دانلود مقاله نهاد خانواده

نهاد خانواده
مقدمه
خانوار یک واحد آماری است که چنانچه بخواهیم تعریفی از آن ارائه دهیم می توان گفت که منظور از خانوار تعداد افرادی است که زیر یک سقف زندگی می کنند و دور یک سفره غذا می خورند و به عبارت دیگر اصطلاح خانوار را برای تعداد افرادی بکار می بریم که دارای هزینه مشترک اقتصادی باشند . بنابراین با توجه به تعریف فوق این اصطلاح فردی را که به تنهائی زندگی می کند و یا گروهی از افراد که بطور دسته جمعی زندگی می کنند نظیر سربازان پادگانها ، دانشجویان دانشگاه نظامی ، زندانیان ، آسایشگاههای معلولین و ... را نیز شامل می گردد . به عنوان مثال امروز درصد قابل توجهی از خانوارهای ساکن در شهرهای بزرگ صنعتی کشورهای غربی را خانوارهای یک نفره تشکیل می دهد .
واما خانواده یک واحد زیستی یا بیولوژیک است که تشکیل آن مبتنی بر پیوند زناشوئی است و به عبارت دیگر به مجموعه افرادی گفته می شود که بر اساس ازدواج دارای رابطه سببی یا نسبی بوده و با یکدیگر خویشاوندند .
خانواده یکی از نهادهای اجتماعی نخستین است که شالوده حیات اجتماعی محسوب گردیده و گذشته از وظیفه تکثیر نسل و کودک پروری و در نتیجه ابقاء نوع بشر ، وظایف متعدد دیگری از قبیل تولید اقتصادی ، آموزش و پرورش ، جامعه پذیر کردن و فرهنگ پذیر کردن فرد را نیز بر عهده دارد و بنابراین خانواده به عنوان عامل واسطی است که قبل از ارتباط مستقیم فرد با گروهها ، سازمانها و موسسات جامعه ، نقش مهمی در انتقال هنجارهای اجتماعی به وی ایفاء می نماید و از سوی دیگر با توجه به اینکه خانواده با نظام پایگاهی جامعه در ارتباط است . موقعیت فرد نیز تا حدودی مبتنی بر موقعیت اجتماعی خانواده اش خواهد بود .
امروزه مطالعه خانواده به عنوان یک نهاد اجتماعی و سلول اصلی جامعه ، یا کوچکترین واحد بنیادی جامعه مورد توجه بسیاری از جامعه شناسان است و خصوصاً این توجه معطوف به تغییراتی است که در ارتباط با گسترش صنعت و رشد شهرنشینی در ابعاد و ویژگیهای خانواده حادث شده و می شود . عده ای در دهه های پیش بر اساس آنچه که بر غرب گذشته ، عقیده بر این داشتند که نهاد خانواده به مرور به سستی می گراید و وضعیت تدریجی این نهاد را در مقابل تحولات سریع اقتصادی و تکنیکی تمدن غرب تا مرز اضمحلال پیش بینی می کردند ولی در حال حاضر این نظریه بدبینانه نه تنها در غرب بطور کامل تائید نمی شود ، بلکه اصولاً در کشورهای مشرق زمین که هریک فرهنگی جدا از فرهنگ غرب دارند به هیچ عنوان صادق نیست . حتی در جوامعی نیز که سعی در از میان برداشتن ضرورت مقرارت قانونی و مذهبی ازدواج را داشتند بزودی به مشکلات و پیامدهای این طرز زندگی زناشوئی واقف گشته و بتدریج مجبور شدند به عمل ازدواج جنبه قانونی داده و مقررات جدیدی را برای حفظ خانواده به عنوان سلول زندگی اجتماعی مورد توجه قرار دهند . خانواده را می توان بطورکلی به دو نوع متفاوت تقسیم نمود :
خانواده هسته ای خانواده گسترده

انواع خانواده
دید کلی
خانواده درتمام جوامع شکل و الگوی واحدی نداشته است. مطالعات به وضوح نشان می‌دهند که می‌توان خانواده‌ها را براساس الگوی زندگی‌شان به انواع مختلف تقسیم کرد. بعضی تقسیمات خانواده را بهخانواده‌های پدر سالار (Patriarchy) و مادر سالار (Matriarchy) و بعضی دیگر خانواده را بصورت چند همسری (palygamy) ، تک همسری (Monogamy) ، درون همسری (Endogamy) و برون همسری (Exogamy) تقسیم کرده‌اند. ولی یک تقسیم بندی کلی که انواع دیگر خانواده را شامل شود، تقسیم آن به خانواده هسته‌ای (Nuclear family) و خانواده گسترده (Extended family) است.
تعریف خانواده هسته‌ای
خانواده‌ای که آن را زن و شوهر و فرزندان یا زن و شوهر بدون فرزند تشکیل می‌دهد، اصطلاحا خانواده هسته‌ای می‌نامند.
ویژگی‌های خانواده هسته‌ای
ابعاد
خانواده هسته‌ای در مقایسه با خانواده گسترده دارای ابعاد کوچکتری است و فقط از زن و شوهر و فرزندان ازدواج نکرده تشکیل می‌شود. این نوع خانواده بنیان جوامع صنعتی کنونی را تشکیل می‌دهد و در ارتباط با گسترش شهرنشینی و توسعه صنعتی شکل گرفته‌اند.
کارکردها
در خانواده‌های هسته‌ای ، دیگر وظایف و کارکردهایی که از روزگاران قدیم برعهده خانواده بوده است، خبری نیست. این کارکردها ( مانند کارکرد تولیدی و اقتصادی ، کارکرد آموزشی و تربیتی و … ) برعهده موسساتی خارج از محیط خانواده قرار گرفته‌اند.
عدم گسترش
یک خانواده هسته‌ای هیچگاه گسترش نمی‌یابد و به مجرد رسیدن فرزندان خانواده به سن قانونی و ورود به اجتماع به عنوان عضوی فعال از خانواده دوری می‌گزینند و خود ، خانواده مستقل و هسته‌ای دیگری را بوجود می‌آورند. بنابراین خانواده هسته‌ای با پراکنده شدن اعضا آن و سپس با فوت پدر و مادر یا درصورت جدایی آنها از یکدیگر متلاشی می‌گردد.
انواع خانواده هسته‌ای
خانواده هسته‌ای نوع اول
ملاک تعلق به این نوع خانواده تحصیلات است تا درآمد. تحصیلات رئیس خانواده معمولا دیپلم یا بالاتر از آن است. همسر او نیز تحصیلاتی در همین حدود یا کمی پایین تر دارد و گاهی کار هم می‌کند. زن و مرد با تساوی زندگی می‌کنند و در امور خانواده بصورت مشترک تصمیم می‌گیرند. همین مطلب ممکن است منجر به بروز اختلافات بیشتری نسبت به سایر انواع خانواده شود. تمایل به رفاه بیشتر ، آپارتمان نشینی ، بالابودن سطح مصرف ، برنامه ریزی برای تعطیلات و اوقات فراغت و تعهد اجتماعی پایین خانواده به شبکه خویشاوندی از ویژگی‌های خاص این نوع خانواده هسته‌ای است. ازلحاظ درآمد و شغل ، خانواده‌های اداری با درجات بالا یا مشاغل آزاد پر درآمد (نظیر وکالت ، طبابت و …) و تاحدودی کارمندان شرکتهای خصوصی ممکن است دراین گروه قرار گیرند.
خانواده هسته‌ای نوع دوم
در این نوع خانواده هسته‌ای ، تحصیلات رئیس خانواده پایین تر از دیپلم است و او برتری کامل خود را در محیط خانواده حفظ کرده است. تصمیمات مهم را اتخاذ می‌کند و زن نیز مطیع است. افراد خانواده معمولا در محیط کوچکی زندگی می‌کنند. عدم کار زن درخارج از خانه ، تمایل به داشتن فرزندان زیاد ، وجود اعتقادات مذهبی قوی ، عدم برنامه ریزی مناسب برای گذراندن تعطیلات و اوقات فراغت و جدا بودن تفریحات زن و مرد و … از ویژگی‌های خاص این نوع خانواده هسته‌ای است. از لحاظ درآمد و شغل ، مرد در کارهای دستی (نظیر کارگری ، خدمات اداری پایین یا خدمات بازرگانی کوچک و صنایع کوچک) فعالیت می‌کند. دراین خانواده‌ها مرد نان آور خانواده است.
خانواده هسته‌ای مهاجر
این نوع خانواده بیشتر از مهاجرین روستاها و شهرهای کوچک تشکیل شده است و هنوز جامعه شهری آنها را کاملا جذب نکرده است، و از نظر اجتماعی و مکانی حاشیه نشین نامیده می‌شوند. به خاط فقدان شبکه خویشاوندی در شهر محل اقامت ، خانواده تعهد اجتماعی زیادی ندارد . به همین جهت افراد آن زیاد احساس غربت می‌کنند. مرد رئیس خانواده است و در امور خانوادگی برتری کامل خود را حفظ کرده است. ازلحاظ درآمد و شغل رئیس خانواده در خدمات جز یا دربعضی صنایع (نظیر صنایع ساختمانی) به عنوان کارگر غیر ماهر مشغول کار است. درآمد او پایین است. به همین جهت مسکن فقیرانه‌ای دارند و از لحاظ سایر الزامات زندگی در مشکلات متعددی به سر می‌برند.
تعریف خانواده گسترده
خانواده گسترده ، خانواده‌ای است که بر اساس بستگی‌های نسبی و سببی استوار است و شامل چند گروه خونی و چند گروه زناشویی می‌شود.
ویژگی‌های خانواده گسترده
خانواده گسترده فرزندان خود را پس از ازدواج در خود جای می‌دهند و گسترش آن نیز به همین لحاظ است، و به این ترتیب ممکن است چند نسل زیر یک سقف و دریک خانه مشترک زندگی کنند. در این شکل از خانواده پدر و مادر اصلی مرکز ثقل خانواده را تشکیل می‌دهند. پسرها ، نوه‌ها و عروس‌ها از آنها اطاعت می‌کنند و اگر پدر و مادر به علت کبرسن نتوانند وظایف سرپرستی را انجام دهند. پسر ارشد جای آنها را می‌گیرد. دخترها پس از ازدواج خانه پدری را ترک کرده و بنابراین خانواده گسترده غالبا به شکل پدر مکانی است. پدر نقش اصلی را در تربیت فرزندان برعهده دارد، دایره همسر گزینی محدود و تعهدات اجتماعی غالبا زیاد است. غالبا فرزندان شغل پدر را بر می‌گزینند. وظایف متعدد و سنگینی (نظیر تولید خانوادگی ، اجتماعی و فرهنگی کردن کودکان ، نگهداری از پیران و حمایت کامل از اعضا و … ) برعهده این نوع خانواده است.

