پایان نامه بررسی ویژگیهای جغرافیایی ناحیه اراک و کاربرد آن در برنامه ریزی شهری
این فایل در قالب ورد و قابل ویرایش در 102 صفحه می باشد.
فهرست
فصل اول ۲
طرح تحقیق ۲
بیان مسئله ۲
اهداف تحقیق ۲
سوالات تحقیق : ۲
روش تحقیق : ۳
روش گردآوری اطلاعات : ۳
روش تجزیه و تحلیل : ۳
مقدمه : ۳
موقعیت جغرافیایی و تقسیمات سیاسی استان ۵
موقع جغرافیایی ۵
مطالعات طبیعی ۷
وضع طبیعی و اقلیم استان ۱۲
آب و هوا ۱۴
درجة حرارت ۱۷
میزان رطوبت نسبی ۱۷
روزهای یخبندان ۱۷
جهت و سرعت وزش باد ۱۸
جاذبه های طبیعی استان ۱۹
منابع و تفرجگاه های آبی ۱۹
دریاچه ها و تالاب ها ۱۹
دریاچه میغان ۱۹
دریاچه سد پانزده خرداد ۲۰
دریاچه سد غدیر ۲۰
دریاچه سد خاکی هندودر ۲۱
تالاب عمارت ۲۱
چشمه های آب گرم و سر آب ها ۲۲
چشمه آب گرم محلات ۲۲
چشمه شفا ۲۳
چشمه سلیمانی ۲۴
چشمه حکیم ۲۴
چشمه آب معدنی گراو ۲۵
غارها ۲۶
غارشاه زند ۲۶
غار سوله خونزا ۲۶
غار سفید خانی ۲۷
ارتفاعات وقله ها ۲۹
اکولوژی گیاهی و حیوانی ۳۱
مناطق حفاظت شده ۳۳
منطقة حفاظت شده هفتاد قله ۳۵
کوه هفتاد قله ۳۷
کوه بره زرد ۳۷
کوه بر آفتاب آقائی ۳۷
کوه لته در ۳۸
کوه سله بهر ۳۸
کوه برف شاه ۳۸
رودخانه ها ۳۹
رودخانه شراء (قره چای) ۳۹
رودخانه قم رود ۴۰
رودخانه کله ۴۱
رودخانة شراء ۴۱
رودخانة ساروق ۴۲
رودخانه یا مسیل نوازن ۴۲
رودخانة تواندشت ۴۲
دره های هفتاد قله ۴۳
درة چکاپ ۴۳
درة سیبک ۴۳
پیست های اسکی ۴۴
فصل سوم ۴۵
وضعیت اجتماعی- اقتصادی ۴۵
فصل چهارم ۵۰
مطالعات فرهنگی ۵۰
مراسم ویژه محلی ۵۰
اهو اهو ۵۰
قالیشویان ۵۲
جشن کوسه ناقلدی (ناقیلی) – جشن سده ۵۳
سوگ ها و عزاها ۵۷
نواحی ییلاقی و جاذبه های ویژه ۵۹
ناحیه سربند ۵۹
ناحیه محلات ۵۹
ناحیه دلیجان – خمین ۶۰
فصل پنجم ۶۱
کالبدی ۶۱
سدهای تاریخی و آب بندهای قدیمی ۶۱
سد ساسانی نیمور ۶۲
قلعه های تاریخی و دژها ۶۴
قلعه آردمین ۶۴
قلعه الویر ۶۵
قلعه حاج وکیل ۶۵
قلعه اسماعیلیه ۶۶
قلعه جمشیدی ۶۷
قلعه آقا خان محلاتی ۶۷
قلعه خسروانی ۶۸
اماکن مذهبی و زیارتگاه ها و مساجد قدیمی ۶۹
مسجد جامع محلات ۶۹
مسجد جامع نیمور ۷۰
شبستان مسجد جامع خمین ۷۰
مسجد بزرگ نراق ۷۱
مسجد جامع ساوه ۷۲
مسجد میدان (قرمز) ۷۳
امام زاده ها و زیارتگاه ها ۷۴
امام زاده یحی و فضل الرضا ۷۴
امام زاده شاهزاده موسی ۷۵
امام زاده شاهزاده اسماعیل ۷۶
امام زاده یوجان ۷۶
امام زاده عبدالله ۷۷
امام زاده شاهزاده اسحاق ۷۷
امام زاده عون بی علی ۷۸
بازارهای قدیمی ۷۹
بازار نراق ۷۹
بازار اراک ۷۹
جاذبه های تاریخی و باستانی استان ۸۰
بناها و یادمان های تاریخی ۸۰
عمارات و خانه های قدیمی ۸۱
بیت حضرت امام خمینی (ره) ۸۱
عمارت سالار محتشم ۸۳
جغرافیای تاریخی استان ۸۴
ساوه ۸۶
اراک ۹۰
محلات ۹۲
خمین (کمره) ۹۳
دلیجان ۹۴
سربند (شازند) ۹۵
تفرش ۹۵
آشتیان ۹۶
منابع و مآخذ : ۹۷
موقعیت جغرافیایی و تقسیمات سیاسی استان
موقع جغرافیایی
شهر اراک مرکز استان, استان مرکزی و قسمتی از عراق عجم است. این شهر روی مدار ۳۴ درجه و ۵ دقیقه و ۳۰ ثانیه درنیمکرة شمالی از خط استوا قرار گرفته و روی نصف النهار ۴۹ درجه و ۴۱ دقیقه و ۳۰ ثانیه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ قرار دارد.
