان تغییر حجم ندارد و در حالی که هر چه به پوسته نزدیک تر شویم چوب به علت تخلخل فراوان تغییر حجم بسیار دارد نسوج شعاعی ، عاملی جهت جلوگیری از تغییر حجم چوب میباشد این دلایل باعث میگردند که مقاطع چوبی بر اساس موقعیتی که در برش درخت داشته اند تغییر حجم متفاوتی داشته باشند کارکردن چوب به نوع درخت نیز بستگی دارد .
مقدار تنزل چوب در طول به علت هم جهت بودن با آوندها قابل ملاحظه نمیباشد و قریب به 1% طول میباشد میزان هم کشیدگی مماسی یعنی در مقاطعی که نسبت به دایره درخت به صورت مماسی بریده شده اند تا 12% میرسد که باعث تغییر شکل در مقطع الواری میگردد
هم کشیدگی چوب با مقطع شعاعی قریب به نصف هم کشیدگی مماسی و تا 6% میرسد مقاطع شعاعی آن دسته از الوارها را مینامند که نسبت به دایره درخت به حالت شعاعی بریده شده اند ( تصویر شماره 8 )
اشکال گوناگون
چوب از نظر مصرف :
چوبهای گرد :
چوبهای گرد ضخامتی بین 34-14 سانتی متر و درازایی بین 18-8/2 متر دارند . چوب های گرد باید هرس و تراز شوند و از نظر سطح و پوست ظاهری تمیز داشته باشند برای الوار کردن نیز باید الوار گرد را بر حسب نوعشان دسته بندی کرد ( تصویر شماره 9 و 10 )
چوب های گرد به دو دسته گرده بینه و تیر تقسیم میشوند که تفاوت اصلی آنها در این است که در تیر کم کم قطر مقطع کوچک میشود اغلب تیرهای ساختمانی برای کلاف کردن دیوارها ، چوب بست و غیره به کار میروند ( تصویر شماره 12 )
چوب های بریده شده :
این چوب ها با برش های طولی از چوب گرد به دست می آیند . چوب گرد مورد استفاده برای این منظور باید کیفیت بالایی داشته باشند و از پوسیدگی در امان باشند به طوری که چوب های بریده شده درجه 1 و 2 باید عاری از سوراخ های پنهان و فاسد شده و گره های قهوه ای باشند .
انواع چوب های بریده شده :
چهار تراش : چوبی است که مقطع آن مربع است این چوب را از درختان بی گره میتوان تهیه کرد معمولاً ابعاد آنها ( در مقطع ) کمتر از 20 سانتی متر است و درازای آنها تا 4 یا 5 متر میرسد ( تصویر شماره 11 )
بینه : از تقسیم یک گرده ، بینه به دست می آید چوب گردی را که استوانه ای شکل است از روی قطر به دو نیم تقسیم میکنند و به موازات طول آن را برش میدهند و هریک از تقسیمات را یک بینه مینامند .
تخته : چوبی است به شکل مکعب مستطیل طول آن 6-2 متر ، عرض آن 30-18 سانتی متر و ضخامت 8-1 سانتی متر ( تصویر شماره 8 )
الوار : ممکن است چهارگوش یا سه گوش باشد که تقریباً راست و بدون گره است طول الوار تا 3 متر است و عرض آن 35 تا 40 سانتی متر و کلفتی آن تا 15 سانتی متر است ( جدول شماره 4)0
چوب های ورقه ای :
از آنجایی که بافت بعضی از چوب ها زیبا ولی کمیاب و گرانبها هستند سطح چوب های نامرغوب تر و ساده و سطح تخته های مصنوعی مانند نئوپان و فیبر رابا ورقه هایی از چوب های مرغوب تر و زیبا میپوشانند اغلب این ورقه ها به صورت روکش مصرف میشوند .
با وسایل دقیق و ماشینهای روکش سازی میتوان از چوب های مختلف ورقه های بسیار نازک ( کمتر از 3/0 میلی متر ) به دست آورکه سبب صرفه جویی اقتصادی میگردد و همچنین میتوان روکش را در ابعاد بزرگ تهیه کرد و ضمناً احتمال هم کشیدگی و واکشیدگی بعد از مصرف کم میشود .
به طور چوب های مصرفی در روکش سازی باید از مرغوبیت بالایی بر خوردار باشند در روکش سازی بر خلاف سایر مصارف وجود گره خوب است ( البته گره های سالم ) از نظر اندازه ، تنه درخت نباید کوتاه باشد و چنانچه بلند باشد نیز به چند قطعه کوچک تر تقسیم میشود .
چوب های مصنوعی :
چوبهای مصنوعی انواع گوناگون دارند و اغلب از خاک اره ، براده و یا لایه های چوب تهیه میشوند .
تخته چند لایی : تخته چند لایی داریا مزایای ویژه ای در مقایسه با چوب تبدیل نشده میباشد از جمله کم کردن پدیده هم کشیدگی و واکشیدگی و افزایش پایداری مکانیکی به خصوص در حالتی که نیرو عمود بر الیاف است ، کاهش اثر رطوبت به سبب قشرهای نازک چسب ، امکان دسترسی به سطوح وسیع چوب ، سبک بودن و امکان ایجاد و تقویت ویژگی های خاص با توجه به کاربرد ( تصویر شماره 13)
معمولاً تخته چند لایی از چند لایه ورقه های نازک چوب به ضخامت یک تا دو میلی متر جرم در جهت های مختلف الیاف برای خاصیت انعطاف بیشتر به هم چسبانده و زیر پرس گرم گذاشته میشوند که بیشتر در مصرف روکش در ( یا به صورت سه لایی ) و قالب بندی به صورت چند لایی استفاده میشود .
تخته خرده چوب ( نئوپان ) :
تخته خرده چوب ها از مخلوط ذرات و براده های چوب با چسب مخصوص که تحت تأثیر فشار و حرارت محکم شده است ورق های مسطح با ابعاد معین را به وجود می آورند دراین روش ذرات به دو صورت قرار میگیرند یا درجهت طول تخته یا عمود بر آن در جهت تخته بودن ذرات موجب بهتر بودن خواص مکانیکی میشود .
تخته ها ممکن است یکدست باشند که در آنها ذرات در تمام طول تخته دارای ابعاد تقریباً برابرند . ممکن است تخته ها سه طبقه و به صورت ساندویچ ذرات باشند در دو سطح خارجی دارای ذرات ریزتر و در وسط دارای ذرات درشت هستند به علت ریز بودن ذرات در سطح خارجی فشرده ترند بنابراین در دو طرف سطح خارجی دارای جرم حجمی بیشتر هستند و این تفاوت موجب میشود که در ضخامت تخته خواص ناهمگنی وجود داشته باشد ولی در عین حال از تاب خمشی بالاتری برخوردار باشد ( تصویر شماره 14 )0
تخته فیبرها : ضخامت آنها بیش از 5/1 میلی متر و کمتر از نئوپان است و از به هم فشردن الیاف ، خاک اره ، تار و برگه های بریده چوبی و ... با چسب و پرس به وجود می آیند .
تخته فیبرها باد نمیکنند جمع نمیشوند و سخت و بادوام هستند برای افزایش مقاومت و ضد آب کردن و ایجاد سایر خواص مطلوب موادی مانند پارافین ، ضد آتش ها و ضد حشره به خمیر آن می افزایند این محصول در انواع صلب ، نیمه صلب و با وزن ویژه کم ، متوسط و زیاد وجود دارد نوع نازک انها برای روکش و انواع ضخیم تر برای تقسیم فضای ساختمان و انواع سبک وزن برای عایق های حرارتی و صوتی در ساختمان مصرف میشود .
صفحات چوب ـ سیمان : طرز تهیه این نوع صفحات به این گونه است که مواد اولیه را که شامل خرده چوب و پودر 20% و گروهی از مواد شیمیایی میباشد با هم مخلوط میکنند و سپس به وسیله کانالهای حرارتی و پرس به صورت صفحاتی در ابعاد مورد نظر در می آیند که دارای خواص زیر میباشند :
این صفحات در برابر آتش کاملاً مقاوم هستند ( ا زتمام صفحات چوبی در مقابل آتش مقاومتر ند )
در برابر قارچ های چوب کاملاً مقاوم اند .
در برابر آب و رطوبت ، پوسیدگی سرما ویخبندان کاملاً مقاوم هستند ( میزان جذب آب تقریباً صفر است )
عایق صدا و حرارت میباشند .
نسبتاً سبک هستند و در اکثر قسمت های ساختمان قابل مصرف هستند .
قابلیت چسب زنی ( با چسب چوب ) و همچنین نصب بر روی آجر و بتن را دارند همچنین سطح خارجی آنها را میتوان با هرگونه رنگ وبتونه پوشاند .
از نظر اتصالات تمام قابلیت های چوب را دارند همچنین قابل میخ زدن و پیچ کردن هستند .
کانتکس : ساقه های نی به وسیله ماشین به حالت موازی بین دسته سیم های گالوانیزه قرار میگیرند و تحت فشار در ضخامت های مختلفی بافته میشوند از این محصول برای ساخت دیوار ، سقف کاذب . مانند اینها سود میجویند .
کانتکس یکی از مصالحی است که عایق حرارت و صوت و مقاون در برابر آتش سوزی میباشد تخته های کانتکس بر روی تیرهای آهنی و چوبی و تیرچه های بتنی به سهولت قابل نصب میباشند و آنها را به وسیله آمیخ یا پیچ به راحتی بر روی هر سطحی به عنوان عایق میتوان نصب کرد .
آندولین : سقف پوشی است موج دار ، متشکل از الیاف گیاهی و مواد شیمیایی و مصنوعی اشباع شده با قیر که در حرارت 180 درجه سانتی گراد سخت شده است آندولین یکی از مصالحی است که عایق حرارت و رطوبت و الکتریسته میباشد و در برابر یخبندان مقاوم است .
تخته های گلولام : ساختمان سازی با قطعاتی که از چوب درخت بریده میشوند محدودیت هایی در مورد شکل ، فرم و اندازه دارد روش نوینی برای برطرف کردن این محدودیتها ابداع شده و آن ساختن تخته های گلولام از قطعات کوچک چوب است .
با استفاده از تیرها و قطعات گلولام میتوان تیر ها و قطعات چوبی خم شده ( انحنادار ) چوب های با اندازه های بلند ، قوس های چوبی دو یا سه مفصله و دیگر ساختارهای چوبی را به وجود آورد .
معایب چوب :
به طور کلی عواملی که ارزش تجاری چوب را پایین می آورند معایب چوب نام دارند که ممکن است کارکردن با چوب مشکل کنند یا مقاومت باربری آن را کاهش دهند یا طول عمر آن را کم کنند یا شکل ظاهری آن را زشت نمایند که به دو دسته تقسیم میشوند .
معایب رویش درخت ( هنگام رویش درخت )
معایب بعد از قطع درخت و تهیه الوار
معایب هنگام رویش درخت :
گره ها : گره ها عبارتند از آثاری که از جوانه های نابجا ، یا شاخه هایی که ممکن است در قسمت های مختلف درخت وجود داشته باشند گره ها ممکن است مرده باشند که معمولاً تیره رنگند و به سایر قسمت ها متصل نیستند و عیناً مانند یک جسم خارجی عمل میکنند و یا زنده اند که روشن اند و به قسمت های مجاور متصل اند گره های مرده تا حد زیادی از مرغوبیت چوب میکاهند و مقاومت های مکانیکی به خصوص تاب خمشی را میکاهند در اره کشی روکش سازی ، لایه گیری رنده و پرداخت مشکل ایجاد میکنند و باعث افزایش معایب واکشیدگی و هم کشیدگی ، تغییر شکل و ترک خوردن و ... میشوند .
در قطعاتی که در معرض سائیدگی هستند ایجاد ناهمواری میکند ( نظیر پارکت های چوبی ) که علت آنها تفاوت جنس گره با سایر قسمت هاست .(تصویر شماره 17 )
تغییر جهت تارهای چوب : ممکن است الیاف چوب کمی زاویه داشته باشند ( کج تار ) و یا آنکه موازی محور باشند ولی به آن دور یا نزدیک باشند ( موج دار )
به طور کلی کج تاری مقاومت مکانیکی به خصوص تاب ضربه ای چوب را کاهش میدهد و در هنگام برش و پرداخت ریش ریش میشوند این چوب ها بعد از استحصال ، قابلیت پرداخت خوبی ندارند و به زحمت رنده میشوند ولی اگر زاویه آنها خیلی کم باشد برای روکش ها مصرف میشوند .
ترک ( شکاف و گسیختگی ) : منشاء ترک بیشتر تغییر شرایط محیطی میباشد و به صورت های گوناگون است .
ترک مرکزی میتواند روی یک سطح یا مارپیچی باشد فضای بین دو حلقه چوب که متحدالمرکز هستند نوعی ترک داخلی است که در جهت تنه درخت و حلقه های سالانه است ترک های متحدالمرکز ممکن است قوسی شکل یا متحد المرکز باشند ترک های ناشی از یخ زدگی ترک های باز طولی هستند .
ترک های معمولی در اثر خشکی سطح به وجود می آید و در همه گونه های چوب موجود است به نظر میرسد وقتی چوب زیر نقطه اشباع الیاف میرسد خشک میشود و ترک میخورد .
ترک های برق گرفتگی روی پوسته درخت و تا نزدیکی مغز درخت پیش میروند این پدیده به علت وارد آمدن جریان شدید برق به وجود می آید در این حالت پوست برای التیام محل ترک خورده به داخل نفوذ میکند ( تصاویر شماره 18-21)
پیچ خوردگی درخت : درخت هایی که تنها یک طرف آنهاشاخه دارد و درختهای کنار جنگل در اثر وزش باد میپیچند لبه های الوار و تنه این درخت ها بعداز خشک شدن متنافرند ( تصویر شماره 22 )
یکطرفه روئیدن درخت :
( رشد غیر مرکزی ) : در جاهایی که باد از یک سو می وزد و در اثر وزش باد چوب سست میشود و دایره های عمر درخت از هم دورتر است و مقطع آن بیضی است و بعد از خشک شدن تاب برمیدارد .
اعوجاج : اعوجاج در حلقه های سالیانه به صورت نوعی ناهنجاری در حلقه های سالیانه که غیر یکنواخت رشد میکنند و به شکل دایره نیستند بلکه موج دار هستند دیده میوشد تخته های تهیه شده از آنها سطح نامنظمی دارند ( تصویر شماره 22 )
روی هم افتادگی : درخت زخمی شده سعی در پوشاندن محل جراحت میکند و پوست جدید جراحتهای آن را می پوشاند اگر این زخم ها عمیق باشند موجب پوسیدگی میشوند ( تصویر شماره 22 )
دو مرکزی بودن : درختی را که از تنه ببرند پاچوش میزند ، پاجوش ها کم کم ضخیم میشوند و به همدیگر می چسبند و مثل یک درخت رشد میکنند چوب چنین درختی همسان کار نمی کند ( تصویر شماره 22 )
آفات چوب :
قارچ ها و میکر ارگانیسم ها : زیان ها و خسارت ناشی از قارچ ها بر چوب گسترده است رنگ غیر طبیعی و پوسیدگی چوب عمدتاً ناشی از قارچ ها ست ، قارچ ها ساده ترین ارگانیسمهای گیاهی هستند که از سلولهای و چوب تغذیه میکنند چوب با 20% رطوبت یا کمتر یا چوبی که در آب قرار دارد و یا در معرض سرما قرار دارد دچار پوسیدگی نمیشود پوسیدگی چوب ها با از بین رفتن قارچ ها و خشک شدن چوب متوقف میشود ( تصویر شماره 23و24 )
حشرات :
خسارات ناشی از حشرات ( اغلب به صورت حفر سوراخ ) هم درختان زنده و هم چوب درختان مرده را تحت تأثیر قرار میدهد . بیشتر خسارتهایی که درختان در حال رشد را تحت تأثیر قرار میدهد ناشی از سوسک های زیر پوستی درخت و... است که گونه های فراوانی دارند ( تصویر شماره 25 و 26 )
از جمله دیگر حشراتی که چوب را تحت تأثیر قرار میدهند موریانه ها هستند که به چوب خشک در ساختمان ها و سازه ها حمله میکنند .
نرم تنان دریایی نیز ممکن است موجب پوسیدگی های سریع در قسمت های زیر آب سازه های آبی و دریایی شوند .
برای محافظت از چوب در برابر آفات روش های گوناگونی وجود دارد که در بخش محافظت به تفصیل به آنها خواهیم پرداخت .
قابلیت اشتعال چوب :
قابلیت اشتعال چوب نسبت به سایر مصالح بسیار بالاست و این یکی از مهم ترین معایب چوب بشمار می آید امروزه با روش های متعددی میتوان از چوب در مقابل آتش محافظت کرد مانند اندود کردن پوشش های گچی پوشاندن با مواد و رنگ های ضد آتش و اشباع چوب ( در بخش مربوطه به تفصیل توضیح داده شده است ) و رنگ های ضد آتش از بهترین روش ها برای محافظت در برابر آتش هستند که به دسته ه ای گوناگونی مانند سیلیکاتی ، کازئین ، روغنی و ... تقسیم میشوند.
رنگ های سیلیکاتی ویژگیهای ضد آتش فوق العاده ای دارند به طوری که نسوزند و برای مدت زیادی در مقابل آتش مقاومت میمکند و رسانایی گرمایی پایینی دارند و همچنین در برابر آب مقاوم اند .
ترکیبات محافظت کننده در برابر آتش اغلب وقتر که درجه حرارت بالا رود یا ذوب شوند از خود گازهایی متصاعد میکنند که در آن شرایط هم از احتراق جلوگیری میکنند .
حفاظت از چوب
روش های مختلفی برای محافظت چوب از هجوم آفات و آسیب رسانی آنها ، نفوذ رطوبت و آتش سوزی وجود دارد بعضی از این روش ها عبارتند از اشباع کردن چوب با مواد شیمیایی ، پوشاندن چوب با یک لایه از رنگ ، لاک و غیره ، سوزاندن سطح چوب ، قیر اندود کردن چوب و ...
پوشاندن سطح چوب با مواد مختلف :
موادی که در رنگ کردن چوب به کار میروند عبارتند از : ژ
لاک : لاک را در الکل صنعتی حل میکنند و سپس روی سطح چوب سمباده شده میمالند و پس از تبخیر ماده حلال یک ورقه لاک روی چوب میماند .
ورنی ها : صمغ گیاهی یا مصنوعی را با روغن های خشک کننده و سپس باماده فراری مخلوط میکنند و روی چوب میزنند وسپس یک لایه ورنی در اثر اکسید شدن روغن روی چوب به وجود می آید ورنی ها ممکن است مصنوعی باشند مانند پلی استر یا ملامین .
رنگ ها : مواد رنگی را در روغن ها و مواد فراری که نفوذ رنگ را زیاد میکند مانند تربانتین مخلوط میکنند این مواد رنگی عبارتند از اکسیدهای سرب منگنز ، کبالت و ...
بتانه : در بعضی چوب ها که دارای آوندهای درشت بهاره هستند برای جلوگیری از نفوذ زیاد رنگ ها قبل از رنگ زدن سطح آن را بتانه میکنند .
اسنفاده از این پوشش ها علاوه بر محافظت چوب در برابر عوامل مخرب باعث آشکار شدن زیبایی های چوب و پدیدار شدن نقش های آن میشود .
باید در نظر داشت چوب هایی خوب رنگ میگیرند که سطح آنها فاقد آوند باز باشد و چگالی کمی داشته فاقد گره ، عیوب و قارچ ها باشند و چوب باید کاملاً خشک باشد رنگ های قسمت هایی که در برابر آفتاب هستند باید به گونه ای باشد که در اثر تابش آفتاب فاسد نشوند .
اشباع چوب
هدف از اشباع چوب آن است که دوام چوب بالا رود و همچنین بعضی از معایب آن مانند قابلیت بالای اشتعال را از بین ببرد و در ضمن تاب مکانیکی قطعه هم بالا رورد این عمل بیشتر برای ساخت تراورس های راه آهن و شمع های تلگراف استفاده میشود .
خواصی که ماده اشباع کننده باید داشته باشد عبارتند از :
- برای موجودات مخرب چوب ، سمی و کشنده باشد ولی موجب تخریب مواد اصلی چوب نشود وب رای محیط زیست مصر نباشند
- دارای اثرات جنبی شدید برای انسان نباشد .
- قابلیت هدایت حرارتی و الکتریکی چوب را افزایش ندهد .
- قابلیت نفوذ خوبی در چوب داشته باشد .
- خواص مکانیکی و استحکام چوب را افزایش دهد ( با حداقل کاهش ندهد )
- با فلزات استفاده شده ( میخ و پیچ و ... ) ترکیب نشود
- به وسیله آب شسته ، در اثر گرما تبخیر و در اثر عوامل جوی تجزیه نشود .
روش های اشباع :
چوب ها به وسیله مواد حاصل از تقطیر زغال سنگ ( گودرون ) و سایر مواد شیمیایی مشابه به روش های زیر اشباع میشوند :
با فشار : دراین روش کیفیت بهتر و مقرون به صرفه است ابتدا با فشار شیره گیاهی از الیاف خراج میشود و سپس با تزریق گودرون و یا مواد شیمیایی دیگر که جایگزین شیره گیاهی میشود آن را اشباع میکنند .
بدون فشار : مانند برس زدن فرو بردن افشاندن ، خیساندن . در این روش فقط سطح چوب اشباع میشود . گران تر از روش اول است .
سوزاندن سطح چوب : در این روش سطح نازکی از چوب را میسوزانند که موجب حفاظت آن میشود البته نسبت به سایر روش ها بسیار ابتدایی و ضعیف است .
موارد استفاده چوب در ساختمان چوب در سازه و اسکلت ساختمان :
چوب به عنوان یکی از مصالح ساختمان در اسکلت و اعضای باربر ساختمان ، تیر و شمع و غیره بکار میرود .
چوب به عنوان مصالح کمکی :
از جمله کاربردهای چوب در کارهای کمکی مانند قالب بندی و چوب بست است برای این کار از چهار تراش ، تیر گرد و تخته سود میجویند بهترین نوع برای قالب بندی نوع نراد است که چوبی نرم و قابل انعطاف از نوعی کاج میباشد .
برای سطح بتن نمایان ، چوب قالب باید کاملا ً تمیز و پرداخت شده باشد میتوان از چوب های مصنوعی و از انواع تخته های با روکش پلی مری که برای همین منظور تولید میشوند استفاده کرد .
چوب به عنوان مصالح
برای معماری داخلی :
چوب یکی از بهترین مصالح برای ساخت پوشش ها درها و پنجره ها و تزئیناتی که در داخل ساختمان به کار میروند میباشد که در زیر به انواع آن اشاره میشود :
پوشش های چوبی
از گذشته های دور در مناطقی که چوب مرغوب و فراوان در دسترس بوده است قسمت های مختلف ساختمان ها از جمله کف ، بدنه و سقفغ آنها را با چوب میپوشانده اند امروزه نیز پوشش های چوبی به اشکال و شیوه های گوناگون متداول است در پوشش های چوبی از نرم چوب ها و سخت چوب ها در نقش ها و رنگ هایی متفاوت استفاده میشود پوشش های الواری ، نواری ، پارکت و بلوک چوبی هستند .
درها و پنجره های چوبی
چوبی که در ساخت در ، پنجره ، نرده و نظایر اینها بکار میرود باید از انواعی نظیر کاج و صنوبر خشک و فاقد شیره گیاهی و ترجیحاً عمل آمده باشد .
اتصالات پنجره های چوبی باید از نوع کام و زبانه باشد قاب پنجره باید به دیوار محکم شده باشد پنجره های چوبی خارجی باید در محلی قرار گیرند که از بارش برف وباران در امان باشند .
درهای چوبی با پوشش های فیبری ، تخته چندلایی یا نئوپان باید با استفاده از شبکه های چوبی یا دیگر مصالح و چسب مناسب ساخته شوند .
تیغه های جداکننده چوبی
تیغه های جداکننده چوبی که برای تقسیم فضاهای داخلی ساختمان اجرا میشوند باید به نحوی مطمئن به کف ، سقف و دیوارهای اطراف مرتبط گردند تا از استحکام کافی برخوردار باشند .
کارهای چوبی تزئینی :
اجرای کارهای چوبی تزئینی نظیر نرده ها و دست اندازها ، پله های چوبی و کمدهای دیواری به دست افراد مجرب و با دقت بالایی انجام شود در ساخت کارهای تزئینی چوبی باید از بهترین مصالح استفاده شود چوب درختان گردو ، بلوط ، زبان گنجشک ، راش ، کاج ، صنوبر ، برای اینگونه کارها بسیار مناسب میباشد ( تصویر شماره 27 )
اتصالات چوب
اتصالات چوبی :
انواع مختلفی دارد که شامل اتصال به طریقه دم چلچله ا ی ، کام و زبانه ، نیم و نیم و کلیدی میباشد ( تصویر شماره 28 )
میخ ، پیچ و سایر وسایئل اتصال قطعات برای اتصالات چوب باید از نوع زنگ نزن با روی اندود باشند ، وجود موادی که در عمل آوردن ، اشباع و یا حفاظت چوب به مصرف میرسند به ویژه موادی که برای ضد آتش کردن چوب بکار برده میشوند در نقاط مرطوب سبب خوردگی فلزات میشوند از این رو دراین گونه موارد باید برای به حداقل رساندن فساد پیش بینی های لازم صورت گیرد .
میخ ها و پیچ ها انواع و اندازه های گوناگون دارند که بسته به شرایط ، اندازه قطعات و محل اتصال ( برای سقف ، کف ، در و دیوار ، پنجره ، اسکلت فلزی ، نازک کاری و ... ) مورد مصرف قرار میگرند همچنین برای محافطت میخ یا پیچ و جلوگیری از تأثیر متقابل آن بر چوب میخ هایی با روکش مس ، روی ، آلومینیوم ، استیل ،کادیوم ساخته شده است .
چیب ها :
مسخصات چسب خوب :
- سطح چوب را مرطوب کند .
- پس از خشک شدن باید قدرت چسبندگی بین ذرات آن زیاد شود تا در مقابل نیروهای وارده مقاومت کند .
- پس از خشک شدن به اندازه کافی خاصیت ارتجاعی داشته باشد تا در مقابل هم کشیدگی چوب در اثر تغییرات رطوبت پایداری کند
- دارای غلظت مناسب باشد تا در تمام سطح چوب به خوبی پخش شود .
- خاصیت چسبندگی خود را تا مدت طولانی حفظ کند .
انواع چسبهای چوب ، که شامل چسب آلبومن خون ، چسب پروتئین گیاهی و چسب نشاسته گیاهی ، چسب ماهی ، چسب های معدنی ، چسب های مصنوعی ، چسب های حیوانی ( این چسب ها ضد رطوبت نیستند و به سرعت خشک میشوند ) و چسب کازئین میباشد .
حمل و نقل و نگهداری
بارگیری حمل و باراندازی انواع مصالح چوبی باید با دقت انجام شود تا ضایعات به حداقل ممکن برسد مصالح چوبی باید در محل تمیز و سر پوشیده جدا از هم دسته بندی شوند و از تماس آنها با خاک ، مواد مضر ، رطوبت ، یخ وبرف جلوگیری شود انبار مصالح چوبی باید دور از آتش و مواد قابل اشتعال بوده و برای اعلام و اطفای حریق احتمالی در آن تدابیر لازم اتخاذ شده باشد باید جلوگیری از حمله ور شدن موجودات زنده به مصالح چوبی به ویژه چوب های خام و عمل نیامده ، محل انبار از تهویه کافی برخوردار باشد . باید در صورت نیاز هر چند یکبار با مواد ضد عفونی کننده و حشره کش ابنار را سم پاشی کرد .

