پایان نامه بررسی و شناسایی موانع بودجه ریزی عملیاتی در سازمان راهداری و حمل ونقل جاده ای

چکیده

این تحقیق با هدف بررسی و شناسایی موانع و مشکلات استقرار بودجه ریزی عملیاتی در سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای کشور در سال 1392 به انجام رسیده است. نوع تحقیق با توجه به هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و روش توصیفی- پیمایشی می‌باشد که با استفاده از مطالعات میدانی به بررسی وضعیت موجود پرداخته است. جامعه آماری مورد نظر مدیران و کارشناسان بودجه و مالی سازمان راهداری وحمل و نقل جاده‌ای شامل 80 نفر می‌باشد، که به دلیل محدود بودن از نمونه گیری خودداری گردیده و با استفاده از سرشماری کل جامعه مورد مطالعه قرار گرفته است. ابزار اندازه گیری، پرسشنامه 30 سوالی به همراه سوالات ویژگیهای فردی و شخصی بوده است که با ضریب آلفای کرونباخ 798/0 پایایی آن اثبات و روایی آن نیز طبق نظر اساتید فن مورد تایید واقع شده است. در این تحقیق، جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها و مشاهدات از شیوه‌های توصیف آماری از قبیل جداول توزیع فراوانی، شاخصهای مرکزی مانند میانگین، میانه و مجموع و شاخص‌های پراکندگی مانند واریانس، انحراف معیار، برد، مینیمم، ماکزیمم و انحراف استاندارد بهره‌گیری شده است.

مقدمه

کمیابی منابع مالی یکی از محدودیت های اصلی در سازمان می باشد. صرفنظر از موقعیت مالی سازمانها، هیچ سازمانی را از مقایسه اهداف و انتخاب بین آنها گریزی نیست. در مواجهه با این منابع کمیاب، توجه مداوم به برنامه ریزی و تخصیص منابع ضرورت تام دارد، که بودجه و بودجه ریزی ابزار تحقق این اهداف در سازمانها است. به بیان دیگر بودجه آیینه تمام نمای برنامه ها و فعالیتهای سازمان بوده و نقش بسزایی در توسعه سازمانها ایفا می کند. بودجه ریزی عملیاتی نوعی سیستم برنامه ریزی، بودجه ریزی و ارزیابی است که بر رابطه بودجه هزینه شده و نتایج مورد انتظار تاکید نموده و از طریق آشکار سازی علل افزایش قیمت تمام شده به مدیریت سازمان کمک می نماید. به کمک این روش بودجه ریزی، بخش های مختلف اداری بر اساس استانداردهای مشخص تحت عنوان شاخص عملکرد، پاسخگو هستند و مدیران در تعیین بهترین شیوه نیل به اهداف، از اختیار عمل بیشتری برخوردارند. با وجود این محاسن، اجرای بودجه ریزی عملیاتی در عمل با چالشهای فراوان روبروست بطوریکه تعداد معدودی از سازمانها موفق به استقرار بودجه ریزی عملیاتی گردیده اند. در این پژوهش سعی گردیده تا موانع استقرار بودجه ریزی عملیاتی مورد بررسی و شناسایی قرار گیرد. در فصل اول به تبیین مسئله، اهداف، ضرورت تحقیق و نیز سوالات و فرضیه های تحقیق پرداخته میشود. در فصل دوم مبانی نظری شامل بودجه بندی و انواع روشهای آن ارائه می گردد. فصل سوم شامل توضیحاتی در مورد روش تحقیق، جامعه آماری، روش و ابزار گردآوری اطلاعات و نحوه تجزیه و تحلیل داده ها می باشد. فصل چهارم به تجزیه و تحلیل داده ها اختصاص دارد و فصل پنجم شامل نتیجه گیری و ارائه پیشنهاد است

بیان مساله تحقیق :

روند بودجه ریزی فعلی بیشتر سازمانهای دولتی در کشورهای جهان سوم، بر مبنای مدل بودجه ریزی خطی سنتی بوده که از مفروضات اصلی این مدل، تجزیه، تفکیک و بخش بندی اعتبارات و تخصیص مبالغ جزء به ریز داده ها می باشد. در این مدل توان برنامه ریزی بلند مدت، محدود و امکان دستیابی به عملیات و نظارت بودجه ای بر آن بسیار ضعیف است. به علاوه، این مدل اطلاعاتی را در خصوص عملکرد بودجه و میزان اثربخشی و کارایی برنامه های اعتباری بدست نمی دهد. بر خلاف بودجه ریزی سنتی، بودجه ریزی عملیاتی بر اساس وظایف، عملیات و پروژه هایی که سازمانهای دولتی وطیفه تصدی آنها را بر عهده دارند تنظیم می شود. همچنین علاوه بر تفکیک اعتبارات به وظایف، برنامه ها، فعالیتها و طرحها، حجم عملیات دولت و دستگاههای دولتی، طبق روش های علمی مانند حسابداری قیمت تمام شده، محاسبه و اندازه گیری می شوند. خوشبختانه در سالهای اخیر در ایران نیز به اهمیت این موضوع واکنش نشان داده شده و در قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی، و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران با گنجاندن ماده 144، کلیه دستگاههای اجرایی را موظف نموده به جای کنترل مراحل انجام کار و اعطای اختیارات لازم به مدیران برای اداره واحدهای تحت سرپرستی خود به صورت مستقل به هدفمند نمودن تخصیص منابع، بر اساس دستورالعملی که توسط سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی و وزارت امور اقتصادی و دارایی تهیه خواهد شد، محاسبه قیمت تمام شده آن دسته از فعالیت‌ها و خدماتی که قابلیت تعیین قیمت تمام شده دارند (از قبیل واحدهای آموزشی، پژوهشی، بهداشتی، درمانی، خدماتی و اداری) را اجرا نمایند.