محدود است از شمال به شهرستان ساوه, از شمال غربی به همدان, از مغرب به شهرستان ملایر به ترتیب خمین و الیگودرز و از شرق به محلات و شمال شرقی به تفرش و آشتیان.
استان مرکزی تقریبا” در مرکز ایران بین ۳۳ درجه و ۳۰ دقیقه تا ۳۵ درجه و ۳۵ دقیقه عرض شمالی و ۴۸ درجه و ۵۷ دقیقه تا ۵۱ درجه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ قرار دارد. این استان از شمال به استان های تهران و قزوین , از غرب به استان همدان , از جنوب به استان های لرستان و اصفهان و از شرق به استان های تهران , قم و اصفهان محدود است . این استان با مساحتی معادل ۲۹۵۳۰ کیلومتر مربع , حدود ۸۲/۱ درصد از مساحت کل کشور را به خود اختصاص داده است. براساس آخرین تقسیمات کشوری در سال ۱۳۷۵, استان مرکزی دارای ۸ شهرستان , ۱۵ بخش , ۱۹ شهر, ۶۰ دهستان و ۱۳۹۴ آبادی دارای سکنه و ۴۶ آبادی خالی از سکنه است. شهرستان های این استان عبارتند از : آشتیان, اراک , تفرش , خمین, دلیجان, ساوه , سربند و محلات .
مطالعات طبیعی
کوهستان های این ناحیه از دو رشته تشکیل یافته است. رشته اصلی از توده گسترده آذرین الوند همدان جدا گردیده و بصورت دیوارهای موازی گاهی فشرده و گاهی گسترده به عرض چند کیلومتر و طول تا ۲۸۰ کیلومتر از همدان تا راهگرد ادامه می یابد.
جهت اصلی آن از شمال غربی به جنوب کشیده شده و سپس به شمال شرقی متوجه می گردد و در هر مکان به نامی نامیده می شود. در ملایر ارتفاعات دولت آباد و در شازند ارتفاعات راسوند (راسمند) در اراک سپیدخانی, تخت شاه, شاه نشین و تا منطقه راهگرد هفتاد قله نامیده می شود. در راهگرد این کوهستان به جهات مختلف گسترش یافته قسمتی به کوههای مرکزی ایران در کاشان می پیوندند, و بعضی به سوی جنوب غربی متمایل شده به رشته جبال زاگرس متوجه می شود و بعضی به سوی شمال و به طرف ساوه و ارتفاعات البرز متوجه می گردد. قلل عمده این کوهستانها درن واحی اراک دو خواهران. در آستانة ۳۳۸۸ تر در سفیدخانی در جنوب غربی اراک ۲۸۲۰ و در قرق در ۲۹۶۷ متر از سطح دریا ارتفاع دارند.
رشته دوم کوهستان های این منطقه در چهل کیلومتری جنوب غربی شهر اراک از کوههای راسوند جدا شده , و بصورت دو رشته موازی که از جنوب به سوی شمال امتداد یافته در بعضی نقاط به حدی گسترده می شود که تعدادی از ارتفاعات آن از شمال غربی شهر می گذرد. این رشته کاملاً بر کوههای راسوند عمود بوده و دره معروف شراء را با وسعت ۱۱۰۰ کیلومتر مربع بوجود می آورند که یکی از آبادترین نواحی مرکزی ایران بشمار می رود.
عرض این کوهستان در بعضی نقاط از ۵۰ کیلومتر تجاوزه کرده, جهت شمالی این کوهستان به ارتفاعات آشتیان, وفس و خلجستان پیوسته و به سوی ساوه امتداد می یابد. ارتفاعات عمده آن در هزاوه ۲۷۳۵ متر در, وفس ۲۷۴۵ متر و در پنجة رستم تا حدود ۳۰۰۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارند.
بنابراین دو رشته کوهستانها, ده ها جلگه و دره های متعدد و حاصلخیز را بوجود آورده اند که بررسی آنها از حوصلة این رساله خارج است.
از لحاظ زمین شناسی, تا اوایل دوران سوم زمین شناسی دریای کم عمق تیس این منطقه را در بر می گرفت , عملیات رسوب گذاری از قدیمی ترین رسوبات دورة کرتاسه آهک های قهوه ای و خاکستری رنگ را در ارتفاعات راسوند می توان یافت, عملیات کوهرانی اوایل دوران سوم زمین شناسی همزمان با سیستم کوهرانی الپی و احتمالاً در اثر فشارهای جانبی لانفرم عربستان و در فاز انجام گردیده است.
رسوبات بسیار متنوعی که این کوهستانها را بوجود آورده, در بسیاری از لحاظ بانفوذ توده های آذین درونی توأم بوده, در آستانة ماگمایی بصورت رگه های فلز است.
