محتوای لازم برای پایان نامه برنامه ریزی شهری – ساخت شهر
در این پست می توانید محتوای لازم برای پایان نامه برنامه ریزی شهری – ساخت شهر را دانلود نمائید:
(ممکن است هنگام انتقال از فایل ورد به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
تکه هایی از متن :
هدف رفتاری و شیوه مطالعه :
یکی از مباحث بسیار مهم در برنامه ریزی شهری تجزیه و تحلیل چگونگی اشغال فضای یک شهر یا به عبارتی ساخت آن شهر می باشد. در این فصل مفوم ساخت شهر ، رویکردهای مرتبط ، و مهمترین نظریات ساخت شهر ارائه می گردد . علاوه بر متون این فصل تصاویر آورده شده حائز اهمیت می باشد به طوری که از آنها سوالات متعددی در آزمون های سنوات قبل مطرح شده است .
ساخت شهر :
تجزیه و تحلیل چگونگی اشغال فضاهای یک شهر و نحوه قرار گرفتن اجزای نظام شهری و کشف نظم و قوانین حاکم بر آن ساخت شهر می باشد . به عبارتی در ساخت شهر به چگونگی ایجاد و ترتیب قرارگیری بخش ها و منطقه های شهر و چگونگی توسعه آنها و سرانجام به استفاده از اراضی شهری برای اجزاء و عناصر کالبدی شهر پرداخته می شود .
رویکردهای مربوط به ساخت شهر :
سه رویکرد اصلی در مطالعه ساخت شهر وجود دارد . رویکرد اکولوژیک ؛ رویکرد اقتصادی ؛ رویکرد نظام فعالیت
رویکرد اکولوژیک : این رویکرد از سوی مکتب اکولوژی شهری و تعدادی از جامعه شناسان زیر نظر ارنست برگس مطرح شد . بر اساس این رویکرد ثبات و پایداری شهرها به وسیله پنج عامل : محیط طبیعی ؛ فن آوری ؛ سازمان شهری ؛ عوامل اجتماعی- روانی تاثیر می پذیرد . مفوم رقابت از مفاهیم اساسی در این رویکرد است که از علم اکولوژی گرفته شده است . این رویکرد از تفکر داروینیسم اجتماعی ، فرهنگ و اقتصاد نئوکلاسیک تاثیر پذیرفته است .
رویکرد اقتصادی : اولین تحقیقات در این زمینه توسط ریچارد هرد و به سال ١٩٠٣ انجام شد . وی نظریات ریکاردو در مورد اراضی کشاورزی را به اراضی شهری تعمیم داد . اولین اصل این رویکرد این است که ارزش اراضی شهری نتیجه رانت اقتصادی یا رانت زمین است . به این صورت که در این رویکرد ارزش اقتصادی و نوع کاربری زمین شهری وابسته به موقعیت مکانی زمین است که با مفهوم فاصله از مرکز شهر تعریف می شود .
رویکرد نظام های فعالیت : این رویکرد اگرچه الگویی ارائه نمی دهد ، ولی روشی برای نگرش به ساختار کاربری اراضی شهری است . در این شیوه به الگوهای رفتاری افراد ، موسسات و بنگاه ها در اشغال فضایی شهر توجه می شود . در این شیوه فعالیت های شهری برخاسته از الگوهای رفتاری انسان در سه حالت طبقه بندی می شود : فعالیت های روزمره ؛ فعالیت های نهادینه شده که در نقاط خاص توسط سازمان ها و نهاد ها انجام می شود ؛ سازمان فرآیندها که پیچیده ترین وضعیت فعالیت های شهر است .
