دانلود مقاله پروژه مالی طراحی یک سیستم انبارداری
سازمان انبارها :
نظر به این که قسمت عمده ای از منابع نقدی شرکتهای تولیدی، به مصرف سرمایه گذاری برای موجودیهای مواد می‌رسد، اگر از روشهای انبارداری مطمئن و منظمی استفاده نشود، زیانهای جبران ناپذیری ببار خواهد آمد. به عنوان مثال، نداشتن موجودی مواد به حد کافی، موجب وقفه‌های زیان آوری در تولید می شود و با خریدهای فوری برای جلوگیری از این وقفه ها نیز هزینه های تولید افزایش می‌یابد. اگر مواد، بیش از حد مطلوب خریداری شده باشد، باعث رکود سرمایه و افزایش هزینه‌های انبارداری و نیابی مواد میشود.
روش انبارداری باید طوری طراحی گردد که از حیف و میل، فاسد شدن و افت نامناسب مواد جلوگیری شود و نقل تولیدی، به آسانی صورت گرفته، هزینه آن نیز به حداقل کاهش یابد.
مسئولیت امور انبار و نگهداری موجودیهای جنسی به عهده انباردار است. او باید تجربه و دانش کافی در روشهای انبارداری، لیاقت و کفایت اداره عملیات را دارا باشد و امانت داری او مورد تأیید قرار گیرد. انبارها در مؤسسات تولیدی با توجه به تولید و دامنه فعالیت کارخانه، به دو نوع مرکزی ( اصلی) و فرعی تقسیم می‌شوند. در کارخانه‌های بزرگ تولیدی به علت حجم زیاد تولید، ساختمان انبار مرکزی را نمی توان نزدیک کلیه واحدهای تولیدی احداث نمود. لذا در هر واحد تولیدی انبار فرعی ایجاد می‌گردد و انبار مرکزی هر چندوقت یک بار، مواد مورد نیاز واحدهای مختلف تولیدی را به انبار همان واحد ارسال می‌نماید. در این صورت، برای اداره انبارهای فرعی، به انباردانی نیاز است که مسئولیت اداره این انبارها زیر نظر انباردار به عهده بگیرند.
وظایف انباردار:
- تکمیل و ارسال برگ درخواست خرید مواد، ملزومات و لوازم یدکی به اداره خرید با توجه به تعداد موجودی در انبار (فرم شماره 1):
- تحویل گرفتن مواد وارده به انبار پس از اطمینان از مطابقت آن با مشخصات در برگ سفارش و ثبت مقدار آن در کارت مواد و ( فرم شماره 2) وصدور برگ رسید مواد (فرم شماره 3) حداقل در 3 نسخه ؛
- قرار دادن مواد دریافتنی با توجه به مشخصات و نوع آن، در محل مناسب و طبقه بندی و کدگذاری آنها؛
صدور مواد از انبار بنا به تقاضای قسمتهای مختلف تولید در مقابل حواله انبار معتبر (فرم شماره 4)؛
- تطبیق مانده کارتهای مواد با موجودی واقعی در انبار؛
- تهیه گزارش مواد ناباب وکم مصرف برای اطلاع مدیران؛
- حفظ و نگهداری از موجودیها.
تذکر: در بعضی از مؤسسات تولیدی ممکن است برگ درخواست خرید مواد به وسیله دوایر تولیدی، مهندسی تولید و یا دایره تعمیرات، تکمیل و ارسال شود.
عوامل مؤثر در تکمیل و ارسال برگ درخواست سفارش مواد: مقدار موادی که باید در انبار نگهداری شود، به عواملی مانند مصرف روزانه، مدت رسیدن سفارش به انبار، با صرفه ترین مقدار سفارش و هزینه‌های نگهداری مواد، بستگی مستقیم خواهد داشت. بنابراین، انباردار باید هنگام تکمیل برگ درخواست مواد، ضمن توجه به عوامل فوق، حد تجدید سفارش، حداقل و حداکثر موجودی را مد نظر قرار دهد.
حد تجدید سفارش مواد: مقدار یا تعدادی است بین حداقل و حداکثر موجودی که به محض تقلیل موجودی به آن میزان، باید به خرید مواد مبادرت نمود تا اطمینان حاصل شود که مواد خریداری شده قبل از رسیدن به سطح حداقل، به انبار خواهد رسید. حد تجدید سفارش، به دو عامل حداکثر مقدار مصرف روزانه مواد و مدت تحویل موادسفارش شده، بستگی مستقیم دارد. حد تجدید سفارش از رابطه زیر بدست می‌آید.
