پایان نامه ی بررسی میزان و علل گرایش به عقاید خرافی در بین معلّمان زن و دختران دانش‌آموز. doc

نوع فایل: word

قابل ویرایش 88 صفحه

جهت دریافت درجه ی کارشناسی در رشته ی روان شناسی

مقدمه:

قرآن کریم هدفهای مقدس بعثت پیامبر اکرم (ص) را با جمله‌های کوتاه بیان کرده است. یکی از آنها که حساس و شایسته‌ی دقت می‌باشد این است که «و یضع عنهم امرهم و الا غلال التی کانت علیهم»  یعنی پیامبر اسلام تکالیف شاق را از دوش آنها بر می‌دارد و غل و زنجیری را که به دست و پای آنها بسته شده بود باز می‌کند.

اکنون باید دید که مقصود از غل و زنجیری که در دوران طلوع فجر اسلام به دست و پای عرب دوران جاهلیت بسته شده بود چیست؟ مسلماً مقصود غل و زنجیر آهنین نیست، بلکه منظور همان اوهام و خرافاتی است که فکر و عقل آنها را از رشد و نمو باز داشته بود و یک چنین گیر و بند که به بال فکر بشر بسته شود به مراتب از سلسله‌ی آهنین زیان بخش‌تر و زیان‌بار تر است. زیرا زنجیرهای آهنین پس از گذشتن مدتی از دست و پا برداشته می‌شوند و خود زندانی با فکر و سالم و مزّه از خرافات گام در زندگی می‌گذارد. اما سلسله‌هایی که از اوهام و اباطیل، مانند رشته‌های سردرگم به عقل و شعور و ادراک انسان پیچیده می‌شوند. چه بسا تا دم مرگ با انسان همراه می‌گردند و او را از هر گونه تلاش. حتی برای باز کردن این قید و بند، باز می‌دارد.

انسان با فکر سالم و در پرتو عقل و خرد می‌تواند هر گونه قید و بند آهنین را در هم شکند ولی فعالیت و تلاش انسان بدون فکر سالم و دور از هر گونه وهم و خیال نقشی بر آب و عاری از فایده می‌باشد.

یکی از بزرگترین افتخارات رسول اکرم(ص) این است که با خرافات و اوهام و افسانه و خیال مبارزه نموده و عقل و خرد بشر را از غبار و رنگ خرافات شستشو داد.

ایشان می‌فرمایند: من برای این آمده‌ام که قدرت فکر بشر را تقویت کنم، و با هرگونه خرافات، به هر رنگ که باشد، حتی اگر به پیشرفت هدفم کمک کند سرسختانه مبارزه نمایم.

این تحقیق سعی دارد بررسی کند، با وجود مخالفت شدید ادیان الهی و مخصوصاً اسلام با عقاید و خرافاتی، چرا هنوز این موهومات از جوامع بشری رخت بر نبسته است؟! و تا چه اندازه در بین دبیران و دانش‌آموزان دختر دبیرستان‌های ارومیه این اعتقادات وجود دارد.

محدودیت‌های تحقیق:

1-         معتقد بودن خود محقق می‌تواند عامل محدودیت باشد. مثلاً در طراحی سوال، در بررسی نتیجه و زمان توزیع سوالات.

2-         عدم پاسخ درست توسط کسانی که به پرسشها جواب می‌دهند، که امکان دارد به علت ترس از متهم شدن به اُمّل بودن، به سوالات جواب درست ندهند که باید اشاره کرد که نوشتن نام و نام‌خانوادگی الزامی نیست.

3-         با اینکه اکثر افراد می دانند که بعضی از موارد خرافی می‌باشند ولی با این حال اعتقاد دارند که این مسأله ممکن است هنگام پاسخ دادن به سوالات ایجاد اشکال نماید.

4-         به علت عدم پیشینه‌ی قبلی در این زمینه، الگوی عمومی برای طرح سوال و فرضیه نداشتیم.

5-         با توجه به بار مالی زیاد نتوانستیم تحقیقمان را در سطوح بزرگتر مانند، بین آقایان و خانم‌ها و یا بین شهرستان‌های مختلف بررسی نماییم.

6-         به دلیل مقدور نبودن مصاحبه، افراد بیسواد در این تحقیق مد نظر قرار نگرفتند.

پس می‌توان گفت که تأثیر محدودیت‌های موجود می‌تواند از روایی و اعتبار تحقیق بکاهد.

بیان مسأله:

عناصر گوناگونی در محیط مدرسه وجود دارند که شاگرد از آنها تأثیر می‌پذیرد ولی هیچیک از آنان نمی‌توانند مانند معلم تأثیر گذار باشند چون رابطه‌ی معلم و شاگرد بیشترین اوقات مدرسه را به خود اختصاص می‌دهد و نقش الگویی معلم بیشتر از نقش پدر و مادر و سایرین نمود پیدا می‌کند. معلم به خاطر نفوذ معنوی و نیز ارتباط روحی و روانی با دانش‌آموزان، تأثیر چشم‌گیری در رشد و شخصیت آنها دارد و می‌تواند بین ارزش‌های فردی، خانوادگی و ارزش‌های اجتماعی تعادل ایجاد کند و دانش‌اموزان را به سلامت تن و روان رهنمون گردد.

لذا داشتن عقاید منطقی بر اساس واقعیات و عاری از موهومات برای افرادی می‌باشد که وظیفه‌ی انسان‌سازی جامعه بر عهده‌ی آنان است. به همین جهت قصد داریم طی این تحقیق وضعیت اعتقادی معلمان را در مورد خرافات روشن کنیم و اینکه:

ـ آیا با بالا رفتن میزان سواد از شدت اعتقاد به حدیث‌های باطل کاسته می‌شود؟

ـ آیا بین سن افراد و اعتقاد به خرافات رابطه‌ای وجود دارد؟

ـ آیا اعتقادات والدین به خرافات موجب معتقد شدن فرزندان آنها نیز می‌شود؟

ـ آیا بین رشته ی تحصیلی افراد و اعتقاد به خرافات رابطه وجود دارد؟

با توجه به اینکه کتابی مختص خرافات، که در آن در مورد موضوعات خرافی و ریشه و پیدایش آنها صحبت شده باشد در دسترس نمی‌باشد و افرادی ممکن است به اعمالی درست دست بزنند و از خرافی بودن آن اطلاعی نداشته باشند (مثل آتش‌ افروزی در چهارشنبه سوری) و مطالعه‌ی کتابهایی که در آنها از خرافات بحث شده است، برای همه‌ی افراد مقدور نیست. (چون اکثر کتاب‌ها برای رشته‌های خاص تدوین می‌شود)

لذا با مطالعه‌ی کتابهای متعددی در این زمین، اطلاعاتی جامع در این تحقیق گرد آورده‌ایم. به امید اینکه مورد استفاده‌ی علاقمندان قرار گیرد.