نظریه های مربوط به ساخت شهر
نظریه دوایر متحدالمرکز از ارنست برگس : اساس این نظریه بر این اصل استوار است که توسعه شهر از ناحیه مرکزی به طرف خارج شهر صورت گرفته و تعدادی مناطق متحدالمرکز را تشکیل میدهد . این مناطق با ناحیه مشاغل مرکزی شروع و به وسیله وسایل نقلیه در حال تحول احاطه میشود ، که خود در حال تبدیل به ادارات و صنایع سبک بوده و یا به واحدهای مسکونی کوچکتری تبدیل می شوند . این قسمت ناحیه ای است که مهاجرین شهر به طرف آن جلب می گردند . به نوبه خود یا مسکن کارگران است یا محل بعضی از ساختمان های قدیمی . منطقه بعدی ، منطقه سفرکنندگان که در بیرون از منطقه ساخته شده شهر قرار دارد . قسمت اعظم منطقه سفرکنندگان احتمالاً به صورت اراضی بایر است اما دهکده هایی در آن وجود دارد که قابل تبدیل به سکونتگاه های خوابگاهی می باشد.
گرچه برگس معتقد بود که الگوی او به تبع ناهمواری ها و راه های ارتباطی نظم کاملاً هندسی خود را از دست می دهد و در شهرهایی قابل تعمیم است که شدیداً در حال صنعتی شدن است اما انتقاداتی به شرح زیر به آن وارد شده است :
– الگوی برگس مناسب شهرهای آمریکایی دهه ١٩٢٠ است و نمی توان آن را به همه شهرها تعمیم داد .
– وجود شیب تغییرات در مرز نواحی به جای حالت جبهه ای
– نادیده گرفتن عامل ارتفاع ساختمان ها یا گسترش عمودی شهر .
– بی توجهی به متغیر اندازه .
نظریه همر هویت ؛ ساخت قطاعی شهر :
با ارائه یک الگوی بسط یافته و در انتقادی سازنده به نظریه برگس ، هومر هویت نظریه ساخت قطاعی را در سال ١٩٣٩ بیان کرد . او علاوه بر فاصله ، جهت را نیز مورد توجه قرار داد . وی گسترش شهر را به صورت قطاعی از دایره و در شکل شعاعی دانست که از مرکز شهر آغاز شده و در طول راه های اصلی پیش می رود. نظریه ساخت قطاعی شهر قبل از هویت توسط ویلیام هرد مطرح شده بود . هویت برای اراده نظریه خود عامل متوسط اجاره خانه را در نظر گرفت .
نظریه چانسی هریس و ادوارد اولمن امریکایی ؛ ساخت چند هسته ای :
در بسط نظریه برگس و با استفاده از نظریه ساخت قطاعی همرهویت ، چانسی هریس و ادوارد اولمن با تاکید بر شهرهای بزرگ نطریه ساخت چند هسته ای را مطرح کردند . بر اساس این نظریه استفاده از زمین های شهر نه در کناره های یک هسته و یا یک مرکز معین ، بلکه غالباً در اطراف چند هسته مستقل شهری ظاهر می شود . عنوان هسته و مرکز در این نظریه ، به همه عواملی اطلاق می شود که در اطراف آنها امکان توسعه شهر وجود دارد . ریچارد چورلی و پیتر هاگت تعداد و موقع هسته های اصلی شهر را با وسعت ، جمعیت و عوامل تاریخی آن مربوط می دانند . از نظر هارولد مه یر عامل استفاده از اتومبیل بعد از جنگ جهانی دوم باعث شکل گیری هسته های جدید می شود . علل شکل گیری ساخت چند هسته ای از نظر چانسی هریس و ادوراد المن عبارت است از :
– فعالیت های ناهمسان و ناهماهنگ منطقه ای از شهر ممکن است باعث ظهور هسته های جدید شهری می شود .- فعالیت های ویژه و تخصصی – وجود تفاوت فاحش در میزان اجاره – ویژگی های فیزیکی محل استقرار شهر
ساخت ستاره ای :
نظریه ساخت دایره ای شکل شهر نمودار حالت ساکن و ثابت نمی باشد . بلکه دراغلب موارد به علت رشد و توسعه شهر ، متحرک و غیر ثابت است . توسعه شهر به دو صورت عملی می شود : یا در اطراف خود توسعه پیدا می کند و یا به وسیله عمل تمرکز در داخل آن رشد پیدا نماید. در جریان دگرگونیهایی که در نتیجه عملکرد امکانات حمل و نقل و شبکه راه ها در سطوح شهری مشاهده می گردد ، شکل دایره ای مناطق متحدالمرکز تعدیل یافته و به شکل شعاعی یا ستاره ای تبدیل می شود و به توسعه شهر ساخت ستاره ای می بخشد .