کارکردهای خانواده سنتی
مقدمه
کارکرد خانواده به عنوان میانجی در اجتماعی شدن طفل و همنوائی عمیق وی با هنجارهای اجتماعی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. جنبه‌های ژرف و نهان شخصیت انسان ناشی از آموزش و پرورش دوران کودکی است و از آنجا که نخستین سالهای زندگی انسان در محیط خانواده می‌گذرد و در این دوران است که پایه شخصیت او گذاشته می‌شود، می‌توان به اهمیت خانواده و تاثیری که در پرورش فرد و قوای روحی و اخلاقی او دارد پی برد.
علاوه بر کارکرد اجتماعی نمودن دیگر کارکردهای خانواده در ارتباط با انواع آن متفاوت است ولی در هر حال می‌توان ویژگیهای اساسی مشابهی را در انواع مختلف خانواده تشخیص داد. وظیفه فرزندزائی ، ایجاد هویت اجتماعی ، حمایت و ارشاد فرد از جمله کارکردهایی است که در تمام جوامع و انواع خانواده عمومیت دارد. در خانواده‌های سنتی از نوع خانواده روستائی ، خانواده علاوه بر وظایف فوق ، وظایف دیگری را نیز بر عهده دارد که اهم آنها عبارتند از :
کارکرد تولید
خانواده روستائی بر خلاف خانواده شهری یک واحد تولید و مصرف است که افرادش تحت نظارت پدر که مدیریت مزرعه را بر عهده دارد به کار تولید می‌پردازند. در حقیقت فرزندان خانواده به عنوان کارگران مجانی خانوادگی تلقی می‌گردند. همین نقش را پیش از این فرزندان پیشه وران شهری در کارگاههای خانوادگی ایفا می‌نمودند و هنوز هم کم و بیش چنین کارگاههای خانوادگی وجود دارند.
در خانواده روستائی حتی کودکان نیز در تولید نقش دارند. پسران به کمک پدر در امور مزرعه و نگهداری و چرای گوسفندان می‌پردازند دختران در تهیه مواد لبنی ، پشم ریسی ، قالی بافی ، حصیر بافی و امور مختلف خانه داری ، مادر را یاری می‌دهند. مهاجرت روستائیان به شهر و گسترش صنعت به تدریج موجب تحول در کارکرد تولیدی خانواده گردیده و در نتیجه خانوده به عنوان یک واحد تولید و مصرف به خانواده هسته‌ای مصرفی بدل می‌گردد.
کارکرد تعلیم و تربیت
خانواده از گذشته محل تعلیم و تربیت فرزندان بوده است. در خانواده بزرگ پدر سالاری قدیمی آموزش کودکان توسط والدین ، پدر بزرگها و مادر بزرگها معمول بوده است و غالباً این آموزش با فراگیری قرآن و کتابهای مذهبی آغاز می‌گردید. علاوه بر آموزشهای مذهبی ، خانواده از طریق انتقال آداب و رسوم و هنجارهای اجتماعی ، و مذهبی در تربیت کودک نقش عمده‌ای را ایفا می‌کند.
آموزش حرفه و فن
در خانواده‌ای سنتی پدران به منظور تامین آتیه فرزندان خود ، پیشه و صنعتی را که می‌دانستند به فرزندان می‌آموختند و این سنت نه تنها در خانواده‌های پیشه ور یا صنعتگر رواج داشت، بلکه ثروتمندان نیز برای روز مبادا فرزندان خود را به فراگیری حرفه‌ای تشویق می‌کردند تا شاید روزی بکار آید و این حقیقت از ورای داستانها و ادبیات بجا مانده از قرون پیش مشهود است.
علاوه بر کارکردهای فوق ، خانواده پدری پس از جدا شدن فرزندان و تشکیل خانواده‌های جدید، حمایت اقتصادی و اجتماعی خود را از آنها ادامه داده و حتی در غالب موارد والدین پدری و یا مادری تربیت و نگهداری نوه‌های خود را بر عهده دارند. خانواده سنتی حتی در شهرها نیز که کم و بیش بعضی وظایف خود را از دست داده است، هنوز بدلیل وجود عواطف شدید ، اعضاء خود را پس از ترک خانواده در برخورد با مشکلات و مسائل اقتصادی تنها نگذارده و افراد کماکان از حمایتها و کمکهای مختلف برخوردارند.
شبکه خویشاوندی
خویشاوندی مجموعه‌ای است از پیوندها که به دلیل قرابت نسبی و سببی ، یا رضاعی بین عده‌ای از افراد بوجود می‌آید، موجب تعهد و مسئولیت افراد نسبت به یکدیگر گردیده است و شبکه‌ای را بوجود آورده که از قدرت زیادی برخوردار است. ظاهراً قدرت شبکه خویشاوندی ممکن است بدلیل صنعتی شدن جوامع کاهش یابد. ولی نفوذ و اعمال قدرت این شبکه حتی در جوامع شهری پابرجا مانده و این حقیقت در کشورهای صنعتی جهان امروز نیز مصداق دارد. بنا به گفته ویلیام گود نویسنده کتب "انقلاب جهانی و الگوی خانوادگی" و "خانواده و جامعه" هیچ خانواده‌ای را نمی‌توان هسته‌ای تلقی نمود و اگر منظور ما از خانواده هسته‌ای خانواده‌ای باشد که متشکل از زن و شوهر و فرزندان باشد، بنابراین بهتر است بجای اصطلاح هسته‌ای اصطلاح خانواده زن و شوهری را بکار بریم.
مطالعات مختلفی که در ارتباط با کارکرد شبکه‌های خویشاوندی صورت گرفته است موءید این استمرار قدرت چنین شبکه‌هایی است. این مطالعات که در کشورهایی نظیر آمریکا ، انگلستان ، لهستان ، بلژیک صورت گرفته است نشان می‌دهد که درصد قابل توجهی از خانواده‌های هسته‌ای (زن و شوهری مستقل) ، هنوز در اموری نظیر نگهداری بچه‌ها ،کمک در هنگام بیماری ، کمک های مالی ، کمک در امور خانه ، پیدا نمودن شغل ، به شبکه های خویشاوندی متوسل می گردند . مثلاً مطالعه ای که در ارتباط با مهدهای کودک دولتی در لهستان صورت گرفته است، نشان می‌دهد که تنها 11 درصد از مادران شاغل مایل بوده‌اند که فرزندانشان را به مهد کودک بسپارند در حالیکه 30 در صد ترجیح می‌داده‌اند که فرزندان خود را به پدر بزرگ و یا مادر بزرگ بسپارند.
شبکه خویشاوندی در ایران
در ایران بطور کلی از سه نوع خویشاوندی به شرح زیر می‌توان سخن به میان آورد:
خویشاوندی نسبی : نوعی خویشاوندی است که آنرا قرابت خونی نیز گویند. پیوند والدین با فرزندان خود و نیز پیوند بین برادران و خواهران و ... از این نوع محسوب می‌گردد.
خویشاوندی سببی : این نوع خویشاوندی به دلیل ازدواج بوجود می‌آید. کلیه افرادی که از طریق پیوند زناشوئی به یکدیگر وصلت یافته و در شبکه خویشاوندی قرار می‌گیرند در این رده قرار می‌گیرند.
خویشاوندی رضاعی : نوعی خویشاوندی است که به دلیل هم شیر بودن دو نفر ایجاد می‌گردد که البته از لحاظ شرعی تابع شرایطی است و ازدواج بین دختر و پسری که از یک مادر شیر خورده باشند به همین دلیل ممنوع است.
و بالاخره خویشاوندی نسبی از دو نوع خویشاوندی دیگر در ایران از اهمیت بیشتری برخوردارند و بویژه ازدواج‌های درون گروه موجب گسترش شبکه‌های خویشاوندی می‌گردد و قدرت این نوع خویشاوندی و وسعت چنین شبکه‌هایی در روستاها و عشایر ایران به مراتب بیشتر از شهرها بوده و به نظر نمی‌رسد که گسترش صنعت و شهرنشینی موجب کاهش شدید اهمیت و کارکردهای شبکه خویشاوندی بگونه جوامع غربی در قرن حاضر گردد. در نظام تشکیلات ایلی ، "تیره" به عنوان واحد خونی یا خویشاوندی ایل تلقی می‌گردد و به همین دلیل افراد درون تیره‌ها با یکدیگر خویشاوندی نسبی داشته و پیوندهای زناشوئی نیز به صورت درون گروهی است. کوچ نشینانی نیز که در نقاط مختلف به یکجا نشینی گرویده‌اند، ارتباط خویشاوندی و ازدواج درون گروهی خود را کماکان حفظ نموده‌اند.

اهمیت خانواده
نگاه اجمالی
خانواده به عنوان اولین کانونی که فرد در آن قرار می‌گیرد دارای اهمیت شایان توجهی است. اولین تأثیرات محیطی که فرد دریافت می‌کند از محیط خانواده است و حتی تأثیرپذیری فرد از سایر محیطها می‌تواند نشأت گرفته از همین محیط خانواده باشد. خانواده پایه گذار بخش مهمی از سرنوشت انسان است و در تعیین سبک و خط مشی زندگی آینده ، اخلاق ، سلامت و عملکرد فرد در آینده نقش بزرگی بر عهده دارد.
عواملی چون شخصیت والدین ، سلامت روانی و جسمانی آنها ، شیوه‌های تربیتی اعمال شده در داخل خانواده ، شغل و تحصیلات والدین به وضعیت اقتصادی و فرهنگی خانواده ، محل سکونت خانواده ، حجم و جمعیت خانواده ، روابط اجتماعی خانواده و بی‌نهایت متغیر دیگر در خانواده وجود دارند، شخصیت فرزند ، سلامت روانی و جسمانی او ، آینده شغلی ، تحصیلی ، اقتصادی ، سازگاری اجتماعی و فرهنگی ، تشکیل خانواده او و غیره را تحت تاثیر قرار می‌دهند.
خانواده و اهمیت آن در دوره کودکی
نوزاد در خانواده به دنیا می‌آید و اولین تعاملات خود را با محیط آغاز می‌کند. در این کانون اولیه اولین تأثیر و تأثرات متقابل آغاز می‌شود و کودک کم کم در فرآیند رشد و اجتماعی قرار می‌گیرد. همانطور که روان شناسان معتقدند سالهای اولیه کودکی نقش بسزایی در رشد شخصیت و آینده او دارد. بیشتر طرحواره‌ها و شناختهای کودک از خود ، اطرافیان و محیط در این دوران شکل می‌گیرد. میزان سلامت جسمانی و روانی کودک بسته به ارتباطی است که خانواده با وی دارد و تا چه حد تلاش می‌کند نیازهای او را برآورده سازد.
کودکانی که در این سنین از لحاظ عاطفی و امنیتی در خانواده تأمین نمی‌شوند به انواع مشکلات مبتلا می‌شوند. مشکلات این کودکان اغلب با شیطنتها ، دروغگوییها و حرف نشنیدنهای ساده شروع می‌شود و با توجه به وضع نابسامان خانواده به بزهکاریها و جنایات بزرگسالی منتهی می‌شود. سخت گیری زیاد والدین یا بی‌توجهی آنها ، یا ننر و لوس بار آوردن کودک و برآورده ساختن کلیه نیازهای منطقی و غیر منطقی او ، شخصیت سالمی را به بار نخواهد آورد. سلامت خود خانواده ، تعادل شخصیتی والدین و آشنایی آنها به اصولی که می‌تواند محیط خانواده را سالمتر سازد، بسیار حائز اهمیت است.
اهمیت خانواده در دوران نوجوانی
نیازهای مرحله نوجوانی دوران حساس است. بطوری که در کنار سایر تحولات و تغییراتی که از جنبه‌های جسمانی و روانی در فرد اتفاق می‌افتد، ویژگی مشترک و مهم دیگر آن دوران ، استقلال طلبی نوجوان در خانواده است. نوجوان می‌خواهد به طریقی رشد استقلال خود را به خانواده ثابت کند و بر این اساس شروع به ایجاد فاصله بین خود و خانواده می‌کند و به گروه همسالان نزدیک می‌شود.
در صورتی که خانواده در این دوران به کارکردهای اساسی خود آشنایی نداشته باشد و همچنین با ویژگیهای دوران نوجوانی آشنا نباشد، نخواهد توانست عملکرد تربیتی خود را به نحو احسن ایفا نماید. و چه بسا که اقدامات نادرست از سوی خانواده ، فضای نامناسب موجود در خانواده و غیره ، بیشتر و بیشتر نوجوان را از محیط خانواده دور ساخته و در صورتی که خانواده در گذشته نیز کارکرد تربیتی خود را به شیوه درست اعمال نکرده باشد و فرد از پختگی فکری کاملی برخوردار نباشد با گرایش به زمینه‌های ناسازگارانه مثل عضویت در گروههای افراطی و سایر زمینه‌ها مشکلات فردی و اجتماعی زیادی را به بار خواهد آورد.
سخت گیری زیاد والدین و خانواده در این دوران و همچنین سهل‌ گیری و آزاد گذاری آنها فرزند را موجودی سرکش ، طغیانگر و متزلزل بار خواهند آورد. از این گذشته این دوران ، دوران الگو گیری و همانند سازی و لازم است خانواده الگوهای مناسبی را برای نوجوان خود فراهم سازند. میزان حضور خانواده در اجتماع نیز در این اهمیت بسزایی دارد. هابز معتقد است که بسیاری از نوجوانان پریشان حال و آشفته به خانواده‌هایی تعلق دارند که از زندگی اجتماعی مجزا و بیگانه‌اند. خانواده در عین حال که کوچکترین واحد اجتماعی است، مبنا و پایه هر اجتماع بزرگ است. افراد سالم جامعه ، افراد موفق و افراد فعال اجتماعی از داخل خانواده‌های سالم بیرون آمده‌اند و افراد ناسالم پرورش یافته خانواده‌های ناسالم هستند.