فهرست مطالب:

سخنی از امام

مقدمه

محدودیت‌های تحقیق

فصل اول

بیان مسأله

اهمیت مسأله

هدف تحقیق

فصل دوم

سخنی از علامه طباطبایی

علل اعتقاد به خرافات (دیدگاه روان‌شناسان)

نظر تاریخی

نظر اندیشمندان

اقسام خرافات

خرافات در دنیای علم و تمدّن

خرافات در جوامع پیشرفته‌ی کنونی

خرافات اجتماعی

فال نیک و بد

تفآءل از دیدگاه جامعه‌شناسی

نظر اسلام در مورد تفآءل

سعادت و نحوست ایّام

دیدگاه اسلام

قرآن کریم

عنوان

روایات

خرافات رایج در میان مردم ایران

آل

ام‌الصبیان

جشن چهارشنبه‌سوری و آتش‌افروزی

دیو

رمّالی، فالگیری و طالع‌بینی

طلسم

تعویذ

خرافات در عقاید عرب جاهلیت

معالجه‌ی بیماران

قسمت دیگری از خرافات

مبارزه‌اسلام با خرافات

منشأ اعتقادات

پیشینة تحقیق

جمع‌بندی

فرضیه‌های تحقیق

فصل سوم

جدول متغیرها

متغیرهای تحقیق

تعاریف عملیاتی و مفهومی

روش تحقیق

روایی محتوایی

عنوان

لیست سؤالات

اعتبار یا پایایی تحقیق

روش‌ها و آزمون‌های آماری

جامعه و نمونه‌ی آماری

روش نمونه‌گیری

حجم نمونه

فصل چهارم

جدول داده‌ها

جدول (1- الف)

جدول (1- ب)

جدول (1- ج)

جدول فراوانی سؤال 1

جدول فراوانی سؤال 2

جدول فراوانی سؤال 3

جدول فراوانی سؤال 4

جدول فراوانی سؤال 5

جدول فراوانی سؤال 6

جدول فراوانی سؤال 7

جدول فراوانی سؤال 8

جدول فراوانی سؤال 9

جدول فراوانی سؤال 10

جدول فراوانی سؤال 11

جدول فراوانی سؤال 12

عنوان

جدول فراوانی سؤال 13

جدول (2- الف) جدول فراوانی متغیّرها

جدول (2- ب)

جدول (2- ج)

جدول (2- د)

جدول (3- الف) جدول تفاوت میانگین

جدول (3- ب)

جدول (3- ج)

جدول (3- د)

جدول (3- هـ)

فصل پنجم

خلاصه‌ی از اهداف ن نظریه‌ها

تطابق یافته‌ها با نظریه‌ها

پیشنهادات

منابع و مآخذ

منابع و مآخذ:

1-         ابن اثیر، النهایه، چاپ مصر، ج 1.

2-         حیدریان، محمود، مبانی  روانشناسی اجتماعی، تهران.

3-         روح‌الامینی، محمود، مبانی مردم‌شناسی، تهران، انتشارات پیام نور، 1372.

4-         روزنامه‌ی قدس، چاپ 11، شماره‌های 2972 و 2973.

5-         رودوژه، موریس، جامعه شناسی سیاسی، ترجمه دکتر ابوالفضل، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.

6-         سعیدیان، عبدالحسین، دایره‌المعارف، سرزمین و مردم ایران، تهران، 1360.

7-         شکیباپور، عنایت‌الله، دایره‌المعارف اجتماعی، تهران.

8-         طباطبایی، محمدحسین، تفسیر المیزان، ج 19، 2، 1.

9-         طبیبی، حشمت‌اله، مبانی جامعه‌شناسی و مردم‌شناسی ایلات و عشایر، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1371.

10-       فلسفی، محمدتقی، گفتار فلسفی بزرگسال و جوان، قم، دفتر نشر معارف اسلامی، 1368، ج 2.

11-       فرهنگ فارسی عمید

12-       قرآن کریم، سوره‌های اعراف، یس، نمل، دخان، قدر، قمر، فصلت.

13-       گارسیا مارکز، گابریل، به سوی درخت گویا، ترجمه لیلی گلستان، تهران.

14-       لغت‌نامة دهخدا

15-       مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، جلد 59.

16-       مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، جلد 6 و 15.

17-       نوری، یحیی، جاهلیت در اسلام، تهران.

18-       نادری عزت‌الله، سیف نراقی، مریم، روش‌های تحقیق و چگونگی ارزشیابی آن در علوم انسانی، تهران، انتشارات بدر، چاپ 5، 1372.

19-       پاشاشریف، حسن، شریفی، نسترن، روش‌های تحقیق در علوم رفتاری، تهران، 1380.

پایانامه در مورد توحید در قرآن

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*

 

فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

 

تعداد صفحه:53

مقدمه: توحید و یکتایى خداوند متعال یکى از اصول اعتقادى اسلام و همه ادیان ابراهیمى است. در قرآن کریم در آیات زیادى به این مسئله اشاره و بر آن استدلال شده است: از جمله آیات 163 و 164 سوره بقره است که براى آشنایى بیشتر با مطالب نورانى این دو آیه شریفه تفسیر آنها را از کتاب ارزشمند تفسیر المیزان اثر علامه طباطبایى (ره) تقدیم مى‏داریم. و الهکم اله واحد لا اله الا الله هو الرحمن الرحیم ان فى خلق السموات و الارض و اختلاف الیل و النهار...

به درستى در خلقت آسمانها و زمین و اختلاف شب و روز و کشتى‏ها که در دریا بسود مردم در جریانند و در آنچه که خدا ازآسمان نازل میکند یعنى آن آبى که با آن زمین را بعد از مردگیش زنده میسازد و از هر نوع جنبنده در آن منتشرمیکند و گرداندن بادها و ابرهائیکه میان آسمان و زمین مسخرند آیات و دلیلهائى است براى مردمى که تعقل کنند(164).