ساخت عمومی شهر :
این نظریه توسط رابرت دیکنسون مطرح شد و در محدوده آن مناطقی را به شرح زیر تعیین می کند :
– منطقه مرکزی : شامل مرکز و بخش قدیمی شهر
– منطقه میانی : که شامل منطقه مسکونی متراکم می شود و صنایع سبک کوچک را نیز در خود جای داده است . منطقه میانی منطقه رو به پژمردگی نامیده می شود .
– منطقه بیرونی : عموماً به عنوان یک منطقه مسکونی به شمار می رود . این منطقه ، منطقه ای باز با فضاهای پر وسعت و پارک های عمومی است .
– حاشیه شهر یا مرزهای دهشهر : این منطقه ، بیرون از حومه های شهری و در آن سوی مرزهای ادرای شهر واقع شده است و یک حوزه وسیع روستایی به شمار می آید.
نظریه ساخت طبیعی شهر :
مشخصات طبیعی شهر و خصیصه های فرهنگی مردمی که در آن زندگی می کنند ، ساخت طبیعی شهر را معلوم میدارند . این نظریه به طبیعت انسان و خصیصه های فرهنگی او بیش از موقع طبیعی سکونتگاه های شهری اهمیت می دهد . این نظریه به ساخت مناطق داخلی شهرها بیش از شکل فضای کلی آنها تاکید می کند و می تواند تنها به عنوان یک نظریه تکمیلی با دیگر نظریه ها به کار گرفته شود .
نظریه ساخت خطی یا کریدوری :
ساخت ستاره ای شکل شهرها که بعدها به ساخت دایره ای تبدیل شد ، امروزه با ایجاد بزرگراه ها تمایل به توسعه خطی یا کریدوری در مسیر این بزرگراه ها را دارد . این طرح یکی از عوامل اصلی توسعه شهری در سال های اخیر را به وجود آورده و استخوانبدی اصلی آن را بزرگراه های جدید و خطوط آهن برقی توأم و همزمان با هم شکل داده اند . بعضی از جغرافیدانان ، به هم پیوستگی خطی شهرهای مهم از طریق مسیرهای کاملاً مجهز حمل و نقل را سیستم خطی یا کریدوری اطلاق می کنند . وبل از دانشگاه اونتاریو پنج مرحله اقتصادی را مشخص می کنند که شهرهای دارای سیستم کریدوری در سطوح قاره ای طی کرده اند : ١) مرحله کشت برای تامین معاش ٢) مرحله معاوضه تجاری ٣) مرحله نفوذ خطوط ریلی ۴) مرحله استفاده از اتومبیل ۵) مرحله وسایل نقلیه سریع السیر .
متن کامل را می توانید دانلود نمائید
چون فقط تکه هایی از متن در این صفحه درج شده (به طور نمونه)
ولی در فایل دانلودی متن کامل
همراه با تمام ضمائم (پیوست ها) با فرمت ورد word که قابل ویرایش و کپی کردن می باشند
موجود است
محتوای لازم برای پایان نامه برنامه ریزی شهری – تحولات شهرسازی
در این پست می توانید محتوای لازم برای پایان نامه برنامه ریزی شهری – تحولات شهرسازی را دانلود نمائید:
(ممکن است هنگام انتقال از فایل ورد به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
تکه هایی از متن :
هدف رفتاری و الگوی مطالعه فصل :
هدف از این فصل آشنایی خواننده با نظریه و طرح های شهرسازان بزرگ معاصر است . این فصل یکی از مهمترین فصول در برنامه ریزی شهری می باشد به طوری که در هر دوره از آزمون های کارشناسی ارشد تعداد قابل توجهی از سوالات را به خود اختصاص داده است . در این فصل خواننده باید با جزئیات کلیه طرح ها به خوبی آشنا شود ، تا بتواند به تست های این مبحث پاسخ دهد .