جدول شماره (1)بعضی گونه های درخت و کاربرد آنها ( سخت چوبها )
نام چوب وزن رنگ و بافت مقاومت کاربرد
سخت چوب توسکا سبک توسکای قرمز از سفید به صورتی کمرنگ مایل به قهوه ای تغییر میکند مقاومت کم و نرمی متوسط اثاثیه رنگ شده و کابینت سازی
زبان گنجشک سنگین رنگ روشن ـ رگه های آشکار مقاومت بالا برای نازک کاری بسیار عالی دسته کالا و لوازم ورزشی پانل ها و تزئینات داخلی
زیرفون متوسط مغز آن قهوه ای روشن و چون آن تقریباً سفید ـ بافت ساده و نرم نرم است ایده آل برای تخته های نقاشی و کابینت سازی
راش متوسط رنگ چوب مایل به قرمز است سخت ، محکم و بادوام اثاثیه ، کف سازی ، نازک کاری های داخلی
غان ( توس ) سنگین زرد و قرمز بافت مناسب سختی ، استحکام و مقاومت مناسب کابینت و درسازی
گیلاس سنگین قهوه ای قرمز ـ دارای بافت مناسب با نقش های زیبا و باشکوه محکم ، چگالی و قوی مبلمان
نارون قرمز سنگین زرد عسلی ـ بافت ملایم متوسط نازک کاری های رنگی طبیعی را به خوبی به خود میگیرد
افرا سنگین قرمز و سفید سخت ، چگال وبادوام با مقاومت بسیار بالا اثاثیه ، کف پوشها ، پله های عبوری و درها و ترده ها
بلوط سنگین قرمز و سفید سخت قوم و محکم تیرها و ستون های ساختمان پارکت ، نرده ، پانل ، اثاثیه
سپیدار سنگین مرکز آن قهوه ای مایل به زرد چوب ان سفید تیره است بافت نرم نرم است پانل های چسبنده تزئینات داخلی کابینت سازی
گردو سنگین مغز آن قهوه ای تیره با کنتراست زیاد است و چوب آن روشن تر است گردو با برش مسطح و شیوه های دیگر نقش های بسیار زیبایی می آفریند سخت و بادوام انواع محتلفی دارد و به خاطر زیبایی بافت و رگه های آن برای خلق و اجرایی آثار معماری بی نظیراست اثاثیه ، پارکت ، نرده ، در و پنجره و روکش

جدول شماره (2) بعضی گونه های درخت و کاربرد آنها ( نرم چوبها )
نام چوب وزن رنگ و بافت مقاومت کاربرد
سخت چوب خانواده کاج سبک رنگ اغلب آنها سفید به رنگ کاهی روشن نرم کیفیت نازک کاری و اره کردن مناسبی دارد پانل ، تزئینات داخلی و خارجی درب و پنجره قالب بندی بتن
خانواده صنوبر سبک بافت زیبا متوسط خوب رنگ میگیرد نازک کاریهای داخلی تخته های ساختمانی
اسپروس سبک مستحکم و پایدار سنعت هواپیماسازی در و پنجره پ

دانلود مقاله حضرت زینب

 مقدمه در خانه على بن ابى طالبعلیه السلام از فاطمه اطهرعلیها السلام فرزند دخترى به دنیا آمد که او را زینب نام نهادند، فرزندى که نه تنها زینت پدر شد، بلکه در تاریخ پرفراز و نشیب پس از پیامبرصلى الله علیه وآله توانست در بزرگترین حماسه نبرد حق علیه باطل، نقشى مهمّ و سرنوشت ساز داشته و پیام رسان انقلاب عاشورا باشد و براى همیشه تاریخ، مسلمانان را مدیون فداکارى، ایثار و شهامت خویش سازد. زینب در خانه علىعلیه السلام قوّت قلب پدر، انیس و مونس مادر و غمخوار برادرش حسین بن علىعلیه السلام بود و در عرصه اجتماع، پیام رسانى سترگ، سخنورى کم نظیر، زاهدى شب زنده دار، مجاهدى نستوه و الگوى کامل زن معرّفى شده در قرآن بود. او با شجاعتى تحسین برانگیز رو در روى یزید و درباریانش با قوّت و قدرت پیروزى حق و شکست باطل را اعلان نمود و فرمود: «فَکِد کَیدَک واسْعَ سَعیَک، فواللَّه لا تَمحوا ذکرَنا، ولا تُمیتُ وحیَنا...» یزید! هر حیله اى که دارى به کار گیر و هر تلاشى مى توانى انجام ده، سوگند به خداوند که هرگز نخواهىتوانست نام و یاد ما را از ذهن ها محو کنى و یا آیین و وحى ما را از میان بردارى...» این سخنان را زن داغدیده اى بیان داشت که یزیدیان عزیزترین کسان او را با دلخراش ترین وضع ممکن به شهادت رسانده اند و خود سرپرستى زنان و کودکانى را برعهده دارد که دلهایشان داغدار و اشک هایشان جارى است. دیرى نپایید که پیروزى ظاهرى و موقتى یزید به سرعت سپرى شد و پرچم خونرگ عاشورا به اهتزاز درآمد و انشاء اللَّه تا همیشه تاریخ نیز در اهتزاز خواهد ماند. کتابى را که در پیش رو دارید تألیف استاد فرزانه و دانشمند گرانمایه جناب حجةالاسلام والمسلمین آقاى رسولى محلاتى - دامت افاضاته - است که به شکلى محقّقانه و در عین حال فشرده و گویا، بخش هایى از زندگى پر درد و غم زینب کبرىعلیها السلام را ترسیم فرموده اند. امید آن که خوانندگان را مفید افتد و آن بانوى مظلومه، شفیعه ما عاصیان در سراى باقى گردد.
زندگانى حضرت زینبعلیها السلام در اخبار و روایاتى که علماى شیعه و سنّى نقل کرده اند آمده است که فاطمهعلیها السلام از امیرالمؤمنینعلیه السلام پنج فرزند - سه پسر و دو دختر - آورد. پسران آن حضرت حسن، حسین و محسنعلیهم السلام و دختران ایشان زینب و امّ کلثوم بودند. محسن در حالى که هنوز جنین بود در اثر ظلم و ستم به آن مخدره معصومه سقط شد. زینب و امّ کلثوم دو دختر آن حضرت نیز پس از رحلت مادر بزرگوارشان سالیانى چند زندگى کردند. امّ کلثوم پس از شهادت امیرالمؤمنینعلیه السلام و حضرت زینبعلیها السلام مدتى پس از واقعه جانگداز کربلا دار فانى را وداع گفت. زینبعلیها السلام، هم از نظر سن و هم از نظر مقام و فضیلت، برتر از خواهرش ام کلثوم و بلکه مى توان گفت پس از مادرش فاطمه و جدّه اش خدیجه شریفترین و بزرگترین زنان اسلام بوده است. زندگانى پرماجرا و سخنان پرمعنا و خطبه هاى بلیغ و رساى او در طول مسافرت کربلا، کوفه و شام و زهد و عبادت و سایر خصال عالى او بهترین گواه این مُدّعاست. اینک شرح حال آن بانوى معظمه را با استفاده از منابع معتبر و به طور اختصار به رشته تحریر در مى آوریم:
ولادت در تاریخ ولادت زینبعلیها السلام اختلاف است. در ریاحین الشریعه آمده است که میلاد آن حضرت را، برخى پنجم ماه جمادى الاُولاى سال ششم، بعضى اوایل شعبان آن سال، بعضى در ماه رمضان و برخى دیگر در دهه آخر ماه ربیع الثانى و طبق نقلى ماه محرم سال پنجم هجرت ذکر کرده اند ولى هیچ یک از این اقوال دلیل محکم تاریخى ندارد. این عدم اتفاق نظر در مورد تاریخ وفات آن مخدره نیز به چشم مى خورد به طورى که برخى آن را در ماه رجب سال 62 و بعضى در چهاردهم رجب سال 62 دانسته اند. همچنین در مورد محل دفن و قبر ایشان نیز اختلاف است. برخى قبر آن بانوى بزرگوار را در مدینه، جمعى در شام و گروهى در قاهره پایتخت مصر مى دانند. یکى از سادات در ولادت و فضیلت زینب کبرى دختر امیرالمؤمنینعلیهما السلام مولودیه اى سروده است که بخشى از آن چنین است: دوستان! گشت عیان نور خدا پنجم ماه جمادى الاولى از جمال و رخ بانو زینب یعنى از آینه علم و ادب اختر پاک سماوات عُلى دختر شیر خدا و زهرا.
مهربان خواهر و یار سبطین با حسن همدم و همکار حسین مقدمش بر همه بادا مسعود حق نگهداردش از چشم حسود لاله اى بود ز باغ ایمان که به دل داشت بسى داغ، نهان داغش از بس به دلِ سوخته بود لاله سان، چهره اش افروخته بود حوریان محو رخ نیکویش قدسیان مات شکنج مویش عود ریزید به مجمر بسیار مشک ریزید ز دامن خروار شمع جمع حرم آل عبا بود شهزاده آزاده ما که بدو بار به منزل برسید کشتى عشق به ساحل برسید یعنى از بَعد شهید بى سر بُرد این بار اسیرى، خواهر تا اسارت به شهادت یکجا زنده گرداند آیین خدا گل گلزار نبوت چه شکفت جد او نام ورا زینب گفت یعنى او زینت بابش على است که از او نورخدا منجلى است