قسمتی مانند طلا, سرب و روی در رسوبات این کوهستان نفوذ کرده و در بعضی نقاط معادن پیروقیری (که با ذخیره زیاد و عیار کم چندین فلز در جوار یکدیگر به صورت بلورهای درشت در کنار بلورهای ریزتر یا بصورت سنگ های آذرین اسیدی در سنگ های غیر متبلور رسوبی یافت می شود) در این نواحی بوجود آورده است. در شمس آباد رگه های آهن و در موته ولکان نزدیک خمین ماگمائی بصورت رگه های طلا, نقره, سرب…. در دست استخراج است و صدها معدن مختلف فلزی و غیره در دل این کوهستانها نهفته است که هنوز مورد بهره برداری قرار نگرفته است.
در مورد شهر فعلی اراک بنظر می رسد بصورت فلات مرتفعی در اوایل دوران سوم زمین شناسی از دل دریای تیس مرکزی بیرون آمده و ابتدا بصورت دریاچه کوهستانی با ۱۵۵۰ متر ارتفاع از سطح دریا از آب پوشیده بوده است. بعلت فرسایش شدید ارتفاعات اطراف و محدود بودن آب جاری وارده و تبخیر شدید خشک گردیده است و بقایای نمک های رنگین دریایی را در ته دریاچه میگان (میقان) انباشته شده است که تجزیه شیمیایی املاح باقیمانده پیوند آن را با دریای قدیمی ثابت می کند.
قطر لایه های رسوب گذاری در کف این دریاچه کوهستانی تا ۱۸۰ متر می رسد که در قشر زیرین طبقات شن ماسه و رسوبات کولای و در روی آنها قشری از کیموین های زرد رنگ و رس های رنگین پوشانده شده است.
از نظر طبیعی فلات فعلی اراک به وسعت ۵۴۰۰ کیلومتر مربع که ۲۴۰۰ کیلومتر آن را جلگه مرتفع اراک و مابقی را ارتفاعات اطراف اراک تشکیل میدهد.
این جلگه مرتفع مانند قلعة طبیعی است که دیوارهای سنگی دور تا دور آن را پوشانده است و با چند معبر یا تنگه (دربند) که باریکی, یکی از آنها از یک کیلومتر تجاوز نمی کند به فلات های مجاور پیوند می یابد. وجود این دیوارهای سنگی و معابر مربوطه مسائل پیچیده ای را که بر آب و هوای این منطقه حاکم می کند بطوریکه هوای فشرده و سرد و گاهی مرطوب و سیکلوت های باران آور غربی از این معابر به سوی کویر و صحاری شمال شرقی در جریانند, و در مواقع تغییر هوا یعنی پائیز و زمستان که بادهای موسمی هم کمک می کنند, جریان هوا به صورتی شدت می یابد که اغلب موجب آشفتگی محیط زیست در شهر اراک می شود, و گاهی که فشار هوا به حالت تعادل در می آید, هوای داخل این فلات حبس گردیده و چندین روز متوالی سرما یا گرمای شدید را بر این جلگه حاکم می کنند.
در قسمت مرکز جلگه اراک دریاچه آب شوری به نا میقان (میگان) وجود دارد که محیط آن از ۱۶ تا ۲۴ کیلومتر متغییر است, جزیره کوچکی در وسط آن قرار گرفته که آثار و خرابه های ساختمانی در وسط آن دیده شده است.
آب دریاچه شور است و در هر لیتر آن در تابستان ۵۰ گرم و در بهار ۳۸ گرم و در زمستان ۲۸ گرم نمک وجود دارد.
زمین های اطراف دریاچه شوره زار بوده و جنس خاک آن رسی می باشد. رسوباتی که بر اثر آبهای جاری از ارتفاعات اطراف آورده شده, روی خاک اصلی نشسته و بهترین نوع زمین را در قسمتی از فراهان جهت کشاورزی آماده ساخته است. چندین رود کوچک که اکثر بهاره میباشند به این دریاچه می ریزند. لازم است که تحقیقات علمی و مفصلی دربارة کویر و دریاچة میقان به عمل آید زیرا در رابطه با شهر اراک مسائلی را مطرح کرده است.
وضع طبیعی و اقلیم استان
استان مرکزی در قلمرو شرقی تقاطع دو رشته کوه البرز و زاگرس واقع شده است. ناهمواری های این استان را قسمت هایی از کوه های مرکزی و پیشکوه های داخلی زاگرس تشکیل می دهد. ارتفاعات آن از حدود ۱۵۰۰ متر تا بیش از ۳۰۰۰ متر متغیر است . پست ترین نقطه استان , دشت جنوب ساوه با حدود ۱۲۰۰ متر ارتفاع است و بلندترین نقطه آن قله ی شهباز با ارتفاع ۳۳۸۸ متر در رشته کوههای راسوند قرار دارد. حدود ۹/۳۳ درصد محدوده استان را کوه ها , ۹/۱۴ درصد را تپه ها , ۸/۱۳ درصد را فلات ها و بقیه را دشت هایی با ویژگی های مختلف تشکیل داده و تنوع اقلیمی جالب توجهی را پدید آورده است. در قسمت های مختلف استان مرکزی آب و هوای متنوعی از انوع زیر وجود دارد :
آب و هوای نیمه بیابانی, آب و هوای معتدل کوهستانی , آب و هوای سرد کوهستانی , در این استان از جهات مختلف بادهای محلی جریان می یابند که عبارتند از :
جریان فشار زیاد آسیای مرکزی , جریان فشارهای اقیانوس هند, جریان اقیانوس اطلس و دریای مدیترانه .