کامیلوزیته و رفرم شهرها : کاملوزیته در تلاش برای حل مشکلات شهرهای اروپایی و تقلید همه جانبه آنها از کارهای اوژن هاسمان فرانسوی ، چاره کار را در بازگشت به شیوه های شهرسازی قرون وسطی دانست . وی این نظریه خود را در کتاب « شهرسازی » ارائه کرد . اصل مهم برنامه ریزی شهری از نظر او در یک جمله خلاصه می شد « شهر باید حافظ منافع و ضامن خوشبختی ساکنان خود باشد ».
اتو واگنر و ایجاد فضای باز در محلات :
واگنر ( ١٩١٨ – ١٨۴١ ) از جمله اولین کسانی بود که دریافت شهرهای مدرن باید بر اساس نیاز ساکنان آن طراحی شود . توجه واگنر به ایجاد محیطی سالم برای طبقات متوسط مردم بود . واگنر خواستار آن شد که نواحی شهری « مالکیت عمومی » پیدا کنند تا قیمت زمین دستخوش سودجویی زمین بازان قرار نگیرد . واگنر در عرصه شهرسازی توانایی و بصیرت کارهای معماری خود را نشان نداد و در طرحی برای یک محله مسکونی در وین ، فضایی باز و نسبتاً وسیعی را پیش بینی نمود که خود آن را « مرکز تنفس محله » نامید .
ابنزر هاورد و نظریه باغشهر ها :
هاورد نظریه خود را در کتابی « فردا ، راهی مسالمت آمیز برای رفرمی حقیقی » در سال ١٨٩٨ مطرح کرد . هدف هاورد رهایی از جنبه های مضر انقلاب صنعتی و از میان بردن محلات فقیرنشین و پرجمعیت زاییده بسط لجام گسیخته شهر بود . دراین راستا وی طرح ایجاد باغشهرها را مطرح کرد که ویژگی های آن عبارت است : این شهر دارای وسعتی حدود ٢۴٠٠ هکتار است که ۶/١ آن به به مسکن اختصاص می یابد و بقیه جهت فضای سبز ، جنگل و کشاورزی و… کنار گذاشته می شود ، منطقه بندی داخلی شهر به مفهوم خودیار آن بیشتر مورد توجه است یعنی هریک از تقسیمات فرعی یا منطقه ای شهر از امکانات محدود یک شهر برخوردار باشد ، شهر هاورد به نوعی پیوند بین شهر و روستا بود . ایده شهر هاورد در نقشه شهر لچ ورث ، ولین تاپیولا ( فنلاند ) استفاده شد .
پاتریک گدس ؛ وحدت شهر و محیط طبیعی آن :
تاکیدگدس در برنامه ریزی بر پیشگیری قبل از درمان بود . وی نخستین کسی است که مفاهیم جامعه شناختی را وارد برنامه ریزی شهری کرد . اصول برنامه ریزی شهری از نظر او عبارت است از :
– برنامه ریزی شهری به معنی ایجاد ارتباط ارگانیک بین فرهنگ محلی ، مکان و کار است که به « تثلیث گدسی » یعنی ارگانیسم ، عملکرد و محیط مربوط است .
– در شهر نیاز انسانی مهمتر از جنبه های طبیعی است . این امر جوهره و اساس برنامه ریزی شهری را تشکیل می دهد .
گدس برای اولین شهرهای بزرگ دنیا را مورد مطالعه قرار داد . کتاب وی « تکامل تدریجی شهرها » می باشد . وی از پیشروان برنامه ریزی ناحیه ای است و برای اولین بار عنوان شبکه بزرگ شهری را به کار برد . لوئیس مامفورد متخصص و کارشناس شهرهای متروپلیتن خود را شاگرد گدس می داند . گدس جامعه شناسی را زاده زیست شناسی می داند و رشد شهرها را بر اساس این فکر توضیح می دهد .
تونی گارنیه و شهر صنعتی :
طرح شهر صنعتی گارنیه بذر شهرسازی معاصر را به وجود آورد . ویژگی های شهر صنعتی پیشنهادی وی عبارتند از : برای سکونت ٣۵٠٠٠ نفر مناسب است ، کمربند سبزی قسمت صنعتی شهر را از قسمت اصلی آن جدا می کند ، زمین ها در ابعاد ١۵٠ در ٣٠ متر مربع تقسیم می شود .