جلوه احمدى از او پیدا صولت حیدریش چهره نما سینه اش مخزن اسرار خدا چهره آیینه آثار خدا آرى این نکته مسلّم باشد عالمه غیر معلم باشد نگهى گرم و سرى افکنده یعنى از جان به حسینم بنده با برادر همه جا همراهم من کمین بنده او، اوشاهم تهیم از خود و پر از اویم عشقش از روز ازل بُدخویم اى دل ارطالب فیضى به ادب بوسه زن درگه بانو زینب سرورا! بنده نوازى کن ساز «جندقى» را به نگاهى بنواز گفتم این شعر به عید مولود تا شود توشه به روز موعود نام و کنیه «زینب» در لغت به معناى درخت نیکو منظر آمده و ممکن است مخفف «زین و أب» یعنى زینت پدر باشد. براساس متون تاریخى و روایات، امیرالمؤمنین دو یا سه دختر به نام «زینب» داشته که بانوى شجاع کربلا «زینب کبرى» بوده است و چنان که شیخ مفید و برخى دیگر گفته اند «زینب صغرى» همان خواهر مادرى زینب یعنى «امّ کلثوم» بوده است ولى شیخ مفید؛ در پایان کلام خود، در زمره فرزندان علىعلیه السلام به زینب صغراى دیگرى اشاره مى کند که مادرش کنیز بوده است. یکى از القاب حضرت زینب که در روایات هم آمده است «عقیله» یا «عقیله بنى هاشم» به معناى زن ارجمند و یکتا در میان خویشاوندان مى باشد. و در میان کنیه هاى زینبعلیها السلام نیز «امّ کلثوم» و «امّ عبداللَّه» ذکر شده که بر اساس این نقل، زینب «امّ کلثوم کبرا» و خواهرش «امّ کلثوم صغرى» است. با این حال در بسیارى از کتابها مانند «مناقب» ابن شهرآشوب و «شرح نهج البلاغه ى ابن ابى الحدید»، خواهر آن بانوى معظمه را امّ کلثوم کبرا مى دانند و براى زینبعلیها السلام چنین کنیه اى ذکر نکرده اند.
دوران کودکى دختر بزرگوار فاطمهعلیها السلام در سن پنج یا شش سالگى مادر خود را از دست داد. لیکن با همین سنّ کم چنان تربیت شده بود که از فاطمهعلیها السلام حدیث و روایت نقل کرده و برخى از تاریخ نویسان و محدثان، خطبه «فدک» را به نقل از همین بانوى بزرگوار یعنى حضرت زینب ذکر کرده اند. به عنوان نمونه ابوالفرج در مقاتل الطّالبیین در شرح حال «عون بن عبداللَّه بن جعفر» مى نویسد: «مادر عون زینب عقیله، دختر على بن ابى طالب است.» سپس ادامه مى دهد:

«زینب همان زنى است که ابن عباس خطبه فدک فاطمهعلیها السلام را از او روایت کرده است و در آغاز خطبه گوید: این خطبه را عقیله ما زینب دختر علىعلیه السلام براى ما روایت کرد».(1) از میان محدثان، مرحوم شیخ صدوق در کتاب «علل» در باب «علل الشّرایع و اصول الاسلام» بخشى از اوایل خطبه فدک را که در آن علل احکام ذکر شده نقل و سند آن را این گونه ذکر مى کند: «حَدَّثَنا مُحَمّدُ بنُ مُوسَى بنِ المُتَوَکِّل، قالَ: حَدَّثنَا عَلیُّ ابن الحُسَین السَّعْدآبادی، عَنْ اَحْمَد بنِ اَبی عَبْداللَّهِ البَرقی، عَنْ اِسْماعیلَ بن مِهْران عَنْ اَحمَد بن مُحَمَّد ابنِ جابر، عَنْ زَیْنَب بِنْتِ عَلیّ قالَتْ: قالت فاطمةعلیها السلام فی خُطَبَتِها...»(2) بر خواننده محترم پوشیده نیست که نقل چنین خطبه اى از طرف دخترى در سن پنج یا شش سالگى و حفظ کامل آن با آن همه بلاغت و جامعیت، نشانه کمال رشد، فهم، علم و دانایى اوست و مى توان گفت که ایشان عطیّه الهى بوده و ویژگى هاى خاصّى داشته است. سخنان حضرت زینبعلیها السلام در طول مسافرت کربلا، کوفه و شام و خطبه ها و سخنرانیهایى که در فرصتهاى مختلف در برابر ستمکاران و طاغیان آن زمان و مردم ایراد فرموده است، نشان مى دهد که علم، دانش و کمال آن بانوى بزرگوار اکتسابى و از راه تحصیل و تعلیم نبوده است بلکه عنایت الهى و جنبه خارق العاده اى داشته است. دلیل این ادّعا کلام امام چهارمعلیه السلام است که پس از سخنرانى زینبعلیها السلام در کوفه، آن حضرت خطاب به او فرمود: «یا عَمَّة! اُسْکُتی اَنْتِ بِحَمْدِاللَّهِ عالِمَةٌ غَیْرُ مَعَلَّمَة، وَ فَهِمَةٌ غَیْرُ مُفَهَّمَة...» [عمه جان! آرام باش و سکوت اختیار کن که تو بحمداللَّه دانشمندى معلم ندیده و فهمیده اى هستى که کسى به تو فهم نیاموخته است.]
ازدواج با عبداللَّه بن جعفر در میان یاران و نزدیکان امیرالمؤمنینعلیه السلام افراد زیادى آرزوى رسیدن به افتخار همسرى عقیله بنى هاشم حضرت زینب کبرى را داشتند ولى هرگاه نزد امیرالمؤمنینعلیه السلام از این مقوله سخن به میان مى آوردند با مخالفت آن حضرت مواجه مى شدند تا آنکه عبداللَّه بن جعفر بن ابى طالب - برادرزاده امیرالمؤمنینعلیه السلام - براى این منظور قدم پیش نهاد و از سوى خود کسى را براى خواستگارى به خانه آن حضرت فرستاد. علىعلیه السلام تقاضاى او را پذیرفت و مهریه او را نیز - مانند مهریه مادرش فاطمهعلیها السلام - چهارصد و هشتاد درهم قرار داد(3
) همسر حضرت زینب «عبداللَّه بن جعفر» - همسر زینب - یکى از شخصیتهاى مشهور اسلام و از سخاوتمندان بنام و معروف است. پدرش «جعفر بن ابى طالب» از مسلمانان شجاع و دلیر صدر اسلام و از سخنوران و فصحاى عرب بود که به جرم ایمان آوردن به خدا و رسول او و مبارزه با شرک و بت پرستى شد به همراه همسرش «اسماء بنت عمیس» از وطن مألوف خود مکه، به کشور بدآب و هوا و سوزان حبشه مهاجرت کند و متجاوز از دوازده سال در غربت و دور از پدرش ابوطالب و مادرش فاطمه بنت اسد و برادرانش عقیل و علىعلیه السلام بسر برد. جعفر در آنجا نیز مورد تعقیب مشرکان قریش و نمایندگانى که براى بازگرداندن او و همراهان به حبشه فرستاده بودند قرار گرفت و در حضور «نجاشى» پادشاه حبشه با کمال شهامت و راستى از دین و آیین و پیغمبر بزرگوار خود دفاع کرد تا جایى که پادشاه حبشه و کشیشان مسیحى را سخت تحت تأثیر سخنان شیوا و گرم خویش قرار داد و سرانجام سبب اسلام آوردن نجاشى شد.(4) جعفر پس از بازگشت به مدینه در جنگ موته که یکى از جنگهاى بسیار سخت مسلمانان با لشکر روم بود پس از مقاومتى دلیرانه در برابر دشمن و نشان دادن شهامت بى سابقه از خود که موجب شگفتى و تحیّر دشمنان شد، در راه پیشرفت اسلام به درجه شهادت رسید و «جعفر طیار» لقب گرفت که در فضیلت او از پیغمبر اکرم و ائمه اطهار روایاتى نقل شده است.