و بعضى از مردم کسانى هستند که بجاى خدا شریک‏ها میگیرند و آنها را مانند خدا دوست میدارند وکسانیکه بخدا ایمان آورده‏اند نسبت باو محبت‏شدید دارند، و اگر ستمکاران در همین دنیا آن حالت‏خود را که‏در قیامت هنگام دیدن

بیان

این آیات که مسئله توحید را خاطر نشان میکند، همه در یک سیاق و در یک نظم قرار دارند، و بر مسئله نامبرده اقامه برهان نموده، شرک و سرانجام امر آن را بیان مى‏کند.

(و الهکم اله واحد)، در سابق در تفسیر بسم الله در اول کتاب، تفسیر سوره حمد معناى کلمه(اله)گذشت، (معنى"واحد" در"اله واحد")و اما معناى کلمه(واحد)، باید دانست که مفهوم وحدت از مفاهیم بدیهى است که درتصور آن هیچ حاجت بان نیست که کسى آنرا برایمان معنا کند و بفهماند که وحدت یعنى چه‏چیزى که هست موارد استعمال آن مختلف است، چه بسا چیزى را بخاطر یکى از اوصافش‏واحد بدانند، و مثلا بگویند مردى واحد، عالمى واحد، شاعرى واحد، که مى‏فهماند صفت‏مردانگى و علم و شعر که در او است‏شرکت و کثرت نمى‏پذیرد و درست هم هست، چون‏رجولیتى که در زید است قابل قسمت میان او و غیر او نیست، بخلاف رجولیتى که در زید و عمرواست - که دو مردند - و دو رجولیت دارند و مفهوم رجولیت در بین آن دو تقسیم شده و کثرت‏پذیرفته است.

پس زید از این جهت - یعنى از جهت داشتن صفتى بنام رجولیت - موجودى است واحدکه قابل کثرت نیست، هر چند که از جهت این صفت و صفات دیگرش مثلا علمش و قدرتش وحیاتش، و امثال آن واحد نباشد، بلکه کثرت داشته باشد.

(بیان فرق اجمالى بین دو کلمه"احد"و"واحد")ولى این جریان در خداى سبحان وضع دیگرى بخود مى‏گیرد، میگوئیم خدا واحد است، بخاطر اینکه صفتى که در اوست - مثلا الوهیتش - صفتى است که احدى با او در آن صفت‏شریک نیست و باز مى‏گوئیم: خدا واحد است چون علم و قدرت و حیات دارد، و خلاصه بخاطرداشتن چند صفت وحدتش مبدل به کثرت نمى‏شود، براى اینکه علم او چون علوم دیگران وقدرتش و حیاتش چون قدرت و حیات دیگران نیست، و علم و قدرت و حیات و سایر صفاتش اورا متکثر نمى‏کند، تکثرى که در صفات او هست تنها تکثر مفهومى است و گر نه علم و قدرت وحیاتش یکى است، آنهم ذات او است، هیچیک از آنها غیر دیگرى نیست، بلکه او عالم است‏بقدرتش و قادر است بحیاتش، وحى است به علمش، بخلاف دیگران که اگر قادرند به قدرتشان‏قادرند و اگر عالم هستند، به علمشان عالم هستند، خلاصه صفاتشان هم مفهوما مختلف است وهم عینا.

و چه بسا میشود که چیزى از ناحیه ذاتش متصف به وحدت شود، یعنى ذاتش، ذاتى باشد که‏هیچ تکثرى در آن نباشد و بالذات تجزیه را در ذاتش نپذیرد، یعنى نه جزء جزء بشود؟و نه ذات واسم و نه ذات و صفت و همچنین جزئى نداشته باشد، اینگونه وحدت همانست که کلمه(احد)رادر آن استعمال مى‏کنند و میگویند خدایتعالى احدى الذات است و در این استعمال حتما بایدبه کلمه ذات و مثل آن اضافه شود مگر آنکه در سیاق نفى و یا نهى قرار گیرد که در آنصورت دیگرلازم نیست اضافه شود.

تحقیق اصول عقاید

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*

فرمت فایل:html

 سخن ناشر
 پیش درآمد
 کدام راه ؟
 راه خود
 راه مردم
 راه دین یا راه برتر
 انتخاب راه دین ، سفارش عقل است
 انتخاب راه دین ، مطابق فطرت است
 دینِ فطرى یعنى چه ؟
 فطرت در قرآن
 غبارهاى فطرت
 عوامل شکوفایى فطرت
 امتیازات دین
 کارایى دین
 کار اوّل
 کار دوّم
 کار سوّم
 کار چهارم
 کار پنجم
 کار ششم
 چرا برخى به دین توجّهى ندارند؟
  1 - عدم شناخت دین
  2- اضافه شدن خرافات در دین
  3- برداشت و تعبیر ناصحیح از دین
  4- عمل برخى از متدیّنین
 تحلیل هاى غلط از دین
 فقر
 ترس
 جهل
 نشانه هاى بهترین دین
  1- عقلى و مستدل باشد.
  2- با فطرت و طبیعت انسان سازگار باشد.
  3- تحریف نشده باشد.
  4- امید آفرین و روحیه بخش باشد.
  5 - آینده نگر باشد.
  6- جامع باشد.
  7- بن بست نداشته باشد.
  8 - عمل به آن آسان باشد.
 ضرورت شناخت دین
 معارف ثابت ادیان
  توحید
  نبوّت
  معاد
  نماز
  روزه
  جهاد
  حج
  زکات
 امر به معروف و نهى از منکر
 هستى در جهان بینى الهى
 نقش جهان بینى
 جایگاه شناخت
 ابزار شناخت
  1- حواسّ
  2- عقل
  3 - وحى
 منابع شناخت
  1- طبیعت
  2- تاریخ
  3- انسان
 شناخت هاى ناقص و شناخت هاى کامل
 موانع شناخت
  1- هواهاى نفسانى
  2- سنّت هاى غلط نیاکان
  3- استبداد اندیشه و تعصّب
 حقیقت و ابعاد توحید
 عقل
 فطرت
 کار انبیا
 آیا بندگى خدا، مخالف آزادى انسان ها نیست ؟
 خداشناسى از راه نظم و هماهنگى
 هماهنگى در هستى
 هماهنگى درون و بیرون
 نشانه هاى خدا در طبیعت
 نشانه هاى خدا در آفرینش حیوانات
 نشانه هاى خدا در وجود انسان
 چشم .
 زبان .
 لب ها.
 بینى .
 گوش .
 شیر مادر.
 هماهنگى نظام تکوین و تشریع
 جبران کمبودها در آفرینش
 خداشناسى از راه فرض خلاف
 خداشناسى از راه مقایسه
 خداشناسى از راه افزایش نعمت ها
 نشانه هاى یکتایى خدا
  1- ارسال پیامبران
  2- بى نهایتى خدا
  3- انسجام در هستى
 اقسام توحید
 توصیف خداوند
 الگوى توحید
 علل انحراف از توحید
 آثار ایمان به خدا
 عوامل دلهره
 آثار بى ایمانى
 ایمان هاى مورد انتقاد
 ویژگى هاى ایمان مقبول
 علل انحراف از خداشناسى
 تاریخچه شرک
 تنوّع شرک
 نمونه هاى شرک
 آرم و نشانه شرک
 آمار مشرکان
 1- حبط عمل
 2- اضطراب و نگرانى
 3- تزلزل در شخصیّت
 4- اختلاف و تفرقه در جامعه
 5 - خوارى و ذلّت در قیامت
 ریا شرک است
 نشانه هاى شرک
 نشانه دلهاى مشرک
 آنجا که اطاعت از والدین ممنوع است
 گناه نابخشودنى
 شرک زدایى مقدّم بر توحید
 نشانه هاى اخلاص
  1- نداشتن انتظار تشکّر
  2- مصونیّت از طوفان غرائز
  3- پشیمان نشدن
 توسّل
 واسطه قراردادن پیامبر و اولیا
 توسّل به پیامبر و اهل بیت او
 دلیلى دیگر بر جواز توسّل
 نوشتن نام بر روى سنگ قبور
 گریه بر مردگان و شهدا
 سلام و لعن در زیارتنامه ها
 تبرّک
 طواف دور قبور
 سجده بر مُهر
 روضه خوانى و یادبود
 جشن ها
 بوسیدن ضریح
 احترام بقیع
 ذکر یا علىّ و یا حسین
 گنبد و بارگاه

