پایان نامه ارشد اثربخشی آموزش مهارت سخت رویی بر میزان امید به زندگی و استرس ادراک شده معتادان مراکز ترک اعتیاد

چکیده

زمینه و هدف: پژوهش حاضر با هدف مطالعه ی اثربخشی آموزش سخت رویی بر میزان امید به زندگی و استرس ادراک شده معتادان مرکز ترک اعتیاد انجام شد.

روش تحقیق و جامعه آماری:

پژوهش حاضر شامل کلیه ی معتادان ترک اعتیاد مرکز راه سلامتی استان البرز بوده که تعداد آنها 223 نفر می باشد. که بر اساس جدول مورگان 120 نفر به عنوان نمونه انتخاب که پس از اجرای پرسشنامه امید به زندگی و استرس ادراک شده 65 نفر دارای بالاترین میزان استرس و کمترین میزان امید به زندگی بودند که از این تعداد 40 نفر از نوجوانان به طور تصادفی ساده انتخاب شدند که 20 نفر به عنوان گروه آزمایش و 20 نفر به عنوان گروه کنترل در پژوهش شرکت کردند.

تجزیه و تحلیل داده ها:

از روش های آماری میانگین- انحراف استاندارد، واریانس حداقل و حداکثر نمرات برای نشان دادن ویژگی های جمعیت شناختی هر دو گروه بهره گرفته شد. از آزمون کوواریانسبرای مقایسه وضعیت گروه ها با خودشان در قبل و بعد از اجرای کلاس های آموزشی و اجرای متغیر مستقل و مقایسه وضعیت گروه ها با یکدیگر در قبل و بعد از اجرای متغیر مستقل بهره گرفته شده است. از نمودار هم برای نشان دادن واضح تر اثر متغیر مستقل بهره گرفته شده است. تجزیه و تحلیل آماری به کمک بسته نرم افزاری spss18 صورت گرفت.

یافته ها: گروه آزمایش در 10 جلسه به مدت 3 ماه آموزش دریافت کردند و گروه کنترل هیچ آموزشی دریافت نکردند و پس از اتمام برنامه آموزشی پس آزمون برای هر دو گروه اجرا شد. نتایج به دست آمده با استفاده از شاخص آماری تحلیل کوواریانس نشان داد که آموزش سخت رویی در گروه آزمایش بر امید به زندگی و استرس ادراک شده در سطح 0/01>p معنادار بوده است.

نتیجه گیری: می توان نتیجه گرفت آموزش سخت رویی بر بهبود استرس ادراک شده و افزایش امید بر زندگی موثر است.

کلیدواژه ها: سخت رویی، امید به زندگی، استرس ادراک شده، اعتیاد

 اهداف تحقیق

اهداف این تحقیق شامل اهداف عملی، کاربردی و ضرورت های خاص می باشد.

الف- اهداف علمی: تعیین میزان اثربخشی آموزش سخت رویی بر میزان امید به زندگی، استرس نسبت به سوء مصرف مواد مخدر می باشد.

پ- ضرورت های خاص: افزایش شناخت افراد نسبت به اعتیاد به مواد مخدر از طریق آموزش سخت رویی.

1-4 اهمیت و ضرورت تحقیق

به طور کلی می توان گفت استرس از جنبه های مختلف مورد توجه قرار گرفته است. عده ای آن را به عنوان عوامل محیطی که از بیرون بر فرد فشار وارد می کند، در نظر می گیرند و برخی دیگر به پاسخ های فرد در برابر عوامل بیرونی تاکید نموده و بر تجارب فرد متمرکز شده اند و نهایتا کامل ترین تعریف را می توان در نظر لازاروس یافت " او تعامل بین عوامل درونی و بیرونی را در نظر می گیرد که در این تعامل باید عوامل شناختی را مد نظر داشت، یعنی ارزیابی فرد از موقعیت را تعیین کننده تجربه استرس می داند."