«عبداللَّه بن جعفر» در ایامى که پدر و مادرش در حبشه به سر مى بردند به دنیا آمد و در حقیقت او نخستین مولود مسلمان در سرزمین حبشه به شمار مى آید. در سال هفتم پدرش به مدینه آمد و تا روز شهادت وى در جنگ موته، همچنان در مدینه ماند. پیغمبر اسلامصلى الله علیه وآله خبر شهادت او را به مسلمانان داد، سپس رسول خداصلى الله علیه وآله به خانه آنها آمد و سراغ عبداللَّه و بچه هاى دیگر جعفر، عون و محمد را از اسماء گرفت و زمانى که او فرزندان عبداللَّه بن جعفر را به نزد پیغمبر آورد، رسول خدا دست نوازش به سر آنان کشید. اسماء که چنان دید عرض کرد: اى رسول خدا! چنان دست بر سر آنها مى کشى که گویى پدرشان از دنیا رفته و یتیم شده اند. پیغمبر خدا از عقل و فراست آن زن تعجب کرد، اشک از دیدگان مبارکش سرازیر شد و فرمود: آرى جعفر در جنگ شهید شده است. اسماء گریست و پیغمبر او را دلدارى داد و فرمود: گریه مکن که خداوند خبر داد، به جعفر در بهشت دو بال داده مى شود که با فرشتگان پرواز مى کند. آنگاه اسماء عرض کرد: اى رسول خدا! اگر مردم را جمع کنم و از فضیلت جعفر به آنها خبر دهم هرگز فضیلت او فراموش نخواهد شد. * * * مرحوم طبرسى از «عبداللَّه بن جعفر» روایت کرده است که گفت: بخوبى به یاد دارم هنگامى که رسول خداصلى الله علیه وآله به نزد مادرم آمد و خبر شهادت پدرم را به او داد، در آن حال اشک از دیدگان آن حضرت مى ریخت و به سر من و برادرم دست مى کشید و مى گفت: «اَللَّهُمَّ اِنَّ جَعْفَراً قَد قَدِمَ اِلَیْکَ اِلى اَحْسَنِ الثَّوابِ، فَاخْلُفْه فی ذُرِّیَتِهِ بِأَحْسَنِ ما خَلَّفْتَ اَحَداً مِنْ عِبادِکَ فی ذُرِّیَّتِه»؛ [بار خدایا! براستى جعفر با بهترین پاداش نیک به پیشگاه تو آمد، تو نیز به بهترین وجهى که سرپرستى فرزندان یکى از بندگان خود را مى کنى فرزندان او را سرپرستى کن!] آن گاه رو به مادرم کرده فرمود: اى اسماء! مى خواهى بشارتى به تو بدهم؟ عرض کرد: آرى پدر و مادرم به فدایت! فرمود: بدان که خداوند به جعفر دوبال عنایت کرده که در بهشت با آن دو پرواز مى کند! اسماء عرض کرد: این خبر را به مردم هم بگویید. عبداللَّه مى گوید: رسول خداصلى الله علیه وآله برخاست و دست مرا نیز گرفت و با دست دیگر خود بر سرم مى کشید تا به مسجد آمد، بالاى منبر رفت و مرا پیش روى خود در پله دوم نشانید و با چهره ى غمناک و محزون فرمود: - همانا اندوه انسان نسبت به برادر و عموزاده اش زیاد است، آگاه باشید که جعفر به شهادت رسید و خداوند دوبال به او عنایت مى فرماید که در بهشت پرواز کند. آنگاه از منبر پایین آمده به خانه رفت و مرا همراه خویش برد سپس شخصى را به دنبال برادرم فرستاد و او نیز بیامد آنگاه دستور داد غذایى براى ما تهیه کنند و ما غذاى چاشت آن روز را نزد آن حضرت خوردیم و سه روز دیگر در خانه او بودیم، سپس به خانه خود بازگشتیم. بعد از آن هنگامى که درباره فروش برّه برادرم مشغول صحبت بودم، رسول خداصلى الله علیه وآله به دیدن ما آمد. پیغمبر که چنان دید درباره من و معامله اى که مى خواستم انجام دهم دعا کرد و فرمود: خدایا! در معامله اش برکت عنایت فرما. عبداللَّه اضافه مى کند: از آن پس خداوند در تک تک معاملات و خریدها و فروشهایم به من برکت مى داد.(5) «عبداللَّه بن جعفر» گذشته از شخصیت بزرگ و اصالت خانوادگى و انتسابش به خاندان نبوت و بزرگان قریش، داراى کمالاتى چون جود و کرم نیز بود که سبب سیادت و بزرگى بیشترى براى او شد تا آنجا که یکى از سخاوتمندان مشهور عرب گردید و او را «بحرالجود» - دریاى سخاوت - نامیدند. از «استیعاب» نقل شده است که درباره او گفته اند: در اسلام کسى از او کریمتر نبود(6) و در این باره داستانهاى زیادى نقل کرده اند. برخى نیز گفته اند: در هر ماه صد بنده آزاد مى کرد. ذکر همه سخنان و داستانهاى مربوط به فضایل عبداللَّه از حوصله این کتاب بیرون است اما براى نمونه به این چند داستان توجه کنید: داستانهایى از سخاوت عبداللَّه بن جعفر «حموى» در کتاب «ثمرات الاوراق» حکایت کرده است که هنگام بیرون آمدن حضرت امام حسن و امام حسینعلیهما السلام و عبداللَّه بن جعفر از مدینه به قصد حج، در بین راه از بار و اثاث خود جدا ماندند و دچار گرسنگى و تشنگى شدند، در این حال به پیرزنى رسیدند که خیمه اى در بیابان زده و گوسفند کوچکى نیز در خیمه داشت. هر سه به نزد آن پیرزن رفتند و از او پرسیدند: آب دارى؟ پیر زن گفت: آرى و با اشاره به آن گوسفند، گفت: شیرش را بدوشید و بنوشید. پرسیدند: غذایى هم دارى؟ پاسخ داد: نه، تنهاهمین گوسفند را دارم، اکنون یکى از شما برخیزد و آن را ذبح کند تا من از گوشت آن براى شما غذایى طبخ کنم. به دستور او عمل کردند و پس از ذبح گوسفند آن را به پیرزن دادند و او از گوشت آن غذایى طبخ کرد و نزد میهمانان آورد. هر سه نفر از آن غذا خورده سیر شدند و تا هنگام خنک شدن هوانزد آن زن ماندند و سپس به سوى مکه راه افتادند. پیش از حرکت به پیرزن گفتند: ما از قبیله قریش هستیم، هرگاه عبورت به مدینه افتاد نزد ما بیا تا پذیرایى و مهمان نوازى تو را جبران کنیم. پس از رفتن آنان، شوهر آن پیرزن آمد و پیرزن ماجرا را نقل کرد. مرد خشمناک شد و او را نهیب زد و گفت: چگونه براى افرادى ناشناس گوسفندى را ذبح مى کنى؟ و به همین اندازه که به تو مى گویند که ما افرادى از قبیله قریش هستیم دلت را خوش مى کنى؟! این جریان گذشت و این زن و شوهر به فقر و تنگدستى دچار شدند و بناچار حرکت کرده به مدینه آمدند و از شدت استیصال در مدینه به جمع آورى سرگین شتران و فروختن آن مشغول شدند و از این راه لقمه نانى تهیه مى کردند. از قضا روزى پیرزن از کوچه اى که خانه امام حسنعلیه السلام در آن واقع شده بود عبور مى کرد و امام که دمِ در ایستاده بود، پیرزن را دید و شناخت. سپس داخل منزل شد و غلام خود را به سراغ پیرزن فرستاد و چون به نزد آن حضرت آمد به او فرمود: اى زن! مرا مى شناسى؟ گفت: نه. فرمود: من یکى از مهمانان تو هستم که در فلان روز به خیمه تو آمدیم و از ما پذیرایى کردى. پیرزن آن حضرت را شناخت و گفت: آرى پدر و مادرم به قربانت! امامعلیه السلام دستور داد هزار رأس گوسفند براى او خریدارى کنند و هزار درهم نیز پول به او داد. سپس او را به نزد برادرش امام حسینعلیه السلام فرستاد و آن حضرت نیز به همان مقدار گوسفند و پول به پیرزن عطا فرمود و او را به همراه غلام خود نزد عبداللَّه فرستاد و عبداللَّه پرسید: امام حسن و امام حسین چه اندازه به تو عطا کردند؟ و چون مقدار آن را دانست به مقدار عطاى هر دوى آنها به پیر زن بخشید و پیر زن با شوهر خود با چهار هزار گوسفند و چهار هزار درهم پول به بادیه بازگشتند.(7) * * * روزى عبداللَّه بن جعفر براى سرکشى به مزرعه اش از خانه بیرون رفت. در راه از نخلستانى عبور کرد که غلام سیاهى در آنجا به دیده بانى مشغول بود. عبداللَّه دید که سه قرص نان براى غلام آوردند و در همان حال سگى پیش غلام آمد، غلام یک قرص نان را به نزد آن سگ انداخت. سگ آن را خورد و دوباره و سه باره آمد و غلام هر سه قرص نانش را نزد آن سگ انداخت. عبداللَّه که این منظره را دید، از غلام پرسید: جیره غذایى روزانه تو چقدر است؟ گفت: همین که دیدى. پرسید: پس چرا همه را به این سگ دادى و او را بر خود مقدّم داشتى؟ جواب داد: چون در این منطقه سگى وجود ندارد. احتمال مى دهم این سگ از راه دور آمده و گرسنه است و من خوش نداشتم او را رد کنم! عبداللَّه پرسید: خوب حالا امروز چه کار مى کنى؟ پاسخ داد: امروز را تا فردا به گرسنگى بسر مى برم! عبداللَّه گفت: براستى که این غلام از من سخاوتمندتر و کریمتر است. آنگاه نخلستان را از صاحبش خریدارى کرد و آن غلام را نیز آزاد کرد و نخلستان را به وى بخشید.(8) * * * در کتاب «اغانى» آمده است که مردم مدینه عادت کرده بودند از یکدیگر پول قرض کنند و براى بازپرداخت آن وعده عطاى «عبداللَّه بن جعفر» را بدهند. روزى مردى مقدار زیادى شکر به مدینه آورد تا بفروشد ولى به کسادى بازار برخورد و نمى دانست چه باید بکند، تا اینکه شخصى به او گفت: اگر به نزد عبداللَّه بن جعفر بروى، او این شکرها را از تو خواهد خرید. شکرفروش نزد عبداللَّه آمد و حال خود را به او گفت. عبداللَّه دستور داد شکرها را بیاورند. آنگاه دستور داد چادرى بگسترانند و کیسه هاى شکر را روى آن بریزند و به مردم نیز گفت: هرکه مى خواهد از این شکرها ببرد! مردم هجوم آوردند و هرکس هرچه مى توانست برد. وقتى چنان دید به عبداللَّه گفت: خودم هم چیزى بردارم؟ گفت: آرى. او هم شروع کرد شکرها را در کیسه ها ریخت، و چون تمام شد عبداللَّه پرسید: قیمت شکرها چقدر بود؟ گفت: چهار هزار درهم! و عبداللَّه تمام آن چهار هزار درهم را به وى داد.(9) * * * زینب دختر امیرالمؤمنینعلیه السلام در خانه چنین مردى که دنیا در نظرش ارزشى نداشت و دارایى خود را براى رفع نیازمندیهاى مردم مى خواست و بزرگترین لذت و خوشى زندگى خود را در این مى دید که با ثروت زیادى که خدا به او عنایت کرده بتواند دل مستمند و مسکینى را به دست آورد و از نیازمندى رفع نیاز و حاجت کند، زندگى را آغاز کرد.
چنین مردانى اگر انبارهاى طلا و نقره و گنج هاى زیادى نیز در اختیارشان باشد بااین بخشش و کرم فوق العاده همه را خرج مى کنند و چیزى براى خود باقى نمى گذارند. لذا مى نویسند: عبداللَّه در آخر عمر تنگدست شد. روزى شخصى نزد او آمد و چیزى از او خواست و چون عبداللَّه چیزى نداشت رداى خود را از تن بیرون آورد و به او داد و سرخود را به سوى آسمان بلند کرده و گفت: پروردگارا ! دیگر مرگ مرا برسان و آن را پوشش من گردان که پس از چند روز بیمار شد و چشم از این جهان فروبست. تاریخ وفات او را سال 80 هجرى نوشته اند. با این حساب عمر وى در هنگام مرگ نزدیک به نود سال بود. برخى هم وفات او را در سال 90 هجرى دانسته اند. وفات او در مدینه و قبرش نیز در بقیع است. «ابن حجر» در کتاب «تهذیب التهذیب» مى نویسد: عبداللَّه از کسانى است که از پیغمبرصلى الله علیه وآله و عمویش على بن ابى طالبعلیه السلام و مادرش اسماء حدیث نقل کرده است و جمع زیادى مانند حضرت ابوجعفر محمد بن على ابن الحسینعلیه السلام، حسن بن حسن بن على، قاسم بن محمد ابن ابى بکر، عبداللَّه بن حسن، عروة بن زبیر و دیگران نیز از او حدیث نقل کرده اند. ابن ابى الحدید و دیگران داستانهایى از او نقل کرده اند به ویژه دفاعى که عبداللَّه در حضور معاویه از على ابن ابى طالبعلیه السلام و خاندان بزرگوار پیغمبر کرده و عمرو ابن عاص و دیگران را رسوا ساخته است.(10) مرحوم «مامقانى» در کتاب «رجال» خود، او را مردى جلیل القدر و بزرگوار توصیف کرده است و پس از نقل داستانى از «مدائنى» مى نویسد: شبهه اى در وثاقت او از نظر روایت نیست.(11) بنابراین آنچه در پاره اى از کتابها مانند کتاب اغانى و غیره نقل شده که عبداللَّه بن جعفر اهل سماع و غنا بوده، اصل و اعتبارى ندارد و یا مربوط به شخص دیگرى همنام اوست که به خاطر شهرت عبداللَّه بن جعفر در تاریخ به نام وى ثبت شده است و یا چنانکه برخى احتمال داده اند از حدیث هاى مجعول و اتهاماتى سرچشمه مى گیرد که دستگاه وسیع تبلیغاتى بنى امیه علیه خاندان ابى طالب و امیرالمؤمنین و نزدیکان آن حضرت انجام مى دادند و مى خواستند به هر وسیله این خانواده بزرگوار را نزد مردم بى قدر و ارزش جلوه دهند.(12) مانند روایات دیگرى که درباره خود على بن ابى طالب و حسنینعلیهم السلام و دیگران جعل کردند و با صرف صدها هزار دینار پول بیت المال مسلمانان و اجیر کردن افرادى مانند «سمرة بن جندب»ها و «ابوهریره»ها دروغهایى را به خدا و پیغمبر بستند! در کوفه چنانکه مى دانیم على بن ابى طالبعلیه السلام نزدیک چهارسال از پایان عمر خود را در کوفه گذرانید و این هم به خاطر آن بود که بیشتر هواخواهان آن حضرت در کوفه بودند و با معاویه که در شام سکونت داشت و خوارج که در نهروان بودند در حال جنگ بود و کوفه از این جهت نزدیکتر و آماده تر از مدینه بود که در جاى خود توضیح داده خواهد شد. مورخان نوشته اند: زمانى که امیرالمؤمنینعلیه السلام مرکز خلافت خود را از مدینه به کوفه منتقل کرد، زینب نیز با شوهرش عبداللَّه بن جعفر به کوفه آمد و در آنجا ساکن شدند. عبداللَّه بن جعفر در جنگ صفین جزو لشکریان علىعلیه السلام بود و فرماندهى گروهى از سربازان آن حضرت را به عهده داشت. در این مدت دختر بزرگوار آن حضرت یعنى زینب نیز به ارشاد و تعلیم زنان کوفه اشتغال داشت. از خصائص زینبیه جزایرى(13) نقل شده است که زینبعلیها السلام در کوفه مجلس درسى براى زنها تشکیل داد و براى آنها قرآن را تفسیر مى کرد. و در یکى از روزها به تفسیر سوره «کهیعص» مشغول بود که امیرمؤمنانعلیه السلام از در وارد شد و از دخترش پرسید: «کهیعص» را تفسیر مى کنى؟ عرض کرد: آرى. علىعلیه السلام فرمود: اى نور دیده! این حروف، رمزى است در مصیبت وارده بر شما عترت پیغمبرصلى الله علیه وآله و سپس سخنانى در این باره به زینب فرمود... * * *