سخن ناشر 
با تاءسیس ((مرکز فرهنگى درسهایى از قرآن )) در سال 75، تاءلیفات حجّت الاسلام والمسلمین محسن قرائتى که به صورت پراکنده توسط ناشران محترم چاپ و منتشر مى گردید، جهت تصحیح و تکمیل در اختیار این مرکز گذاشته شد و بحمداللّه همه آنها خصوصا مجلّدات اوّلیه ((تفسیر نور)) پس از بازبینى و ویراستارى در مسیر نشر قرار گرفت .
کتاب ((توحید)) نیز پس از طىّ مراحلِ بازنگرى ، تکمیل مطالب و پاورقى ها و ویراستارى نهایى ، توسط این مرکز منتشر مى گردد.
امید است که خوانندگان گرامى ما را از پیشنهادات و نظرات خود بهره مند نموده و مطالب خود را به نشانى : تهران - صندوق پستى 586 / 14185 ارسال نمایند.
مرکزفرهنگى درسهایى ازقرآن
پیش درآمد 
نیاز به دین
بحث اصول عقاید را با طرح سؤ الى شروع مى کنیم :
آیا انسان به دین نیاز دارد؟
قبل از پاسخ این سؤ ال ، لازم است ابتدا نیازهاى انسان را ذکر کنیم .
هر انسانى سه نوع نیاز دارد:
1- نیاز شخصى 2- نیاز اجتماعى 3- نیاز عالى
نیاز شخصى ، مثل نیاز به غذا، پوشاک ، مسکن ، همسر.
نیاز اجتماعى ، امورى است که انسان چون در جامعه زندگى مى کند به آنها نیاز دارد. مانند قانون ، مقرّرات و رهبر.
نیاز عالى ، نیاز انسان به شناخت و معرفت است ، که بشر سؤ الات متعدّدى درباره خود و هستى دارد و مى خواهد خیلى چیزها را بشناسد و بداند و درباره آنها اطلاعاتى داشته باشد. مثلا شناخت هستى و مبداء آن ، شناخت هدف هستى و مقصد و پایان آن ، شناخت راه زندگى و شناخت حقّ و باطل ، از جمله نیازها وخواسته هاى هر انسانى است .
اکنون بار دیگر سؤ ال قبلى را تکرار مى کنیم : انسان چه نیازى به دین دارد؟
پاسخ : در میان انواع نیازهاى انسان ، دین ، پاسخگوى نیازهاى عالى اوست . انسان ها براى پاسخگویى به نیازهاى عالى خود به دین نیازمندند، و دین به سؤ الات فوق پاسخ مى دهد.
دین توضیح مى دهد که سرچشمه هستى کجاست ، آفریدگار هستى کیست ، هدفِ هستى چیست ، معیار شناخت حقیقت کدام است و مسئولیّت ما در این مجموعه چیست .
کدام راه ؟ 
ما انسان ها، براى سعادت و رشد خود به برنامه و طرح نیازمندیم و از سه طریق مى توانیم برنامه مورد نیاز خود را به دست آوریم . به عبارت دیگر سه راه پیش روى ماست :
1- طبق میل و سلیقه خود عمل کنیم .
2- طبق خواسته هاى مردم برنامه خود را تنظیم کنیم .
3- خود را تسلیم خدا نماییم و راه خود را فقط از او بگیریم .
راه خود 
راه خود ساخته ، هرگز راه مطمئنّى نیست ، زیرا معلومات ، اطلاعات و دانش انسان بسیار محدود است . او شاهد صدها اشتباه و خطا در اعمال گذشته خویش است . وجود پشیمانى هاى بسیار در زندگى ما دلیلى است بر اشتباه بودن راهى که رفته ایم و چه بسیار از تصوّرات ، برداشت ها و قضاوت هاى ما، که بعدا معلوم مى شود اشتباه بوده است .
مضافاً، طوفان غرائز هر لحظه انسان را از سویى به سویى مى برد وخواسته هاى جدیدى را مطرح مى کند، با این وضع آیا صلاح است باز هم در انتخاب راهى که به سعادت یا شقاوت همیشگى انسان مربوط مى شود، طبق فکر ناقص وعلم محدود خود عمل کند؟!
راه مردم 
راه دوّم نیز در نامطمئن بودن ، دست کمى از راه اوّل ندارد، چون همان خطا و سهو و محدودیّت که در دانش و اندیشه من بود در نظریه دیگران نیز هست . همان گونه که من در دام هواها و هوس هاى خویش گرفتارم ، دیگران نیز همین گرفتارى را داشته و دارند و همان طور که من بارها پشیمان شده و مى شوم ، دیگران نیز همین پشیمانى را داشته و خواهند داشت .
از همه اینها گذشته ، هیچ دلیلى وجود ندارد که من از سلیقه خود صرف نظر کنم و دنبال سلیقه هاى گوناگون دیگران باشم . آزادى خود را رها کرده ، اسیر کسانى شوم که نه حقیقت مرا مى شناسند، نه سعادت ابدى مرا مى دانند و نه معلوم است که خیر خواهم باشند.
راه دین یا راه برتر 
راه دین ، راهى است که آفریدگار براى ما قرار داده و بدیهى است که سازنده هر کالایى به مشخّصات و نیازهاى آن از دیگران آگاه تر است و بهتر از هر کسى مى تواند مقرّرات مربوط به نحوه استفاده و یا حفظ و نگهدارى آن را مشخّص نموده ، اعلام کند.
آیا وجود انسان ، از یک کالاى ساخته دست بشر کمتر ویا ساده تر است ؟! راه ما و مقرّرات و قوانین زندگى ما را نیز باید سازنده وخالق ما یعنى خداى بزرگ بیان کند، زیرا او از هر کس نسبت به بندگان خود آگاه تر و مهربان تر است .