اهمیت خانواده = سلامت خانواده
انحرافات خانواده ، عدم سلامت روانی خانواده ، مشکلات اقتصادی و اجتماعی خانواده از لحاظ تأثیری که روی اعضاء خود دارد جامعه را تحت تأثیر قرار می‌دهد. افراد پیوند میان خانواده و اجتماع هستند. افراد پرورش یافته در خانواده وارد اجتماع می‌شوند و ویژگیهای سالم یا ناسالم خود را که در خانواده دریافت کرده وارد اجتماع می‌کنند. از این لحاظ سلامت یک جامعه به سلامت خانواده‌های آن وابسته است.
لامارک و لوپله و دیگران ، خانواده را مهمترین کانونی می‌دانند که جامعه از آن تغذیه می‌کنند. به این ترتیب فرد در کنار تأثیری که از اجتماع خود می‌پذیرد با توشه‌ای که از خانواده خود دریافت کرده است محیط پیرامون خود را تحت تأثیر قرار می‌دهد. چنین تأثیراتی علاوه بر مسائل پیرامونی جزئی بلکه بر مسائل کلان اقتصادی - اجتماعی و سیاسی یک جامعه نیز نقش دارند. به این ترتیب به نظر می‌رسد که اصلاح یک جامعه ، پیشرفت و ترقی آن از جنبه‌های مختلف تأثیر اصلاح خانواده ، توجه افراد به اهمیت خانواده و آموزش آنهاست.

روان شناسی تربیتی
روان شناسی تربیتی یکی از مهترین رشته‌هایی است که به بحث و بررسی پیشرفتهای درسی و نارسائی‌های تحصیلی یاد گیرندگان می‌پردازد. به عبارتی روان شناسی تربیتی شاخه‌ای از علم روان شناسی است که هدف آن کمک به دست اندرکاران تربیت در برخورد درست با مسائل آموزشی و تربیتی است.
دید کلی
تربیت معادل اصطلاح انگلیسی education است که گاهی نیز به پرورش ترجمه شده است. در هر حال تربیت عبارت است از جریانی منظم و مستمر که هدف آن کمک به رشد جسمانی ، شناختی ، روانی ، اخلاقی و اجتماعی یا بطور کلی رشد شخصیت افراد در جهت کسب هنجارهای مورد پذیرش جامعه و نیز کمک به شکوفا شدن استعدادهای آنهاست. به این ترتیب واژه تربیت معنی کلی‌تری می‌یابد و از آنجا که نظام تربیتی ، نظامی گسترده است، روان شناسی تربیتی در بدو تاسیس عمده زمینه‌های تربیت را شامل می‌شد، اما با رشد سایر حوزه‌های روان شناسی حیطه عمل آن محدودتر گشته و تنها مسائل تربیتی مربوط به شرایط آموزشگاهی و آموزش را شامل شد.
تاریخچه
از زمانی که « ویلهلم وونت » (Willhelm Wundt) در سال 1879 آزمایشگاه روان شناسی خود را در دانشگاه لایپزیک تاسیس نمود، همه پژوهشهایی که از آن پس در مورد مسائل رشد آدمی ، تفاوت فردی ، هوش ، انگیزش ، یادآوری و فراموشی ، ارزشیابی تحصیلی ، شیوه‌های یادگیری و هر نوع پژوهشی که با آموزش و پرورش ارتباط داشته است، انجام گرفتند، ستون اصلی روان شناسی تربیتی را تشکیل می‌دهند. نخستین کتاب روان شناسی تربیتی که به وسیله « ثرندایک » (Thorndike,E.L) در سال 1913 انتشار یافت، به تحقیق در مورد طبیعت و فطرت آدمی تفاوتهای فردی و قانونهای یادگیری پرداخت و مسائل آموزشی را با روشهای علمی توصیفی و آزمایشی مورد بررسی قرار داد.
نقش و تاثیر در زندگی
امروه رونق اقتصادی ، پویائی فرهنگی ، آسایش عمومی و بطور کلی توانائی صنعتی و خودکفائی هر جامعه‌ای به نظام آموزشی برتر و پیشرفته‌تر آن وابسته است. زمانی که به دستگاههای عظیم آموزشی در کشورهای قدرتمند جهان نظر بیافکنیم، مشاهده می‌کنیم که چه نیروی بزرگی و با چه برنامه‌های سنجیده‌ای برای تربیت و آموزش کودکان و نوجوانان ، کارگران فنی ، مهندسان ، حسابداران ، مدیران ، معلمان و بسیاری متخصصان دیگر دست‌اندرکارند و برای تربیت مدرسان و کارشناسان هر یک از این رشته‌ها سازمانهای گوناگون دیگری با برنامه‌ها ، تکنیکها و روشهای خاص به فعالیت ادامه می‌دهند. موفقیت این سازمان آموزشی ، وابستگی تام به اجرای درست یافته‌ها و دستاوردهای روان شناسی تربیتی دارد.

ساختار
ساختار عمل روان شناسی تربیتی بطور کلی در سه مرحله انجام می‌گیرد: در مرحله نخست که فعالیتهای پیش از آموزش نامیده می‌شود، مواردی چون بررسی اهداف شناختها و ویژگیهای یاد گیرنده را در برمی‌گیرد. در مرحله دوم یا فعالیتهای ضمن آموزش مسائلی چون انگیزش _ فرایند یادگیری ، ویژگیهای معلمان و تدریس موثر مورد بحث قرار می‌گیرد و آخرین مرحله یا فعالیتهای پس از آموزش ، به موضوع ارزشیابی از عملکرد اختصاص دارد.
شیوه عمل
در هر یک از ساختارهای فوق ، روان شناسی تربیتی با استفاده از شیوه‌های پژوهش علمی به شناسایی مسائل تربیتی می‌پردازد. شیوه عمل آن هر چند کاملا از دسته پژوهشهای آزمایشی در علوم تجربی نیست، اما به روشهای علمی و دقیق اهمیت فراوان داده می‌شود.
ارتباط با سایر علوم
روان شناسی تربیتی دانشی است که به دین ، فلسفه و پژوهشهای آزمایشگاهی وابسته است. به ویژه با روان شناسی علمی پیوندی استوار دارد. در این حوزه با روان شناسی رشد ، روان شناسی شخصیت ، روان شناسی کودک ، اندازه گیری و ارزشیابی و روان شناسی یادگیری مرتبط است.
کاربردها
روان شناسی تربیتی نقش کارسازی در شناخت شاگردان ، تربیت معلمان و طرح و اجرای برنامه‌های آموزشی و پرورشی به عهده دارد. تدوین و طرح ریزی محتوای درسی سالهای مختلف تحصیلی بر پایه اصول و کشفیات روان شناسی تربیتی ، آشناسازی معلمان با شیوه‌های تدریس نوین که حاصل پژوهشهای روان شناسی تربیتی است و کاربست دیگر یافته‌های تربیتی در شرایط آموزشگاهی به بهبود عملکرد یاد گیرندگان و در نتیجه رسیدن به اهداف جزئی و کلی تربیتی در سطح فردی و جامعه خواهد شد.
با شناخت تاثیر مهم یافته‌های این شاخه از علم در پیشرفت فرد و جامعه توجه بیشتری بر این علم مبذول می‌شود. استفاده از یافته‌های این علم سرعت بیشتری را در رشد علمی ، تکنولوژیک اقتصادی و ... جامعه خواهد داشت.

روانشناسی کودک
نگاه اجمالی
بدون شک یکی از مهمترین و موثرترین دوران زندگی آدمی دوران کودکی است. دورانی که در آن شخصیت (Personality) فرد پایه‌ریزی شده و شکل می‌گیرد. امروزه این حقیقت انکارناپذیر به اثبات رسیده است که کودکان در سنین پایین (طفولیت) فقط به توجه و مراقبت جسمانی نیاز ندارند، بلکه این توجه باید همه ابعاد وجودی آنها شامل رشد اجتماعی ، عاطفی ، شخصیتی و هوشی را دربر گیرد. این ابعاد عوامل تعیین کننده و اساسی یک انسان هستند که از دوران کودکی پایه‌گذاری و شکل می‌گیرند.
اهمیت روان شناسی کودک
روان شناسی کودک اهمیت خود را از کودک می‌گیرد، چرا که دوران کودکی انسان اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد. شاید نگاهی به دوران کودکی انسان و توانائیهای نوزاد انسان در مقایسه با سایر موجودات اهمیت این دوران را آشکارتر ‌سازد. نوزاد انسان در میان سایر موجودات عالم طولانی‌ترین زمان را نیاز دارد که قابلیت‌ها و توانائیهای خود را پرورش و آشکار سازد. در واقع انسان حدود 18 سال اول زندگی خود را در حال رشد و تکامل در ابعاد مختلف است و این زمان طولانی و با‌ اهمیتی در زندگی انسان است.
از طرف دیگر ، نوزاد انسان با کمترین توانایی‌ها و امکانات (نظیر بازتابها) به دنیا می‌آید و به مراقبت زیاد و شدیدی نسبت به سایر موجودات نیاز دارد (برای مثال در نظر بگیرید که چگونه گوساله گاو پس از به دنیا آمدن روی پای خود می‌ایستد، ولی نوزاد انسان حتی نمی‌تواند سر خود را راست نگه دارد). ابن مراقبت توسط پدر و مادر در وهله اول و توسط اطرافیان و جامعه در وهله دوم اعمال می‌شود، ولی این مراقبت بدون آگاهی ، دانش و آموزش شیوه‌های فرزند‌پروری صحیح امکان ندارد و اهمیت روان شناسی کودک نیز از این دو موضوع (زمان طولانی رشد کودکی و شیوه‌های صحیح فرزند‌پروری) ناشی می‌شود.
اهداف روان شناسی کودک
روان شناسی کودک به عنوان یکی از زیر‌مجموعه‌های «روان شناسی رشد» با هدف نگاه دقیق و علمی به کودک و نیازهای او و یافتن شیوه‌های صحیح پرورشی و آموزشی کودک از اولین سالهای تاسیس روان شناسی علمی مورد توجه بوده است. (البته موضوع کودک و مسائل مربوط به او همیشه مورد توجه بوده است). در طول این سالها روان شناسان زیادی نظیر ژان پیاژه (Jean Piaget) ، استانلی هال (Stanley Hall) به مطالعه و تحقیق در مورد جنبه‌های مختلف رشد کودک پرداخته‌اند.

موضوعات مورد مطالعه در روان شناسی کودک
مطالعه در مورد جنبه‌های مختلف رشد کودک
رشد یک فرایند چند بعدی است. این رشد شامل رشد جسمی ، رشد زبانی ، رشد عاطفی ، رشد شناختی (Cognitive Development) ، رشد اجتماعی ، رشد اخلاقی و رشد شخصیتی است و توجه به مطالعه در مورد تمام این جنبه‌ها یکی از اهداف روان شناسی رشد است. اهمیت این توجه به تمام ابعاد رشدی باعث آگاهی و شناختی متعادل و چند‌بعدی در مورد کودک می‌شود و والدین و سایر افراد مرتبط با کودک را در درک و رفتار صحیح با کودک یاری می‌نماید.

مطالعه در مورد نیازهای کودک در سنین مختلف
کودکان دارای نیازهای (Needs) متعددی هستند و در سنین مختلف یکی یا چند مورد از این نیازها در مقایسه با سایر نیاز در اولویت می‌باشد. برای مثال ، در مرحله نوزادی (صفر تا دو سالگی) نیازهای جسمانی در اولویت قرار دارد. در حالیکه در دوران نوجوانی (سنین بعد از 12 سالگی) نیاز به استقلال فردی در اولویت می‌باشد.
مطالعه در مورد شیوه‌های صحیح فرزند‌پروری
شیوه‌های صحیح فرزند‌پروری ، نحوه تعامل و روابط مناسب با فرزندان از مهمترین موضوعات برای روان شناسان کودک می‌باشد. بیشتر پدر و مادرها فرزند‌پروری را کاری ساده تلقی می‌کنند و بر این باور هستند که هر کسی می‌تواند از عهده این امر برآید. (البته این دیدگاه بیشتر در والدین بدون فرزند دیده می‌شود) اما فرزند‌پروری نیاز به آگاهی و آشنایی با نحوه عملکرد و اصول آن دارد و تحقیقات حوزه روان شناسی کودک اصول و روشهای متعددی را متناسب با سنین مختلف یافته است.
مطالعه در مورد مقابله با برخی مشکلات رفتاری _ روانی دوران کودکی
کودکان نیز همچون بزرگسالان دچار آشفتگی‌های روانی _ رفتاری می‌شوند و این مسئله باعث تحقیقات و مطالعات دامنه‌داری در زمینه انواع این آشفتگی‌ها و تفاوت آنها با آشفتگیهای رفتاری _ روانی بزرگسالان و همچنین شیوه‌های درمانی این آشفتگیها شده است. برخی ار این مشکلات و آشفتگیهای رفتاری _ روانی کودکان عبارتند از: اتیسم (Otism) ، اختلالات یادگیری ، اختلالات توجه ، اختلالات دفعی ، ناخن جویدن و ... .