با توجه به مقام و احترامى که دختر امیرمؤمنان در کوفه پیدا کرده بود مى توان دریافت که ماجراى اسارت زینبعلیها السلام و بى احترامیهاى جنایتکاران بنى امیه و گماشتگان و دارودسته آنان که نسبت به آن بانوى بزرگوار پس از ماجراى جانگداز کربلا در این شهر انجام شد تا چه اندازه براى دختر امیرمؤمنان ناگوار و دشوار بود و آن حضرت صبر و شکیبایى شگفت انگیزى در برابر این مصایب سخت از خود نشان داد و به خاطر رضاى خداى سبحان این ناملایمات و اهانتها را برخود هموار کرد، تا آنجا که وقتى عبیداللَّه بن زیاد در آن مجلس شوم و مفتضح از وى پرسد: «کَیْفَ رَأَیتِ صُنْعَ اللَّهِ بِأَخیکِ»؟ [رفتار خدا را نسبت به برادرت حسین چگونه دیدى؟] زینبعلیها السلام با کمال شهامت و قدرتى که حکایت از نیروى فوق العاده ایمانى او مى کرد در پاسخ آن جنایتکار تاریخ اظهار داشت: «ما رَأَیْتُ مِنْهُ اِلّا جَمیلاً» [من از خداى تعالى جز نیکى و زیبایى چیزى ندیدم]. براستى اگر براى دختر بزرگوار علىعلیه السلام و این بانوى کم نظیر اسلام، در تاریخ جز همین یک فضیلت چیز دیگرى به یادگار نمانده بود در معرفى عظمت و شخصیّت والاى او کافى بود! شمّه اى از فضایل زینبعلیها السلام عبادت بى شک بزرگترین وسیله براى تقرّب به درگاه پروردگار متعال و وصول به مقام قرب و کمال، عبادت و بندگى در پیشگاه مقدس اوست و هرکس به هر مرتبه و مقامى که رسید از راه عبادت رسیده است. قرآن کریم نیز در سوره زمر هدف خلقت را عبادت ذکر کرده و مى فرماید: {وَما خَلَقْتُ الجِنَّ وَ الاِنْسَ اِلاَّ لِیَعْبُدُون} ؛(14) [نیافریدم جن و انس را جز براى آنکه مرا بپرستند!] البته عبادت خدا صرفاً به خواندن چند رکعت نماز و یا انجام برخى عبادت هاى بدنى و مالى محدود نمى شود، بلکه معناى عبادت چنانکه علماى لغت ذکر کرده اند غایت خضوع و تسلیم و اظهار ذلّت(15) در پیشگاه خداى تعالى است که نماز و روزه و سایر اعمال مصادیقى از آن مفهوم کلى و راهى براى رسیدن به آن مقام عالى است که به دستور شرع مقدس و رهبران اسلام باید انجام داد. همچنین باید دانست که عبادت دو جنبه دارد: جنبه فعل و جنبه ترک، و همان گونه که در مداواى یک بیمار پرهیز از برخى غذاها، مهمتر از انجام کارهاى لازم و خوردن دارو است، در باب عبادت و رسیدن به کمال انسانیت و هدف خلقت نیز ترک گناه مهمتر از بجاآوردن و انجام عبادت هاى بدنى و مالى است. از همین رو در روایات آمده است: «اِنَّ اَشَدَّالعِبادَةِ اَلوَرَع»(16) یعنى سخت ترین عبادت ها ورع و خوددارى از گناه است، یا فرموده اند: «اَفْضَلُ العِبادَةِ العَفاف»(17) یعنى بهترین عبادت ها پاکدامنى و پارسایى است. «نیشابورى» یکى از مورخان نقل کرده است که: «زینب در فصاحت، بلاغت، پارسایى و عبادت همانند پدرش علىعلیه السلام و مادرش فاطمهعلیها السلام بود»(18). از برخى مورخان دیگر نیز نقل شده است که: «تهجد و شب زنده دارى زینبعلیها السلام در تمام مدت عمرش ترک نشد از حضرت سجادعلیه السلام روایت شده که فرمود: در شب یازدهم محرّم عمه ام زینب را دیدم که در جامه نماز نشسته و مشغول عبادت است».(19) مرحوم «بیرجندى» در «کبریت احمر» مى نویسد: از برخى مقاتل معتبره از امام سجادعلیه السلام نقل شده است که فرمود: عمه ام زینب با تمام مصیبت هایى که بر او وارد شده بود از کربلا تا شام هیچ گاه نوافل خود را ترک نکرد. همچنین روایت کرده است که چون امام حسینعلیه السلام براى وداع زینب آمد از جمله سخنانى که به او گفت این بود که فرمود: «یا اُخْتاه! لا تَنْسِنی فی نافلةِ اللَّیْل»؛ [خواهر جان! مرا در نماز شب فراموش نکن.] درباره شب عاشوراى زینبعلیها السلام در کتاب مثیرالاحزان از فاطمه دختر امام حسینعلیه السلام نقل شده است: «وَ اَمّا عَمَّتی زَیْنَب فَاِنَّها لَمْ تَزَلْ قائِمَةً فی تِلْکَ اللَّیلَةِ - أی عاشِرَة مِنَ المُحَرّم - فی مِحْرابِها تَسْتَغیثُ اِلى رَبِّها، وَ ما هَدَأَت لَنا عَیْنٌ وَ لاسَکَنَتْ لَنا زَفْرَة». [و اما عمه ام زینب، پس وى همچنان در آن شب در جایگاه عبادت خود ایستاده بود و به درگاه خداى تعالى استغاثه مى کرد و در آن شب چشم هیچ یک از ما به خواب نرفت و صداى ناله ما قطع نشد.(20)] حضرت سجادعلیه السلام فرمود: «اِنَّ عَمَّتی زَیْنَب کانَتْ تُؤَدّی صَلَواتِها مِنْ قِیام، اَلفَرائِضَ وَ النَّوافِلَ، عِنْدَ مَسیرِنا مِنَ الکُوفَةِ اِلَى الشّامِ، وَ فی بَعْضِ المَنازِل تُصَلّی مِنْ جُلُوسٍ لِشِدَّةِ الجُوعِ وَ الضَّعْفِ مُنْذُ ثَلاثِ لَیالٍ؛ لاَنَّها کانَتْ تَقْسِمُ ما یُصیبُها مِنَ الطَّعامِ عَلَى الاَطْفالِ، لِاَنَّ القَوْمَ کانُوا یَدْفَعُونَ لِکُلِّ واحِدٍ مِنّارغیفاً واحِداً مِنَ الخُبْزِ فِی الیَوْمِ وَ اللَّیلَة» [همانا عمه ام زینب همه نمازهاى واجب و مستحب خود را در طول مسیرما از کوفه به شام ایستاده مى خواند و در بعضى از منزل ها نشسته نماز خواند و این هم به جهت گرسنگى و ضعف او بود، زیرا سه شب بود که غذایى را که به او مى دادند میان اطفال تقسیم مى کرد، چون که آن مردمان (سنگدل) در هر شبانه روز به ما یک قرص نان بیشتر نمى دادند.(21)] * * * آنچه آمد نمونه و گوشه اى از عبادت هاى بدنى و انجام نمازهاى واجب و نافله زینب بود. ضمناً بزرگترین خصلت نیک یک انسان ایثار و مقدم داشتن دیگران برخود است که از این حدیث، مقام ایثار زینبعلیها السلام نیز معلوم مى شود که چگونه سه شبانه روز به گرسنگى صبر مى کند و سهم غذاى خود را به اطفال خردسال و امام معصومعلیه السلام مى دهد! از این جنبه که بگذریم، خود همین مسافرت تاریخى و تحمل آن همه مرارتها و مصیبت هایى که در طول تاریخ بشریت کم نظیر و یا بى نظیر است، - و قیام در برابر طاغوتها و ستمگران زمان و رسوا ساختن و محکوم کردن آنها، با آن سخنان نافذ و خطبه هاى آتشین که اظهار هر جمله اش احتمال خطرهایى جانى براى خود او و دیگران داشت، - و درک و رشد دادن به مردم جاهل و نادان و یا بزدل و ترسویى که یکسره خود را در برابر یاغى زمان باخته و یا با مشتى درهم و دینار، سعادت ابدى و آخرت خود را به دنیاى ناپایدار و لذت زودگذر جهان فانى فروخته بودند، - و بیدار کردن مردم بى درکى که گول تبلیغات دستگاه دیکتاتورى بنى امیه را خورده و امام حسینعلیه السلام را به عنوان اخلالگر، لازم القتل مى دانستند، و رساندن پیام مقدّس حجت زمان و سرور آزادگان حضرت اباعبداللَّه الحسینعلیه السلام که جنایتکاران کوفه و شام خیال کردند آن نداى مقدس را در میان شنهاى تفتیده نینوا خاموش کردند، به اقصا نقاط جهان ، حتى به گوش یهودیان و مسیحیان و بیگانگانى که در مجلس یزید براى تماشا یا تبریک آمده و اجتماع کرده بودند ، - و خلاصه انجام یک سلسله رسالتهاى الهى و تاریخى که پشت مردان جهان در انجام آن خم مى شد و از عهده شان خارج بود ، هرکدام از آنها عبادت بزرگى بود که این بانوى بزرگوار و تربیت شده مکتب على و زهراعلیهما السلام انجام آن را به عهده گرفت و غایت خضوع و تسلیم خود را بدین وسیله به پیشگاه مقدس پروردگار خویش اظهار داشت. «فؤاد کرمانى» شاعر معاصر درباره تسلیم و رضاى زینب مى گوید: تسلیم و رضا نگر که آن دخت بتول در مقتل کشتگان چو فرمود نزول شکرانه سرود کى خداوند جلیل قربانى ما به پیشگاه تو قبول و آن شاعر دیگر در مدح وى سروده است: زورق ایمان به وى شناخته ساحل کشتى عرفان ز وى فراشته لنگر فخر سماواتیان و دختر حیدر بانوى عصمت و راست فاطمه مادر دختر اگر این بُدى نداشتى اى کاش دایه امکان به بطن الاّ دختر نخل شریعت از او گرفت شکوفه دین محمد از او رسید به افسر جاه مؤبّد به عون اوست مهیا عزت سرمد به نصر اوست میسّر فداکارى و جهاد در راه دین ایمان به خدا آثار و لوازمى دارد و مسؤولیّتها و تعهداتى به دنبال مى آورد که هرکس نمى تواند بدان ها جامه عمل بپوشاند و به آثار و لوازم آن عمل کند. از جمله اسن لوازم ، مبارزه و جهاد در راه پیشبرد این هدف مقدس و پیکار با بى دینان و گذشت و فداکارى در این راه با مال و جان است خداى جهانیان این حقیقت را درضمن آیاتى از جمله این آیه شریفه بیان فرموده است: {وَالَّذینَ آمَنُوا وَ هاجَرُوا وَ جاهَدُوا فی سَبیلِ اللَّهِ وَ الَّذینَ آوَوْا َو نَصَرُوا اُولئِکَ هُمُ المُؤْمِنُونَ حَقّاً...}.(22) [ آنان که ایمان آورند و مهاجرت کردند و در راه خدا پیکار و جهاد نمودند و هم آنان که (مؤمنان را) پناه داده و یارى کردند، مؤمن واقعى و حقیقى اینهایند...] در جاى دیگر فرموده است: {اِنَّمَا المُؤمِنُونَ الَّذینَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ ثُمَّ لَمْ یَرْتابُوا وَ جاهَدُوا بِأَمْوالِهِمْ وَ اَنْفُسِهِم فی سَبیلِ اللَّهِ اُولئِکَ هُمُ الصّادِقُونَ}.(23) [براستى مؤمنان تنها کسانى هستند که به خدا و رسول او ایمان آوردند و پس از آن شک نیاوردند و به وسیله مال و جان خود در راه خدا جهاد کردند، آنها راستگویانند.] به همین دلیل است که خداى تعالى با مراتبى مجاهدان را بر دیگران فضیلت و برترى داده و مى گوید: {اَلَّذینَ آمَنُوا وَ هاجَرُوا وَ جاهَدُوا فی سَبیلِ اللَّهِ بِاَمْوالِهِمْ وَ اَنْفُسِهِم اَعْظَمُ دَرَجَةً عِنْدَاللَّهِ(24)}. [ آنانکه ایمان آوردند و مهاجرت کردند و در راه خدا با مال و جان خویش جهاد کردند، درجه آنان در پیشگاه خدا برتر و بزرگتر از دیگران است...] و در آیه دیگر فرموده است: {فَضَّلَ اللَّهُ المُجاهِدینَ عَلَى القاعِدینَ اَجْراً عَظیماً(25)}. [خداوند مجاهدان را برخانه نشینان به پاداشى بزرگ فزونى بخشیده است.] و منظور از جهاد همان جهد و کوشش و پیکار در راه خدا و فداکارى و گذشت در این راه است، و این کار از هرکسى به نحوى ساخته است و تحت شرایط خاصى شایسته است، و به همین جهت است که جهاد با شمشیر در میدان جنگ از زنها برداشته شده و بر آنها واجب نیست، اما اگر از راههاى دیگرى که با ساختمان وجودى و عفت و شخصّیت آنان سازگار باشد بتوانند خدمتى در این راه انجام دهند یکى از نشانه هاى ایمان و کمال آنهاست و از این رو در شرح زندگانى سیده زنان جهانیان حضرت صدیقه کبرى خواندیم که آن بانوى بزرگوار در راه مبازره با بى دینان و بدعتگذاران از تمام فرصتهایى که پیش مى آمد استفاده مى کرد و تاجایى که مقدور بود از طریق سخنرانى و تذکر و گفتگوى با صحابه ، خطرهایى را که به دنبال انحراف در رهبرى و نافرمانى و سرپیچى از دستور پیغمبر احساس مى کرد و مسلمانان را تهدید مى نمود گوشزد فرمود، و چون دید از این راه نتیجه مطلوب عایدش نمى شود حتى از طریق گریه و ناله، نارضایتى خود را از نظام حاکم و انحرافاتى که پیش آمده بود اظهار مى داشت. یادگار این بانوى بزرگ یعنى زینب کبرىعلیها السلام نیز وقتى احساس کرد مسئولیت بزرگ جهاد در راه دین و پیکار و مبارزه با بى دینان به دوشش آمده و در این راه باید از مال و همسر و فرزند بگذرد و حتى اگر لازم شود از دادن جان نیز دریغ نکند با کمال شهامت و فداکارى از خانه و کاشانه و همسر و زندگى دست کشید و فرزند یا فرزندان خود را نیز براى قربانى به همراه خود به قربانگاه نینوا آورد و در همه جا، یارى مهربان و دلسوز براى رهبر عالیقدر این قیام و نهضت مقدس یعنى حضرت اباعبداللَّه الحسین «روحى و ارواح العالمین له الفدا» بود. عصر عاشورا هنگامى که آن حجت الهى به درجه شهادت رسید، و مسؤولیت عمده دیگرى از این مبارزه مقدس بر مسؤولیت قبلى او افزوده شد و بار تازه اى از این رسالت سنگین به دوش این بانوى شجاع نهاده شد که با کمال شهامت و بزرگوارى و گذشت و فداکارى همچون کوهى پولادین و سدّى آهنین در برابر دشمنان منحرف و گرگان خونخوار ضدّ دین و انسانیت قیام کرد و حتى در موارد چندى جان فرزند برومند برادر و حجت اللَّه زمان یعنى حضرت سجادعلیه السلام را از مرگ رهانید. و در سخت ترین شرایط و پرخفقان ترین محیطها در برابر جنایتکاران و ستمگران بى دین بى مهابا و بدون هیچ واهمه و از دین و آیین خود و مسلمانان دفاع کرد. هر کلمه از سخنان پرمعنا و روحبخش او و نیز هر جمله از نطق ها و سخنرانى هایش همچون تیرکارى و شهاب سوزانى بود که بر قلب دشمنان مى نشست. او با کمال سرفرازى و موفقیت وبخوبى این مسؤولیت سنگین را انجام داد و بارى را که مردان بزرگ نمى توانستند به صورت دسته جمعى به منزل برسانند این بانوى با عظمت یکتنه و به تنهایى به منزل رسانید. توضیح بیشتر این موضوع را ان شاءاللَّه در صفحات آینده در شرح ماجراى سفر تاریخى زینبعلیها السلام به کوفه و شام خواهید خواند. در شجاعت زینب «فؤاد کرمانى» این رباعى هم سروده است: سر حلقه آن زنان که بودند اسیر بود آن علویه اشجع از شیر دلیر اندیشه به دل نداشت زان کوه سپاه زیرا که به چشم او جهان بود حقیر فصاحت و بلاغت فصاحت و بلاغت این بانوى بزرگوار را مى توان به وسیله دو خطبه مشهور او در بازار کوفه و مجلس یزید نیز گفت و گویش با پسر زیادبن ابیه شناخت براستى این بلاغت و شهامت از یک بانوى داغدیده و مصیبت رسیده با آن همه صدمات و گرسنگى ها و تشنگى ها و بى خوابى ها و ناملایمات ، جز کرامت چیز دیگرى نیست به گفته یکى از اساتید - رحمة اللَّه تعالى علیه» - بدون نیروى الهى و مدد غیبى مقدور نیست. هنگامى که زینب علیها السلام آن سخنرانى پرشور و بلیغ و جالب را در میان آن جمعیت دهها هزار نفرى بازار کوفه ایراد فرمود مردم حیرت زده به هم نگاه مى کردند و دستها را به دندان مى گزیدند. راوى آن خطبه نقل مى کند پیرمردى که در کنار من ایستاده تحت تأثیر سخنرانى دختر امیرالمؤمنین چنان مى گریست که ریشش از اشک چشمش ترشده بود و دست به سوى آسمان بلند کرده و مى گفت: پدر و مادرم فداى ایشان که سالخوردگانشان بهترین سالخوردگان و خردسالان ایشان بهترین خردسالان، و زنانشان بهترین زنان، و نسل آنها والاتر و برتر از همه نسل ها است. کُهُولُهُم خَیْرُ الکُهُولِ وَ نَسْلُهُم اِذا عُدَّ نَسْلٌ لایَبُورُو لایُخْزى و هنگامى که زینب علیها السلام در برابر آن مرد پلید و جنایتکار یعنى پسر زیاد قرار گرفت چنان پاسخ فصیح و بلیغى به او داد و بدین وسیله چنان مشتى به دهانش کوبید که آن دشمن غدّار و رذالت پیشه، با همه عداوتى که نسبت به آن خاندان پاک و مطهّر داشت نتوانست تعجب خود را از آن همه شیوایى و رسایى سخن آن هم در قالب الفاظى با آن زیبایى و ایجاز پنهان دارد و با تبدیل عنوان فصاحت که یکى از کمالات بزرگ به شمار مى رود به عنوان سجع گویى و شاعرى ، باتحقیر گفت: «اِنَّ هذِهِ لَسَجّاعَة، وَ لَعَمْری لَقَدْ کانَ اَبُوها سَجّاعاً شاعِراً» [ براستى که این زن در هنر سجع گویى زبردست است، پدرش نیز سجع گو و شاعر بود.] زینبعلیها السلام نیز در پاسخش فرمود: «ما لِلْمَرأَةِ وَ لِلسَجاعَة، اِنَّ لی عَنِ السَجاعَةِ لَشُغْلاً، وَ لکِنْ صَدْری نَفَثَ بِما قُلْتُ» [زن را با سجع گویى چه کار؟ مرا بدان دلبستگى نیست، و آنچه شنیدى سوز سینه ام بود که بر زبان جارى شد!] آنچه در این باره بیشتر جلب توجه مى کند و عظمت دختر امیرالمؤمنینعلیه السلام را بهتر و بیشتر جلوه گر مى سازد این مطلب است که زینبعلیها السلام نزد هیچ معلّمى این علم را فرا نگرفته بود و براى یادگرفتن آن آموزگارى ندیده بود، بلکه بهره اى الهى و کمالى ذاتى بود که خداى تعالى به او عطا کرده و عنایت فرموده بود و {ذلِکَ فَضْلُ اللَّهِ یُؤْتیهِ مَنْ یَشاءُ}. * * * و این هم بخشى از گفتار «محمد غالب شافعى» یکى از نویسندگان مصرى که در شماره 27 سال اول مجله «الاسلام» گفته است: «یکى از بزرگترین زنان اهل بیت از نظر حسب و نسب، و از بهترین بانوان طاهره که داراى روحى بزرگ و مقام تقوا، آینه سرتاپا نماى مقام رسالت و ولایت بوده حضرت سیده زینب دختر على بن ابى طالب «کرم اللَّه وجهه» است که به نحو کامل او را تربیت کرده بودند او از پستان علم و دانش خاندان نبوت سیراب شده بود تا آنجا که در فصاحت و بلاغت یکى از آیات بزرگ الهى به شمار مى رفت، و در حلم و کرم و بینایى و بصیرت در تدبیر کارها در میان خاندان بنى هاشم و بلکه عرب مشهور شد و میان جمال و جلال، و سیرت و صورت، و اخلاق و فضیلت را جمع کرده بود شبها در حال عبادت و روزها را روزه داشت و به تقوا و پرهیز کارى معروف بود...». سفر تاریخى زینب به کربلا بهترین جایگاه براى شناخت شخصیت وجودى زینبعلیها السلام همان سفر تاریخى کربلا و مطالعه ماجراى جانگداز واقعه «طف» و به دنبال آن خواندن داستان اسارت زینب و همراهان او در کوفه و شام و برخورد با ستمگران و یاغیان آن زمان است که تاریخ جزئیات آن را ثبت کرده و عظمت فوق العاده دختر علىعلیه السلام را جلوه گر ساخته است همان بخشهاى اندکى ثبت شده از این مسافرت بهترین نمونه و الگو براى معرفى شخصیّت والا و روح با عظمت و کمالات وجودى آن بزرگ بانوى اسلام در طول عمر پنجاه و چند ساله اوست، و ما را از جست و جو و بحث بیشتر در این باره بى نیاز و مستغنى مى سازد.

نخستین مطلب جالب توجه در آغاز این بحث این است که چگونه زینب بدون همسر خود عبداللَّه به همراه برادرش حضرت ابا عبداللَّهعلیه السلام اقدام به این سفر کرد و اساساً چرا عبداللَّه بن جعفر به همراه آنان نرفت. برخى گفته اند: شدّت علاقه زینب نسبت به برادرش به حدى بود که هنگام ازدواج با عبداللَّه شرط کرد که هرگاه امام حسینعلیه السلام خواست به سفرى برود زینب بتواند به همراه برادر مسافرت کند و عبداللَّه از او جلوگیرى نکند. اینکه این نقل تا چه اندازه اعتبار دارد معلوم نیست ، امّا مسلّم است که زینب با رضایت عبداللَّه راهى این سفر پرخطر و تاریخى شد و علت اینکه خود عبداللَّه به همراه امامعلیه السلام نرفت ظاهراً این بود که براى او مسلّم نبود سرنوشت امامعلیه السلام به جنگ و شهادت منجر خواهد شد، اگر چه براى خود امام حسینعلیه السلام و برخى از نزدیکان احیاناً مطلب روشن و مسلّم بوده است، از این رو عبداللَّه در مکّه ماند،(26) چنانکه افراد دیگرى از نزدیکان امامعلیه السلام نیز چون برادرش محمد حنفیه و برخى از عموزادگانش به همین علت همراه امامعلیه السلام نرفتند و اساساً براى بسیارى از مسلمانان باور کردنى نبود که بنى امیه تا این حد پیش بروند که عزیزترین مسلمانان را هدف تیر و شمشیر قرار دهند و به چنین جنایت بزرگى اقدام کنند، اگر چه از مثل جوان بى تجربه و خوشگذرانى مانند یزید که بویى ازحقیقت اسلام به مشامش نخورده و باحیله و تزویر و اعمال نفوذ پدرش معاویه روى کار آمده بود چنین اعمالى بعید به نظر نمى رسید! عبداللَّه در عین حال روى همین خطر احتمالى سعى و کوشش خود را کرد بلکه امامعلیه السلام را از این سفر خطرناک منصرف سازد و چون با مخالفت آن حضرت روبه رو شد و فهمید که تصمیم امامعلیه السلام به انجام این مسافرت قطعى است و نمى تواند آن حضرت را از این راه منصرف سازد، لذا دو فرزند عزیز خود را به نامهاى «عون» و «محمد» به همراه حضرت زینب فرستاد و به آنها سفارش کرد که همه جا از امامعلیه السلام حمایت کنند و حداکثر احترام را نسبت به آن بزرگوار انجام دهند. تفصیل ماجرا را طبرى و دیگران این گونه نقل کرده اند: چون امام حسینعلیه السلام از مکه به سمت کوفه حرکت کرد ، «عبداللَّه بن جعفر» طى نامه اى که به وسیله دو فرزندش عون و محمد به نزد آن حضرت فرستاد نوشت: شما را به خدا سوگند مى دهم که چون نامه مرا خواندى از این سفر بازگرد که من ترس آن دارم اتفاقى بیفتد که سبب هلاکت خاندانت باشد، و اگر شما به شهادت برسى نور زمین خاموش مى شود زیرا مردم امروز به وسیله تو به راه مى آیند، و مردمان با ایمان به تو امید دارند، پس شتاب مکن که من به دنبال نامه ام خدمت شما خواهم رسید. عبداللَّه بن جعفر پس از فرستادن این نامه به نزد «عمرو ابن سعید بن عاص» که از طرف یزید حاکم و فرماندار مکه بود رفت و به او گفت: نامه اى براى حسینعلیه السلام بنویس و به او اطمینان بده که اگر به مکه باز گردد در اینجا امنیت دارد و به هر وسیله اى شده او را امیدوارکن تا آسوده خاطر شود و از این راه منصرف شود. «

دانلود مقاله ارزیابی تاثیر معیار های عملکرد مالی و غیر مالی

چکیده:
هدف این تحقیق بررسی « ارزیابی تاثیر معیارهای عملکرد مالی وغیر مالی برنوع اظهار نظر حسابرس » می باشد. بنابراین سعی گردیده است تا با انتخاب نمونه ای از شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در سال 1387 معیارهای عملکرد مالی و غیر مالی بر نوع اظهار نظر حسابرس مورد شناسایی قرار گیرد. متغیرهای مورد بررسی شامل نسبت های مالی به دست آمده از صورت های مالی ، اندازه شرکت و متغیر بحران مالی شرکت ها است. روش مورد استفاده در این تحقیق توصیفی- همبستگی است.
نتایج حاصل ازآزمون مقایسه میانگین دو جامعه نشان داد که از بین نسبت های مالی، متغیرهای نسبت جاری، سود خالص به کل دارایی ها، سود ناخالص به کل داریی ها، سود قبل از بهره و مالیات به کل دارایی، سود خالص به دارایی های ثابت وسرمایه در گردش به کل دارایی بر اظهار نظر حسابرس تاثیر دارد و اندازه شرکت تاثیری بر اظهار نظر حسابرس ندارد. همچنین بین اظهار نظر حسابرس وبحران مالی رابطه معنی داری وجود ندارد.
آزمون لجستیک برای دوگروه متغیرها بررسی شد. در روش اول متغیرهایی که تفاوت معنی داری بین دو گروه داشتند وارد مدل شدند که از بین آنها متغیرهای سود قبل از بهره ومالیات بیشترین تاثیر را بر اظهار نظر حسابرس دارد ودر روش دوم تمام متغیرها بدون هیچ محدودیتی وارد مدل شدند که نتایج به دست آمده نشان داد متغیرهای سود عملیاتی به فروش، موجودی کالا به فروش ، میزان دارایی و میزان فروش قابلیت پیش بینی اظهار نظر حسابرس را دارند.