دانلود پایان نامه رشته روانشناسی تعیین رابطه بین عقاید دینی و سلامت عمومی دانشجویان

دانلود پایان نامه رشته روانشناسی تعیین رابطه بین عقاید دینی و سلامت عمومی دانشجویان با فرمت ورد وقابل ویرایش تعدادصفحات 105

) مقدمه:
تأمین و حفظ سلامتی یکی از اهداف عالی انسان است که برای تحقق این هدف تمام کشورها بخش قابل توجهی از سرمایه های مادی و معنوی خود را به این امر اختصاص می دهند. از آن جا که کشور ما ایران بر پایه حکومت اسلامی اداره می شود، علاوه بر قوانین مدون ملی، در دین مقدس اسلام نیز برای نیل به این هدف، دستورات صریحی بیان شده است. مسلماً یکی از ابزارها برای توان مند کردن شخص، سلامت فکر و جسم است تا بتوانیم خود را از طریق آموزش و تعلیم و تربیت به مدارج بالای انسانی ارتقاء بدهیم.
در مورد تأثیر اعتقادات دینی بر بهداشت روانی از دیر باز میان متفکران اسلامی و متخصصان روانی نظرات متفاوتی وجود داشته است. از یک سو روان کاوانی چون فروید (1939-1856) و همکاران مذبه  و اعتقادات مذهبی  را یک اختلال نورتیک تلقی کرده و دین باوری را نه تنها بر سلامت روانی مؤثر ندانسته اند، بلکه برعکس برای بهداشت روانی مخاطره آمیز نیز می دانند. (افروز، 1372) از سوی دیگر افرادی چون یونگ (1961-1875) هر گونه اعتقاد دینی، ولو این که با خرافات مانند معتقدات بشر اولیه را هم مورد توجه قرار داده و برای سلامت روانی افراد ضروری دانسته اند. (همان منبع: 15) در این راستا در سال های اخیر استفاده از روان درمانی مذهبی  در مداوای بیماری های روانی مورد بررسی قرار گرفته است. (بیان زاده، 1375).  
بیان زاده (1375) روان درمانی را یک اقدام سیستماتیک به منظور رفع بیماری روانی د ر یک رویکرد شناختی- رفتاری – مذهبی  تعریف نموده و هدف از روش های درمان مذهبی  را رفع اضطراب و افسردگی از طریق جست و جوی ارزش هاو عقاید و سپس تغییر آن ها با به کارگیری روش های مذهبی  می داند. برخی دیگر از روان شناسان مانند کلکتووگالانتز (1990) عقیده دارند اگر بیمارانی که دچار اضطراب و افسردگی اند همراه با دارو درمانی تحت روان درمانی مذهبی  قرار بگیرند، سریع تر بهبود می یابند.  به هر حال پژوهش های فوق، لزوم توجه به بعد معنوی بیماران و بهره برداری از اعتقادات مذهبی  آن ها را به عنوان یک پتانسیل مثبت درمانی مطرح می نماید. اکنون با توجه به رواج سریع بیماری های روانی در جوامع امروزی نیاز به انجام پژوهش های بیشتر در  زمینه ی اعتقادات مذهبی  برای درمان این افراد و در نیتجه حرکت به سوی جامعه ای سالم احساس می شود که لازم است مورد توجه مؤسسات آموزشی قرار بگیرد. مطالعه ی منابع اسلامی و نظرات دانشمندان مسلمان این نکته را روشن می کند که التزام عملی به اعتقادات مذهبی  عامل بازدارنده بسیاری از بیماری ها، مخصوصاً بیماری های روانی است. (غباری بناب، 1374)
بنابه اعتقاد علامه طباطبایی «انسان در صورت پذیرش توحید و عمل به قوانین دین، ظرفیت روانی اش گسترده تر می شود، در غیر این صورت احساس ناخوشایند و زندگی تیره و تاری خواهد داشت. (رضایی، 1378) بنابراین به نظر می رسد که افراد پایبند به برنامه های دین و دستورات آن به بسیاری از بیماری های روانی مبتلا نشوند. هر چند این نتیجه گیری از دیدگاه متفکرین اسلامی کاملاً منطقی است ولی مقبولیت عام نیافته است و بعضی از مردم معتقدند که افراد غیر مذهبی ، شادابتر و با نشاط تر از افراد مذهبی  هستند. امروزه بسیاری از روان شناسان و روان پزشکان دریافته اند که دعا، نماز و داشتن ایمان محکم می تواند، نگرانی، تشویش یأس و ترس را که موجب بسیاری از بیماری هاست را بر طرف سازد (ابراهیمی قوام، 1374).
انسان برای کاهش اضطراب و رسیدن به یک نوع آرامش روانی نیازمند عامل فوق طبیعی و بی نظیری است که با تکیه بر آن بتواند بر مسائل و مشکلات روحی و روانی خود فائق آید.  
شواهد موجود نیاز انسان را، حتی در شکل احساسی آن به یک نظام مطلق اخلاقی و روحی ، اثبات می کند. (پریوره، 1368) بررسی تاریخ ادیان به ویژه دین اسلام، نشان می دهد که ایمان به خدا، در درمان بیماری هایی هم چون اضطراب، احساس عدم امنیت و انواع بیماری های روانی و نیز تحقق امنیت، کاملاً موفق بوده است. این مسأله شایان توجه است که درمان، معمولاً پس از ابتلای شخص به بیماری روانی شروع می شود اما ایمان به خدا اگر از کودکی در نفس انسان استقرار یابد، نوعی مصونیت از آسیب ها و بیماری های روانی به شخص می بخشد. (نجاتی، 1368). در نهایت به طور کل باید اشاره کرد که در عصری که بشر فاصله ی زیادی از دین و معنویت گرفته و انواع و اقسام تکنولوژی های نوین و مادیات انسان را به یوغ خود کشیده است، تنها کاری که برای انسان باقی می ماند و تنها راه او همان نظریه ی معروف تنازع برای بقای داروین است که هر که قدرت بیشتری دارد حق زندگی خواهد داشت، در این گیرودار آن چه ازیادها رفته است اخلاق و معنویت است و این همان عامل نجات بخش انسان و بشریت است که با بازگشت به دین داری به معنای خالص و واقعی کلمه حاصل خواهد شد.  