انواع مشکلات تربیتی کودکان
لکنت زبان
افراد مبتلا به لکنت زبان اغلب در بیان حروف و کلمات دارای مشکل هستند. این مشکل ممکن است به صورت تکرار یک حرف یا فشار و سفتی در بیان یک کلمه باشد. علل آن به عواملی چون عوامل عضوی مثل ضایعات در دستگاه گویایی یا ضایعات مغزی مربوط باشد، یا عوامل روانی مثل ترس شدید ، ناراحتیهای روانی ، کشمکش خانوادگی ، خجالت و کمرویی ، فقر فرهنگی ، شیوه‌های نادرست تربیتی مثل تبعیض ، بچه‌گانه صحبت کردن والدین ، سرزنش و تحقیر از طرف والدین و ... .
درمان لکنت اگر به موقع انجام گیرد امید بخش خواهد بود و درمان آن تدریجی است و ابتدا باید وضعیت زندگی و نوع لکنت شناخته شود. کودک مبتلا هیچ وقت مورد ترحم اطرافیان قرار نگیرد و لکنت زبانش به او بازگو نشود و طوری با او رفتار شود که گویی هیچ مشکلی ندارد. برای صحبت آهسته و شمرده مورد تشویق قرار گیرد. کلمات را به آرامی بگوید و با صدای بلند سرود بخواند. رعایت رژیم غذایی و امتناع از خوردن غذاهای تند و محرک توصیه می‌شود. و حتما از یک متخصص در زمینه مشاوره و گفتار درمانی کمک گرفته شود.
گوشه گیری
کودک گوشه ‌گیر چون نمی‌تواند ارتباط مناسبی با محیط خود برقرار کند به عالم درون پناه می‌برد و به خیال بافی می‌پردازد. خجالت و سکوت ، فرار از فعالیتهای اجتماعی ، محدود بودن و گاه فقدان روابط دوستی نزدیک ، بی‌حوصلگی ، کمک نخواستن از دیگران ، سازش با وضع موجود و اعتراض نکردن ، تسلیم شدن در برابر خواستهای دیگران ، تقصیر گناهان را به گردن گرفتن ، اجتناب از رقابت ، بی‌علاقگی به کلاس ، بی‌اعتمادی نسبت به تواناییهای خود و ... ، از علائم کودکان گوشه‌ گیر است.
پذیرفته شدن در خانه و مدرسه ، تکبر و غرور ، احساس حقارت شدید ، نداشتن الگوی اجتماعی مناسب و شیوه های تربیتی نامناسب مثل حمایت افراطی از کودک ، طرد کودک ، انتقادهای والدین از کودک ، بیماریهای طولانی کودک ، اختلال در عملکرد غدد فوق کلیوی و ... ، از عمل گوشه‌ گیری است. برای درمان با شناسایی علل تلاش شود کودک برای برقراری ارتباط مورد تشوریق قرار گیرد. در فعالیتهای اجتماعی مختلف شرکت داده شود و فعالیتهایش مورد تشویق قرار بگیرد. از یک مشاور کودک کمک گرفته شود.
ترس
علائم ترس در کودکان متفاوت است و به صورتهای مختلف از جمله فرار ، چنگ زدن ، کمک خواستن ، جیغ زدن ، خشک شدن دهان ، لرزش اندام ، پریدن رنگ ، تنگی نفس ، عرق کردن ، احساس خستگی شدید ، از دست دادن کنترل ادرار ، تضعیف قدرت اندیشه و تصمیم گیری ، لکنت زبان ، نگاههای غیر طبیعی ، گوشه گیری و انزوا طلبی ، اختلالات خواب ، اختلال گوارش ، ناخن جویدن ، شب ادراری ، خشم و عصبانیت مشاهده می‌شود.
پیشگیری از ترس مهمتر از درمان آن است، بنابراین تا حد امکان با حذف علل از بروز ترس جلوگیری شود. علل ترس مثل ترساندن کودک ، داستانها و فیلمهای وحشتناک و ... می‌باشد. از طریق استدلال و عمل به کودک نشان داده شود که ترس او بی‌مورد و بیجاست، به کودک جرات و مهرت مبارزه با ترس آموخته شود. اعتماد به نفس کودک افزایش داده شده و در صورت لزوم از یک مشاور کمک گرفته شود.
ناخن جویدن
ناخن جویدن که یکی از اختلالات عادتی است، در بین کودکان و نوجوانان شایع است و با افزایش سن معمولا از شدت آن کاسته می‌شود. هنگام نگرانی و ناراحتی تشدید می‌شود و با علایم دیگری مثل شب ادراری و پر خوری ، شکست تحصیلی ، بی حوصلگی ، احساس ناآرامی و ناامنی ، انقباض غیر ارادی آرواره‌ها ، تیک ، اختلالات خواب ، نگرانی ، ترس ، شک و تردید ، تحرک زیاد ، دندان قروچه کردن ، زود رنجی ، تمارض ، خرابی دندانهای جلو و ... همراه می‌شود.
علل آن را احساس ناخشنودی ، کشمکشهای خانوادگی ، عادت و تقویت عادت ، تربیت نادرست ، یادگیری و تقلید از اطرافیان ، کمبود محبت ، تامین ویتامین و ... را معرفی کرده‌اند. برای درمان لازم است انگیزه‌ها و علل شناسایی گردد. هیچگاه نباید برای درمان از زور و کتک و فشار استفاده شود. روشهایی نظیر تلخ کردن و بستن ناخن ، فایده عمل و پایداری نخواهد داشت.
شب ادراری
عبارت است از تخلیه مکرر و بی‌اختیاری ادارای بعد از سه سالگی که هنگام شب یا روز یا در هر دو موقع اتفاق می‌افتد. گاه علل عضوی مانند عدم تکامل دستگاه عصبی ، بیماری دیابت ، بیماری کلیه ، کمبود کلسیم و ... علت آن است و گاه علل روانی مثل استرس ، تضاد و کشمکش خانوادگی ، بدرفتاری والدین با کودک ، جدایی از مادر ، خستگی کودک و ... باشد. گاه علل فیزیکی مانند دور بودن توالت از محل خواب ، سرگرمی و علاقه فراوان کودک به بازی ، تاریکی ، سرما می‌تواند علت شب ادراری باشد. مهمترین مرحله درمان ، رفع علل بروز شب ادراری است. در کنار آن روشهایی نظیر استفاده از بازتابهای شرطی ، بیدار کردن ، تجویز دارو و آموزش افزایش حجم مثانه استفاده می‌شود.
حسادت
علل حسادت ریشه در روشهای تربیتی نادرست در خانواده مثل تقویت برتری طلبی در کودک ، احساس حقارت ، مقایسه کودک با دیگر کودکان ، ناکامیهای دوران کودکی ، تولد نوزاد در خانواده و ... باشد. طلاق و ازدواج مجدد والدین ، نقایص عضوی نیز می‌تواند از علل حسادت شمرده شود. آگاه کردن کودک از اینکه مورد توجه و محبت والدین قرار دارد، رعایت عدالت و انصاف در روابط ، محبت به کودک ، ایجاد زمینه اعتماد و توجه ، سپردن کودک کوچکتر به کودک حسود برای نگهداری ، جرات دادن ، جایگزین کردن احساسات خشم کودک به چیزی مثل عروسک به جای خواهر کوچکتر ، حل مشکلات خانوادگی ، استفاده از نقاشی و بازی درمانی و دیگر روشهای تخصصی برای درمان حسادت مفید خواهند بود.
پرخاشگری
یادگیری پرخاش به عنوان وسیله‌ای برای نشان دادن اعتراض و ناراحتی ، رسیدن به خواسته‌های فرد با انجام پرخاشگری ، تنبیه‌های شدید ، تشویقهای بیجا ، حسادت ، دخالت بیش از حد و بی‌مورد بزرگتران در کارهای کودکان ، فقر ، فیلمها و داستانهای خشن و علل جسمی مثل کم خونی و ... از عوامل موثر در بروز پرخاشگری کودکان هستند. جهت درمان بایستی الگوهای مناسب در اختیار کودک قرار گیرد تا یاد بگیرد چگونه ناراحتی خود را بطوری مناسب نشان دهد، آرامش کودک مورد تشویق قرار گیرد، مقابله به مثل صورت نگیرد و رفتاری خالی از درک و همدردی نشان داده شود. مشکلات جسمی مورد توجه قرار گیرد و بطور کلی عواملی که می‌تواند علت پرخاشگری باشد شناسایی و مرتفع گردد و در صورت لزوم از متخصص کمک گرفته شود.
دروغگویی
علل دروغگویی می‌تواند تقلید و یادگیری از خانواده ، دوستان و ... باشد، یا نیاز به تعلق و همبستگی و مورد توجه واقع شدن ، احساس کمبود ، ترس و تهدید شدن ، انتظار و توقع بیش از حد از کودک و ... باشد. در درمان دروغگویی همکاری خانواده و اعضاء و اولیاء مدرسه ضروری است. تغییر شیوه‌های تربیتی ، آگاهی دادن به کودک برای پذیرش کمبودها ، توجه دادن کودک به ارزشمندیها و تواناییهای دیگر خود و خانواده و عدم مقایسه خود با دیگران ، از میان برداشتن علل ترس در کودک ، اجازه برای بیان احساسات و تعدیل انتظارات از کودک شیوه‌هایی مفید خواهند بود.
دزدی
علل دزدی می‌تواند علتهای مادی باشد، مثل فقر ، تغذیه ناکافی ، بی‌توجهی والدین به نیازهای کودک ، عدم استفاده یا استفاده نامناسب از فرآیند پول توجیبی یا علل روانی مثل بی‌همسری والدین ، یادگیری ، جبران احساس حسادت ، تنبیه و خشونت والدین و بطور کلی شیوه‌های تربیتی نامناسب ، میل به خودنمایی و ... . برای درمان همچون سایر مشکلات ، باید علل اساسی شناسایی و مرتفع گردند.
اختلالات خواب
دانش خواب و رویا
پستانداران مى خوابند، پرندگان مى خوابند، حتى ماهى ها، خزندگان و حشرات نیز مى خوابند. خواب براى جانداران ضرورى تر از غذا است و انسان در حدود یک سوم از عمرش را در خواب مى گذراند. چرا نیاز داریم که مدتى چنین طولانى را در بى خبرى سپرى کنیم؟ و اگر نخوابیم چه اتفاقى خواهد افتاد؟ در این جا سرى مى زنیم به دنیاى عجیب خواب عمیق، خواب سطحى، رویا و تمام جنبه هاى دیگر یک خواب شبانه خوب (یا بد)
نکته این است که خواب فعالیتى نیست که به انتخاب و سلیقه ما باشد طبیعت خواب را بر ما تحمیل مى کند و حتى اگر پلک هم نداشتیم باز هم به خواب مى رفتیم. بیشتر ما اگر حتى یک شب هم بى خوابى بکشیم دچار تمام دشوارى هایى خواهیم شد که نزدیک بود لیندبرگ را از پاى درآورند. بدون خواب خلق ما تنگ و افسرده مى شود، روابط اجتماعى مان آسیب مى بیند، سلامتى مان دچار اختلال مى شود و خلاصه انجام هر عملى با دشوارى همراه خواهد بود. خواب براى زنده ماندن مان مهم تر از غذاست. با این حال خواب حداکثر یک سوم زندگى ما را به خود اختصاص مى دهد. بیشتر ما هنگام مردن بیشتر از ۲۵ سال از زندگى مان را در سرزمین خواب و رویا به سر برده ایم
چرا لازم است که این همه مدت را در حالت بى خبرى به سر بریم؟ روشن است که بدون نفس کشیدن، تولیدمثل کردن یا غذا خوردن، فواید خواب چندان آشکار نخواهد بود.
چرا مى خوابیم؟
خواب رفتارى است که سابقه آن را مى توان در نردبان تکامل به خیلى دورها رساند. در تمام حیوانات خواب شامل قطع فعالیت فیزیکى و نقصان هوشیارى حسى طى دوره هاى منظم در طول دوره هاى ۲۴ ساعته است. حیوانات دیگر _ حتى مگس میوه- را هم مى توان با محرک هایى چون کافئین بیدار نگه داشت و آنها نیز همچون انسان ها وقتى که نوزاد هستند بیشتر مى خوابند. لذا خواب یکى از پایه هاى بقاى حیوانات به شمار مى رود و میلیون ها سال تکامل و تحول نقش آن را حتى مهم تر و برجسته تر از سابق ساخته است ولى تا سال ۱۹۵۲ دانشمندان بر این گمان بودند که خواب حالتى منفعل است که فعالیت مغز در طول آن متوقف مى شود .
اما در آن سال کشف خارق العاده اى صورت گرفت. ناتائیل کلایتمن یکى از پیشگامان پژوهش در خواب و شاگردش یوجین آسرینسکى از دانشگاه شیکاگو متوجه این نکته شدند که خواب داراى دوره هایى با حرکت سریع چشم ما _ اصطلاحاً خواب همراه با حرکات سریع چشم (خواب رم REM) _ است که با فعالیتى دیوانه وار در مغز درست مانند بیدارى همراه است.تا زمانى که دلیل خواب رم کشف نشده بود، همه آن را حداکثر فعالیت مغز براى ضبط و ثبت وقایع تلقى مى کردند. نخستین دوره خواب رم تا یک ساعت پس از به خواب رفتن ما روى نمى دهد.
خواب در یک دوره ۹۰ دقیقه اى از چهار مرحله خواب غیررم (NREM) و یک دوره خواب رم عبور مى کند که در مجموع حلقه اى را تشکیل مى دهند که در طول شب بار ها تکرار مى شود. این کشف هم شده که بیشتر رویا ها در طول خواب رم اتفاق مى افتند و دو نوع خواب به همان اندازه با یکدیگر متفاوت اند که خواب و بیدارى با یکدیگر تفاوت دارند.
جالب این است که با وجود آن که تمام پستانداران، پرندگان و خزندگانى که از نظر تکاملى جدید ترند داراى هر دو نوع خواب هستند، خزندگان ابتدایى تنها خواب غیررم دارند. این بدان معنا است که خواب رم تحولى جدیدتر و احتمالاً همزمان با ظاهر شدن پستانداران یعنى ۲۵۰ میلیون سال قبل است.
. جروم سیگل پروفسور روانپزشکى و عضو «انستیتو پژوهش در مغز» در دانشگاه کالیفرنیا اعتقاد دارد که خواب غیررم فرصتى را براى بازسازى سلول هاى آسیب دیده به دنبال یک روز فعالیت سوخت و ساز بدن فراهم مى آورد:
اما پروفسور جیم هورن از دانشگاه نوبلرو که ویراستار یکى از دو نشریه بین المللى است که به موضوع خواب اختصاص دارند، با این مسئله موافق نیست: «شواهد اندکى وجود دارد حاکى از این که سلول هاى بدن صرف نظر از مغز اقدام به ترمیم خویش در طول دوره خواب کنند. تمام شواهد نشان مى دهند که سلول ها در طول بیدارى به همان خوبى دوره خواب آسیب ها را ترمیم مى کنند.» هورن خاطرنشان مى کند که مغز هیچ گاه در طول بیدارى درهایش را نمى بندد حتى زمانى که در تاریکى در بستر دراز کشیده ایم مغز مثل کامپیوترى که در حالت انتظار (Standby) هست در آمادگى کامل به سر مى برد. تصاویر نقشه بردارى از مغز نشان داده اند که مغز به ویژه ناحیه پیشانى قشر مغز تنها در طول دوره خواب غیررم تا حدى در استراحت به سر مى برد. هورن چنین استدلال مى کند که بدین ترتیب مى توانیم نتیجه بگیریم که خواب غیررم فرصتى است براى بافت هاى مغز که خستگى و فرسودگى طول روز را جبران کند.
درک خواب رم
هدف از خواب غیررم (NREM) به احتمال زیاد استراحت و بازیابى مغز است خب پس از خواب رم و رویا چه؟ دکتر کلودیو استامپى رئیس «مرکز پژوهش هاى خواب و هوشیارى» در «انستیتو پژوهش زمان- زیستى» در بوستون مى گوید: «به نظر مى رس