حداکثر مصرف روزانه مواد × حداکثر مدت وصول مواد= حد تجدید سفارش
حداقل موجودی : حداقل موجودی مواد، عبارت از تعداد یا مقداری است که باید همواره در انبار موجود باشد و حتی المقدور، موجودی انبار از آن مقدار کمتر نشود. میزان حداقل موجودی مواد با توجه به عوامل زیر مشخص میشود :
- مصرف روزانه مواد : معمولا مواد مورد نیاز قسمتهای مختلف تولید، روزانه از انبار صادر و تحویل کارخانه می‌گردد. بنابراین، مقدار مواد مصرفی مستقیما به مقدار یا تعداد تولید روزانه بستگی خواهد داشت. به این ترتیب، هر چه میزان تولید افزایش یابد مقدار مواد مصرفی نیز افزایش خواهد یافت.
- زمان لازم برای دریافت سفارش جدید: مواد مورد نیاز کارخانه، از طریق سفارشات داخلی یا خارجی تهیه می‌گردد. معمولا برای تهیه مواد از داخل کشور به زمان کمتری نیاز است و حال آن که تهیه مواد از خارج، مستلزم تشریفات بیشتری از قبیل گشایش اعتبار، حمل و نقل دریایی و زمینی و ترخیص مواد از گمرک میباشد که این عملیات موجب میشود مواد درخواستی دیرتر به انبار برسد.
بنابراین، برای پیش بینی زمان دریافت مواد باید نحوه تهیه آن در نظر گرفته شود.
ضمنا، از آنجا که مقدار مصرف روزانه و مدت رسیدن مواد به انبار در طول دوره مالی ثابت نیست، برای محاسبه حداقل موجودی مواد، متوسط این دو عامل در نظر گرفته میشود.
(متوسط مصرف روزانه×متوسط مدت تحویل)-حد تجدید سفارش= حداقل موجودی مواد
با صرفه ترین مقدار سفارش: با صرفه ترین مقدار یا تعداد سفارش، عبارت از مقدار موادی است که به منظور به حداقل رساندن هزینه‌های سالانه مربوط به موجودیها، سفارش داده میشود؛ زیرا بسیاری از این قبیل هزینه ها به مقدار سفارش آن مواد بستگی دارد.
معمولا مؤسسات تولیدی،مواد مورد نیاز را به صورت عمده، خریداری می‌نمایند. این عمل، موجب میشود که بهای هر واحد مواد خریداری شده کاهش یافته، و در هزینه‌های مربوط به خرید موادف مانند : هزینه گشایش اعتبار، هزینه استعلام بها، هزینه حمل ونقل، صرفه جویی گردد. از سوی دیگر، خریدهای عمده، موجب افزایش هزینه نگهداری مواد( هزینه‌های انبارداری) و نیز راکد ماند نقدینگی واحد تولیدی میشود و گاه با خطر کاهش قیمت موجودی مواد مواجه می‌گردد. بر عکس، اگر سفارش خرید مواد، به دفعات و به صورت جزیی انجام شود، هزینه سفارش افزایش ولی در مقابل هزینه نگهداری کاهش می‌یابد و احتمال خطر کاهش قیمت موجودی مواد از بین می‌رود.
با صرفه ترین تعداد سفارش باید با در نظر گرفتن هزینه سفارش مواد، هزینه نگهداری موجودیها و اثر راکد ماندن نقدینگی مؤسسه به جهت خریدهای عمده تعیین گردد.
با صرفه ترین مقدار سفارش به صورتهای مختلف محاسبه میشود. یکی از راههای محاسبه آن، استفاده از رابطه زیر میباشد.
در این قسمت، عوامل تشکیل دهنده رابطه فوق توضیح داده میشود.
الف- تعداد واحدهای مورد نیاز سالانه : عبارت است از تعداد موادی که با توجه به برنامه تولید در ابتدای هر دوره مالی برآورد میشود.
ب - هزینه هر بار سفارش: این هزینه ها به عواملی از قبیل هزینه تهیه برگهای درخواست وسفارش خرید هزینه ثبت سفارش، هزینه‌های ثابت گشایش اعتبار، هزینه تخلیه محموله‌های وارده به انبار، هزینه تهیه گزارش دریافت مواد، هزینه رفع اشتباه در مقدار و کیفیت مواد وارده و یا تأخیر در تحویل و همچنین هزینه حسابداری مربوط به عملیات خرید و پرداخت وجه به فروشنده، بستگی دارد.