1-2) بیان مسئله
در تحقیق حاضر آن چه که ذهن محقق را به خود مشغول کرده مسئله ای است که در زندگی روزمرّه ی امروز از اهمیت بالایی برخوردار است و با بررسی و پاسخدهی به سؤالات آن روش ها و شیوه های بهتری برای رفع مشکلات روحی و روانی انسان عصر حاضر فراهم می شود. دین از حقایقی است که در عرصه های گوناگون انسانی حضور جدی دارد و دین پژوهی نیز متناظر با این عرصه ها، شاخه های عدیده ای   یافته است. روان شناسی دین، یکی از شاخه های مهم دین پژوهی است که با دین ورزی و دینداری ربط و نسبت وثیق دارد. امروزه در انجمن روان شناسی آمریکا، بخش مستقلّی به روان شناسی دین اختصاص یافته است و نشریات علمی پایگاه های اینترنتی و همایش های مستقل ویژه ای به این موضوع می پردازند و توجه به آن به گونه ای افزایش یافته است که به عنوان یک درس رسمی در بسیاری از دانشگاه های معتبر دنیا جایگاه خود را یافته و حتی در برخی از مؤسسات علمی، رشته ای تخصصی به شمار می آید. (آذربایجانی، موسوی اصل 1385) مسئله اساسی که در این تحقیق مطرح شده به رابطه ی بین دین و دین داری و عقاید مذهبی  با سلامت عمومی و خودکار آمدی افراد می پردازد. به عبارت دیگر بررسی این نکته حائز اهمیت است که آیا افرادی که عقاید دینی بالاتری دارند در زمینه بهداشت روانی هم به همین ترتیب در سطح بالایی از بهنجاری قرار دارند یا نه؟ دین مقوله ی شناخته شده ای است که در طول تاریخ همواره با انسان بوده، حتی انسان های اولیه هم مفهومی از خدا و پرستش و در نتیجه گرایشات دین داری را از خود بر جای گذاشته اند و مستندات تاریخی و باستان شناختی این نظر را تأیید می کنند. به طور کل در تعریف دین دو روی آورد کلّی وجود دارد.
الف) گاهی دین به عنوان پدیده ای مستقل از انسان در نظر گرفته می شود که برخی گزاره های اعتقادی، اخلاقی و عملی را در بر می گیرد. این معنا، با موارد کاربرد کلمۀ دین در فارسی (مثلاً دین اسلام، دین مسیحیت و ...) بیشتر سازگاری دارد. (دهخدا، 1373، معین، 1371). در قرآن کریم نیز هر چند کلمۀ دین در اصل به معنای جزا و پاداش (مانند «ملک یوم الدین» حمد، 4) و اطاعت (مانند «امرت ان اعبدا... مخلصاً له الدین» زمر، 11) است، ولی در مورد شریعت و آیین و کیش نیز بسیار به کار رفته است (مانند «لااکراه فی الدین» بقره، 256 و نیز، «لکم دینک ولی دین» کافرون، 6).  
ب) گاهی نیز دین به معنای پایبندی به شریعت و آیین و به عبارت دیگر، تدین و دینداری است. این کاربرد میان دانشمندان غربی شیوع بیشتری دارد. واژه ی (دین در فارسی) و (religion) در انگلیسی، معادل هم گرفته می شوند ولی به نظر می رسد غالباً دین در معنای اول و religion در معنای دوم (دست کم در متون مربوط به روان شناسی دین) به کار می روند. مثلاً برخی روان شناسان، دین (یا در واقع religion) را چنین تعریف کرده اند: «منظومه ای از اعتقاد به قدرت  خدایی یا فوق بشری و عبادت یا آیین های دیگری که به سوی چنین قدرتی جهت گیری شده اند» (بیت هالامی و آرگیل، 1997، ص 60) بدیهی است این تعریف، در واقع تعریف دینداری و اعتقاد به دین است. علت این امر هم روشن است، آن چه برای روان شناسی اهمیت دارد، اعتقاد به دین و موضوعات مربوط به آن است، نه دین به عنوان پدیده ای مستقل از وجود انسان.
سلامت عمومی هم چنان که از نام آن پیداست یک مفهوم کلی است که جنبه های جسمانی و روانی را در بر می گیرد. سلامتی عمومی مفهومی است که دور بودن و عاری بودن از بیماری را در ذهن تداعی می کند و کلیه تلاش های پزشکان و روان شناسان در جهت حفظ این سلامتی و جلوگیری از بروز اختلال در جسم و روان بوده است. سلامتی در تحقیق حاضر مؤلفه های جسمانی، روابط اجتماعی، اضطراب و افسردگی را شامل می شود. به این معنی که فرد در این مؤلفه ها، آیا در حد بهنجار قرار دارد یا این که به ناهنجاری متمایل است.
متغیر مهم دیگری که در مسئله ی تحقیق حاضر مطرح است مفهوم خود کارآمدی است. خودکارآمدی در واقع اشاره به این مطلب دارد که فرد تا چه حد توان مندی های خود را قبول دارد و به خود باوری رسیده است. به عبارت دیگر آیا فرد خود را در زمینه های مختلف توان مند و کارا می داند یا نه؟ خودکارآمدی مفهومی است که با اعتماد به نفس و عزت نفس رابطه ی نزدیکی داشته و به طور ضمنی با آن ها تداعی می شود. افراد با  خود کار آمدی بالا در موقعیت های مختلف زندگی با شناختی که از ضعف و توانایی های خود دارند در مواجهه با مشکلات و موانع بهترین راه حل را برگزیده و با باور توان مندی خود به طور جدّی مشکل پیش رو را حل می کنند. خودکارآمدی مؤلفه های چندی را در بر می گیرد از جمله توانایی در طراحی و برنامه ریزی و اجرای آن، تلاش در صورت مواجه شدن با مانع، توانایی رسیدن به اهداف، توانایی روبرو شدن با مشکلات، امتحان کردن کارهای پیچیده، پایداری در انجام کارهای نامناسب، تمرکز در انجام کاری که تصمیم به اجرای آن داریم، برآمدن از پس مشکلات غیر مترقبه ای که پیش می آید، اتکای به خود، اعتماد به خود، به سادگی تسلیم نشدن، تلاش بیشتر در صورت مواجه شدن با شکست، توانایی یادگیری مطالبی جدید که به نظر مشکل می آیند و ... .
 