میزان رطوبت هوا و باران در شهرستان های این استان یکسان نیست . در مناطق کوهستانی , ریزش های جوی اغلب به صورت برف و در مناطق کم ارتفاع بیشتر به صورت باران ظاهر می شود. شمال استان در ناحیة زرند جزو کم باران ترین نواحی و ارتفاعات شازند در جنوب غرب از پرباران ترین مناطق این استان به شمار می آیند.
اگر دمای مطلوب جهانگردی بین ۲۰ تا ۲۵ درجه سانتی گراد در نظر گرفته شود, از اردیبهشت تا شهریور مناسب ترین زمان مسافرت به این استان میباشد.
آب و هوا
آب و هوای اراک خصوصیات اقلیمی فلات مرکزی ایران را داراست. زمستانها سرد و مرطوب و تابستانها گرم و خشک است, کوههای اطراف اراک و دریاچه میقان و دشت فراهان در آب و هوای این منطقه اثر کرده و ویژگیهائی به آن بخشیده است:
ابرها و جریانات غربی در پائیز و زمستان بیشتر رطوبت خود را در ارتفاعات مغرب منطقه به خصوص رشته زاگرس از دست می دهد.
یک جبهه هوای سرد که در زمستان هوای اراک را اشغال می کند بر اثر ارتفاعات اطراف و شاید فشار زیادی که دریاچه میقان ایجاد میکند مدت زیادی میهمان این منطقه خواهد بود هوای شهر و اطراف در بعضی از روزهای زمستان مه آلود است که از لحاظ علمی دربارة مه و مبارزه با آن در منطقه تحقیقی به عمل نیامده است.
(اصولاً مه عبارت است از ذرات ریز آب با کریستالهای برف و یخ معلق دره وا و در نزدیکی سطح زمین , مه مانند ابر است و تفاوتش با آن در ارتفاع از سطح زمین می باشد. اگر بین ۵۰ پائی (تا ۱۷) متری از سطح زمین باشد مه است و اگربالاتر قرار گیرد ابر می باشد).
سه عامل در به وجود آمدن مه مؤثر است که عبارتند از : رطوبت نسبی زیاد, هسته های تراکم , باد ملایم سطح زمین .
بنا بر توضیح بالا مه ای که در اطراف اراک تولید می شود با توجه به ارتفاع اراک از سطح دریا و رطوبت نسبی موجود نمی توان تمام گناه زیان آن را به گردن کویر نهاد با وجود اینکه نمک موجود در سطح کویر می تواند عامل مؤثری در برودت هوا باشد. به هر صورت اگر زمانی کویر مشجر شود شاید در آب و هوای شهر اثر مثبت و مفید داشته باشد.
آب و هوای اراک متغیر است زمستانها اکثراً طولانی و از ۴ تا ۶ ماه به درازا می کشد, بهار و پائیز فصول کوتاهی هستند. تابستان در تیر و مرداد ظاهر می شود مدت روزهای یخبندان از ۶۵ تا ۱۲۰ روز در سالهای مختلف متغیر است.
تعداد روزهای مه آلود توأم با سرمای شدید به ۱۵ تا ۲۵ روز میرسد, در مدتی که هوا مه آلود است یک پوشش برفی نازک (که در اصطلاح ملی به آن قرومی گویند) سطح تمام منطقه را می پوشاند.
میزان بارندگی در سالهای مختلف متفاوت است و بین ۲۳۰ تا ۶۳۸ میلی متر در سال می باشد متوسط بارندگی حدود ۳۰۰ میلی متر بوده است.
میزان باران در فصول مختلف سال به شرح زیر است:
۳۷ درصد بارندگی در فصل بهار
۱ درصد بارندگی در فصل تابستان
۱۹ درصد بارندگی در فصل پائیز
۴۳ درصد بارندگی در فصل زمستان
درجة حرارت
حداکثر درجة حرارت از سال ۱۳۴۰ تا ۱۳۶۳ برابر ۴۴ درجه در تیر ماه ۱۳۵۶ بوده است و حداقل درجة حرارت در بهمن ۱۳۵۲, برابر ۲۸- درجه بوده که نشانگر پائین بودن برودت است که بایستی توجه کافی در مورد کشت گیاهان به عمل آید, تا بتوانند در این درجه حرارت مقاومت نمایند و دچار سرمازدگی نگردند.
میزان رطوبت نسبی
متوسط میزان رطوبت نسبی در ماههای مختلف طی دورة آماری ۴۰-۶۳ برابر ۴۲/۴۷ میباشد که نشان دهندة خشکی هوا می باشد.
روزهای یخبندان
حداکثر ساعات آفتابی ۲/۳۵۷ ساعت در ماه خرداد و حداقل ساعات آفتابی در ماه دی ۷/۱۲۸ ساعت در ماه می باشد. از ۱۰ آذر تا ۱۰ اسفند اکثر روزها یخبندان است.
جهت و سرعت وزش باد
در زمستان بادها در ساعت ۳۰/۶ صبح بطور معمول در دو جهت غرب و جنوب غربی بوده و سرعت وزش در غرب به ۳۵ کیلومتر درساعت می رسد, وزش باد در جنوب غربی کمتر و ۲۶ کیلومتر در ساعت می باشد, در صبح تعداد دفعات وزش باد از سمت غرب و جنوب غربی به ترتیب ۰۱۲/۰ و ۰۱۱/۰ است. تعداد بادهای آرام که سرعت آنها از ۶/۲ کیلومتر در ساعت کمتر است به ۰۷۴/۰ و مابقی ۰۳/۰ بادهای شمالی و شرقی و سایر جهات را شامل می شود.