ج – هزینه نگهداری: این هزینه ها به عواملی از قبیل، هزینه‌های انبارداری، بیمه، حمل و نقل در داخل انبار، نشتی، افت، وزن و نابابی موجودیها بستگی دارد. هزینه نگهداری مواد به دو طریق محاسبه میشود :
1- محاسبه هزینه نگهداری هر واحد مواد در انبار
2- محاسبه هزینه نگهداری بر اساس درصدی از ارزش متوسط موجودی انبار.
د – بهای خرید هر واحد : عبارتس است ا ز کلیه هزینه‌های مربوط به خرید و تهیه یک واحد مواد میباشد. ضمنا برای محاسبه تعداد دفعات سفارش مقرون به صرفه از رابطه زیر استفاده میشود:
تعداد مورد نیاز طی دوره = تعداد دفعات سفارش مقرون به صرفه
با صرفه ترین مقدار سفارش
دفعات گردش موجودی مواد: دفعات گردش موجودی مواد، گویای این مطلب است که هر ماده اولیه، در طول یک دوره، چند بار جایگزین می‌گردد.
دفعات گردش موجودی مواد، از تقسیم جمع مواد مصرف شده طی دوره بر متوسط موجودی مواد به دست می‌آید جمع مواد مصرفی با استفاده از حواله‌های انبار با گزارش مقدار مصرف مواد که در دایره حسابداری مواد، تهیه شده به دست می‌آید و متوسط موجودی مواد، عبارت از نصف حاصل جمع موجودی مواد اول، و پایان دوره است.
موجودی مواد اول دوره + موجودی مواد پایان دوره = متوسط موجودی مواد
2
دفعات گردش موجودی مواد از رابطه زیر محاسبه میشود:
360
دفعات گردش موجودی
مثال4: شرکت تولیدی وحید که برای ساخت محصول، از یک نوع ماده اولیه به نام آلفا استفاده می‌نماید، در طول دوره مالی پنج بار اقدام به خرید این ماده اولیه نموده است. اطلاعات مقداری مربوط به خرید و موجودی اول و پایان دوره چنین است:
حداکثر موجودی مواد: به مقدار موادی اطلاق میشود که اگر بیش از آن در انبار موجود باشد، خساراتی از بابت راکد ماندن سرمایه، ناباب شدن مواد، خطر تغییر مشخصات فنی مواد، متوجه مؤسسه گردد.
سفارش جدید، گنجایش انبار، هزینه‌های نگهداری مواد و با صرفه ترین مقدار سفارش نیز باید توجه داشت. یکی از طرق محاسبه حداکثر موجودی مواد، رابطه زیر است:
( حداقل مصرف مواد × حداقل مدت وصول مواد)- ( با صرفه ترین مقدار سفارش)+ (حد تجدید سفارش)=(حداکثر موجودی مواد)
کسری و اضافات انبار: کسری یا اضافات انبار، عبارت است از اختلاف موجودی واقعی انبار با اسناد و مدارک، کارت انبار و کارت حساب مواد در تاریخی معین.
به عبارت دیگر، هر گاه موجودی واقعی مواد کمتر از مانده کارتهای مواد باشد، کسری انبار و زمانی که موجودی واقعی مواد بیشتر از مانده کارتهای مواد باشد، اضافات انبار موجود وجود خواهدداشت. از آنجا که کارت انبار، معرف مقدار واقعی موجودی هر ماده اولیه در انبار است. مغایرت مانده کارت حساب مواد یا دفتر معین مواد با مانده کارت انبار نشان دهنده کسری یا اضافه موجودی انبار، مربوط به هر یک از اقلام مواد اولیه میباشد.
کسری یا اضافات انبار، دلایل گوناگونی دارد که به بعضی از علل آن اشاره می شود:
1- اشتباه در ثبت مقدار مواد وارده یا صادره در کارت انبار
2- اشتباه در ثبت قبضها و حواله‌های انبار در کارت حساب مواد وسیله دایره حسابداری
3- عدم ثبت بعضی از حواله‌های انبار توسط دایره حسابداری به علت نرسیدن آنها به دایره مذکور
4- تقسیم قطعه بزرگ به قطعات کوچک
5- تبخیر و شکستگی که سبب کسری انبار میشود.