پایان نامه ی مقایسه سلامت عمومی و خودکارآمدی دانشجویان دارای عقاید مذهبی بالا با دانشجویان دارای عقاید مذهبی پایین. doc

نوع فایل: word

قابل ویرایش 100 صفحه

جهت دریافت درجه ی کارشناسی در رشته ی روان شناسی

چکیده:

هدف اصلی مطالعه ی حاضر بررسی سلامت عمومی و خودکارآمدی در بین دانشجویان با عقاید مذهبی بالا و دانشجویان با عقاید مذهبی پایین است. برای نیل به این هدف 100 نفر را به عنوان نمونه انتخاب نمودم، که 50 نفر  از دانشجویان با عقاید مذهبی بالا و 50 نفر با عقاید پایین بودند. برای تعیین نتایج از روش آماری T-TesT استفاده شده است. نتایج به دست آمده نشان داد که دانشجویان با عقاید مذهبی بالا در دو مقیاس سلامت عمومی و خود کارآمدی وضعیت بهتری نسبت به دانشجویان با عقاید مذهبی پایین داشتند و به طور کل تاثیر مثبت عقاید و باورهای دینی را در سازوکاری بهتر با زندگی شان می دهد.

مقدمه:

تأمین و حفظ سلامتی یکی از اهداف عالی انسان است که برای تحقق این هدف تمام کشورها بخش قابل توجهی از سرمایه های مادی و معنوی خود را به این امر اختصاص می دهند. از آن جا که کشور ما ایران بر پایه حکومت اسلامی اداره می شود، علاوه بر قوانین مدون ملی، در دین مقدس اسلام نیز برای نیل به این هدف، دستورات صریحی بیان شده است. مسلماً یکی از ابزارها برای توان مند کردن شخص، سلامت فکر و جسم است تا بتوانیم خود را از طریق آموزش و تعلیم و تربیت به مدارج بالای انسانی ارتقاء بدهیم.

در مورد تأثیر اعتقادات دینی بر بهداشت روانی از دیر باز میان متفکران اسلامی و متخصصان روانی نظرات متفاوتی وجود داشته است. از یک سو روان کاوانی چون فروید (1939-1856) و همکاران مذبه  و اعتقادات مذهبی  را یک اختلال نورتیک تلقی کرده و دین باوری را نه تنها بر سلامت روانی مؤثر ندانسته اند، بلکه برعکس برای بهداشت روانی مخاطره آمیز نیز می دانند. (افروز، 1372) از سوی دیگر افرادی چون یونگ (1961-1875) هر گونه اعتقاد دینی، ولو این که با خرافات مانند معتقدات بشر اولیه را هم مورد توجه قرار داده و برای سلامت روانی افراد ضروری دانسته اند. (همان منبع: 15) در این راستا در سال های اخیر استفاده از روان درمانی مذهبی  در مداوای بیماری های روانی مورد بررسی قرار گرفته است. (بیان زاده، 1375). 

بیان زاده (1375) روان درمانی را یک اقدام سیستماتیک به منظور رفع بیماری روانی د ر یک رویکرد شناختی- رفتاری – مذهبی  تعریف نموده و هدف از روش های درمان مذهبی  را رفع اضطراب و افسردگی از طریق جست و جوی ارزش هاو عقاید و سپس تغییر آن ها با به کارگیری روش های مذهبی  می داند. برخی دیگر از روان شناسان مانند کلکتووگالانتز (1990) عقیده دارند اگر بیمارانی که دچار اضطراب و افسردگی اند همراه با دارو درمانی تحت روان درمانی مذهبی  قرار بگیرند، سریع تر بهبود می یابند.  به هر حال پژوهش های فوق، لزوم توجه به بعد معنوی بیماران و بهره برداری از اعتقادات مذهبی  آن ها را به عنوان یک پتانسیل مثبت درمانی مطرح می نماید. اکنون با توجه به رواج سریع بیماری های روانی در جوامع امروزی نیاز به انجام پژوهش های بیشتر در  زمینه ی اعتقادات مذهبی  برای درمان این افراد و در نیتجه حرکت به سوی جامعه ای سالم احساس می شود که لازم است مورد توجه مؤسسات آموزشی قرار بگیرد. مطالعه ی منابع اسلامی و نظرات دانشمندان مسلمان این نکته را روشن می کند که التزام عملی به اعتقادات مذهبی  عامل بازدارنده بسیاری از بیماری ها، مخصوصاً بیماری های روانی است. (غباری بناب، 1374)

بنابه اعتقاد علامه طباطبایی «انسان در صورت پذیرش توحید و عمل به قوانین دین، ظرفیت روانی اش گسترده تر می شود، در غیر این صورت احساس ناخوشایند و زندگی تیره و تاری خواهد داشت. (رضایی، 1378) بنابراین به نظر می رسد که افراد پایبند به برنامه های دین و دستورات آن به بسیاری از بیماری های روانی مبتلا نشوند. هر چند این نتیجه گیری از دیدگاه متفکرین اسلامی کاملاً منطقی است ولی مقبولیت عام نیافته است و بعضی از مردم معتقدند که افراد غیر مذهبی ، شادابتر و با نشاط تر از افراد مذهبی  هستند. امروزه بسیاری از روان شناسان و روان پزشکان دریافته اند که دعا، نماز و داشتن ایمان محکم می تواند، نگرانی، تشویش یأس و ترس را که موجب بسیاری از بیماری هاست را بر طرف سازد (ابراهیمی قوام، 1374).