در ساعت ۳۰/۱۲ به طور محسوسی به تعداد بادهای غربی افزوده شده و به ۰۲۰/۰ می رسد و سرعت آن چندان تغییر نمی کند و در جهت جنوب غربی از تعداد بادها کاسته شده و به ۰۹/۰ می رسد و سرعت آن زیاد تغییر نمی یابد و تعداد بادهای آرام ۰۶۲/۰ را تشکیل داده و مابقی ۰۹/۰ بادها در جهات دیگر افزایش می یابد.
در ساعت ۳۰/۱۸ تعداد بادهای غربی افزوده شده و ۰۲۴/۰ و سرعت آن افزایش پیدا کرده و حداکثر به ۴۶ کیلومتر در ساعت میرسد. تعداد بادهای جنوب غربی نسبت به ساعت ۳۰/۱۲ کمی افزایش یافته و ۰۱۱/۰ رسیده و حدت آن نیز ۳۵ کیلومتر در ساعت است. تعداد بادهای آرام کمتر شده و ۰۵۵/۰ را تشکیل می دهد و مابقی ۱۰ درصد باد در جهات دیگر می باشد. نکته قابل توجه این است که با توجه به منحنی بادها در ماههای مختلف زمستان از تعداد بادهای آرام در اواخر زمستان به طور محسوسی کم شده و به بادهای با سرعت زیاد افزوده می شود.
جاذبه های طبیعی استان
منابع و تفرجگاه های آبی
دریاچه ها و تالاب ها
دریاچه میغان
دریاچه میغان آخرین حلقه اکولوژیک حوزه آبریز دشت اراک است که آبهای سطحی مسیل های فصلی را جذب می کند. گیاهان دشتی اطراف دریاچه میغان از گونه خشکی پسند و شور پسند هستند . مساحت دریاچه میغان با توجه به آب های ورودی آن از حدود ۱۰۰ تا ۱۱۰ کیلومتر مربع متغیر است . این محدوده از نظر اقلیمی زمستان های معتدل دارد و به جهت همین ویژگی , توقفگاه گروه های بزرگی از پرندگان مهاجراست که از نواحی سردسیر شمال به سرزمین های گرمسیر جنوب کوچ می کنند. این دریاچه درروزگاران گذشته به نام نمکزار فراهان مشهور بوده است. محیط دریاچه میغان از ۱۶ تا ۲۴ کیلومتر متغیر است و جزیره کوچکی در وسط آن قرار گرفته است که آثار و خرابه های ساختمانی در آن وجود دارد. آب دریاچه به قدری شور است که در هر لیتر آن در تابستان ۵۰ گرم, در بهار ۳۸ گرم و در زمستان ۲۸ گرم نمک وجود دارد. این دریاچه زیستگاه گروه های بزرگ پرندگان است و آب و هوای آن در فصل پاییز بسیار مناسب است .
دریاچه سد پانزده خرداد
سد پانزده خرداد در ۵ کیلومتری شهر دلیجان دریک منطقه اقلیمی خشک احداث گردیده و از یک منبع آب طبیعی به یک جاذبه جهانگردی تبدیل شده است. این سد علاوه بر تأمین آب آشامیدنی قم و دلیجان, آب مورد نیاز کشاورزان منطقه را نیز تأمین می کند. از ویژگی های این سد نزدیکی آ« به چشمه آب گرم محلات است. از چشمه آب گرم محلات نیز چشم انداز زیبای سد پدیدار است.
دریاچه سد غدیر
سد آبی – برقی غدیر در تنگه فرقان در ۲۵ کیلومتری شهر ساوه واقع شده است. این سد علاوه بر تامین آب کشاورزی دشت ساوه , آب آشامیدنی منطقه پایین دست سد را نیز تأمین می کند. این دریاچه و اراضی پیرامونی آن یکی از تفرجگاه های مناسب منطقه است و در فصل بهار و تابستان در اشکال مختلف مورد استفاده قرار می گیرد.
دریاچه سد خاکی هندودر
این سد خاکی در ۳۰ کیلومتری جنوب شهر شازند و در ۲ کیلومتری شمال هندودر,, مجاور روستای قاییدان از توابع سربند واقع شده است. ظرفیت سد دو میلیون و پانصد متر مکعب آب است . در حال حاضر یکی از تفرجگاه های شهرستان شازند و استان مرکزی محسوب می شود و سرسبزی اطراف آن منظره زیبایی به وجود آورده است .
تالاب عمارت
این تالاب علاوه بر زیبایی چشمگیر, از جهات مختلف نیز نقشی حیاتی در منطقه ایفا می کند و یکی از منابع ارزشمند سیاحتی استان به شمار می آید. این تالاب ضمن تثبیت آب رودخانه شرا و آبیاری اراضی کشاورزی, از جنبه های زیست محیطی و تفرجگاهی نیز واجد اهمیت است . تالاب عمارت یکی از زیستگاه های مهم پرندگانی از قبیل اردک , غاز و حواصیل است که در حیات اکوسیستم جانوری و گیاهی منطقه نقش مهمی به عهده دارد. پیرامون این تالاب با فضای کوهستانی و آب و هوای مناسب همواره مورد توجه گردشگران بوده است .