6- جذب رطوبت که موجب افزایش وزن برخی از مواد موجود در انبار می‌گردد.
7- ضایعات مواد در انبار
8- سوء استفاده و سرقت مواد از انبار
9- اشتباه انباردار
معمولا در پایان دوره مالی، پس از خانه انبارگردانی و تطبیق موجودی واقعی انبار با کارتهای مواد، چنانچه کسری با اضافه موجودی انبار قابل ملاحظه نباشد، مانده کارتها اصلاح میشود. ولی اگر کسری یا اضافی موجودی انبار قابل توجه باشد، باید ابتدا بررسیهای لازم نسبت به علل آن بعمل آید؛ سپس با اصلاح کارتها و تطبیق مانده آنها با موجودی واقعی انبار، آرتیکلهای اصلاحی در دفاتر ثبت گردد.
اصلاح مانده کارتها به این منظور انجام میشود که مانده کارتها با موجودی واقعی مواد برابر گردد.
در صورت وجود کسری انبار، معادل مبلغ کسری، حساب کسری و اضافات انبار، بدهکار و حساب کنترل مواد، بستانکار می‌گردد.
حساب کسری و ضایعات انبار ×××
حساب کنترل مواد ×××
ثبت کسری موجودی انبار
در صورت وجود اضافی انبار معادل مبلغ اضافات، حساب کنترل مواد، بدهکار و حساب کسری و اضافات انبار، بستانکار می‌گردد.
حساب کنترل مواد ××
حساب کسری و اضافات انبار ××
ثبت اضافات موجودی انبار
برای بستن حساب کسری و اضافات انبار روشهای متعددی وجود دارد. یکی از این روشها بستن حساب فوق الذکر به خلاصه حساب سود و زیان میباشد.
در جریان عادی اگر حساب کسری و اضافات انبار، دارای مانده بدهکار باشد، برای بستن آن، حساب خلاصه سود و زیان، بدهکار و حساب کسر و اضافات انبار، بستانکار می‌گردد.
حساب خلاصه سود و زیان، بستانکار می‌گردد.
دایره حسابداری مواد: این دایره موظف است مواد وارده به انبار را با استفاده از اعلامیه‌های رسید مواد در کارت حساب مواد ( فرم شماره 5) ثبت و مواد صادره از انبار را با توجه به حواله‌های انبار و با استفاده از یک روش متداول ارزیابی، پس از قیمت گذاری در کارت مذکور ثبت نماید و نتیجه را طی یک خلاصه گزارش مواد مصرفی به دایره حسابداری صنعتی ارسال دارد.
عوامل بهای تمام شده مواد و ثبتهای مربوط: بر اساس اصل بهای تمام شده و از آن جا که باید کلیه عوامل هزینه به بهای تمام شده در حسابها منظور گردد، در مورد مواد نیز باید به همین ترتیب عمل شود بهای تمام شده مواد، علاوه بر قیمت خرید، شامل کلیه هزینه‌های مربوط به تهیه و تحصیل مواد تا صدور آن از انبار می‌گردد. بعضی از این هزینه ها عبارتند از : بیمه، حمل، بارگیری، عوارض گمرکی و سود بازرگانی، بازرسی وآزمایش.
نحوه ثبت مواد خریداری شده : ثبت مواد خریداری شده، به یکی از دو صورت زیر انجام میشود:
1- اگر زمان ثبت، مبلغ واقعی هزینه‌های مربوط به تهیه و تحصیل مواد خریداری شده مشخص باشد، در این صورت، ابتدا هزینه‌های انجام شده را به خرید مواد اضافه می‌نمایند تا بهای تمام شده موادخریدرای شده به دست آید. سپس آرنیکل مربوط به خرید مواد، در دفتر روزنامه چنین ثبت میشود:
حساب کنترل مواد ×××
صندوق (بانک، بستانکاران، اسناد پرداختی) ×××
خرید ... کیلو مواد نوع ... به نرخ ... ریال به طور ...