با توجه به نظریاتی که در زمینه استرس مطرح گردید، صرف نظر از اینکه استرس را به عنوان محک پاسخ یا به عنوان تبادل این دو در ارتباط با محیط در نظر بگیریم یک فرآیند پیچیده است که دارای ابعاد فیزیکی، محیطی، اجتماعی شناختی و روان شناختی است و از طرف دیگر قرار گرفتن در شرایط استرس زا انسان را از جهات مختلف تحت تاثیر قرار می دهد و نهایتا منجر به آشفتگی و اختلالات جسمی، روانی و اجتماعی می شود و به طور کلی اثرات مخرب بسیاری بر انسان باقی می گذارد (حکمت پور، بنی فاطمی، 1385).

آموزش سخت رویی دو هدف در نظر دارد: 1) آمادگی در یادگیرنده و آگاهی و بین بخشیدن به او در جهت آشنایی با منبع فشار روانی و تاثیرات مختلف آن بر زندگی 2) اقدام به ارائه برخی شیوه های مختلف و جایگزین شونده یا مجموعه اعمال که بتواند به تسکین فرد کمک نموده، فشار را تخفیف داده با آن مقابله کند (کوپر، به نقل از شریعت زاده و همکاران، 1375).

از آنجایی که سخت رویی اکتسابی و قابل آموزش است سی وارد (1997)، معتقد است در حالی که ویژگی سخت رویی موضوعی به ظاهر فطری است، ویژگی های احساس تعهد، کنترل و استقبال از مبارزه طلبی ها، در ضمن فراگرفتنی نیز هستند. بنابراین ویژگی های شخصیتی افراد مقاوم در برابر فشار روانی را می توان فرا گرفت (ساپینگتون، 1989، به نقل از شاهی، 1385).

برنامه آموزشی سخت رویی معتادین مرکز ترک اعتیاد یک رویکرد تازه ای است که در وهله اول بر عوامل عمده فردی و روانی سوق دهنده فرد به شروع رضایتمندی بیشتر و احساس شادی فراوان تر تمرکز دارد و تاکید عمده این برنامه بر رشد مهارت های شخصی و اجتماعی است پژوهش حاضر با ارائه چنین برنامه ای سعی بر آن دارد تا با ارائه راهکارهای مقابله با استرس تغییر نگرش و افزایش امید به زندگی و کیفیت زندگی مطلوب تر را در افراد موجب گردد. تحقیق حاضر می تواند در وزارت آموزش و پرورش و سازمان های بهزیستی و مراکز ترک اعتیاد، زندان ها به منظور آموزش و پیشگیری افراد از مسایل و مشکلات روحی- روانی جنبه کاربردی داشته باشد.