گزارش کارآموزی واحد دو اتیل هگزانول مجتمع پترو شیمی اراک
دانلود گزارش کارآموزی رشته شیمی واحد دو اتیل هگزانول مجتمع پترو شیمی اراک با فرمت ورد و قابل ویرایش تعداد صفحات 90
دانلود کارآموزی اماده
این پروژه کارآموزی بسیار دقیق و کامل طراحی شده و جهت ارائه واحد درسی کارآموزی میباشد
اهمیت تولیدات و خوراک مجتمع
ظرفیت کامل تولیدات مجتمع بالغ بر 1138020 تن مواد پایه ای، میانی و نهایی می باشد که نیاز بخش وسیعی از صنایع داخلی را تامین و مازاد فرآورده ها به خارج صادر می شوند.
از مشخصه های استثنایی مجتمع پتروشیمی اراک استفاده از دانش های فنی، تکنولوژی و فرآیندهای پیشرفته می باشد.تولیدات مجتمع بسیار متنوع و عمدتا گریدهای مختلف را شامل می شوند. از لحاظ انتهاب خطوط تولید کمتر مجتمعی را می توان یافت که مانند مجتمع پتروشیمی اراک ترکیبی از تولیدات پلیمری و شیمیایی ارزشمند و حتی شاخه خاصی از تولیدات نظیر سموم علف کش ها را یکجا داشته باشد. مجتمع پتروشیمی اراک از لحاظ تنوع ارزش فرآورده ها نقش حساس آن در تامین نیاز صنایع مهم کشور کم نظیر می باشد.مصارف تولیدات مجتمع بسیار متنوع و دارای طیف گسترده است. در بخش تولیدات شیمیایی کلیه فرآورده ها شامل اکسید اتیلن /اتیلن گلیکها – اسید استیک/وینیل استات-دواتیل هگزانل/ بوتانلها/ اتانل آمین ها و اتوکسیلانها به اضافه سموم علف کش ها کاملا در کشور منحصر به فرد می باشند و نیاز صنایع مهمی در کشور را تامین نموده و مازاد آنها به خارج صادر می شود. در بخش پلیمری نیز فرآورده های ارزشمند و استراتژیک انتخاب شده اند که بعنوان نمونه می توان گریدهای مخصوص تولید سرنگ یکبار مصرف - کیسه سرم- بدنه باطری- گونی آرد- الیاف و همچنین مواد اولیه ساخت بشکه های بزرگ به روش دورانی و نیز گرید مخصوص تولید لوله های آب- فاضلات و گاز و لاستیک پی بی آر را نام برد.
اولویت مصرف فرآورده های مجتمع برای تامین نیاز صنایع داخل کشور است در این ارتباط تولیدات مجتمع سهم بسزایی در تامین نیاز صنایع پایین دستی دارد به نحوی که نیاز بالغ بر 5000 واحد پایین دستی را تامین می نماید.
تحقیق درباره پتروشیمی اراک
لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه:43
فهرست و توضیحات:
تاریخچه
نوع شرکت
موضوع فعالیت شرکت
استراتژی شرکت
بیانیه ماموریت واحد تحقیق و توسعه
ارزشهای محوری واحد تحقیق و توسعه
اهداف کلان واحد تحقیق و توسعه :
شناسایی و بکارگیری تکنولوژی های نوین و تلاش برای دستیابی به دانش فنی تولید محصولات جدید بر اساس نیاز بازارشناسایی و رفع مشکلات فرآیندی، گلوگاه ها و عوامل مؤثر بر کاهش راندمان و استمرار تولیدشناخت و بکارگیری نسل های جدید کاتالیست و مواد شیمیایی مصرفی در فرآیند به منظور ارتقای کیفیت محصولات و کاهش هزینه های تولیدبهینه سازی فرآیندهای موجود با هدف افزایش راندمان تولید و سود آوری مجتمعتغییر در فرآیند تولید برای افزایش کیفیت محصولات با نگرشی مشتری محور و با هدف افزایش ارزش افزوده محصولاتبهینه سازی مصرف انرژی در واحدهای فرآیندیارائه سمینارهای تخصصی درباره تازه های تکنولوژی در صنایع پتروشیمی و نتایج پروژه های خاتمه یافتهارائه خدمات مشاوره ای به سایر شرکت ها برای حل مشکلات فرآیندی آنها به منظور کسب درآمدانجام پژوهش در راستای حذف یا کاهش ضایعات، استحصال مواد با ارزش از ضایعات و تبدیل ضایعات به مواد با ارزش افزوده بالاترهمکاری با بخش HSE جهت انجام کارهای تحقیقاتی به منظور حفظ محیط زیست و سلامت کارکنانتعامل با بخش تحقیقات بازار در مدیریت بازاریابی و فروش و انجام پژوهش جهت پاسخگویی به نیاز حال و آینده مشتریان
گزارش کارآموزی گروه پتروشیمی کشف نفت در پتروشیمی اراک
دانلود گزارش کارآموزی گروه پتروشیمی کشف نفت در پتروشیمی اراک بافرمت ورد وقابل ویرایش تعدادصفحات 115
گزارش کارآموزی آماده,دانلود کارآموزی,گزارش کارآموزی,گزارش کارورزی