دانلودمقاله داروهای مسکن ضروری

 
خوانندگانی که با برنامه‌های تلوزیونی انگلستان آشنا هستند احتمالاً نام برنامه ای به نام «دیسکهای جزیرة متروک» را شنیده اید. در این برنامه از افراد مشهور دعوت می‌شود تا برای سفری احتمالی به جزیره ای متروک 8 دیسک موسیقی، یک کتاب و یک شیئی نفیس انتخاب نمایند. افراد دلایل انتخاب خود را ذکر کرده و موسیقی‌های انتخاب آنها نیز در خلال برنامه پخش می‌شوند. این برنامه در واقع یک تصور بسیار رومانتیک ایجاد کرده و حال و هوایی خیالی دارد.
1) An Evidence Base for WHO “Essential Analegesics” Pain Clinical Updates Volume VIII, No.1, March 2001
رشد بی رویه جمعیت جهان و منابع محدود حدمات بهداشتی درمانی را در بسیاری از کشورها مشابه طب در جزیره متروک نموده است.
بسیاری از مردم جهان از چنین جزایر متروکی دور هستند اما در معرض فاکتورهای مختلف دیگری نیز مانند فقر، کمبود، تبعیض‌های اقتصادی، و یا فجایع (چه طبیعی و چه سیاسی) قرار دارند. افرادی که به چنین گروههایی خدمات بهداشتی ارایه می‌نمایند باید یک هستة مرکزی طب کم هزینه و در دسترس برای مواجهه با شرایطی که در طی طبابتشان ممکن است بوقوع بپیوندند ایجاد نمایند. روش‌ها و انتخاب‌های بسیاری در این زمینه وجود دارد: کتاب فاماکوپة مارتین دیل اشاره شده است که حدود 000/50 داروی مجاز و انحصاری وجود دارند. انتخاب یک گروه داروی موثر و مفید از بین این چنین مجموعة بزرگی کار بسیار مشکلی خواهد بود.
مفهوم «داروهای پایه» توسط سازمان بهداشت جهانی
نسبت داروهای پایه یا EDL گزارشی ارائه شده به بیست و هشتمین گردهمایی سازمان بهداشت جهانی در سال 1975 اقتباس شد تا دسترسی به داروهای مناسب توسط جمعیتی که با سیستم توزیع دسترسی محدودی داشتند آسان تر شود. هدف تهیه و تدارک لیست‌هایی مختلف براساس نیازهای بهداشتی منطقه ای در هر کشور بود. این فرم‌ها همگی توسط مشاوره با متخصصین بهداشت عمومی، فارماکولوژی پزشکی، مرتباً به روز می‌شود. در گردهمایی سالیانه WHO در سال 1975 قطع نامه ای بطور رسمی از دبیرکل درخواست کرد تا مدل اولیه داروهای ضروری را تهیه نماید. این لیست اولیه بطور مرتب در فواصل تقریباً دو سال یکبار مورد بازنگری قرار می‌گیرد. تازه ترین آن‌ها که بازنگری یکصد و دهمی است در نوامبر و دسامبر 1999 منتشر شده است.
3) Essential drugs list (EDL)
لیست داروهای ضروری از نظر سازمان جبهداشت جهانی به عنوان هستة مشترک طب برای پوشش اکثر نیازها اعلام شده است.
WHO برای اخذ تصمیمات و سیاستهای ملی که منجر به همکاری‌های منطقه ای شود تاکید دارد. اصول راهنمایی برای برنامه‌های مربوط به داروهای ضروری عبارتند از:
• فرم EDL اولیه باید به عنوان جیک نقطه شروع تلقی شود
• اسامی ژنریک تا حد امکان باید از مورد استفاده کرده و داروها همراه با یک اندکس اساسی انحصاری باشند.
• اطلاعات دارویی ذقیق و جامه باید همراه با لیست فوق ارایه شوند.
• کیفیت دارو، شامل ثبات و دسترسی بیولوژیکی اجزاء فعال آن باید بطور مرتب توسط مراجع و منابع عرضة داروهای ضروری آزمایش شوند.
• مقامات منطقه ای باید میزان تخصص لازم جهت تجویز و یا توزیع دارو در لیست هر کشور را مشخص نمایند. در بعضی کشورها داروهای لیست فوق در بیمارستان‌های آموزشی، مقادیر کمتری در بیمارستانهای منطقه‌ای و نیز مقادیر باز هم کمتری در درمانگاههای بهداشت عمومی عرضه می‌شود.
• موفقیت این رویکرد وابسته است به تامین ذخیره و توزیع مناسب و کارآمد دارو در تمام مراحل.
• در مواردی جهت انتخاب مناسب یک محصول بخصوص براساس احتیاجات منطقه‌ای احتیاج به انجام مطالعه و تحقیق بیشتر می‌باشد.
لیست داروهای ضروری نمونه
EDL نمونه شامل 27 قسمت مختلف است که براساس حروف الفبای انگلیسی مرتب شده اند. لیست کل شامل حدود 300 دارو همراه با دلایل انتخاب آنها در وب سایت پزشکی WHO موجود است. داروهای ضد درد موجود در این فرم در جدول یک ذکر شده اند. توصیه‌های ذکر شده نیز در رابطه با داروها و انواع موجود آنها می‌باشند. به عنوان مثال پاراستامل (استامینوفن) در انواع قرص‌های 100 تا 500 میلی گرمی، شیاف‌های 100 میلی گرمی و شربت 125 میلی گرمی در میلی لیتری عرضه می‌شود. داروهای به خصوص که توسط ستاره مشخص شده اند نمونه‌هایی از گروه‌های درمانی هستند. بقیة داروهای یک گروه می‌توانند به عنوان جایگزین مصرف شوند. لیست‌های فوق، که توسط اتفاق آراء تهیه می‌شوند، گاهی نکات جالب نیز در بر دارند.
در طی سالهای گذشته WHO رو به رویکردی بر پایة شواهد و دلایل آورده است. در حال حاضر گزارشی ابتکاری که دلایل و شواهدی که EDL را تعریف کند در حال تهیه و گردآوری است. بعنوان مثال جدول 1 مناطقی را نشان می‌دهد که مطالعات کنترله اتفاقی یا RCT و یا بازنگری کلی در آنها انجام شده، همچنین مناطقی را که احتیاج به تحقیقات بیشتری دارند و همچنین مناطقی که شواهد قوی تری برای یکی از چند داروی مشابه را نشان می‌دهند نیز ذکر کرده است. این اطلاعات از دو منبع جمع آوری شده اند، کتابخانه کاکرن و فهرست آکسفورد از بازنگری‌های جامعی که در وب سایت واحد تحقیقات درد وجود دارد. این وب سایت جزو شبکة جامع اینترنتی درد آکسفور است.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  10  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلودمقاله تلافات زناشویی عامل خطرساز برای اختلالات روانی