سریاای ماتا و شهرهای نوار مانند :
شروع استفاده از تراموای برقی ، توجه سریاای ماتا را به اهمیت فراوان وسایل نقلیه در شهرسازی جلب کرد و در سال ١٨٨٢ طرح شهرهای نوار مانند را ارائه کرد . در طرح وی شهر در امتداد خطوط تراموا به صورت نوارمانند ادامه می یابد و نواحی مسکونی و صنعتی در دو جانب این خطوط قرار می گیرند . طرح وی تنها در یکی از حومه های شهر مادرید شکل گرفت . لکوربوزیه نیز در طرح خود برای سن دیه از این فکر الهام گرفت .
کلرنس اشتاین و ناحیه ای برای زندگی :
مشخصات طرح اشتاین عبارت است از :
– محدوده مدرسه ابتدایی و پارک های جنبی آن حدود نیم مایل و به صورت پیاده است .
– خیابان های شهر در اطراف واحدهای همسایگی ایجاد شده و آن را دور می زند .
– بخش های جداگانه مسکونی و غیر مسکونی در داخل به وجود می آید .
– جمعیت به اندازه ای گسترده باشد که خدمات مدرسه ابتدایی را تامین سازد ( معمولاً ١٠٠٠ تا۵٠٠٠ نفر ) .
در این طرح فضای سبز بر اساس واحدهای همسایگی و بر اساس طرح رادبرن به وجود می آید .
رادبرن و سازمان عمومی :
هنری رایت و کلرنس اشتاین در طرحشان برای یکی از نواحی حومه رادبرن در نیوجرسی ، پیشنهاد یک نظام برنامه ریزی برای نواحی مسکونی را ارائه نمودند . اساس نظریه آنها بر بلوک های بزرگ مسکونی است که بر مبنای جدایی ترافیک پیاده و سواره قرار دارد . در طرح رادبرن پارک ها در مرکز بلوک ها به عنوان برترین نقطه محله در نظر گرفته شده است . یک شبکه راه بن بست نیز رادبرن را تحت کاربرد خود قرار داده است . هدف از ایجاد طرح رادبرن ایجاد باغ شهرهایی در جوامع متروپلیتن بوده است . طرح رادبرن برای جمعیت حدود ٢۵٠٠٠ نفر در سه واحد خودیار در نظر گرفته شده و محدوه هر واحد از شعاع دبستان تا شعاع ٨٠٠ متر می باشد .
کلرنس پری و واحدهای خودیار:
طرح واحدهای خودیار پری دارای شش ویژگی به شرح زیر است :
– شبکه راه های اصلی نباید از میان بافت مسکونی بگذرد و باید از اطراف آن عبور کند.
– شبکه راه های داخلی بهتر است به صورت کوچه های بن بست و با وظایف سبک باشد به طوری که آرامش محله را بر هم نزند .
– جمعیت محله های مسکونی باید بر اساس ضروریات و محدوده عملکرد یک مدرسه ابتدایی شکل گیرند . جمعیت مبنای این تئوری 500 نفر می باشد .
– واحدهای خودیار بهتر است به مرکزیت یک مدرسه ابتدایی باشد که در میان فضای سبز قرار گرفته است .
– هر واحد خودیار تقریباً 160 ایکر بوده و حد تراکم جمعیت نیز ده خانوار در هر ایکر است . منطقه واحدهای مسکونی جهت سکونت 1000 یا 5000 نفر در نظر گرفته شده است . فضای باز و زمین های بازی ١٠ % وسعت هر واحد خودیار را تشکیل می دهد .
– تسهیلات عمومی بهتراست در نزدیک ترین فاصله از مدسه قرار گیرد .
در طرح کلرنس پری شناخت و تاکید بر عوامل وسعت ، مرزها ، فضاهای باز ، محل ساختمان های عمومی ، مغازه های محلی و راه های داخلی ، اساس کار به شمار می رود .