این پروژه کارآموزی بسیار دقیق و کامل طراحی شده و جهت ارائه واحد درسی کارآموزی میباشد
مقدمه
عظمت صنایع نفت که زمانی کوتاه در صف بزرگ ترین صنایع سنگین جهان قرار گرفته است ، مدیون تکنولوژی پیشرفته ی آن است که تمام قدرت علمی و دانش بشری قرن بیستم را به خدمت گمارده است . خصوصیات واحدهای پالایش نفت را شاید بتوان در پیچیدگی ماده ی اولیه آن به لحاظ شیمیایی و حجم زیاد ماده ی اولیه از نظر فیزیکی خلاصه کرد . همین خصوصیات تکنولوژی خاصی را برای صنایع پالایش نفت به وجود آورده که آن را از تکنولوژی عمومی صنایع شیمایی متمایز می سازد . در حال حاضر مشکل می توان قسمت هایی از زندگی انسانی را نام برد که مشتقات نفت در آن مستقیم یا غیر مستقیم نقشی نداشته باشد . نیروی محرکه ی ماشین ها و موتور های دیزل به وسیله ی بنزین و نفت گاز تأمین می شود . کلیه قسمت های متحرک موتورها از روغن های نفتی استفاده می کنند . در داروسازی کاربرد فراوده های نفتی هر روز زیادتر می شود و بالاخره صنایع عظیم پتروشیمی از گازها و سایر فراورده های نفتی مایه می گیرد . سال 1859 به عنوان سال تولد صنعت نفت ذکر شد ، لیکن تاریخ استفاده از فراورده های نفتی به شکلی که در طبیعت وجود دارد و به شکل محدود آن خیلی قدیمی تر است .استفاده از نفت به قدیمی ترین تمدن های بشری در کشورهایی که نفت و قیر در سطح زمین پیدا می شده ،بر می گردد. ثابت شده که در چین در حدود 200 سال قبل از میلاد مسیح برای استخراج آن تا اعماق قابل ملاحظه و با روش ضربه ای که هنوز نیز مورد استفاده است حفاری کرده اند . ولی با وجود این آشنایی بشر به نفت و موارد کاربرد آن علت عقب ماندگی این صنعت را معلول به عواملی چند دانسته اند که مهمترین را باید در نقص دستگاه های تقطیر دانست ، زیرا در اواخر قرن 18 بود که دستگاه های تقطیر به سبب پیشرفت تنوری های جدید حرارتی تکمیل شد و در مقیاس صنعتی مورد استفاده قرار گرفت . نکته ی دیگر آنکه پیشرفت صنعت نفت و تولید زیاد مواد نفتی محتاج مصرف و در نتیجه تفاضای زیاد برای فرآورده های نفتی بود . ابتدا در مناطق نفت خیز تنها فراورده ی مورد استفاده که به مقیاس تجاری تولید شده نفت چراغ بود ، که جای روغن های نباتی حیوانی را که قبلاً برای روشنایی استفاده می شد ،گرفت ( برش نفت چراغ به طور متوسط فقط در حدود 10% از کل نفت خام را تشکیل می دهد ) . قسمت بنزین و باقی مانده ی تقطیر یعنی سوخت موتور ها و سوخت های مایع که حال ، یکی از مهمترین و با ارزش ترین فرآورده های نفتی است ، هیچ گونه ارزشی نداشت فرآورده های دیگر نفتی مانند بنزین ، نفت گاز ، روغن ها و موم ها ، سوخت های مایع و مواد آسفالتی کم کم در طول سال ها مورد استفاده پیدا کرد . لیکن صنعت نفت مدت های مدیدی هنوز شکل ابتدایی داشت . افزایش ناگهانی مصرف بنزین به عنوان سوخت موتورها ی درون سوز ، پیشرفت های فنی زیادی را ایجاب کرد تا تولید بتواند جواب گوی تقاضا و مصرف باشد . به این ترتیب می توان گفت که افزایش زیاد ماشین های سواری محرک اصلی پیشرفت سریع صنعت نفت در قرن ماست . تاریخچه یک ربع قرن پس از تأسیس پالایشگاه آبادان دومین پالایشگاه کشور در سال 1314 در مجاورت شهر تاریخی کرمانشاه تأسیس گردید . علت اصلی انتخاب کرمانشاه ، کشف ذخایر نفت در منطقه مرزی « نفت شاه سابق » به شمار می آمد ، اما این ذخایر بسیار قلیل بود و هیچ گاه قابل مقایسه با ذخایر جنوب غربی نبود وچنانچه منطقه ی غرب از ذخایر نفت قابل ملاحضه برخوردار می بود ، چه بسا که کرمانشاه به جای آبادان پایتخت نفت ایران می شد . لازم به تذکر است که کاشف نفت ایران « ژرژ برنارد رینولز »نخست کار اکتشافی خود را در منطقه غرب و در نزدیکی شهر مرزی قصر شیرین آغاز نمود . تاریخ اکتشاف اولیه ی نفت در غرب کشور در محافل علمی اروپا ، موضوع نفت در غرب ایران نخستین بار توسط باستان شناس فرانسوی ، ژاک دمورگان مطرح گردید . او در