1 بیان مسئله
جنگ در تمام دوران، جوامع بشری را تهدید کرده است. هر جنگی زیانهایی دارد، زیانهای مالی قابل جبران هستند، اما زیانهای روانی مشکل جبران می شوند و از مهمترین عوارض جنگ هستند. فردی که از جنگ بر می گردد باید خود را هم با خانواده وفق دهد و هم با اجتماع، اکثر این افراد در وفق دادن دچار مشکل می شوند و خود را در این میان غربیه می پندارند. این افراد نه تنها خود دچار مشکلات روانی فراوانی می شوند، بلکه خانواده ی آن ها نیز درگیر این قضیه می شوند، به خصوص همسران این افراد در معرض خطر بیشتری هستند و رضایت زناشویی این افراد کاهش پیدا می کند. بر طبق آمارها نرخ طلاق در این افراد دو برابرافراد عادی می باشد (هاشمی، 1385).
اگر اعضاء خانواده از سوی منابعی حمایت شوند، توانایی بیشتری برای کمک به فرد حادثه دیده دارند. رضایت زناشویی از موارد مهمی است که موجب سازگاری خانواده می شود. نظام خانواده باید نظام محکم و پایداری باشد. بهداشت خانواده یکی از مسائل مهمی است که در استحکام نظام خانواده نقش دارد.
اختلافات زناشویی عامل خطرساز برای اختلالات روانی مانند افسردگی، اعتیاد و ... می باشد. همچنین مشکلات ارتباطی در خانواده با بیماریهای جسمی نیز همبستگی دارد. افرادی که روابط رضایت بخش وحمایت کننده دارند، احتمال کمی وجود دارد که مبتلا به بیماری سختی شوند و اگر هم بیمار شوند سریعتر بهبود می یابند.
بعد از مرگ ناگهانی در خانواده مشکلات زناشویی و طلاق شدیدترین فشارهایی هستند که افراد تجربه می کنند (بلوم، آشرو وایت 1987 به نقل از طغیانی 1386).
با توجه به نقش رابطه ی زوجین بر سلامت جسم و روان آموزش شیوه های مختلف روان درمانی ضروری می باشد.
متأسفانه بیشتر پژوهشهای صورت گرفته توصیفی است و کمتر آموزشی است. با توجه به افزایش مشکلات زناشویی در همسران جانبازان لازم است به آن ها آموزشهایی داده شود تا با مشکلات خود مقابله کنند و تا حد امکان سبک زندگی خویش راتغییر دهند تا بتوانند علاوه بر بهبود خود به همسرانشان نیز کمک کنند.
تحقیقات نشان داده است که ‌خود دلگرم سازی باعث می‌شود افراد بسیار با جرأت تر، بردبارتر و با اعتماد ‌به نفس بالاتری عمل کنند و نیز دارای رفتار دوستانه تری با دیگران بوده، احساس ثبات بیشتری نموده و همچنین بهتر قادر باشند با مسائل و مشکلات خود مقابله کنند. حال اگر این روش آموزشی بتواند این نتایج را در همسران جانبازان ایجاد کند، شاید بتواند بر رضایت زناشویی ونیز سلامت روانی آن ها تاثیر بگذارد. این تحقیق در صدد بررسی این احتمال می¬باشد.
آدلر بنیانگذار روانشناسی فردنگر چهار نیاز اصلی را بیان می کند که عبارتند از:
نیاز به ارزشمندی، احساس قابلیت، نیاز به تعلق و دلگرم سازی.
دلگرم سازی آن چیزی است که باعث می شود دیگران احساس خوبی داشته باشند، عملکرد مؤثر داشته و برای مشکلات خود به شکلی موثرتر برنامه ریزی کنند، دارای اعتماد به نفس و حس رضایت باشند.
یکی از پیامدهای دلگرم سازی این است که شخص احساس تعلق می کند و از وقف خود برای بهزیستی جامعه احساس رضایت می کند. دلگرم سازی هم هدف شخصی وهم هدف اجتماعی دارد. آنچه مهم است داشتن نگرشهای مثبت نسبت به مسائل اطراف است. اما بسیاری از افراد این گونه نیستند و با احساس عدم کفایت و حقارت زندگی می کنند. آن ها معتقدند مفید نیستند. این یاس و دلسردی باید توسط افرادی در جهت افزایش دلگرم سازی،رضایت مندی و سلامت روانی و برآوردن نیازهای زندگی درمان شود. یکی از روشهای درمانی در مواجهه با این افراد روش آموزشی شوانکر است (باهلمن ودینتر ، 2001).
تئو و آنتینیو شوانکر این برنامه ی آموزشی را بر اساس روانشناسی فردنگر آدلر در سال 1980 تهیه کردند. آن ها مفهوم دلگرم سازی را پرورش دادند و آن را از یک مفهوم تئوریک به صورت روش علمی و قابل اجرا در آوردند.
خانواده¬های جانبازان با مشکلات عدیده ای مواجه هستند که در نتیجه به مشکلات عاطفی و زناشویی در آن ها منجر می شود.
حال این سئوال مطرح می¬شود که آیا روش دلگرم سازی شوانکر قادر است باعث ارتقاء سلامت روانی و رضایت زناشویی همسران جانبازان شود؟!
2. 1 اهمیت و ضرورت تحقیق
خانواده یکی از مهمترین نهادهای اجتماعی است و یک ارگانیسم زنده است. سلامت آن منوط به سلامت اعضای آن است. نقص یا تغییر در هر یک از اعضاء بر کل خانواده تاثیر گذار است.
مروری بر پژوهشهایی که در ایران صورت گرفته است، نشان می دهد که از سال 1370 تا کنون مشکلات جانبازان و خانواده های آن ها رو به افزایش است. با گذشت 28 سال از آغاز جنگ ایران و عراق هنوز جانبازان و خانواده های آنان با مشکلات فراوانی دست و پنجه نرم می کنند. با در نظر گرفتن مشکلات و آمارهای رو به افزایش این مشکلات، لزوم توجه جدی به این معضل احساس می شود. از سوی دیگر آموزشهای خانواده یکی از اولویتهای پژوهشی بنیاد جانبازان است که این پژوهش می تواند مورد استفاده آن ها و خانواده ی جانبازان قرار گیرد.
همچنین پژوهشهای بسیاری حمایت تجربی قابل توجهی را برای اثرمندی رویکردهای مختلف زوج درمانی در درمان ناهماهنگی های زناشویی فراهم می سازند.
از ضرورتهای این پژوهش می توان موارد ذیل را نام برد:
- ارتقاء بهداشت روانی خانواده های شاهد و ایثارگر
- کاهش اختلالات روانی در سطح جامعه
- پایین آوردن میزان طلاق و عوارض ناشی از آن در خانواده های جانبازان
- کوتاه مدت بودن رویکرد مورد پژوهش
و ...
3. 1 هدف تحقیق
هدف این پژوهش عبارت است از:
«تعیین میزان اثربخشی روش آموزش دلگرم سازی شوانکر بر سلامت روانی و رضایت زناشویی همسران جانبازان».
4. 1 فرضیه های تحقیق
فرضیه های اصلی:
1- آموزش همسران جانبازان با رویکرد شوانکر رضایت زناشویی آن ها را افزایش می‌دهد.
2- آموزش همسران جانبازان با رویکرد شوانکر سلامت روانی آن ها را افزایش می دهد.
فرضیه های فرعی:
1- آموزش همسران جانبازان با رویکرد شوانکر علائم جسمانی آن ها را کاهش می دهد.
2- آموزش همسران جانبازان با رویکرد شوانکر مشکلات خواب و اضطراب آن ها را کاهش می¬دهد.
3- آموزش همسران جانبازان با رویکرد شوانکر کارکردهای اجتماعی آن ها را افزایش می دهد.
4- آموزش همسران جانبازان با رویکرد شوانکر افسردگی آن ها را کاهش می دهد.
5. 1 تعریف مفاهیم و واژگان اختصاصی طرح
1. 5. 1 دلگرم سازی:
1. 1. 5. 1تعریف نظری: دلگرم سازی همه ی آن چیزی است که از یک فرد انسان دیگری با این مشخصات می سازد: احساس بهتر، کارکردهای مؤثرتر، غلبه مؤثرتر بر مشکلات،
اعتماد به نفس بالاتر، داشتن رغبت بیشتر برای مشارکت در امر سلامت دیگران و به طور کلی جامعه. فرد احساس می کند به قدر کافی انسان خوبی است و توسط دیگران پذیرفته شده است و همواره احساس می کند که: «من می توانم» (شوانکر، 1991).
2. 1. 5. 1تعریف عملیاتی: فرایندی است که با استفاده از جلسات آموزشی شوانکر طی 10 جلسه سعی در افزایش وتقویت آن داریم (به پیوست مراجعه شود).
2. 5. 1 سلامت روانی:
1. 2. 5. 1تعریف نظری: شامل شرایطی است که سطوح بالایی از نشانه های سلامت هیجانی (رضایت خاطر وشادی بالا)، پذیرش خود، رشد شخصی، هدفمندی در زندگی، تسلط بر محیط، حس تعلق وتعامل عاطفی را در برمی گیرد (کریمی زاده، 1384). مشخصه ی آن نداشتن اضطراب و نشانگان مختل کننده ی زندگی و ظرفیت ایجاد رابطه ی حسنه و رضایت بخش با دیگران وظرفیت مقابله ی مناسب با تنیدگیها و تناقضهای زندگی می باشد (کورسینی، 1999 به نقل از اسدی، 1382).
2. 2. 5. 1تعریف عملیاتی: نمره ای که فرد در آزمون سلامت عمومی GHQ کسب می‌کند.
3. 5. 1 رضایت زناشویی :
1. 3. 5. 1 تعریف نظری: به اعتقاد هیلمن (1994) رضایت زناشویی به رویدادهای مثبت یا منفی کلی که زوجین درمورد رابطه شان احساس می کنند، اشاره دارد که این رویدادهای مثبت یا منفی را با عناوین مختلفی نظیر خشنودی رابطه، سازگاری رابطه و احساسات رابطه می نامند (هالفورد ، 1384 به نقل از هاشمی، 1385).
2. 3. 5. 1 تعریف عملیاتی: در این پژوهش رضایت زناشویی نمره¬ای است که فرد درآزمون اینریچ 47 سئوالی کسب می کند.
4. 5. 1جانباز:
1. 4. 5. 1 تعریف نظری: جانباز یعنی کسی که جان خود را فدا می کند یا کسی که جان خویش را در معرض خطر می اندازد (معین، 1375).
2. 4. 5. 1 تعریف عملیاتی: به فردی اطلاق می شود که در طول مدت جنگ (یا دوران انقلاب) به علت حضور در یکی از مناطق جنگی یا سایر مناطق، توسط یکی از انواع سلاحهای جنگی یا ضربات وارده دچار مجروحیت شده باشد. جانبازان بسته به عامل مجروحیت یا ناحیه ی مجروحیت به گروههای زیر تقسیم می شوند:
- جانبازان مصدوم شیمیایی که به وسیله ی گازهای شیمیایی دچار مصدومیت شده اند.
- جانبازان عصبی روانی که به علل مختلف از جمله موج انفجار سلاحهای مخرب،
شکنجه¬های جسمی و روحی، مشاهده ی حوادث ناگوار و ضربه زننده، تحمل فشارهای شدید و ... به انواع مختلف اختلالات روانی مبتلا شده اند.
- جانبازان ضایعه ی نخاعی که از ناحیه ی نخاع شوکی به طور کامل یا نسبی آسیب
دیده اند.
- جانبازان با نقایص یا با ترکیبی از آسیبها و صدمات جسمی و روحی.
5. 5. 1 همسر جانباز:
به زنی گفته می شود که همسر شخص جانباز بوده و در کنار وی دارای زندگی مشترک باشد.