مقدمه:
اتخاذ تصمیمات اقتصادی وتخصیص بهینه منابع ، بدون وجوداطلاعات معتبر و قابل اعتماد امکان پذیرنیست. جریان سرمایه ها زمانی به سوی فعالیت های اقتصادی بهینه سرازیر می شود که تصمیمات صاحبان سرمایه در زمینه سرمایه گذاری ، متکی بر اطلاعات مربوط و قابل اعتماد باشد. افرادی می توانند نقش اعتبار دهی را ایفا کنند که دارای استقلال و صلاحیت فنی لازم برای اجرای رسیدگی باشند تا جامعه بتواند از بی طرفی و واقع بینی آنان اطمینان حاصل نماید. به عبارتی حسابرسی منظم وسالانه توسط حسابرسان مستقل یکی از بهترین نوع حفاظت از منافع سرمایه گذاران است. محصول نهایی واصلی فرایند حسابرسی اظهار نظر حسابرس می باشد که در قالب گزارش حسابرسی بیان می شود. در تحقیق حاضر سعی شده است تا توانایی پیش بینی نوع اظهار نظر حسابرس با استفاده از معیارهای عملکرد مالی وغیر مالی بررسی گردد. امید است نتایج این تحقیق ، زمینه ای را هرچند ناچیز، جهت انجام تحقیقات بعدی فراهم آورد.

فصل اول
کلیات تحقیق

1-1 مقدمه
در این فصل پس از بیان مسئله تحقیق ,تاریخچه موضوع تحقیق را مورد بررسی قرارمی دهیم. همچنین اهداف تحقیق را در قالب اهداف علمی و کاربردی بیان می کنیم .چارچوب نظری تحقیق که بنیان اصلی طرح سوال در موضوع تحقیق بوده است در این فصل آورده شده و در ادامه به فرضیه های تحقیق و تعاریف واژه ها اصطلاحات نیز اشاره شده است

2-1 تاریخچه مطالعاتی
تحقیقات داخلی
خسروی (1385) در تحقیقی تحت عنوان عوامل موثر بر اظهار نظر حسابرس در ایران به بررسی این موضوع پرداختند که آیا مدیریت واحد مورد رسیدگی، نوع موسسه حسابرسی واندازه شرکت بر اظهار نظر حسابرس تاثیر دارد یا نه؟ برای آزمون فرضیات از روش کای مربع وفرض مقایسه نسبت موفقیت در دو جامعه آماری استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد بین اظهار نظر حسابرس ومدیریت شرکت ارتباطی وجود ندارد اما ارتباط بین اظهار نظر حسابرس با نوع موسسه حسابرسی واندازه واحد مورد رسیدگی معنا دار است ونیز بین نوع بند شرط ونوع موسسه حسابرسی ارتباط وجود دارد.
جمالی محمد (1381) در تحقیقی تحت عنوان «تعیین دلایل عمده در صدور گزارشات حسابرسی حاوی اظهار نظر غیر مقبول در شرکت های تولیدی حسابرسی شده توسط سازمان حسابرسی» در سال های 79 الی 81 به بررسی این موضوع پرداخت. وی به این نتیجه رسید که در مورد اظهار نظر های مشروط بند های شرط مربوط به حساب ها دریافتی، تاییدیه ها، فقدان یاناقص بودن سیستم حسابداری صنعتی و در مورد اظهار نظر های مردود بند شرط مربوط به عدم رعایت استانداردها در تهیه صورت های مالی ودر مورد عدم اظهار نظر بند شرط مربوط به تداوم فعالیت ها تاثیر گذار بوده است.
ذاکر الحسینی علیرضا (1387) در تحقیقی تحت عنوان «بررسی دلایل مشروط بودن گزارش های حسابرسی بانکها در ایران وارزیابی پی آمد های گزارش مشروط با استفاده از روش رگرسیون چند متغیره ومدل fixed effects به بررسی بندهای شرط ونسبت های مالی پرداخت. نتایج به دست آمده نشان داد بین موارد مشروط وشاخص های سود آوری و نیز شاخص های وضعیت مالی در کل بانک ها رابطه معنی داری وجود ندارد.
سجادی سیدحسین (1387) درتحقیقی تحت عنوان «عوامل موثر بر گزارش مشروط حسابرسی» به بررسی تاثیر متغیرهای اندازه شرکت، نسبت جاری، نسبت بدهی به دارایی، نسبت حساب های دریافتنی به دارایی بر گزارش مشروط حسابرس پرداخت. علاوه بر آن رابطه بین گزارش مشروط حسابرسی سال قبل و نوع موسسه حسابرسی با گزارش مشروط حسابرسی سال مورد رسیدگی بررسی شده است. نمونه مورد استفاده در این تحقیق شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1383، 1382، 1381 بود.
نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها بر اساس رگرسیون لجستیک و آزمون استقلال کای دو حاکی از این است که از بین متغیرهای مورد بررسی، نسبت جاری و نسبت حساب های دریافتنی به دارایی بر گزارش مشروط حسابرس موثر بوده اند اما، نسبت بدهی به دارایی و اندازه شرکت تاثیر نداشته اند. همچنین، بین گزارش مشروط حسابرسی سال قبل ونوع موسسه حسابرسی با گزارش مشروط حسابرسی سال جاری رابطه معنی داری وجود دارد.
مینایی ایوب (1388) در پایان نامه خود تحت عنوان «بررسی دلایل غیر مقبول شدن گزاش های حسابرسی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران» فرضیات زیر را مطرح کرد:
الف) اصلی ترین دلیل غیر مقبول شدن گزارش های حسابرسی دربورس اوراق بهادار محدودیت در دامنه رسیدگی می باشد.
ب) تفاوت معنا داری در دلایل غیر مقبول شدن گزارش های حسابرسی در بین گروههای مختلف صنعت درمقایسه با کل شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار در تهران وجود ندارد.
در این تحقیق فرضیات به صورت جداگانه در دو بازار رسمی و غیر رسمی آزمون شد. نتایج به دست آمده نشان داد اصلی ترین دلیل دریافت گزارش حسابرسی مشروط در هر دو بازار به ترتیب عبارت است از:
1) محدودیت دردامنه رسیدگی
2) عدم توافق
3) ابهام
در رابطه با فرضیه دوم بررسی ها در هر دو بازار انجام شد. در بازار رسمی از 15 صنعت تنها یک صنعت بود که تفاوت معنا داری را نشان داد یعنی همان دلایلی که باعث غیر مقبول شدن گزارش حسابرسی در کل می شود همان دلایل نیز باعث غیر مقبول شدن گزارش حسابرسی در این 14 گروه صنعت شده است. اما در بازار غیر رسمی هیچ تفاوت معنا داری در دلایل غیر مقبول شدن گزارش حسابرسی در مقایسه با کل شرکت ها وجودندارد.
ستایش وجمالیان پور (1388) در تحقیقی تحت عنوان «بررسی رابطه نسبت های مالی و متغیرهای غیر مالی با اظهار نظر حسابرس» به بررسی رابطه بین چهارده نسبت مالی و دو متغیر غیرمالی با اظهار نظر حسابرس پرداختند. دراین تحقیق از تکنیک های آماری کولموگروف- اسمیرنوف وکروسکال والیس برای بررسی تفاوت توزیع متغیرهای مستقل در دو گروه متغیر مستقل استفاده گردید. سپس از رگرسیون لجستیک به منظور یافتن بهترین مدل پیش بینی کننده مورد استفاده قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان داد که از میان کلیه متغیرهای مالی وغیر مالی به ترتیب نوع عملکرد نسبت گردش موجودی کالا، نسبت بدهی، سود ناخالص به فروش وسود خالص به فروش از بیشترین رابطه آماری با نوع اظهارنظر حسابرس برخوردار می باشند. علاوه بر آن، نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون لجستیک حاکی از آن است که با بهره گیری از هفت متغیر مالی وغیر مالی می توان به مدلی برای پیش بینی اظهار نظر حسابرس دست یافت.
تحقیقات خارجی
داپوچ ودیگران (1987) درتحقیقی تحت عنوان «پیش بینی شروط حسابرسی با استفاده از متغیرهای مالی و بازار» مدل پروبیت را توسعه دادند تا دامنه ای را بررسی کنند که مدل های متبنی بر متغیرهای بازار و مالی تصمیمات حسابرسان را پیش بینی می کند که آیا حسابرس گزارش حسابرسی مشروط منتشر می کند. نتایج کار آنها نشان داد که متغیرهای مهم در پیش بینی شروط حسابرس عبارت است از: زیان سال جاری، نرخ بازده صنعت وتغییر نسبت کل بدهی ها به مجموع دارایی ها.
واستون ودیگران (1988) در تحقیقی تحت عنوان «شروط حسابرس شرکت های کوچک» از رگرسیون لاجستیک مبتنی بر دوازده متغیر مالی وغیر مالی برای تشریح شروط گزارش حسابرس در شرکت های کوچک استفاده کردند نتایج تحقیق آنها نشان داد که احتمال اینکه یک شرکت گزارش مشروط دریافت کنند بیشتر می شود اگر:
الف) موسسه حسابرسی بزرگی شرکت را حسابرسی کند.
ب) شرکت مدیران کمی داشته باشد. پ)سهامداران تعداد کمی باشند.
ت) شرکت وام تضمینی داشته باشد.
ث) فاصله زیادی بین حسابرسی پایان سال وامضای گزارش حسابرسی وجود داشته باشد.
بل و تیبور (1991) در تحقیق خود تحت عنوان «تجزیه وتحلیل شروط احتمالی حسابرسی» به این نتیجه رسیدند که نرخ بازده سرمایه، نسبت گردش موجودی کالا، نسبت گردش حساب های دریافتنی، نسبت جاری واهرم مالی توانایی پیش بینی گزارش مشروط حسابرسی را دارند.
منرو وته (1993) در تحقیق خود تحت عنوان «پیش بینی شروط اظهار نظر حسابرسی در استرالیا با استفاده از اطلاعات رایج دردسترس «با استفاده از مدل لاجیت به این نتیجه رسید که متغیرهای مالی و بازار قدرت پیش بینی اظهار نظر مشروط را دارند.
کریشنان وکریشنان (1996) در تحقیقی تحت عنوان «نقش معاملات اقتصادی در اظهار نظر حسابرس مستقل» مدل اظهارنظر حسابرس را با ترکیب مبادلات اقتصادی ایجاد کردند که با ریسک دادخواهی حسابرسی، دامنه مالکیت خارجی، اهمیت نسبی صاحب کار در پرتفولیوی حسابرس ورشد آتی به عنوان عامل مهم درتصمیم اظهار نظر حسابرس به وجود می آید.
لایتینن ولایتینن (1998) در تحقیقی تحت عنوان «گزارش حسابرسی مشروط در فنلاند» از رگرسیون لجستیک مبتنی بر 17 متغیر مالی وغیر مالی استفاده کرد تا شروط را در شرکت های بزرگ در فنلاند تشریح کند. نتایج به دست آمده نشان داد که احتمال اینکه یک شرکت گزارش مشروط دریافت کند با نرخ رشد کم، نسبت پایین حقوق صاحبان سهام به کل دارایی و تعداد کم کارمندان که شاخص اندازه شرکت می باشد افزایش می یابد.
اسپاتیس ودیگران (2002) در تحقیق خود با عنوان «تعیین صورت های مالی تحریف شده: یک مطالعه مقایسه ای با استفاده از تحلیل چند ضابطه ای وتکنیک های آماری چند متغیره» نشان دادند که بررسی اطلاعات مالی می تواند برای تعیین صورت های مالی تحریف شده مفید باشد برای این منظورمهتمرین نسبت های مالی عبارت است از: نسبت کل بدهی به کل دارایی، نسبت موجودی کالا به فروش، نسبت سود خالص به فروش وفروش به کل دارایی ها.
اسپاتیس و دیگران (2003) در تحقیقی تحت عنوان «استفاده از معیار های عملکرد صاحبکار برای تعیین عوامل درگیر در اظهار نظر حسابرس» از روش UTADIS برای ایجاد مدل اظهار نظر حسابرس استفاده کردند. مدل اظهار نظر حسابرس با استفاده از نسبت های مالی واطلاعات غیر مالی مانند دعوای حقوقی شرح داده شد. بیست متغیر در مرحله اول مورد آزمون قرار گرفت که از میان آنها متغیرهای که نقش مهمی درتعیین اظهار نظر حسابرس داشتند عبارت است از 8 نسبت مالی (فروش به کل دارایی ها، نسبت سود خالص به فروش، حساب های دریافتنی به فروش، سود خالص به دارایی های ثابت، سود خالص به کل دارایی ها، دارایی جاری بر بدهی جاری، سرمایه در گردش به کل دارایی ها وسود ناخالص برمجموع دارایی ها)، متغیر بحران مالی که با مدل آلتمن اندازه گیری می شد ودعوای حقوقی.
گاگانایزو دیگران (2007) در تحقیقی تحت عنوان «مدل های حسابرسی برای تعیین اظهار نظر مشروط حسابرس در انگلیس» از روش لجستیک وتفکیک خطی برای ایجاد مدل استفاده کردند یافته های آنها نشان داد که مدل های به دست آمده قابلیت تفکیک بین صورت های مالی که اظهار نظر مشروط دریافت می کنند و آنهایی که اظهار نظر غیر مشروط دریافت می کنند دارد. متغیرهایی که مهم تشخیص داده شدند عبارت است از لگاریتم کل دارایی ها، بازده سرمایه به کار رفته و اینکه حسابرس مستقل شرکت یکی از چهار حسابرس برتر است یا نه.
پاسیروس ودیگران (2007) در تحقیقی تحت عنوان «تحلیل چند ضابطه ای تعیین اظهار نظر حسابرس در بانک های آسیایی» بااستفاده از مدل لجستیک به تعیین اظهار نظر حسابرس و صنعت بانکداری پرداختند. نتایج به دست آمده نشان داد که بانکهایی که اظهار نظر مشروط دریافت می کنند در کل کوچکتر بوده سرمایه، سود دهی وتوجیه پذیری هزینه در آنها کمتراست و بدهی زیادی دارند علاوه بر اینها افزایش تقاضا برای حسابرسان مستقل، تعداد کم حسابرسان و الزامات افشا در بخش بانکداری احتمال دریافت اظهار نظر مشروط را افزایش می دهد.
کاگانایز ودیگران (2007) در تحقیقی تحت عنوان «مدل های منتخب برای تصمیم حسابرسان مستقل در بانک های آسیایی» به بررسی چهار تکنیک طبقه بندی آنالیز تفکیک خطی، مدل لجستیک UTADIS ، ونزدیک ترین همسایه در ایجاد مدل طبقه بندی که بتواند به حسابرس در فرایند بررسی بانک های تجاری کم کند پرداخت. نمونه آنها شامل 1701 شرکت با اظهار نظر غیر مشروط و146 شرکت بااظهار نظر مشروط طی دوره 2001-1996 بود. مدل بدست آمده در527 نمونه صورت های مالی غیر مشروط و52 صورت های مالی مشروط آزمایش شد. نتایج به دست آمده نشان داد که مدل به دست آمده می تواند بین صورت های مالی که گزارش مشروط دریافت می کنند وآنهایی که گزارش غیر مشروط دریافت می کنند بادرجه اطمینان 60/0 تمایز قائل شود. بیشترین درجه اطمینان به روش UTADIS بود و روش های زیر به ترتیب در رده های بعدی قرار گرفتند روش لجستیک، شبکه های عصبی و آنالیز تفکیک خطی.
فاروگیا وبالباکچینو (2005) به بررسی اظهار نظر های حسابرسی مشروط درمالت پرداختند. هدف آنها این بود که تفاوت انواع ویژگی های متفاوت شرکت هایی را که این گزارش های مشروط رادریافت کردند بیان کرده وهمچنین وسعت ویژگی های چند گانه و مکرر را دراین قبیل گزارشات تعیین کرده وهر گونه روابطی بین انواع مهم این ویژگی ها از متغیرهای ویژه موسسات را پیدا کنند.
نتایج آن ها نشان داد که 9/19% از شرکت های نمونه گیری شده دارای گزارش حسابرسی مشروط بودند. اغلب شرکت هایی که دارای حوزه فعالیت محدود بوده و کوچک بودند، گزارش حسابرسی آنها مشروط بود واین شرکتها به وسیله موسساتی غیر از موسسات چهار گانه بزرگ مورد حسابرسی قرار گرفته اند. وضعیت بدهی های خالص شرکت های کوچک نیز باعث مشروط شدن گزارشات آنها شده است.
عدم توافق بیشتر در شرکت های بزرگ مشاهده شد واین شرکت ها بیشتر به وسیله موسسات حسابرسی چهار گانه مورد حسابرسی قرار گرفته اند.
گاگانایز ودیگران (2007) در تحقیق دیگری تحت عنوان «مقایسه مدل های لاجیت، تشخیصی و نزدیک ترین همسایه برای تصمیم حسابرسی» به بررسی مدل نزدیک ترین همسایه (k-NN) برای تعیین نوع اظهار نظرحسابرس در مقایسه با دو مدل دیگر پرداختند و مدل خود را طی سال های 1998-2001 توسعه داده ودر سال های 2002-2003 مورد آزمون قرار دادند. این تحقیق هر دو متغیرهای مالی وغیر مالی راشامل می شد. نتایج به دست آمده نشان داد که مدل به دست آمده از روش نزدیک ترین همسایه دقت بیشتری از دو مدل دیگر درتعیین نوع اظهار نظر حسابرس دارد.
پاسیروس و دیگران (2007) درتحقیقی تحت عنوان «تصمیم چند ضابطه ای که از روشهایی برای تصمیم حسابرسی پشتیبانی می کند: مثالی از گزارش حسابرسی مشروط در بریتانیا» نشان دادند که متغیر های نرخ بازده دارایی، نسبت آنی و حاشیه سود قبل از بهره و مالیات قابلیت تفکیک بین شرکت هایی که گزارش مشروط دریافت می کنند از آنهایی که گزارش غیر مشروط دریافت می کنند دارند.