تعداد صفحات144 word

فهرست مطالب

فصل اولکلیات پژوهش... 1

1-1 مقدمه2

1-2 بیان مسئله4

1-3 اهداف تحقیق. 9

1-4 اهمیت و ضرورت تحقیق. 9

1-5 فرضیه های پژوهش... 11

1-5-1 فرضیه کلی. 11

1-5-2 فرضیه جزیی. 11

1-6 تعریف نظری. 11

1-7 تعریف عملیاتی. 12

فصل دومگستره نظیر مسئله مورد بررسی و پژوهش های مربوط به آن. 13

2-1 تاریخچه نظری سخت رویی. 14

2-2 تعریف سخت رویی. 17

2-3 مولفه های سخت رویی. 19

2-3-1 تعهد. 20

2-3-2 چالش (مبارزه طلبی)22

2-3-3 کنترل. 23

2-3-3-1 انواع کنترل. 28

2-3-3-2 اهمیت کنترل. 31

2-4 افراد سخت رو. 33

2-5 عوامل موثر در شکل گیری سخت رو. 37

2-5-1 عوامل ارثی. 38

2-5-2 عوامل اکتسابی. 39

2-6 سخت رویی و نوجوانی. 44

2-7 استرس ادراک شده47

2-8 نظریه های مربوط به استرس.. 51

2-8-1 دیدگاه زیستی. 51

2-8-2 دیدگاه روانی- اجتماعی. 52

2-9 تعریف فشار روحی (Stress)55

2-11 عوامل استرس زا60

2-12 شیوه های کاهش فشار روانی (استرس)62

2-13 فنون روانشناختی مقابله با استرس.. 70

2-14 تکنیک های مقابله با استرس از دیدگاه قرآن. 71

2-15 تعاریفی از اعتیاد و فرد معتاد72

2-16 علل گسترش مواد مخدر74

2-17 بیان دیدگاه ها و نظریه های مطرح درباره اعتیاد75

2-18 امید به زندگی. 81

2-19 جامعه و تاثیر آن بر امیدواری فرد87

2-20 سابقه تحقیقات داخلی و خارجی. 88

فصل سوم روش پژوهش... 95

3-1 مقدمه96

3-2 طرح پژوهش... 96

3-3 آزمودنی ها97

3-3-1 جامعه آماری. 97

3-3-2 نمونه آماری. 97

3-4 شیوه جمع آوری اطلاعات.. 98

3-5 شیوه تجزیه و تحلیل داده ها102

فصل چهارمتجزیه و تحلیل داده های آماری. 103

4-1 مقدمه104

4-3 بررسی فرض های تحلیل کوواریانس چند متغیره109

4-3-1 بررسی فرض ارتباط خطی بین متغیر وابسته و متغیر تصادفی کمکی. 109

4-3-4 فرض برایری ماتریکس واریانس – کوواریانس... 112

4-4 بررسی فرضیات.. 113

4-4-1 فرضیه اصلی. 113

4-4-2 بررسی فرضیات فرعی. 115

4-4-2-1 فرضیه فرعی اول. 116

4-4-2-2 فرضیه فرعی دوم117

فصل پنجم نتیجه گیری و پیشنهاد119

5- 1 مقدمه120

5-2 بحث و بررسی و نتیجه گیری. 120

5-3 محدودیت های پژوهش... 126

5-4 پیشنهادهای پژوهش... 127

منابع. 128

فهرست جداول

جدول 4-2-1 توزیع میانگین نمرات امید به زندگی پاسخگویان بر حسب پس آزمون و پیش آزمون. 104

جدول 4-2-2 توزیع میانگین نمرات استرس ادارک شده پاسخگویان بر حسب پس آزمون و پیش آژمون 106

جدول 4-2-3 توزیع میانگین و انحراف استاندارد مقیاس امیدواری و ادراک شده به تفکیک گروه ها107

جدول 4-2-4 توزیع میانگین و انحراف استاندارد تعدیل شده پس آزمون. 108

جدول 4-3-2 مفروضه شیب خط رگرسیونی. 111

جد.ل 4-3-3 آزمون همگنی واریانس متغیرهای وابسته111

جدول 4-3-4 آزمون باکس (Box’s) برابری کوواریانس... 112

جدول 4-41 آزمون اثر چند متغیره ویلکز لامبدای (Wilk’s Lambda)113

جدول 4-4-2-1 آزمون اثرات بیم گروهی امید به زندگی و استرس ادراک شده ( تحلیل کوواریانس)115

جدول 4-4-2-2 مقایسه میانگین گروه ها در متغیر وابسته امید به زندگی. 116

جدول 4-4-2-3 مقایسه گروه ها در متغیر وابسته استرس ادارک شده117

فهرست نمودارها

نمودار 4-2-1 توزیع نمرات پاسخگویان در شاخص امیدواری. 105

نمودار 4-2-2 توزیع نمرات پاسخگویان در سازه استرس ادراک شده106

نمودار4-3-1 توزیع نمرات امید به زندگی بر اساس گروه آزمایش و کنترل. 109

نمودار 4-3-2 توزیع نمرات استرس ادراک شده بر اساس گروه آزمایش و کنترل. 110