طرح لوکوربوزیه :
چارلز ادوارد ژنر ملقب به لوکوربوزیه نظریه شهر تابان یا شهر آسمانخراش ها را در سال 1900 میلادی مطرح کرد . وی طرح خود را برای یک شهر پر جمعیت ارائه کرد . در طرح وی تراکم جمعیت در قسمتهای مسکونی ٣٠٠٠ نفر در هکتار در نظر گرفته شده که فقط 5 % از سطح کل زمین ناحیه ای راکه در میان فضای باز طراحی شده ، اشغال می نماید . آپارتمان های مسکونی هشت طبقه نیز با تراکم ٣٠٠ نفر در هکتار در نظر گرفته شده اند .
طرح فرانک لویدرایت : لویدرایت پیشنهاد می کندکه تمام فعالیت ها به طور یکنواخت در تمام نقاط شهر پراکنده شوند . ولی این طرح در صورتی قابل اجرا است که زمان و هزینه سفر به حداقل کاهش یابد . واحدی را که لوید رایت جهت طرح خود برگزیده است ، بر مبنای حداقل ۴٠٠٠متر مربع ( یک ایکر ) در مقابل هر خانوار و در رابطه با واحدهای خودیار است .
متن کامل را می توانید دانلود نمائید
چون فقط تکه هایی از متن در این صفحه درج شده (به طور نمونه)
ولی در فایل دانلودی متن کامل
همراه با تمام ضمائم (پیوست ها) با فرمت ورد word که قابل ویرایش و کپی کردن می باشند
موجود است
خرید ودانلود محتویات لازم برای پایان نامه برنامه ریزی شهری – ساخت شهر
یکی از مباحث بسیار مهم در برنامه ریزی شهری تجزیه و تحلیل چگونگی اشغال فضای یک شهر یا به عبارتی ساخت آن شهر می باشد. در این فصل مفوم ساخت شهر ، رویکردهای مرتبط ، و مهمترین نظریات ساخت شهر ارائه می گردد . علاوه بر متون این فصل تصاویر آورده شده حائز اهمیت می باشد به طوری که از آنها سوالات متعددی در آزمون های سنوات قبل مطرح شده است .
ساخت شهر :
تجزیه و تحلیل چگونگی اشغال فضاهای یک شهر و نحوه قرار گرفتن اجزای نظام شهری و کشف نظم و قوانین حاکم بر آن ساخت شهر می باشد . به عبارتی در ساخت شهر به چگونگی ایجاد و ترتیب قرارگیری بخش ها و منطقه های شهر و چگونگی توسعه آنها و سرانجام به استفاده از اراضی شهری برای اجزاء و عناصر کالبدی شهر پرداخته می شود .
رویکردهای مربوط به ساخت شهر :
سه رویکرد اصلی در مطالعه ساخت شهر وجود دارد . رویکرد اکولوژیک ؛ رویکرد اقتصادی ؛ رویکرد نظام فعالیت
رویکرد اکولوژیک : این رویکرد از سوی مکتب اکولوژی شهری و تعدادی از جامعه شناسان زیر نظر ارنست برگس مطرح شد . بر اساس این رویکرد ثبات و پایداری شهرها به وسیله پنج عامل : محیط طبیعی ؛ فن آوری ؛ سازمان شهری ؛ عوامل اجتماعی- روانی تاثیر می پذیرد . مفوم رقابت از مفاهیم اساسی در این رویکرد است که از علم اکولوژی گرفته شده است . این رویکرد از تفکر داروینیسم اجتماعی ، فرهنگ و اقتصاد نئوکلاسیک تاثیر پذیرفته است .
رویکرد اقتصادی : اولین تحقیقات در این زمینه توسط ریچارد هرد و به سال ١٩٠٣ انجام شد . وی نظریات ریکاردو در مورد اراضی کشاورزی را به اراضی شهری تعمیم داد . اولین اصل این رویکرد این است که ارزش اراضی شهری نتیجه رانت اقتصادی یا رانت زمین است . به این صورت که در این رویکرد ارزش اقتصادی و نوع کاربری زمین شهری وابسته به موقعیت مکانی زمین است که با مفهوم فاصله از مرکز شهر تعریف می شود .