2-1 بیان مساله
با تشکیل شرکت های سهامی بزرگ ولزوم تامین اعتبار از منابع خارجی مدیریت از مالکیت جدا شد و شرکتها ملزم به تهیه صورت های مالی وارایه آن به ذی نفعان اعم از سهامداران، اعتبار دهندگان وسایر استفاده کنندگان شدند. از آنجایی که هدف سرمایه گذار (سهامداران، اعتبار دهندگان و...) در استفاده از اطلاعات مالی در بورس افزایش بازده سرمایه گذاری (بدست آوردن مبالغی اضافی بر سرمایه گذاری اولیه) در واحد های اقتصادی است که توسط مدیران متخصص اداره می شود در حالی که امکان نظارت مستقیم وبررسی وضعیت مستمر واحد توسط سرمایه گذار مقدور نیست ونیز بر اساس تئوری نمایندگی ممکن است تهیه کنندگان اطلاعات با استفاده کنندگان اطلاعات تضاد منافع داشته باشند به دلیل این تضاد منافع اظهار نظر حسابرس اهمیت پیدا می کند. در واقع اظهار نظر حسابرس با ایجاد ارزش افزوده و اعتبار دهی به صورت های مالی استفاده کنندگان صورت های مالی را در اتخاذ تصمیمات بهتر کمک می نماید.
« یک گروه از استفاده کنندگان خدمات حسابرسی سرمایه گذاران هستند که به دنبال مدارک قابل اتکایی می باشند تا پر تفوی سرمایه گذاری خود را به استناد واعتبار این اطلاعات و مدارک تشکیل دهند. صورت های مالی حسابرسی شده وگزارش حسابرسی مستقل از جمله این مدارک هستند که در سال های اخیر بیشتر مورد توجه سرمایه گذاران قرار گرفته است (بخشی فتسمی،3،1385).
وقتی حسابرس اظهارنظر غیر مقبول در مورد صورت های مالی یک شرکت ارایه می دهد باعث می شودشرکت در تامین منابع مورد نیاز خود با مشکل مواجه گردد. زیرا همانطور که نتایج تحقیق انجام شده توسط حساس یگانه نشان داد» هر چه قدر میزان اعتبار مورد نیاز شرکت افزایش می یابد اظهار نظر حسابرس اهمیت بیشتری می یابد و اعتبار دهندگان با تکیه بر نوع اظهار نظرحسابرس نسبت به اعطای اعتبار تصمیم گیری می کنند(حساس یگانه ،125،1383).
اگر موسسات حسابرسی اظهار نظر غیر مقبول برای صورت های مالی یک شرکت ارایه دهند احتمال زیادی وجود دارد که صاحبکار خود را از دست دهند واگر به دلایلی نتواند اظهار نظر غیر مقبول ارایه دهد احتمال اینکه بعدها در دادگاهها به دلیل عدم اظهار نظر صحیح محکوم شودافزایش می یابد وشهرتش در معرض خطر قرار می گیرد(اسپاتیز و دیگران ، 2003،1).
یکی از مسایلی که می تواند به نحوه تصمیم گیری سرمایه گذاران کمک کند وجود ابزار های و مدل های مناسب برای ارزیابی شرایط مالی و وضعیت سازمان ها است زیرا تا زمانی که شخص سرمایه گذار نتواند ارزیابی دقیقی از سرمایه گذاری مورد نظرخود داشته باشد انتخاب وی بهینه نخواهد بود. یکی از این ابزار ها الگوی پیش بینی اظهار نظر حسابرس است. همانطور که نتایج تحقیقات قبلی نشان داده است« امکان تعیین عوامل درگیر با گزارش حسابرس مشروط از طریق آنالیز صورت های مالی وجود دارد و می توان مدلی برای تعیین نوع اظهارنظر حسابرس (مشروط ومقبول) ارایه داد» (همان منبع،14 ).
با توجه به موضوع تحقیق که ارزیابی توانایی معیار های عملکرد مالی وغیر مالی اظهار نظر حسابرس می باشد این تحقیق به دنبال پاسخ به این سوال است که آیا معیار های ارزیابی عملکرد مالی وغیر مالی توانایی تاثیر بر نوع اظهار نظر حسابرس را دارند؟ دراین راستا بیست نسبت مالی، سه متغیر اندازه شرکت ویک متغیر بحران مالی انتخاب گردید. در حقیقت ما در این تحقیق به دنباله مدلی هستیم که بتواند با استفاده از معیار های عملکرد اظهار نظر حسابرس راپیش بینی کند.
و نیز اینکه چگونه تغییر در متغیرها مشخص می تواند احتمال دستیابی به یک اظهار نظر مشروط را کم یا زیاد نماید.با توجه به موضوع تحقیق این پزوهش به دنبال پاسخ به سوال است که:
1-آیا معیارهای عملکرد در شرکت ها با اظهار نظر مقبول متفاوت از شرکت ها با اظهار نظر مشروط است؟
2-آیا بین اندازه شرکت های دارای گزارش مشروط و مقبول تفاوت معنا داری وجود دارد؟
3-آیا بین بحران مالی و نوع اظهار نظر حسابرس رابطه های وجود دارد؟

3-1چهارچوب نظری تحقیق:
حسابرسی فرایندی است منظم و با قاعده جهت جمع آوری و ارزیابی بیطرفانه شواهد درباره ادعاهای مربوط به فعالیتها و وقایع اقتصادی ،ٰبه منظور تعیین درجه انطباق این ادعاها با معیار های از
پیش تعیین شده و گزارش به افراد ذینفع.حسابرسی یعنی بازرسی جستجو گرانه مدارک حسابداری و سایر شواهد زیر بنای صورتهای مالی.حسابرسان از راه کسب آگاهی از سیستم کنترل داخلی و بازرسی مدارک، مشاهده داراییها ،پرسش از منابع داخل و خارج شرکت و اجرای سایر روشها ی رسیدگی ،شواهد لازم را برای تعیین این که صورتهای مالی، تصویری مطلوب و به نسبت کامل از وضعیت مالی شرکت و فعالیتهای آن در طول دوره مورد رسیدگی ارائه می کند یا خیر ،گردآوری می کنند
4-1 فرضیه های تحقیق
فرضیه های تحقیق عبارت است از:
1- معیار های عملکرد در شرکت ها با اظهار نظر مقبول ، متفاوت از شرکت ها با اظهار نظر مشروط است.
2- بین اندازه شرکت های دارای گزارش مشروط ومقبول تفاوت معنی داری وجود دارد.
3- بین بحران مالی و نوع اظهار نظر حسابرس رابطه وجود دارد.

5-1 اهداف تحقیق
بی شک هیچ پژوهشی بدون داشتن اهداف مشخص نمی تواند مفید واقع شود و به نتایج درست و کاربردی دست یابد. لذا داشتن اهداف در یک تحقیق یکی از اجزای تحقیق به شمار می رود.
پژوهش حاضر درصدد است تا از طریق جمع آوری شواهد عینی به تعیین ارتباط بین معیارهای عملکرد و نوع اظهار نظر حسابرس بپردازد بر این اساس اهدافی به شرح ذیل مطرح می گردد.
1- توانایی معیار های عملکرددر پیش بینی نوع اظهار نظر حسابرس
2- بررسی اهمیت اندازه شرکت در نوع اظهار نظر حسابرس
3- بررسی ارتباط بین بحران مالی شرکت و نوع اظهار نظر حسابرس
نتایج این پژوهش می توانددر موارد زیر کاربرد داشته باشد:
- باعث شناسایی عواملی می شود که می تواند اظهار نظر حسابرس را پیش بینی کرده و بدین ترتیب سهامداران و سرمایه گذاران را به سوی یک سرمایه گذاری مطمئن تر وبا ریسک پایین تر سوق دهد.
حسابرسان می توانند از نتایج چنین مدل هایی برای طراحی مراحل حسابرسی مشخصی استفاده کنند که می توانند برای لحاظ نمودن درجه قابل قبولی از ریسک حسابرسی استفاده شود.این الگو همچنین می تواند به عنوان ابزار کنترلی کیفی در بررسی دوباره یا مرحله پایانی مسئولیت و نیز برای تحلیل احتمال اینکه چگونه تغییر درمتغیر های ویژه می تواند احتمال دستیابی به یک اظهار نظر مقبول را کم یا زیاد کند مورد استفاده قرار گیرد.

6-1 اهمیت وضرورت انجام تحقیق
حفظ منافع عمومی، مستلزم گزارشگری مالی قابل اتکا و به موقع از عملیات و سلامت مالی شرکت های سهام عام است. ارایه مطلوب اطلاعات حسابداری و گزارشگری مالی به جامعه کمک خواهد نمود تا منابع اقتصادی خود را به کار آمد ترین شکل، تخصیص و به کار گیرد. این منافع عمومی ، با حسابرسی منظم وسالانه ای که توسط حسابرسان با صلاحیت و مستقل انجام می گیرد می تواند به بهترین نحو ممکن حفظ شود درایران باروند خصوصی سازی، افزایش فعالیت بورس وبازار سهام، تصویب قوانین جذب سرمایه گذاری خارجی، تقاضا برای افشای به موقع اطلاعات مربوط به هر یک از شرکت های سهامی افزایش یافته است. سهامداران، اعتبار دهندگان وسایر استفاده کنندگان صورت های مالی نیاز به اطلاعاتی صحیح دارند که اعتبار آنها توسط حسابرسان مستقل که دارای صلاحیت فنی وحرفه ای لازم می باشد، تایید شده باشد. از مواردی که می تواند استفاده کنندگان صورت های مالی حسابرسی شده کمک کند الگوی اظهارنظر حسابرسی است تا خود بتوانند اظهار نظر حسابرسی را پیش بینی و براساس آن سرمایه گذاری بهینه خود را انجام دهند بنابراین در این تحقیق سعی داریم مدلی برای پیش بینی اظهر نظر حسابرس ایجاد کنیم که بدون اظهار نظر حسابرسی مقبول و غیر مقبول (مشروط) تمیز قایل شود. همچنین تعداد مطالعات محدود انجام شده دراین زمینه در ایران و همچنین غیر قابل تعمیم بودن نتایج تحقیقات انجام شده درسایر کشورها (به دلیل متفاوت بودن محیط تجاری وحسابرسی آن کشورها با ایران) است.

7-1 حدود مطالعاتی
قلمرو زمانی تحقیق، سال 1387 می باشد. قلمرو مکانی تحقیق، پیرامون شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد.
در این تحقیق محدوده هایی به شرح زیر بر قرار شده تا نتایج مطلوب تری از آن حاصل شود:
الف) فقط شرکت هایی که صورت های مالی آن منتهی به 29/12/87 بود انتخاب گردید.
ب) صورت های مالی شرکت هایی که سهام آنها در تالار فرعی مبادله می شد حذف گردید.
ج) شرکت هایی که امکان دستیابی به اطلاعات مالی آنها نبود از تحقیق حذف گردید.
د) کلیه شرکت هایی مالی وسرمایه گذاری به دلیل اینکه ماهیت عملیاتشان از سایر شرکتها متفاوت است، از جامعه آماری پژوهش حذف شده اند.

8-1 تعریف واژه ها واصطلاحات
حسابرسی فرایندی است منظم و با قاعده (سیستماتیک) جهت جمع آوری و ارزیابی بی طرفانه شواهد مربوط به فعالیت ها ووقایع اقتصادی به منظور تعیین درجه انطباق ادعاها با معیار های از پیش تعیین شده وگزارشگری نتایج به افراد ذینفع.
صورت های مالی
محصول نهایی حسابداری و گزارشگری مالی خارجی صورت های مالی اساسی است که به منظور فراهم آوردن اطلاعاتی که برای تصمیم گیری سرمایه گذاران و سایر استفاده کنندگان مفید می باشد، تهیه می گردد.
اظهار نظر حسابرس
اظهار نظر حسابرس نظر حرفه ای حسابرس در مورد قابلیت اتکای صورت های مالی می باشد که به دو طبقه کلی مقبول وتعدیل شده تقسیم می شود. در صورتی که اظهار نظر حسابرس از نوع تعدیل شده باشد، تعدیل اظهار نظر به دلیل عدم توافق با مدیریت یا محدودیت در دامنه رسیدگی و یا ابهام خواهد بود.
اظهار نظر مقبول
نظر مقبول در مواردی اظهار شود که حسابرس به این نتیجه برسد صورتهای مالی، از تمام جنبه های با اهمیت، طبق استاندارد های حسابداری به نحو مطلوب ارایه شده است، نظر مقبول همچنین به طور ضمنی بیانگر آن است که هر گونه تغییر در اصول ورویه های مبتنی بر استاندارد های حسابداری وآثار آنها، به نحوی مناسب تعیین ودر صورتهای مالی درج یا ا فشا شده است.
اظهار نظر مشروط
باید هنگامی اظهار شود که حسابرس نتیجه گیری می کند نظر مقبول نمی تواند اظهار شود. اما اثر هر گونه عدم توافق با مدیریت یا محدودیت در دامنه رسیدگی چنان با اهمیت و فراگیر نیست که مستلزم اظهار نظر مردود یا عدم اظهار نظر شود (استاندارد های حسابرسی تجدید شده، 1384، بخش 70، بند 32).
اظهار نظر مردود
باید هنگام ارایه شود که اثر عدم توافق بر صورت های مالی چنان با اهمیت و فراگیر (اساسی) است که حسابرس به این نتیجه برسد که گزارش مشروط برای افشای ماهیت گمراه کننده یا ناقص صورت های مالی، کافی نیست (همان منبع، بند 33).
عدم اظهار نظر
باید هنگامی ارایه شود که اثر احتمالی محدودیت در دامنه رسیدگی یا ابهام چنان با اهمیت و فراگیر (اساسی) باشد که حسابرس نتواند نسبت به صورت های مالی اظهار نظر کند (همان منبع، بند 34).
محدودیت در دامنه رسیدگی
هنگامی ایجاد می شود که حسابرس نتواند از طریق اعمال روش های حسابرسی لازم به شواهد کافی وقابل قبولی برای اظهار نظر دست یابد. این محدودیت ممکن است توسط صاحبکار تحمیل شود یا وضعیت های موجود آن را ایجاد کند (استاندارد های حسابرسی تجدید شده، 1384، بخش 70، بند 36).
ابهام
ابهام عبارت از موضوعی است که نتیجه آن به اقدامات یا رویدادهای آتی خارج از کنترل مستقیم واحد مورد رسیدگی بستگی دارد اما ممکن است بر صورتهای مالی، اثر گذارد (همان منبع،بند 27).
عدم توافق با مدیریت
حسابرس ممکن است درباره موضوعاتی مانند انطباق رویه های حسابداری انتخاب شده با استاندارد های حسابداری، شیوه های به کارگیری آنها ویا کفایت افشای اطلاعات در صورت های مالی با مدیریت توافق نداشته باشد. چنانچه این گونه موارد عدم توافق نسبت به صورت های مالی با اهمیت یا اساسی است حسابرس باید حسب مورد نظر مشروط یا مردود اظهار کند (همان منبع، بند 43).
بحران مالی
شرکت هایی که احتمال ورشکستگی آنها بالا است مستعد دریافت گزارش حسابرسی غیر مقبول هستند چون تداوم فعالیت آنها با ابهام مواجه است. روش های مختلفی وجود دارد که می توان با استفاده از آنها ورشکستگی شرکت را پیش بینی کرد. دراین تحقیق ما از مدل زیمسکی استفاده می کنیم که از تجزیه و تحلیل نسبت ها به دست می آید ومدل آن به صورت زیر است:

که در آن:
کل دارایی /سود خالصX1=
کل دارایی / کل بدهیX2=
بدهی جاری / دارای جاریX3=
متغیر به دست آمده از مدلZ=
شرکت غیر ورشکسته Z< 0.5
شرکت ورشکسته X >0.5
برای ایجاد مدل اظهار نظر حسابرس از متغیرهایی که تفاوت معنی داری بین دو گروه داشتند استفاده می کنیم.