1. 2مبانی نظری رویکرد آدلر
آدلر یک روانشناس فردنگر است که معتقد است وراثت و محیط عوامل جبری زندگی نیستند و این دو تنها چارچوبی را فراهم می کنند که فرد با خلاقیت خود به آن ها پاسخ می دهد.
شهرت آدلر بیشتر به دلایل زیر است:
1- عقده¬ی حقارت 2-تاکید او برکیفیت محیط خانواده و روابط اجتماعی فرد
3- مفهوم علاقه¬ی اجتماعی 4- مفهوم تعرض مردانه (نرنیه نمایی)
5- تاکید بر خود آگاهی انسان 6- من خلاق و.....
زندگی از نظر آدلر، شدن است نه بودن. او جبرگرا نیست و از دیدگاه او انسان به شیوه¬ی خاص خود به زندگی معنی و مفهوم می بخشد. از نظر او هر فرد، موجودی اجتماعی است نه زیستی.
نظریه¬ی آدلر از عناوین کلی زیر تشکیل شده است:
1- هدف گرایی تخیلی
2- تلاش برای توفق و برتری یا کمال
3- احساس حقارت و مکانیزم جبران
4- علاقه¬ی اجتماعی
5- سبک زندگی
6- من یا خود خلاق
آدلرگراها روان درمانی را شامل 4 مرحله می دانند:
1- ایجاد ارتباط: درمانگران آدلری برای ایجاد رابطه¬ی خوب در مقابل هم می نشینند و صندلی های خود را در یک سطح قرار می دهند. آن ها به بیمار می فهمانند مسئول اعمال خودش است و مشکلاتش به خاطر ادراکهای غلط است، بیمار هم سعی می کند ادراک‌هایش را تغییر دهد. مصاحبه و ارتباط براساس علائق و احترام متقابل و مشارکت در کشف و درک چیزها در ارتباط مطرح می شود. از لحظه ای که بیمار وارد می شود، حالتها و نشستن او و بیانش همه به شناخت درمانگر کمک می کند.
2-ارزیابی سبک زندگی فرد: در اینجا بررسی خاطرات اولیه و منظومه ی خانواده ی فرد ضروری است. در درمان باید هدفها خوب تنظیم شود و گرنه امکان پیشروی را از بین می برد. درمانگر باید سبک زندگی بیمار را بشناسد و علاوه برآن چگونگی تاثیر سبک زندگی بر کارکرد موجود بیمار را با توجه به تکالیف زندگی ببیند.
3- تعبیر و تفسیر و ازدیاد بینش: درک متقابل در مورد باورها، انگیزه ها و جهت گیریهای مراجع.
4- بازجهت دهی و بازآموزی: برای تسهیل آن می توان علاقه-ی اجتماعی و دلگرم سازی را تقویت کرد. جهت گیری برای تقویت قابلیتها و استعدادهای مثبت زندگی است. ما باورهای غلط را یا خودمان ساختیم و یا از دیگران یاد گرفتیم. در اینجا روشهایی را یاد می گیریم تا خود و دیگران را بشناسیم و در نتیجه فردی امیدوار، خوش بین و با اعتماد به نفس شویم.
به طور خلاصه درمان و فرایند تربیتی آدلر هدفهای زیر را دنبال می کند:
1- پروراندن علاقه¬ی اجتماعی
2- کاهش احساس کهتری، غلبه بر ناامیدی، تشخیص و استفاده از منابع درونی
3- تغییر سبک زندگی یعنی ادراکها و هدفها. هدف درمان تبدیل اشتباههای بزرگ به اشتباههای کوچک است.
4- تغییر ارزشها یا انگیزه های غلط
5- دلگرم سازی به افراد برای درک برابری انسانها
6- کمک به فرد تا به انسانی مشارکت جو تبدیل شود. این بیماران در نهایت امیدوار،
خوش بین و دارای اعتماد و شهامت می شوند (علیزاده، 1383).
از مفاهیم دیگر نظام آدلر می توان رویاها، خاطرات اولیه، ترتیب تولد و دلگرم سازی را نام برد .
1. 1. 2 دلگرم سازی
برای این اصطلاح ترجمه های مختلفی وجود دارد: تهییج، دلگرمی، شجاعت دهی،
جرأت بخشی، قوت قلب و انگیزه دهی.
براساس اصول روانشناسی فرد نگر، هدفهای آموزشی دلگرم سازی عبارت است از:
افزایش احترام به خود، اعتماد به نفس و مهارتهای اجتماعی. دلگرم سازی، اعتماد به نفس و احساس فرد را نسبت به خودش تقویت و بهبود می بخشد و این کلید توسعه و تحول فردی است. بر اثر دلگرم سازی، فرد احساس تعلق و رغبت بیشتر و سودمندی برای جامعه می کند. اغلب دارای اهداف اجتماعی است و بیش از مثبت بودن صرف است و فقط انکار و سرکوبی ابعاد منفی زندگی نیست. دلگرم سازی توجه توامان به ابعاد مثبت و منفی زندگی است.
ناکامل بودن بخشی از وجود انسان است و این امر شرم آوری نیست. وقتی فرد برای غلبه به نقصهایش تلاش می کند و می خواهد کامل باشد به خودی خود چیز بدی نیست. ولی وقتی این نگرش تبدیل به این شود که فرد تنها زمانی انسان خوب است که کامل باشد و کارهایش بدون نقص باشد اثرات نامطلوبی دارد و منجر به احساس حقارت می شود. بنابراین آنچه ضروری است«شهامت ناکامل بودن» است. رشد و تحول فرد قویاً با اشتباه کردن و آموختن از خطاها مرتبط است و این ها تجارب ارزشمندی هستند. امروزه مردم به جای تاکید بر نقاط قوت همدیگر بر روی ضعفها و خطاهای هم تاکید می کنند و فکر می کنند این باعث بهتر عمل کردن دیگران است در حالی که این اشتباه است، بسیاری از مردم در طول زندگی با دلگرم سازی روبرو نمی شوند و زندگی شان پر از احساس حقارت است و آن را به شغل، ازدواج، روابط دوستانه، محل کار و به طور کلی به تمام زندگی شان تسری می دهند.
آن ها متقاعد شده اند که به اندازه¬ی کافی افراد خوبی نیستند وتنها زمانی خوبند که از خواهر و برادر خود بهتر، باهوش تر، لاغرترو.... باشند. آن ها معتقدند به چیزی تعلق ندارند. این یاس ودلسردی باید به وسیله¬ی دلگرم کردن آن ها از بین برود تا آن ها زندگی سالم تری داشته باشند.
برای دلگرم سازی می توان به 10 مهارت اشاره کرد:
1- اظهار علاقه به دیگران
2- گوش دادن فعالانه و با دقت و توجه کامل
3- نشان دادن اشتیاق
4- شکیبایی و صبور بودن
5- به کاربردن لحنی دوستانه هنگام صحبت
6- نشان دادن حالات دوستانه در چهره
7- استفاده از قالب بندی مثبت برای مشاهده و ارزیابی رفتار
8- شناسایی تلاشها و پیشرفتهای دیگران
9- به کاربردن تماسهای بدنی و لمسی (مانند قراردادن بازو روی شانه ی دیگری برای ابراز حمایت)
10-قاطع بودن واظهار وجود کردن ( باهلمن ودینتر،2001).
آدلری ها دلگرم سازی را به منزله¬ی مثلثی با سه ضلع نابرابر می دانند، این سه ضلع عبارتند از: روابط اجتماعی، آموزش و درمان و انسان را در این سه حوزه دلگرم می¬کنند. آن ها معتقدند هر چه بیشتر دیگران را دلگرم سازیم، خودمان نیز بیشتر احساس دلگرمی خواهیم کرد، چرا که با کمک به دیگران برای بهتر شدن، خود نیز احساس بهتری خواهیم داشت (موزاک و میانیاچی،1999 به نقل از هاشمی، 1385). همان طور که گیاه به آب و خاک نیاز دارد ما هم به دلگرم شدن توسط دیگران نیازمندیم.
گفته شد که از دیدگاه آدلر گراها فرد بیمار دلسرد و مأیوس است، برای این که این دلسردی از بین برود باید از دلگرم سازی در روند درمان استفاده کرد. فرد دلگرم کننده استعدادهای دیگران را کشف می¬کند و سپس آن ها را منعکس می¬کند. در رابطه¬ی درمانی پیش بینی موفقیّت نقش مهمی دارد. آدلرگراها به تحلیل مشکل بسنده نمی کنند، بلکه استعدادها وتوانایی بیمار را به او پسخوراند می¬دهند. در رابطه¬ی درمان تلاش می‌کنند فرد به خود و توانایی هایش اعتماد کند وتوانایی هایش را به کار گیرد و عزت نفس و احساس ارزش درونی اش افزایش پیدا کند. باید به جای ناتوانی ها و نقصها به فرد کمک کنیم برتوانایی ها وداشته هایش تاکید داشته باشد و به رغم موانعی که در راهش وجود دارد به سمت جلو حرکت کند. در این روش به فرد کمک می¬شود تا در سبک زندگی اش تغییر ایجاد کند و به بهبود روابط خود و دیگران کمک کند.
در این روش حتی اگر فرد احساس می کند که نمی تواند موفق شود، درمانگر باید او را دلگرم سازد که او می-تواند نگرش هایش را تغییر دهد و پیشرفتش امکان پذیر است. این فرآیند در سراسر درمان ادامه دارد. به فرد آموزش داده می‌شود نیمه¬ی پرلیوان را ببیند. از دیگر راهها برای دلگرمی تلاش برای برنامه ای است که فرد از آن می ترسیده یا نمی داند که در آن قرار دارد. عدم دلگرمی در افراد باعث فقدان اعتماد و بدبینی می‌شود. افراد دلگرم افرادی پذیرا و با مسئولیت هستند.
مهمترین منبع دلگرم سازی برای هر فرد، خانواده است ،اگر افراد خانواده دلگرم باشند، کودکان آن ها نیز به همین طریق رشد پیدا می‌کنند و نکات مثبت دیگران را بیشتر می بینند و به دیگران عشق می ورزند و برعکس در خانواده هایی که عدم دلگرمی در آن ها موج می زند، افراد خانواده هم همین گونه رشد می کنند و به دنبال عیب جویی در خود و دیگران هستند. همکاری، ارتباط، قدردانی و سپاس و... از ویژگیهای خانواده‌های دلگرم است . پیامهای مأیوس کننده در این خانواده ها بسیار کم شنیده می‌شود.
1. 1. 1. 2 رفتارهای دلگرم زدا در خانواده
اکستاین رفتارهای بارز عدم دلگرم سازی در خانواده را به 4 دسته تقسیم می‌کند:
1-اثر مداد قرمز
اعضای خانواده مدام همدیگر را به خاطر خطاها سرزنش می‌کنند و فرد خاطی مدام درگیر این سرزنشهاست و نمی تواند به جنبه های مثبت زندگی توجه کند(فتحی،1386).
2-اثر طرح عمودی در مقابل طرح افقی
طرح افقی دلگرم کننده است ولی طرح عمودی عدم دلگرمی را در بر می‌گیرد. در طرح افقی تساوی و پذیرش همه¬ی اعضای خانواده و رعایت شأن اعضا مطرح است. در طرح عمودی خود خواهی بسیار بارز است. با برچسبهای برتر وکهتر، نگرش مذهبی، نژادی و جنسیتی در طرح عمودی روبرو می¬شویم.
3-کمال گرایی افراطی
تصور عدم اشتباه در یک خانواده¬ی موفق منجر به بروز سرزنشهای دائمی و تلاش برای کشف نقاط ضعف همدیگر می‌شود.
4-چسبیدن به الگوهای کهنه
کودکان در زندگی رویدادهای فراوانی را مشاهده می‌کنند و نتایجش را به موقعیتهای مشابه تعمیم می دهند. بعضی از این تعمیم ها نادرست است، ولی طبق عادت سالیان سال ادامه
می یابد و فرد طی سالها هیچ گونه تغییر مثبت و پیشرفتی نمی کند.
علاوه بر رفتارهای خانواده، شیوه های تربیتی والدین هم می‌تواند عدم دلگرمی را برای بچه ها بوجود بیاورد. والدین خود کامه¬ی مستبد، والدین سهل گیر و والدین طرد کننده با رفتارهای خود دلگرمی را در بچه هایشان از بین می‌برند.
والدین مستبد و خودکامه با کنترل بیش از حد بر انضباط، پیروی بی چون و چرا از مقررات و تنبیه سخت تاکید می‌کنند. کودکان این والدین معمولاً زودرنج و بی تابند و اثری از
اعتماد به نفس در این کودکان دیده نمی شود.
والدین سهل گیر با آزاد گذاشتن فراوان کودک، کودکانی خودخواه، پرتوقع، خواهان توجه و محبت دیگران بار می آورند. کودکان آن ها در برابر برآورده نشدن خواسته ها بی‌صبر و پرخاشگر هستند و دچار بی تابی و اندوه می شوند. این ها هم از عدم اعتماد به نفس رنج
می برند.
والدین طرد کننده گاه با بی توجهی و گاه با خصم با کودکان خود برخورد می کنند. عدم احساس امنیت و نگرانی و پریشانی و رفتارهای ضد اجتماعی از ویژگی های این کودکان است. هیچ یک از این سه دسته والدین دلگرمی را در بچه های خود ایجاد نمی کنند.
برخلاف این سه دسته، والدین دلگرم کننده نه کنترل افراطی دارند و نه سهل گیری افراطی. مدیریت توأم با احترام در این خانواده وجود دارد. والدین، کودکانی با مسئولیت، راستگو، رک و قابل اعتماد پرورش می دهند. این کودکان از اموال خود و دیگران به خوبی نگهداری می کنند و دارای اعتماد به نفس و دلگرمی هستند (احدی وبنی جمالی،1383).
2. 1. 1. 2 خود دلگرم سازی
همان طور که دلگرم کردن دیگران مهم است، دلگرم ساختن خود نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است. برای دلگرم ساختن دیگران ابتدا باید به دلگرمی خود بپردازیم. باید خودمان و تلاشهایمان را باور داشته باشیم و برای آن ها ارزش قائل باشیم. ایمان و اعتماد به خود تنها راه تغییر است. تا این حس را در خود به وجود نیاوریم نمی توانیم به دیگران یاد دهیم.
مک کی برای خود دلگرم سازی 6 گام را بیان کرده است:
گام اول: پذیرش خود: با پذیرش خود متوجه می شویم که می‌توانیم از این که هستیم بهتر باشیم.
گام دوم: توجه به کارهای مثبت خود
گام سوم: قدردانی از خود به خاطر تلاشهایمان
گام چهارم: استفاده از شوخی طبعی برای دلگرمی خود
گام پنجم: ایمان به خود و توانایی های خودمان
گام ششم: ارتباط با افراد دیگری خارج از خانواده ( مک کی،2004 به نقل از هاشمی،1385).
3. 1. 1. 2 آموزش دلگرم سازی شوانکر
تئو و آنتینیو شوانکر بر اساس اصول روانشناسی فرد نگر در اواخر دهه 1980 برنامه آموزشی خود را توسعه دادند. آن ها در طی سالها تجربه اندوزی در کار با گروهها و افراد مختلف دریافتند که دلگرم سازی پایه¬ی هر فرآیند تحولی است و در کمک ها و درمانهای روانشناختی از اثرگذاری بالایی برخوردار است. بنابراین آن ها این مفهوم را توسعه دادند و مفاهیم نظری را به روشهای علمی و تجربی تبدیل کردند. مفهوم آموزش دلگرم سازی شوانکر توسط مربیان دلگرم سازی که به مدت دو سال در انستیتوی آدلر- دریکارس واقع در زانترباخ آلمان آموزش دیده اند، توسعه یافته است. دوره¬ی آموزشی مربیان شامل 5 آخر هفته بود که دروسی به آن ها تدریس می شد و مورد تمرین قرار می‌گرفت. علاوه بر این مبانی روانشناسی فردنگر نیز به
آ‌ن ها آموزش داده می شد. همچنین به شرکت کنندگان تکالیفی برای خانه ارائه می شد. این تکالیف شامل دو بخش بود: بخش اول آموزش دادن به گروهی از افراد است. بخش دوم تمرین 10 مهارت دلگرم سازی که در صفحات قبل توضیح داده شده بود. هر دو هفته یک بار، یک شرکت کننده، یکی از 10 مهارت را انتخاب می‌کند و سعی می‌کند در تمرینهایش آن را به صورت آگاهانه بیشتر از دیگر مهارتها انجام دهد و درباره¬ی نتایج تجربیاتش گزارش کوتاهی بنویسد. علاوه بر این دوره در طول 2 سال، افراد آموزش دیده برای مدت 4 هفته
(هریک ترم) در گروههای آموزشی پیشرفته توسط شوانکر شرکت می کنند.
امروزه این برنامه در آلمان، اتریش و هلند تدریس و مورد استفاده قرار می گیرد. آموزش دلگرم سازی برای زوجین، والدین و افراد شاغل در بخشهای آموزشی و تربیتی کاربرد دارد. در طی این آموزشها به این نتیجه می رسند که آ‌موزشها کاملاً در دسترس و ساده است و به راحتی یاد گرفته می‌شود.
در مباحث نظری، آموزش دلگرم سازی به افزایش شهامت منجر خواهد شد و بیشتر از همه باعث جرأت برای ناکامل بودن است. دلگرم سازی بیشتر به احساس کفایت بالاتر منجر
می شود و به فرد کمک می‌کند تا راههای موثری برای مقابله با مشکلات و کاهش تنشهای جسمانی و شکایات روانشناختی بیابد. علاوه بر آثار فردی ، افزایش جرأت و بهبود روابط و افزایش تعامل‌ها از دیگر آثار این آموزش است.
آموزش شوانکر شامل 10 ملاقات هفتگی است. هر جلسه در حدود 1 ساعت و نیم و متشکل از حداقل 4 الی 5 و حداکثر 10 نفر است. هدف آموزش، آموزش دلگرم سازی به خود و دیگران است. در ابتدا عمدتاً به دلگرم سازی خویشتن و سپس دلگرم سازی دیگران تأکید
می شود. هریک از جلسات مطابق یک ساختار معین که «مدل گامهای 6 گانه » نامیده می¬شود، سازماندهی شده است. گام اول آرام سازی است، گام دوم بازخوردی از مطالب جلسه ی قبل، گام سوم دادن اطلاعات در مورد موضوع جلسه، گام چهارم ارائه¬ی یک تمرین، گام پنجم ارائه تمرین برای خانه و گام ششم تمرین آرام سازی دوباره است. در هر جلسه این 6 گام تکرار می شود. محتوای هر 10 جلسه در پیوست الف به تفصیل ارائه شده است.
این آموزش برای کاربردهای کلینیکی و افراد کاملاً بیمار هدف سازی نشده است. در واقع این آموزش برای افرادی است که در جامعه کم یا زیاد کارکرد اجتماعی دارند. با این حال یک مشاور می تواند از این آموزش برای درمانهای بالینی استفاده کند. هنگامی که عدم وجود دلگرمی، اساس و منبع تردیدها، افسردگی و اشکال دیگر رفتارهای زیان بار است،
دلگرم سازی می¬تواند ترمیم کننده¬ی این رنج ها باشد. همچنین یک مورد دیگر برای استفاده درمانی از این روش در مورد مراجعانی است که درمانهای بالینی خود را با موفقیت به پایان برده باشند. آموزش دلگرم سازی اگر بخواهد برای کودکان استفاده شود بدین شکل که گفته شد، مناسب نیست و باید کمی تغییر شکل داد. تورک (1990) یک برنامه ی«کودکان با دلگرمی » برای کودکان دبستانی شکل داد و دید روابط دوستانه¬تر میان کودکان با هم و با معلمانشان شکل گرفته است. مطابق تمام گفتارهایی که گفته شد، این آموزش برای پیشگیری طراحی شده است. با اشاعه¬ی فلسفه ای که در پس این آموزش است نتایج مهمی حاصل
می¬شود که کوشش مثبتی برای سلامت عمومی است (شوانکر، 1991 به نقل از باهلمن ودینتر،2001).

