بررسی تقضیلی حقوق بشر دوستانه و کارایی آن در جامعه بشری

حقوق بشر دوستانه بین المللی ، شکل توسعه یافته و تقویت شده حقوق بین الملل سنتی جنگ یا همان حقوق زمان جنگ ( Jun in Bello ) به شمار می آید. در این زمینه بیشتر قواعد جنگ ، امروزه حتی آن دسته از مخاصمات مسلحانه بین المللی را که طرف های درگیر، آنها را جنگ تلقی نمی کنند در بر می گیرد . واژه حقوق بشر دوستانه بین المللی معطوف به این تحول است .»

µ حقوق بشر دوستانه در مخاصمات مسلحانه – پروفسور دیترفلک – شمراه 102 دکتر سید قاسم زمانی بنابراین روشن می شود که حقوق بشر دوستانه حقوقی است مربوط به زمان مخاصمه به عبارت دیگر این حقوق فقط در زمان جنگ مسلحانه ( داخلی یا بین المللی ) نسبت به افراد قابل اجرا می باشد. بنابراین همین خصیصه مجری بودن در زمان مخاصمات وجه تمایز آن با حقوق بشر می باشد. بنابراین تفاوت حقوق بشر با حقوق بشر دوستانه در این است که حقوق بشر معطوف به حقوق افراد در زمان صلح است که باید توسط دولت ها رعایت شود ولی حقوق بشر دوستانه معطوف به حقوق افراد در زمان جنگ است که باید توسط طرفین مخاصمه رعایت شود.

نکته حائز اهمیت دیگر این است که حقوق بشر دوستانه در زمان هر نوع جنگ و مخاصمه ای لازم الاجرا است و فرقی نمی کند جنگ هوایی ، زمینی و نامنظم و یا جنگ رسمی و غیر رسمی باشد و از طرف دیگر در مورد همه افراد بدون استثناء مجری می باشد. بنابراین طبق این اصول استدلال های که طبق آن بعضی از انواع جنگ ها را خارج از شمول حمایتی قواعد بشر دوستانه قرار می دهند صد در صد بی پایه و غیر قانونی می باشد. چرا که امروزه مشاهده می نماییم ایالات متحده آمریکا جنگ با نیروهای طالبان و القاعده را خارج از شمول کنوانسیون های 4 گانه ژنو می داند و قواعد بشر دوستانه در این کنوانسیون ها و پروتکل های الحاقی به آن در مورد افراد این گروه ها مجزا نمی داند.

از همین اصول که بر گرفته از اسناد بین المللی می باشد ( مانند اصول اطلاق شمول مقررات بشر دوستانه در مورد همه افراد در همه جنگ ها که در مقدمه پروتکل های الحاقی 1977 ذکر شده است. » نادرستی این استدلال ایالات متحده آمریکا نمایان می شود و مسئولیت این کشور را در مورد همه اعمالی که منافی با مقررات بشر دوستانه بوده است در بر خواهد داشت. [مدرک استدلال آمریکا ]

نکته دیگر در مورد این مقررات این است که « رعایت نکردن مقررات بشر دوستانه توسط یک طرف مخاصمه دلیل و توجیه قابل قبولی برای رعایت نکردن آن توسط طرف دیگر نخواهد بود. »