اندازه شرکت
اندازه شرکت به طرق مختلفی اندازه گیری می شود وتابعی از میزان داریی ها، میزان فروش، میزان بدهی، تعداد کارکنان و... می باشد. در واحد های اقتصادی کوچک به دلیل پایین بودن این معیارها معمولا یک یا دو ویژگی زیر را دارند:
الف) تفکیک محدود وظایف.
ب) تسلط مدیر یا صاحب سرمایه برتمام جنبه های اساسی فعالیتهای واحد اقتصادی.
در این تحقیق ما از معیار اندازه دارایی، اندازه بدهی ومیزان فروش برای تعیین اندازه شرکت استفاده می کنیم.
معیارهای عملکرد
معیارهای عملکرد که شامل بیست نسبت مالی به دست آمده از صورت های مالی ، سه معیار اندازه شرکت ومعیار بحران مالی است به صورت زیر ارایه می گردد:

ردیف طبقه بندی نسبت ها متغیر مستقل علائم اختصاری
1 نسبت های نقدینگی نسبت جاری CACL
2 نسبت آنی QACL
3 نسبت وجوه حاصل از فعالیت های عملیاتی به بدهی های خارجی CFOCL
4 نسبت های سود آوری نسبت سود خالص به فروش NPSAL
5 نسبت سودعملیاتی به فروش OPSAL
6 نسبت سودخالص به کل دارایی NPTA
7 نسبت سودناخالص به کل دارایی GPTA
8 نسبت سودقبل از بهره و مالیات به کل دارای EBITTA
9 نسبت سود خالص به دارایی های ثابت NPFA
10 بازده نقدی دارایی ها CFPTA
11 نسبت های سرمایه گذاری نسبت کل بدهی به کل دارایی TDTA
12 نسبت کل بدهی بهارزش ویژه DEPTEQ
13 نسبت اقلام دارایی به جمع دارایی نسبت بدهی بلند مدت به کل دارایی LTDTA
14 نسبت وجه نقد به کل دارایی CASHTA
15 نسبت حساب های دریافتنی به کل دارایی RECTA
16 نسبت موجودی کالا به کل دارایی INVTA
17 نسبت خالص دارایی ثابت به مجموع دارایی NFATA
18 سایر نسبت های مالی نسبت سرمایه به گردش به کل دارایی WCTA
19 نسبت فروش به کل دارایی SALTA
20 نسبت موجودی کالا به فروش INVSAL
21 معیار اندازه شرکت لگاریتم کل دارایی LOGTA
22 لگاریتم کل بدهی LOGDEBT
23 لگاریتم فروش LOGSAL
24
معیار بحران مالی مدل زیمسکی Z

فصل دوم
مروری بر ادبیات تحقیق

1-2 مقدمه
استفاده کنندگان از صورتهای مالی هنگامی می توانند به اطلاعات مالی منعکس در صورتهای مالی اتکا کنند که شخص مستقل وذیصلاح نسبت به میزان اعتبار این اطلاعات، نظر حرفه ای ارایه کنند. در سیستم های اجتماعی- اقتصادی کنونی، وظیفه اظهار نظر نسبت به صورتهای مالی به حسابرسان مستقل واگذار شده است. پژوهش در خصوص ارزیابی تاثیر معیارهای عملکرد مالی وغیر مالی بر نوع اظهار نظر حسابرس نیازمند شناخت قبلی از مبانی نظری وپیشینه آن است. لذا در این فصل مطالبی در خصوص شناخت حرفه حسابرسی، ضرورت آن در جامعه و خلاصه تحقیقاتی که مرتبط باموضوع انجام گرفته است ارایه می شود تا با ارایه پایگاه نظری موضوع امکان مقایسه تحقیق حاضر با تحقیقات انجام شده قبلی فراهم آید.

2-2 تعریف حسابرسی
حسابرسی فرایندی است منظم وبا قاعده (سیستماتیک) جهت جمع آوری و ارزیابی بی طرفانه شواهد مربوط به فعالیت ها و وقایع اقتصادی به منظور تعیین درجه انطباق ادعاها (اظهارات) با معیار های از پیش تعیین شده و گزارشگری نتایج به افراد ذینفع. (کمیته انجمن حسابداران امریکا، 1973، 2 به نقل از حساس یگانه، 1384، 135).
عبارت فرایند منظم وبا قاعده دلالت بر آن دارد که فعالیت حسابرسی براساس برنامه ریزی انجام می شود که بر مبنای آن مجموعه ای از شواهد جمع آوری و ارزیابی می شود و از این طریق اهداف حسابرسی تحقق می یابد. فرایند منظم وبا قاعده همچنین بدین معنی است که حسابرسی، حداقل در قسمت هایی از فرایندش بر مبنای روش های علمی انجام می پذیرد.
جمع آوری وارزیابی بی طرفانه شواهد، شالوده حسابرسی است. اگر چه نوع وماهیت شواهد و معیارهای ارزیابی می تواند بین پروژه های مختلف حسابرسی متفاوت باشد، اما تمام حسابرسی ها، برمحور جمع آوری وارزیابی شواهد متمرکز می باشند.
موضوع مورد رسیدگی از یک سری ادعاهای (اظهارات) مربوط به فعالیت ها و وقایع اقتصادی تشکیل شده است. این ادعاها که صراحتا ویا تلویحا عنوان می شوند، در چارچوب تعریف حسابداری که در بیانیه اساسی تئوری حسابداری (کمیته مسئول تدوین بیانیه اساسی تئوری حسابداری وابسته به انجمن حسابداری امریکا (AAA) حسابداری را به صورت زیر تعریف می نماید:حسابداری فرایندی شناسایی، اندازه گیری وگزارشگری اطلاعات اقتصادی جهت تصمیم گیری آگاهانه به وسیله استفاده کنندگان آن اطلاعات است) ارایه شده است، قرار می گیرند و«اطلاعات اقتصادی» نامیده می شوند. دراینجا کلمه «اقتصادی» نمایانگر هر گونه شرایطی است که منجر به تصمیم گیری در تخصیص منابع محدود می گردد. (نیکخواه ومجتهد زاده، 1378، 16-15).

3-2 انواع حسابرسی
با توجه به منظور اشخاص ذینفع از انجام هر حسابرسی وهمچنین برنامه ریزی هایی که هر حسابرس با توجه به امکانات ومحدودیت های موجود جهت انجام کار حسابرسی انجام می دهد تقسیم بندی های مختلفی جهت انواع حسابرسی از جنبه های گوناگون آن انجام شده که اهم آنها به شرح زیر می باشد. (خسرو چرمی، 1385، 23).

1-3-2 انواع حسابرسی از نظردلیل ارجاع کار
الف- حسابرسی الزامی: بدان معنی که هر یک از واحدهای اقتصادی مطابق قوانین موجود یا به وسیله یکی از مراجع رسمی ملزم به انتخاب حسابرس می باشند (ولو آنکه خود مایل به انتخاب آن نباشند) به عنوان مثال در شرکت های سهامی عام مطابق مقررات بورس اوراق بهادار، سهامداران در مجمع عمومی عادی سالیانه ملزم به انتخاب حسابرس می باشند و یا کلیه شرکت های سهامی عام وخاص مطابق مقررات قانون تجارت ایران ، ملزم به تعیین بازرسی قانونی می باشند.
ب- حسابرسی اختیاری: درچنین حالتی افراد ذیصلاح در هر واحد اقتصادی الزامی به انتخاب حسابرس نداشته وتنها در صورتی که خود مایل باشند می توانند اقدام به انتخاب حسابرس نمایند. به عنوان مثال انتخاب حسابرس (نه بازرس قانونی) توسط سهامداران در شرکت های سهامی خاص.

2-3-2 انواع حسابرسی از نظر ماهیت رسیدگی
الف) بررسی سیستم: که عبارت است از رسیدگی به سیستم ها وکنترل های مستقر در واحد اقتصادی به منظور کشف موارد عدم کنترل ها، موارد عدم اجرای صحیح کنترل ها ونقاط قوت سیستم.
ب) رسیدگی های اثباتی: که عبارت است از رسیدگی به تک تک اقلام مندرج در صورت های مالی واثبات صحت وسقم آنها به منظورارایه اظهار نظر در مورد صورتهای مالی.
ج) رسیدگی ویژه: یعنی انجام بررسی و رسیدگی درمورد مانده برخی از حساب ها به منظور و اهدافی خاص.

3-3-2 انواع حسابرسی از نظر زمان انجام کار
الف- حسابرسی ضمنی: نظر به اینکه ممکن است ارایه گزارش حسابرس بعد از پایان سال مالی دارای محدودیت های زمانی باشد حسابرسان ترجیح می دهند در موارد لازم قسمتی از کارهای ممکن را قبل از پایان سال مالی انجام دهند که دراین حالت حسابرسی را حسابرسی ضمنی می نامند.
ب- حسابرسی نهایی: عبارت است از رسیدگی به صورت های مالی نهایی یک دوره مالی پس از تکمیل ونهایی شدن آنها. معمولا چنین رسیدگی پس از پایان مالی صورت گرفته و محدود به انجام رسیدگی های اثباتی در مورداقلام مندرج در صورتهای مالی می باشد.
ج- حسابرسی مداوم: در بعضی موارد به علت ماهیت خاص کار ویا حجم زیاد عملیات، حسابرس ترجیح می دهد به طورمداوم درضمن سال مالی در شرکت حضور یافته، یا در پایان سال بتواند با جمع بندی نتایج حاصله نسبت به صورتهای مالی اظهار نظر نماید. .حسابرسی پیوسته، پا راداریم جاری حسابرسی یعنی بررسی دوره ای یک نمونه از معاملات را به حسابرسی به هنگام و صد در صد معاملات تغییر می دهد وفرایندی رامطرح می کند که بر اساس آن به طور خود کار ومستمر کنترل وارزیابی ریسک انجام می شود. حسابرسی پیوسته، اقدامات حسابرسی در سطح خرد مانند آزمون جزئی معاملات به منظور ارزیابی اثر بخشی کنترل ها واقدامات حسابرسی در سطح کلان مانند استفاده از ویژگی های ریسک و ارزیابی طرح حسابرسی سالانه را در بر می گیرد.
رویکرد حسابرسی پیوسته به حسابرسان داخلی اجازه می دهد که:
الف) نقاط کنترل بحرانی قوانین واستثناء ها را به طور کامل درک کنند.
ب) ارزیابی ریسک و کنترل را همزمان یا در نزدیک ترین زمان انجام دهند.
ج) سیستم های تجاری کلیدی را برای کشف عدم قاعده مندی در سطح معاملات مورد تجزیه وتحلیل قرار دهند.
د) شاخص های عدم کارایی کنترل ها را آزمون کرده وریسک ها رامشخص کنند.
و) نتایج تحلیل تمام جنبه های فرایند حسابرسی را یکپارچه کنند. (زمانی، 1387، 7)

4-3-2 انواع حسابرسی از نظر شیوه انجام کار
الف) سندرسی: شیوه ای است که در سال های گذشته بین حسابرسان رواج داشته ولکن امروزه به عنوان یکی از روش های حسابرسی می تواند درخدمت حسابرسی تراز نامه ای قرار بگیرد. دراین شیوه حسابرس انجام رسیدگی خود را از مدرک اولیه آغاز وبه صورت های مالی ختم می نمود.
ب) حسابرسی تراز نامه ای: این شیوه که در سال های اخیر رواج یافته است عبارت است از آنکه حسابرس نخست با بررسی صورت های مالی وتجزیه وتحلیل اقلام مندرج در آنها، مواردی را که نیاز به رسیدگی وبذل توجه خاص دارد مشخص کرده وسپس سعی می کند از طریق اخذ اطلاعات و صورت ریزی های مربوط دید وسیعتری نسبت به اقلام ترازنامه پیدا نماید تا بعد از آن بتواند با انتخاب اقلام مهم ورسیدگی به آنها هم اظهار نظر مناسبی ارایه دهد وهم آنکه از اتلاف وقت جهت رسیدگی به اقلام بی اهمیت و بی تاثیر در صورتهای مالی جلوگیری نماید.

5-3-2- انواع حسابرسی از دیدگاه دیگر
یک حسابدار رسمی سه نوع حسابرسی عمده انجام می دهد. آنها عبارت است از:
الف) حسابرسی صورت های مالی: حسابرسی صورت های مالی با این هدف انجام می شود تا مشخص شود که آیا مجموعه صورت های مالی طبق معیار های از پیش تعیین شده ارایه گردیده اند یا خیر. معمولا معیار چیزی جز اصول پذیرفته شده حسابداری نمی باشد، این صورت های مالی نیز اغلب شامل صورت وضعیت مالی، صورت سود وزیان و صورت جریانات نقدی می شود که دارای یاد داشت های پیوست می باشد.
ب) حسابرسی عملیاتی: یعنی بررسی بخشی از رویه های عملیاتی و روش های سازمان برای ارزیابی و قضاوت درباره کارایی واثر بخشی این روش ها. نمونه ای از حسابرسی عملیاتی عبارت است از ارزیابی کارایی و صحت عملیات مربوط به پردازش سیستم رایانه ای برای پرداخت حقوق و دستمزد و در موارد محدودی تعیین کارآیی، صحت ومیزان رضایت مشتری. تعیین معیارها برای ارزیابی اطلاعات در حسابرسی عملیاتی بسیار جنبه ذهنی دارد از این رو حسابرسی عملیاتی بسیار شبیه به مشاوره مدیریت است.
ج) حسابرسی رعایت: یعنی تعیین این که آیا واحد حسابرسی شده رویه ها، قوانین یا مقرارتی را که مقام های بالاتر تعیین کرده اند رعایت می نماید و یا خیر. نمونه ای از حسابرسی رعایت عبارت است از بررسی نرخ دستمزد ها جهت رعایت قوانین مربوط به حداقل دستمزد ها یا بررسی قرار دادهای بانک ها وسایر وام دهندگان برای تعیین اینکه شرکت مقررات تعیین شده را رعایت می کند. اصولا نتیجه های حاصل ازحسابرسی رعایت به کسی یا فردی در درون واحد سازمانی که مورد حسابرسی قرار گرفته است (ونه به طیفی گسترده از استفاده کنندگان صورت های مالی) گزارش می شود. (پارساییان، 1382، 22)

4-2 معیارهای ارزیابی اطلاعات
دربیانیه اساسی نظریه حسابداری چهار ویژگی به عنوان معیارهای ارزیابی اطلاعات ارایه شده که شامل مربوط بودن، تایید پذیری، عاری بودن از سوگیری یا به عبارتی بی طرفی وکمیت پذیری است (ذاکرالحسینی، 1387، 31-26).

1-4-2 مربوط بودن
اصلی ترین ویژگی اطلاعات حسابداری مربوط بودن است، بدین معنی که اطلاعات باید با فعالیت ها و نتایج مورد انتظار مرتبط باشد. تشخیص مربوط بودن اطلاعات حسابداری مستلزم درک واقعی (یا ذهنی) از نیازهای اطلاعاتی استفاده کنندگان اطلاعات است. معنی واقعی مربوط بودن با پاسخ به برخی پرسش ها روشن می شود. پرسش ها شامل مواردی مانند مفید بودن برای چه کسی، برای چه مقصود و چه استفاده ای؟ به عبارت دیگر، مربوط بودن باید بر مبنای نیازهای اطلاعات استفاده کننده اطلاعات تعریف شود. بنابراین سیستم اطلاعاتی به گونه ای طراحی می شود که خروجی آن (اطلاعات) جوابگوی نیاز استفاده کننده باشد. اطلاعات مربوط که بر آورنده نیازهای استفاده کننده است دارای ویژگی های خاصی است.
این ویژگی ها مستقیم یا غیر مستقیم از نیازهای استفاده کنندگان سرچشمه می گیرد وتوسط سازمان در سیستم پردازش اطلاعات به عنوان الزامات گزارشگری ادغام می شود. وظیفه حسابرس دراین رابطه جستجوی واضحی از ویژگی های «مربوط بودن» اطلاعات وهمچنین تشخیص این مطلب است که آیا اطلاعات وسیستم پردازش آن به طور کافی در برگیرنده ویژگی های مورد نظر می باشد؟!
این ویژگی ها باید قبل از شروع حسابرسی مشخص شود زیرا حسابرسان در فرایند حسابرسی، آن رااستنتاج نمی کنند (ذاکرالحسینی، 1387، 27-26).

2-4-2 تایید پذیری (قابلیت رسیدگی)
بدین معنی است که دو یا چند نفر از افراد متخصص، اطلاعات را آزمون نمایند، به نتایج اندازه گیری های مشابهی دست می یابند. این ویژگی از آن رو اهمیت دارد که اطلاعات حسابداری به طور کلی به وسیله افرادی استفاده می شود که دسترسی محدودی به آن اطلاعات دارند. هر چه دسترسی به اطلاعات محدود تر باشد اهمیت تایید پذیری اطلاعات افزایش می یابد. تایید پذیری همچنین به دلیل تضاد منافع بین استفاده کنندگان حسابداری حائز اهمیت است. تایید پذیری در بیانیه اساسی حسابداری به صورت زیر تعریف شده است:
آن ویژگی اطلاعات است که اجازه می هد افراد متخصص به طور مستقل از یکدیگر، اطلاعات و مدارک را آزمون کنند وبه نتایج و اندازه گیری های مشابهی دست یابند... تایید پذیری می باید متکی به درک کامل معیار های حاکم بر شناسایی، طبقه بندی وارزشیابی اقلام مورد نظر باشد که با ثبات رویه اعمال شده است. ویژگی تایید پذیری، اساسا با دسترسی به شواهد کافی مرتبط است وبر معتبر بودن اطلاعات مورد بررسی دلالت دارد (همان منبع ، 27).
بیانیه اساسی نظریه حسابداری، رابطه رو در روی تایید پذیری وحسابرسی را به شرح زیر مطرح
می کند:
« ضروری است ابزاری موجود باشد که با استفاده از آن قابلیت اتکای اطلاعات ارایه شده به استفاده کنندگان (که خود نیازهای اطلاعاتی متنوعی دارند) تایید شود. استفاده از اصول وثبات رویه در اعمال آن ها شواهدی بر جای می گذارد که قابل رسیدگی است وزمینه تایید قابلیت اتکای اطلاعات را فراهم می سازد. تایید پذیری ویژگی لازمی برای اطل