2- معمولا بسیاری از هزینه‌های مربوط به خرید مواد، تا زمان تحویل آن به انبار مشخص نمی شود. به همین دلیل، در ابتدای هر دوره مالی با توجه به تجربیات سالهای گذشته و با در نظر گرفتن تغییرات احتمالی در نرخهای عوامل هزینه مربوط به تهیه مواد، یک نرخ برای تمام هزینه‌های تهیه و تحصیل مواد برآورد می‌ش ود که اصطلاحا به نرخ پیش بینی هزینه‌های تحصیل مواد موسوم است. محاسبه این نرخ، به عوامل متعددی بستگی دارد. این نرخ ملاک محاسبه هزینه‌های مربوط به خرید مواد قرار می‌گیرد. بنابراین، در طول دوره مالی هر بار که مواد خریداری میشود. هزینه‌های تهیه وتحصیل آن پس از کسر تحقیقات خرید به بهای خرید اضافه می‌گردد. نتیجتا با استفاده از اصل بهای تمام شده، موادی که به انبار وارد میشود. شامل کلیه هزینه ها تا زمان تحویل خواهد بود. با توجه به مطالب فوق، حسابی تحت عنوان حساب پیش بینی هزینه‌های تهیه و تحصیل مواد، در دفتر کل در نظر گرفته میشود تا کلیه هزینه‌های برآورد شده برای تهیه و تحصیل مواد با نرخ از پیش تعیین شده، به بستانکار این حساب منظور گردد. آرتیکل مربوط به خرید مواد با توجه به هزینه‌های برآورد شده به صورت زیر است:
حساب کنترل مواد ×××
صندوق (بانک، بستانکاران، اسناد پرداختنی) ×××
خرید ... کیلو مواد نوع ... به نرخ ... ریال به طور...
2- معمولا بسیاری از هزینه‌های واقعی مربوط به خرید مواد، تا زمان تحویل آن به انبار مشخص نمی شود. به همین دلیل در ابتدای هر دوره مالی با توجه به تجربیات سالهای گذشته و با در نظر گرفتن تغییرات احتمالی در نرخهای عوامل هزینه مربوط به تهیه مواد، یک نرخ برای تمام هزینه‌های تهیه و تحصیل مواد برآورد میشود که اصطلاحا به نرخ پیش بینی هزینه‌های تحصیل مواد موسوم است. محاسبه این نرخ، به عوامل متعددی بستگی دارد. این نرخ ملاک محاسبه هزینه‌های مربوط به خرید مواد قرار می‌گیرد. بنابراین، در طول دوره مالی هر بار که مواد خریداری میشود، هزینه‌های تهیه و تحصیل آن پس از کسر تخفیقات خرید به بهای خرید اضافه می‌گردد. نتیجتا با استفاده از اصل بهای تمام شده،موادی که به انبار وارد میشود شامل کلیه هزینه ها تا زمان تحویل خواهد بود. با توجه به مطالب فوق، حسابی تحت عنوان حساب پیش بینی هزینه‌های تهیه و تحصیل مواد، در دفتر کل در نظر گرفته میشود تا کلیه هزینه‌های برآورد شده برای تهیه و تحصیل مواد با نرخ از پیش تعیین شده، به بستانکار این حساب منظور گردد. آرتیکل مربوط به خرید مواد با توجه به هزینه‌های برآورد شده به صورت زیر است :
حساب کنترل مواد ×××
صندوق (بانک، بستانکاران، اسناد پرداختنی) ××
حساب پیش بینی هزینه‌های تهیه مواد ××
ثبت مواد خریداری شده طبق قبض انبار شماره ...
پس از دریافت اسناد هزینه‌های واقعی انجام شده مربوط به تهیه مواد اولیه، حساب کنترل هزینه تهیه مواد در دفتر کل و حساب هر یک از هزینه ها به طور جداگانه در دفتر معین هزینه، بدهکار و حسابهای نظیر بستانکاران، صندوق، بانک وبا اسناد پرداختنی، بستانکار می‌گردد.
معین کل کل
بد بس
هزینه حمل مواد
حساب کنترل هزینه تهیه مواد: ×××
هزینه حمل مواد ××
هزینه بیمه مواد ××
هزینه حقوق وعوارض گمرکی ××
حساب بانک (صندوق، بستانکاران، اسناد پرداختنی) ×××
ثبت هزینه‌های واقعی انجام شده مربوط به تهیه مواد
در پایان دوره مالی، برای بستن حسابهای کنترل و پیش بینی هزینه‌های مربوط به تهیه مواد، حساب پیش بینی هزینه تهیه مواد، بدهکار و حساب کنترل هزینه تهیه مواد، بستانکار می‌گردد.