طی اکتشاف خود در دهه ی 1270 در غرب ایران به نشتی های نفتی در محل چیاه سرخ در مجاورت کوه بوزینان برخورد نمود ومشاهدات خود را در گزارشی عیناً منعکس کرد . رینولز در بدو ورود به ایران در اواخر سال 1281 اولین چاه اکتشافی خود را در محل چیاه سرخ به زمین زد که چاه اولیه خشک بود . سپس در سال 1282 به زدن چاه دوم مبادرت ورزید و این بار در عمق 330 متری به لایه ی نفتی رسید . تولید اولیه این چاه بالغ بر 120 بشکه در روز بود ، اما به مرور زمان تولید این چاه روبه تنزل گذاشت و در اولین تابستان 1283 هنگامی که تولید این چاه به 20 بشکه در روز رسیده بود . وی دستور بستن چاه را داد و تصمیم گرفت به جنوب غرب کشور و کوهپایه هی زاگرس عزیمت نماید . او بالاخره در مسجد سلیمان موفق گردید به نفت خام بصورت تجاری دست یابد . کشف نفت در منطقه ی غرب پس از کشف تاریخی رینولز در مسجد سلیمان ، منطقه ی غرب کشور کاملاً‌به فراموشی سپرده شد و تنها از پایان جنگ جهانی اول بود که مجدداً این منطقه نیز شامل برنامه های اکتشافی شرکت نفت ایران و انگلیس قرار گرفت .متخصصین این شرکت در چارچوب شرکت اکتشافی فرعی موسوم به شرکت اکتشافی مارسی روانه ی منطقه ی غرب کشور شدند و در سال 1302 اولین کشف خود را در منطقه ی نفت خیز عراق به ثبت رساندند . در سال 1306 در منطقه ی نفت شاه ایران نیز موفق به کشف نفت شدند . در بخش ایران پیشرفت اکتشافات بسیار کند بود و کار اجرایی در نفت شهر تنها پس از قرارداد 29 آوریل 1933 (سال 1312 ) بین دولت وقت ایران و شرکت نفت ایران و انگلیس رونق گرفت . ماده ی نهم آن قرارداد با شرکت مذکور ، این شرکت را مؤظف به توسعه ی میدان نفت شاه نموده بود ، بنابراین فوراً تدارکات لازم به وسیله یک شرکت فرعی برای استخراج و تصفیه نفت ایالت کرمانشاه آغاز شد . تاًسیس پالایشگاه کرمانشاه پیرو قرارداد سال 1312 ، در سال 1313 یک شرکت فرعی به نام شرکت نفت کرمانشاه با سرمایه ی اولیه بالغ بر 750 هزار لیره استرلینگ توسط شرکت نفت ایران و انگلیس تأسیس گردید و بلافاصله شروع به فعالیت نمود . پالایشگاه کرمانشاه در فاصله ی هفت کلیومتری از شهر تاریخی کرمانشاه و در محلی مشرف بر رودخانه قره سو ساخته شد . ( البته به علت توسعه ی شهر ، این پالایشگاه در حال حاضر تقریباً‌در میانه ی شهر واقع شده است .) خوراک این پالایشگاه ، از طریق خطوط لوله ای به قطر 3 اینچ و به طول 237 کیلومتر از چاه های نفت شهر تأمین می شد که یک سال پیش از آن احداث شده بود . البته هم اکنون خوراک مصرفی پالایشگاه کرمانشاه از سه شهر نفت شهر ، قصر شیرین و اهواز تأمین می شود که از کل ظرفیت پالایشگاه که حدود 25 هزار بشکه در روز است ، حدود 13 هزار بشکه از اهواز آورده می شود و 9-7 هزار بشکه از نفت شهر وارد می شود که کم وزیاد شدن این مقدار را خطوط لوله کنترل می کند . ابتدا واحد های تولیدی پالایشگاه کرمانشاه بسیار ساده و شامل یک برج تقطیر در جو و دو واحد تصفیه ی بنزین موتور و تصفیه ی نفت سفید بود . خدمات رفاهی این پالایشگاه نیز بسیار محدود و قلیل بود .
فهرست مطالب
عنوان صفحه
مقدمه 1
تاریخچه 2
کشف نفت درمنطقه غرب 4
تاسیس پالایشگاه کرمانشاه 4
آشنایی باواحدهای مختلفutility 7
شرح کاردستگاه api 8
آب صنعتی 11
واحد تولید برق 16
کمپروسورهای تولید هوا 17
تولیدات پالایشگاه 22
واحدهای تقطیر 25
محصولات پالایشگاه 52
بنزین موتور 53
MTBE 54
عدد اکتان 57
نفت سفید 59
نفت گاز 60
نفت کوره 61
آشنایی باواحدهای مختلف آزمایشگاه 62
مفاهیم واختصارات 65
انواع وچگونگی انجام آزمایشات 68
آزمایشات انجام شده درآزمایشگاه 71
فهرست مطالب
عنوان صفحه
تعین مقدار TDS 82
تعین درجه خلوص کاستیک سودا 89
اندازه گیری نمک درنفت خام 96
نقطه ریزش 99
اندازه گیری نقطه اشتعال 102
اندازه گیری رنگ مواد نفتی 104
اندازه گیری کل سختی 107
اندازه گیری PHENOL 109
آزمایش کلرین 114
تقطیر 115