انسان برای کاهش اضطراب و رسیدن به یک نوع آرامش روانی نیازمند عامل فوق طبیعی و بی نظیری است که با تکیه بر آن بتواند بر مسائل و مشکلات روحی و روانی خود فائق آید. 

شواهد موجود نیاز انسان را، حتی در شکل احساسی آن به یک نظام مطلق اخلاقی و روحی ، اثبات می کند. (پریوره، 1368) بررسی تاریخ ادیان به ویژه دین اسلام، نشان می دهد که ایمان به خدا، در درمان بیماری هایی هم چون اضطراب، احساس عدم امنیت و انواع بیماری های روانی و نیز تحقق امنیت، کاملاً موفق بوده است. این مسأله شایان توجه است که درمان، معمولاً پس از ابتلای شخص به بیماری روانی شروع می شود اما ایمان به خدا اگر از کودکی در نفس انسان استقرار یابد، نوعی مصونیت از آسیب ها و بیماری های روانی به شخص می بخشد. (نجاتی، 1368). در نهایت به طور کل باید اشاره کرد که در عصری که بشر فاصله ی زیادی از دین و معنویت گرفته و انواع و اقسام تکنولوژی های نوین و مادیات انسان را به یوغ خود کشیده است، تنها کاری که برای انسان باقی می ماند و تنها راه او همان نظریه ی معروف تنازع برای بقای داروین است که هر که قدرت بیشتری دارد حق زندگی خواهد داشت، در این گیرودار آن چه ازیادها رفته است اخلاق و معنویت است و این همان عامل نجات بخش انسان و بشریت است که با بازگشت به دین داری به معنای خالص و واقعی کلمه حاصل خواهد شد.  

فهرست مطالب:

فصل اول : بیان مسئله

1-1-)مقدمه                                                                                                         

1-2-) بیان مسئله                                                                                      

1-3) اهمیت و ضرورت تحقیق                                                                                 

1-4) سوالات پژوهش                                                                                             

1-5) اهداف پژوهش                                                                                              

1-6) فرضیه های پژوهش                                                                                       

1-7) تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرها                                                                      

فصل دوم : پایه های نظری و پیشینه ی تحقیق

2-1) آقار منفی بر تندرستی                                                                          

2-2) زیگموندفروید                                                                                               

2-3) آلبرت الیس                                                                                      

2-4) وندل والترز                                                                                     

2-5) متخصصان مراقبت های اولیه                                                                            

2-6) پزشکان مراقبت های اولیه                                                                                

2-7) آرای روان شناسان موافق با دین                                                             

2-8) ویلیام جیمز                                                                                                  

2-9) کارل گستاویونگ                                                                                           

2-10) دین و سلامت روان                                                                          

2-11) مقابله ی دینی با تنش                                                                        

2-12) خشنودی خوش بینانه از زندگی                                                                        

2-13) تفسیر خوش بینانه از مرگ                                                                             

2-14) افسردگی و خودکشی                                                                         

2-15) اضطراب                                                                                                  

2-16) مصرف سوء الکل و دارو                                                       

2-17) مطالعات درمانی                                                                                          

2-18) سازو کارهای ممکن برای تاثیر دین                                                                   

2-19) دین و سلامت بدن                                                                            

2-20) فشار خون بالا                                                                                             

2-21)سکته مغزی                                                                                                

2-22) بیماری قلبی                                                                                               

2-23) سرطان                                                                                                     

2-24)مرگ ومیر ناشی از همه علل                                                                            

2-25) سایر مطالعات صورت گرفته در زمینه تاثیر دین داری بر جسم و روان انسان                                         

فصل سوم : روش پژوهش

3-1) مقدمه                                                                                                         

3-2) جامعه ی آماری پژوهش                                                                       

3-3) نمونه ی آماری و روش نمونه گیری                                

3-4) طرح پژوهش                                                                                    

3-5) روش دست یابی به داده ها                                                        

3-6) پرسش نامه ی نگرش مذهبی                                                     

3-7) پرسش نامه ی سلامت عمومی                                                   

3-8) اعتبار پرسش نامه ی سلامت عمومی                               

3-9) پایایی پرسش نامه ی سلامت عمومی                                

3-10) روش نمره گذاری پرسش نامه سلامت عمومی       

3-11) مقیاس های سلامت عمومی                                                     

3-12) پرسش نامه ی خودکارآمدی                                                     

3-13) روش جمع آوری داده ها                                                         

3-14) روش اجرای اصلی پژوهش                                                     

3-15) روش آماری                                                                                   

فصل چهارم : یافته ها

4-1) مقدمه                                                                                                         

4-2) داده های تحلیل شده                                                                

4-3) فرضیه های پژوهش و تائید یا عدم تائید آنها           

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

5-1) مقدمه                                                                                                         

5-2) نتایج تحقیق و بحث و بررسی                                                    

5-3) محدودیت های پژوهش                                                            

5-4) پیشنهاد های  تحقیق                                                                            

منابع و ماخذ

منابع و مأخذ:

1) آذربایجانی، مسعود «انسان کامل از دیدگاه اسلام و روان شناسی»، فصلنامه ی حوزه و دانشگاه، ش 9، زمستان (1375). 

2) آرین، خدیجه، «رابطه ی دین داری و روان درسی» چکیده ی مقالات اولین همایش نقش دین در بهداشت روان، دانشگاه علوم پزشکی ایران، 1380.

3) اسلامی، احمد علی، بررسی نگرش فرد نسبت به مذهبی بودن و رابطه آن با افسردگی در دانش آموزان سال آخر دبیرستان های اسلام شهر، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده بهداشت و انیستیتو تحقیقات پزشکی، 1376. 

4) فصلنامه ی اندیشه و رفتار، سال دوازدهم، شمارۀ 2، تابستان 1385، مجله ی روان پزشکی و روان شناسی بالینی.

5) مسعود آذربایجانی، سید مهدی موسوی اصل؛ «درآمدی بر روان شناسی دین»، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتاب علوم انسانی دانشگاه ها: مرکز تحقیق و توسعه ی علوم انسانی (سمت)، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1385. 

6) روان شناسی و دین، ترجمه ی فؤاد روحانی، تهران، شرکت سهامی کتاب های جیبی، 1370.

7) روان شناسی ضمیر ناخودآگاه، ترجمه ی محمد علی امیری، تهران، انتشارات آموزش و انقلاب اسلامی.