چنانچه اختلافی بین مانده این دو حساب وجود داشته باشد، اختلاف به حساب تعدیل هزینه‌های تهیه مواد بدهکار با بستانکار می‌گردد.
حساب پیش بینی هزینه‌های تهیه مواد ×××
حساب تعدیل هزینه‌های تهیه مواد ××
حساب کنترل هزینه‌های تهیه مواد ××××
ثبت بستن حسابهای کنترل و پیش بینی هزینه‌های تهیه مواد
مانده حساب تعدیل هزینه‌های تهیه مواد، نشان دهنده اضافه یا کسر هزینه‌های پیش بینی شده با هزینه‌های واقعی تهیه و تحصیل مواد خواهد بود که نهایتا به تناسب بهای تمام شده کالای فروش رفته و موجودیهای پایان دوره تسهیم می‌گردد.
نحوه ثبت مواد صادره از انبار : زمانی که قسمتهای مختلف تولید، برای ساخت محصول نیاز به مواد داشته باشند با تکمیل فرم درخواست مواد و سایر تشریفات مربوط، آن را از انبار دریافت می‌دارند.حسابداری مواد، بهای مواد صادره به تولید را با توجه به یکی از روشهای ارزیابی محاسبه می‌کند و به صورت زیر ثبت می‌نماید:
حساب کنترل کالای در جریان ساخت ×××
حساب کنترل مواد ×××
ثبت صدور ... واحد مواد نوع ... به تولید
برگشت مواد
برگشت مواد، معمولا به دو صورت زیر خواهد بود:
1- برگشت مواد خریداری شده به فروشنده
2- برگشت مواد از تولید به انبار
در این قسمت، راجع به هر یک از برگشتیهای فوق و علل بوجود آمدن آن و طریقه ثبت این برگشتیها با استفاده از روشهای مختلف ارزیابی توضیح مختصری داده میشود.
1- برگشت مواد خریداری شده به فروشنده: برگشت مواد خریداری شده به فروشنده، ممکن است به دلایل مختلفی باشد که مهمترین آنها عبارتند از :
الف - مطابق نبودن مواد خریداری شده با نمونه دریافتی
ب - معیوب بودن مواد خریداری شده
ج - عدم تحویل به موقع مواد توسط فروشنده که در این صورت ممکن است در تاریخ تحویل،خریدار، دیگر به آن مواد نیاز نداشته باشد.
نحوه ثبت مواد برگشتی به فروشنده : در هر یک از روشهای ارزیابی، باید مواد برگشتی به فروشنده به طور مجزا مورد بررسی قرار گیرد. در ارزیابی به روشهای مختلف، با مواد برگشتی به فروشنده مطابق روش عمل میشود. با این فرض و هر گاه بین مبلغ دریافتی از فروشنده و مبلغ کسر شده از حساب کنترل مواد، اختلافی وجود داشته باشد، این اختلاف به حساب اصلاح مواد، بدهکار یا بستانکار می‌گردد.
حساب صندوق، (بانک، بدهکاران،اسناد دریافتنی) ×××
حساب کنترل مواد ×××
حساب اصلاح مواد ×
برگشت ... کیلو مواد خریداری شده به فروشنده
ثبت فوق با این فرض انجام شده که مبلغ دریافتی از فروشنده بیشتر از مبلغ کسر شده از حساب کنترل مواد باشد. برای بستن حساب اصلاح مواد مانده این حساب، به تناسب بین بهای تمام شده کالای فروش رفته و موجودیهای پایان دوره تسهیم می‌گردد.
تذکر1- باید توجه داشت که عملا مواد برگشتی به فروشنده همان موادی است که از فروشنده خریداری شده ولی در حسابداری به صورت فوق عمل میشود.
تذکر 2- اکثر حسابداران، مواد برگشتی به فروشنده را که موجب کاهش موجودی مواد میشود در ستون وارده کارت حساب مواد به رنگ قرمز یا با علامتی مشخص ثبت می‌کنند و در ستون موجودی، مقدار مواد برگشتی را از مقدار موجودی و مبلغ مواد برگشتی را از مبلغ موجودی،کسر می‌نمایند.
2- برگشت مواد به انبار: موادی که از انبار به تولید صادر میشود، ممکن است به دلایل مختلف مجددا به انبار برگشت داده شود. مهمترین این دلایل، عبارتند از :
الف - مواد صادره با مواد مورد تقاضای قسمتهای مختلف تولید مطابقت نداشته باشد.