رویکرد نظام های فعالیت : این رویکرد اگرچه الگویی ارائه نمی دهد ، ولی روشی برای نگرش به ساختار کاربری اراضی شهری است . در این شیوه به الگوهای رفتاری افراد ، موسسات و بنگاه ها در اشغال فضایی شهر توجه می شود . در این شیوه فعالیت های شهری برخاسته از الگوهای رفتاری انسان در سه حالت طبقه بندی می شود : فعالیت های روزمره ؛ فعالیت های نهادینه شده که در نقاط خاص توسط سازمان ها و نهاد ها انجام می شود ؛ سازمان فرآیندها که پیچیده ترین وضعیت فعالیت های شهر است .
نظریه های مربوط به ساخت شهر
نظریه دوایر متحدالمرکز از ارنست برگس : اساس این نظریه بر این اصل استوار است که توسعه شهر از ناحیه مرکزی به طرف خارج شهر صورت گرفته و تعدادی مناطق متحدالمرکز را تشکیل میدهد . این مناطق با ناحیه مشاغل مرکزی شروع و به وسیله وسایل نقلیه در حال تحول احاطه میشود ، که خود در حال تبدیل به ادارات و صنایع سبک بوده و یا به واحدهای مسکونی کوچکتری تبدیل می شوند . این قسمت ناحیه ای است که مهاجرین شهر به طرف آن جلب می گردند . به نوبه خود یا مسکن کارگران است یا محل بعضی از ساختمان های قدیمی . منطقه بعدی ، منطقه سفرکنندگان که در بیرون از منطقه ساخته شده شهر قرار دارد . قسمت اعظم منطقه سفرکنندگان احتمالاً به صورت اراضی بایر است اما دهکده هایی در آن وجود دارد که قابل تبدیل به سکونتگاه های خوابگاهی می باشد.
گرچه برگس معتقد بود که الگوی او به تبع ناهمواری ها و راه های ارتباطی نظم کاملاً هندسی خود را از دست می دهد و در شهرهایی قابل تعمیم است که شدیداً در حال صنعتی شدن است اما انتقاداتی به شرح زیر به آن وارد شده است :
– الگوی برگس مناسب شهرهای آمریکایی دهه ١٩٢٠ است و نمی توان آن را به همه شهرها تعمیم داد .
– وجود شیب تغییرات در مرز نواحی به جای حالت جبهه ای
– نادیده گرفتن عامل ارتفاع ساختمان ها یا گسترش عمودی شهر .
– بی توجهی به متغیر اندازه .
نظریه همر هویت ؛ ساخت قطاعی شهر :
با ارائه یک الگوی بسط یافته و در انتقادی سازنده به نظریه برگس ، هومر هویت نظریه ساخت قطاعی را در سال ١٩٣٩ بیان کرد . او علاوه بر فاصله ، جهت را نیز مورد توجه قرار داد . وی گسترش شهر را به صورت قطاعی از دایره و در شکل شعاعی دانست که از مرکز شهر آغاز شده و در طول راه های اصلی پیش می رود. نظریه ساخت قطاعی شهر قبل از هویت توسط ویلیام هرد مطرح شده بود . هویت برای اراده نظریه خود عامل متوسط اجاره خانه را در نظر گرفت .
