ارزیابی قابلیت مدلهای هوشمند درتخمین جریان رودخانه سقز چای دربالادست مخزن سدشهیدکاظمی بوکان

نویسند‌گان: [ خانلار مشاری ] - دانش اموخته کارشناسی ارشد عمران آب دانشگاه آزاد اسلامی واحدمراغه[ محمدعلی قربانی ] - دانشیارگروه مهندسی آب دانشگاه تبریز ایران[ رسول دانشفراز ] - استادیار گروه مهندسی عمران دانشگاه مراغه مراغه ایران

خلاصه مقاله:

تخمین میزان دبی جریان رودخانه ها به منظور مدیریت و برنامه ریزی منابع آب در رودخانه ها دریاچه ها مخازن سدها، کنترل سیلاب ها و همچنین جهت حفاظت از کناره های رودخانه در زمان وقوع سیلاب بسیار ضروری می باشد .هدف از این تحقیق بررسی قابلیت مدل های هوشمند از قبیل برنامه ریزی ژنتیک شبکه عصبی مصنوعی به منظور تخمین دبی در رودخانه سقز ای بوده است. در این راستا، داده های مربوط به سال های 1386-1390 دبی روزانه جریان رودخانه در ایستگاه هیدرومتری دره پنبه دان واقع بر رودخانه سقز چای در بالادست سد بوکان در استان آذربایجان غربی مورد استفاده قرار گرفت اگرچه در دهه اخیر تحقیقات متنوعی در خصوص کاربرد مدل های هیدرولوژیکی جعبه سیاه متکی بر شبکه های عصبی مصنوعی و برتری دقت این مدل ها بر روابط تجربی ارائه شده است ولی به دلیل غیرصریح بودن آنها در عمل به طور مناسب توسعه نیافته است در تحقیق حاضر رابطه صریح ریاضی با استفاده از برنامه ریزی ژنتیک برای تخمین میزان دبی جریان رودخانه ها ارائه شده است . و در مدل های مورد استفاده برای تخمین دبی جریان از داده های دبی جریان روزانه پیشین تا 10 تاخیر زمانی در مقیاس روز در نظر گرفته شده است .که با استفاده از نرم افزار SPSS بهترین ترکیب مدل ها در 5 نوع داده متفاوت استفاده و با یک فرآیند آموزش عمل تخمین انجام گرفت نتانیج با داده های مشاهداتی توسط معیارهای جذر میانگین مربعات خطا RMSE و ضریب تعیین R2 برای ارزیابی دقت مدل ها مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت نتایج حاصل حاکی از دقت بالای شبکه عصبی مصنوعی در مقایسه با برنامه ریزی ژنتیک و کارایی آن در تخمین میزان دبی جریان رودخانه ها می باشد

کلمات کلیدی:

 تخمین ، برنامه ریزی ژنتیک ، شبکه عصبی مصنوعی ، سقزچای