ب - درخواست مواد، به میزانی بیش از مصرف مورد نیاز باشد، که در این صورت مواد اضافی به انبار برگشت میشود.
ج - اگر مواد صادره برای تولید سفارش خاصی باشد و مشتری از سفارش خود صرف نظر نماید، مواد به انبار مرجوع میشود.
د - اشتباه در کد و طبقه مواد، به وسیله درخواست کننده ( دایره تولید) یا صادرکننده مواد (انبار دار).
نحوه ثبت مواد برگشتی به انبار: مواد برگشتی به انبار، با همان نرخی که به تولید صادر شده بود به انبار برگشت می شود و به منزله یک وارده خواهد بود. ولی چون ممکن است با مواد خریداری شده اشتباه شود، اکثر حسابداران، مواد برگشتی به انبار را در ستون صادره کارت حساب مواد با رنگ قرمز یا با علامتی مشخص ثبت می‌کنند. سپس مقدار آن را به مقدار موجودی و مبلغ آن را به مبلغ موجودی مواد، اضافه می‌نمایند.
حساب کنترل مواد ××
حساب کنترل کالای در جریان ساخت ××
ثبت برگشت ... کیلو مواد به انبار از صادره ...
روشهای ارزیابی موجودی مواد و قیمت گذاری مواد صادره از انبار
با توجه به این که مواد اولیه، مهترین عامل تشکیل دهنده بهای تمام شده محصولات ساخته شده میباشد و در طول دوره مالی نرخ مواد خریداری شده به علل مختلف ثابت نیست. لذا نرخ موادی که به تولید صادر میشود بی تأثیر از نرخ مواد خریداری شده نخواهد بود.
برای محاسبه بهای تمام شده محصولاتی که در یک دوره مالی تولید می‌شوند، ابتدا باید بهای تمام شده مواد به کار رفته در محصولات محاسبه شود و به عنواان مهمترین عامل هزینه تولید منظور گردد. در یک دوره مالی، محصولات مشابه معمولا با موادی ساخته می‌شوند که با نرخهای متفاوت خریداری شده اند. پس هر بار که مواد از انبار صادر میشود، باید مشخص گردد که از کدام محموله و با چه نرخی بوده است تا بتوان بهای تمام شده مواد صادره به تولید را محاسبه و به حساب کنترل کالای در جریان ساخت. بدهکار و به ساخت کنترل مواد، بستانکار نمود. همچنین بهای تمام شده موجودی مواد را به دست آورد.
به منظور محاسبه بهای تمام شده موجودی مواد پایان دوره از دو روش استفاده میشود:
روش نگهداری دایمی حساب موجودی مواد و روش نگهداری ادواری حساب موجودی مواد.
مؤسسات تولیدی، معمولا از روش نگهداری دایمی موجودی مواد استفاده می‌نمایند. چون کارخانه ها اعم از این که روش هزینه یابی سفارش کار یا روش هزینه یابی مرحله ای را به کار برند. به دلیل افزایش یا کاهش تولید، همواره با تغییر میزان مصرف مواد مواجه خواهند بود. بنابراین، در هر زمان، مدیران باید از تعداد یا مقدار موجودی مواد در انبار مطلع باشند.
برای محاسبه بهای تمام شده موجودی انبار از روشهای گوناگونی برای ارزیابی آن استفاده میشود که اهم آنها عبارتند از روش اولین صادره از اولین وارده، روش اولین صادره از آخرین وارده، روش نرخ متوسط سیار با نرخ میانگین و ...
انتخاب هر یک از روشهای ارزیابی موجودی مواد، به نوع مواد و سیاست مدیریت مؤسسه مورد نظر بستگی دارد.
روش اولین صادره از اولین وارده «FIFO » : در این روش، فرض بر این است که مواد، به همان ترتیبی که وارد انبار میشود به تولید صادر گردد. یعنی اولین مواد صادره به تولید از موجودی مواد اول دوره بوده تا این موجودی به اتمام برسد. سپس صدور مواد از اولین محموله خریداری شده طی دوره صورت می‌پذیرد.
در روش فوق، موجودی مواد پایان دوره به نرخ آخرین خریدهای طی دوره، محاسبه و ارزیابی خواهد شد؛ زیرا مطابق این روش، هنوز نوبت صدور آن محموله ها نرسیده است.