نظریه چانسی هریس و ادوارد اولمن امریکایی ؛ ساخت چند هسته ای :
در بسط نظریه برگس و با استفاده از نظریه ساخت قطاعی همرهویت ، چانسی هریس و ادوارد اولمن با تاکید بر شهرهای بزرگ نطریه ساخت چند هسته ای را مطرح کردند . بر اساس این نظریه استفاده از زمین های شهر نه در کناره های یک هسته و یا یک مرکز معین ، بلکه غالباً در اطراف چند هسته مستقل شهری ظاهر می شود . عنوان هسته و مرکز در این نظریه ، به همه عواملی اطلاق می شود که در اطراف آنها امکان توسعه شهر وجود دارد . ریچارد چورلی و پیتر هاگت تعداد و موقع هسته های اصلی شهر را با وسعت ، جمعیت و عوامل تاریخی آن مربوط می دانند . از نظر هارولد مه یر عامل استفاده از اتومبیل بعد از جنگ جهانی دوم باعث شکل گیری هسته های جدید می شود . علل شکل گیری ساخت چند هسته ای از نظر چانسی هریس و ادوراد المن عبارت است از :
– فعالیت های ناهمسان و ناهماهنگ منطقه ای از شهر ممکن است باعث ظهور هسته های جدید شهری می شود .- فعالیت های ویژه و تخصصی – وجود تفاوت فاحش در میزان اجاره – ویژگی های فیزیکی محل استقرار شهر
ساخت ستاره ای :
نظریه ساخت دایره ای شکل شهر نمودار حالت ساکن و ثابت نمی باشد . بلکه دراغلب موارد به علت رشد و توسعه شهر ، متحرک و غیر ثابت است . توسعه شهر به دو صورت عملی می شود : یا در اطراف خود توسعه پیدا می کند و یا به وسیله عمل تمرکز در داخل آن رشد پیدا نماید. در جریان دگرگونیهایی که در نتیجه عملکرد امکانات حمل و نقل و شبکه راه ها در سطوح شهری مشاهده می گردد ، شکل دایره ای مناطق متحدالمرکز تعدیل یافته و به شکل شعاعی یا ستاره ای تبدیل می شود و به توسعه شهر ساخت ستاره ای می بخشد .
ساخت عمومی شهر :
این نظریه توسط رابرت دیکنسون مطرح شد و در محدوده آن مناطقی را به شرح زیر تعیین می کند :
– منطقه مرکزی : شامل مرکز و بخش قدیمی شهر
– منطقه میانی : که شامل منطقه مسکونی متراکم می شود و صنایع سبک کوچک را نیز در خود جای داده است . منطقه میانی منطقه رو به پژمردگی نامیده می شود .
– منطقه بیرونی : عموماً به عنوان یک منطقه مسکونی به شمار می رود . این منطقه ، منطقه ای باز با فضاهای پر وسعت و پارک های عمومی است .
– حاشیه شهر یا مرزهای دهشهر : این منطقه ، بیرون از حومه های شهری و در آن سوی مرزهای ادرای شهر واقع شده است و یک حوزه وسیع روستایی به شمار می آید.
نظریه ساخت طبیعی شهر :
مشخصات طبیعی شهر و خصیصه های فرهنگی مردمی که در آن زندگی می کنند ، ساخت طبیعی شهر را معلوم میدارند . این نظریه به طبیعت انسان و خصیصه های فرهنگی او بیش از موقع طبیعی سکونتگاه های شهری اهمیت می دهد . این نظریه به ساخت مناطق داخلی شهرها بیش از شکل فضای کلی آنها تاکید می کند و می تواند تنها به عنوان یک نظریه تکمیلی با دیگر نظریه ها به کار گرفته شود .
نظریه ساخت خطی یا کریدوری :
ساخت ستاره ای شکل شهرها که بعدها به ساخت دایره ای تبدیل شد ، امروزه با ایجاد بزرگراه ها تمایل به توسعه خطی یا کریدوری در مسیر این بزرگراه ها را دارد . این طرح یکی از عوامل اصلی توسعه شهری در سال های اخیر را به وجود آورده و استخوانبدی اصلی آن را بزرگراه های جدید و خطوط آهن برقی توأم و همزمان با هم شکل داده اند . بعضی از جغرافیدانان ، به هم پیوستگی خطی شهرهای مهم از طریق مسیرهای کاملاً مجهز حمل و نقل را سیستم خطی یا کریدوری اطلاق می کنند . وبل از دانشگاه اونتاریو پنج مرحله اقتصادی را مشخص می کنند که شهرهای دارای سیستم کریدوری در سطوح قاره ای طی کرده اند : ١) مرحله کشت برای تامین معاش ٢) مرحله معاوضه تجاری ٣) مرحله نفوذ خطوط ریلی ۴) مرحله استفاده از اتومبیل ۵) مرحله وسایل نقلیه سریع السیر .