به همین دلیل موجودی مواد آخر دوره که در ترازنامه منعکس میشود، دارای نرخی خواهد بود که به نرخ روز بسیار نزدیک است. پس می‌توان گفت موجودی مواد پایان دوره که یکی از اقلام دارایی هاست، به قیمتی در ترازنامه نشان داده میشود که تا حدود زیادی با واقعیت مطابقت دارد. ولی نرخ مواد مصرف شده با استفاده از این روش، با نرخهای روز مغایر است و در نتیجه، بهای تمام شده محصولات از نظر مواد نزدیک به قیمتهای جاری در بازار نیست.
استفاده از این روش، زمانی متناسب است که نوسان قیمت مواد در بازار متعادل باشد. به طوری که بهای تمام شده محصولات ساخته شده طی دوره اگر چه با موادی به نرخهای متفاوت تولید شده اند ولی در نهایت، تفاوت چندانی با یکدیگر نداشته باشند.
در این جا با ذگر یک مثال، ارزیابی موجودی مواد به روش اولین صادره از اولین وارده، مورد بحث قرار می‌گیرد. ضمنا از همین مثال، برای روشهای دیگر ارزیابی، استفاده میشود تا بتوان وجوه اشتراک و افتراق این روشها را نیز بهتر مورد مطالعه قرار داد.
مثال : کارخانه سهند، برای تولید محصولات از ماده اولیه نوع « الف » استفاده می‌کند. اطلاعات به دست آمده از انبار، مربوط به ورود و صدور ماده اولیه « الف » در آبان ماه سال جاری،چنین است:
1/8/1 موجودی اول دوره 300 کیلو به نرخ 40 ریال
2/8/ خرید 200 کیلو به نرخ 45 ریال، طبق قبض انبار شماره 18
5/8/ صدور 80 کیلو به قسمت (A)، مطابق حواله انبار شماره 218
9/8/ صدور 120 کیلو به قسمت (B)، مطابق حواله انبار شماره 219
15/8/ خرید 300 کیلو به نرخ 44 ریال، طبق قبض انبار شماره 19
17/8/ برگشت 100 کیلو از مواد خریداری شده در تاریخ 15/8 به فروشنده
19/8 خرید 500 کیلو به نرخ 45 ریال، طبق قبض انبار شماره 20
23/8 صدور 200 کیلو به قسمت (C )، مطابق حواله انبار شماره 220
25/8 برگشت 100 کیلو مواد از صادره 23/8 به انبار
27/8 خرید 450 کیلو به نرخ 47 ریال، طبق قبض انبار شماره 21
28/8 صدور 250 کیلو به قسمت(A)، مطابق حواله انبار شماره 221
29/8/ صدور 200 کیلو به قسمت (B)، مطابق حواله انبار شماره 222
30/8 برگشت 10 کیلو مواد از صادره 9/8 به انبار از قسمتB
حل مسأله فوق، به روش اولین صادره از اولین وارده(FIFO) در کارت حساب مواد به شرح صفحه بعد میباشد.
توجه : مقدار 90 کیلو موجودی ماده اولیه (الف) در پایان آبان ماه، با استفاده از روش اولین صادره از اولین وارده شامل : 450 کیلو به نرخ 45 ریال و 450 کیلو به نرخ 47 ریال و 10 کیلو به نرخ 40 ریال میباشد.
20،250 = 45×450
21،150 = 47×450
400 = 40×10
41،800 910
که به تفکیک در یک کارت جدید مواد به عنوان موجودی مواد اول دوره بعد (1/9) انتقال می‌یابد.
محاسبه و ثبت مواد برگشتی به فروشنده : در این روش با مواد برگشتیبه فروشنده در کارت حساب مواد، مطابق روش عمل می شود. به این ترتیب که فرض میشود مواد به تولید صادر می‌گردد. بنابراین، نوبت صدور مواد به هر محموله که رسیده باشد از همان محموله به فروشنده برگشت میشود و هرگاه بین مبلغ دریافتی از فروشنده و مبلغ کسر شده از حساب مواد، اختلافی وجود داشته باشد، مبلغ اختلاف به حساب اصلاح مواد، بدهکار و یا بستانکار می‌گردد.
مبلغ دریافتی از فروشنده 4،400 =44×100
مبلغی که باید از حساب کنترل مواد کسر گردد 4،000=40×100
اختلاف
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 27 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