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  134  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلودمقاله قوانین و مقررات بازی تنیس

 ماده 1 زمین بازی انفرادی
زمین بازی مستطیلی است بطول 77/23 متر به عرض 23/8 متر. زمین توسط توری که از یک سیم با طناب به قطر حداکثر 8/0 سانتیمتر آویزان است، به دو نیمه تقسیم می‏گردد. انتهای این سیم با طناب باید به بالای دو پایه در دو سوی تور متصل گردد یا از روی آن گردانیده شود. قطر مقطع پایه استوانه‏ای یا اصلاح مقطع پایه مکعب مستطیل شکل نباید بیش از 15 سانتیمتر بیشتر باشد. مرکز مقطع پایه ها می‏باید در فاصلة 914/0 متری از زمین بازی واقع شود و ارتفاع پایه ها باید به گونه‏ای تنظیم گردد که قسمت بالای سیم نگهدارنده تور در ارتفاع 07/1 متری از سطح زمین واقع شود در صورتی که از زمین مشترک برای «دوبل» (به مادة 34 رجوع شود) وانفرادی استفاده شود باید تور را توسط دو پایه که پایه های بازی انفرادی نامیده می‏شوند، در ارتفاع 07/1 متری نگاهداشت. مرکز مقطع این پایه ها که قطر و به اصلاح مقطع آنها نباید بیش از 5/7 سانتیمتر باشد در هر طرف در فاصلة 914/0 متری از زمین انفرادی واقع می‏گردد. تور بازی را باید چنان کشید که فضای مابین دو پایه را کاملاً پر کند و شبکه‏ های تور به اندازه‏ای کوچکتر در نظر گرفته می‏شوند که مانع عبور توپ شود. ارتفاع تور در وسط پایه 914/0 متر باشد لذا تور در این قسمت توسط کمربندی کاملاً سفید که عرض آن بیش از 5 سانتیمتر نباشد محکم در ارتفاع مورد نظر نگاهداشته می‏شود. نواری کاملاً سفید که عرض آن بیش از 5 سانتیمتر و در فاصلة مساوی در بین دو خط کناری و به موازات آنها کشیده می‏شود. خط انتهائی در طرف داخلی زمین توسط علامت مرکزی به طول 10 سانتیمتر و عرض 5 سانتیمتر در امتداد فرضی خط مرکزی سرویس است و به دو بخش تقسیم می‏شود. علامت مرکزی در هر طرف زمین بر خطوط انتهائی عمود ومتصل است. از کلیه خطوط دیگر نباید از 5/2 سانتیمتر کمتر و از 5 سانتیمتر بیشتر باشد، به استثناء خط انتهائی که نباید بیشتر از 10 سانتیمتر عرض داشته باشد. در تمام اندازه‏گیریها باید لبه خارجی خطوط را در نظر گرفت. رنگ تمام خطوط باید یکنواخت باشد. استفاده از رنگهای سفید و یا زرد و نشانه‏های تبلیغاتی یا هر چیز دیگری که در دو انتهای زمین قرار داده شده، غیر مجاز است. استفاده از رنگهای روشن تنها در صورتی مجاز است که در این امر در دید بازیکنان اختلالی ایجاد نکند.
اگر نشانه‏های تبلیغاتی بروی صندلی خط نگهدارنده دو انتهای زمین نشسته‏اند، قرارداده شود، این نشانه‏ها باید فاقد رنگهای سفید و زرد باشند. از رنگهای روشن در صورتی مجاز است که اختلال در دید بازیکنان ایجاد نکند.
1- basiline
2- Side- line
3- Service- line
4- Centerservice- line
5- Service courts
6- Center mark
تبصره:
در مسابقات «جام دیویس» و یا دیگر مسابقات رسمی قهرمانی فدراسیون بین المللی تنیس باید فاصله‏ای در پشت خطوط انتهائی در نظر گرفت که کمتر از 4/6 متر نباشد و در طرف خارجی خطوط کنار هم باید فاصله‏ای در نظر گرفت که کمتر از 66/3 متر نباشد. می‏توان صندلی خط نگهداران را در صورتیکه بیشتر از 914/0 متر بداخل این فضاها پیشروی نکرده باشند. در فاصله 4/6 متر از خطوط انتهائی در فاصلة 66/4 متر از خطوط کناری قرار دارد.
(ابتدای صفحه)
ماده 2 اجزائ ثابت زمین
اجزاء ثابت زمین نه تنها در برگیرندة تور، پایه های زمین انفرادی طناب یا سیم نگهدارندة تور- نوار تور و کمربند نگهدارندة تور است، بلکه در صورت وجود، شامل موانع انتهائی و کناری جایگاهها، صندلیهای ثابت یا قابل نقل و انتقال پیرامون زمین بازی، افراد اشغال کنندة صندلیها، کلیه دیگر اجزاء ثابت در پیرامون و یا بالای زمین بازی، داور، داور تور، داور خطای پا، خط نگهداران توپ جمع کنها البته در هنگامی که جای مقر خود حضور دارند، نیز می‏گردد.
تبصره:
در تأمین اهداف این ماده باید متذکر شد که مفهوم لغت داور در برگیرندة داور، افرادی که به آنها در بین بازی مکان مشخص اعطاء شد و کلیه افرادی می‏شود که جهت همکاری با داور در جریان مسابقه برگزیده شده باشند.
(ابتدای صفحه)
ماده 3 توپ تنیس
سطح بیرونی توپ باید یکنواخت و برنگ سفید یا زرد باشد، اگر روی توپ درزی وجود داشته باشد، این محل نباید بصورت دوخته و به شکل بخیه باشد. قطر توپ باید بیش از 35/6 سانتیمتر و کمتر از 67/6 سانتیمتر باشد و وزن آن باید بیش از 7/56 گرم و کمتر از 5/58 گرم باشد و جهش توپ در صورت رها شدن از فاصلة 254 سانتیمتر بر روی یک سطح بتونی باید بیش از 135 سانتیمتر و کمتر از 147 سانتیمتر باشد تحت فشار 165/8 کیلو گرم توپ باید دچار فرورفتگی بداخل به میزان بیش از 56/0 سانتیمتر و کمتر از 74/0 سانتیمتر در قسمت جلوئی و فرورفتگی به میزان بیش از 89/0 سانتیمتر و کمتر از 08/1 سانتیمتر در قسمت پشتی شود. ارقام گفته شده در مورد این فرورفتگیها باید میانگین خواندن جدا از هم ارقام در هر یک از سه محور توپ باشد و در هر مورد اختلاف بین دو بار خواندن ارقام نباید بیش از 08/0 سانتیمتر گردد. برای بازی در ارتفاع بیش از 1219 متر از سطح دریا می‏توان از دو نوع دیگر توپ استفاده نمود. توپ اول تمام مشخصات پیش گفته را دارد جز آنکه جهش آن بیش از 93/121 سانتیمتر و کمتر از 135 سانتیمتر است و فشار داخلی آن بیش از فشار خارج آن است. این نوع توپ مرسوم است به «توپ پر فشار» توپ نوع دوم تمام مشخصات پیش گفته را دارد جز آنکه جهش آن بیش از 135 سانتیمتر و کمتر از 147 سانتیمتر است و فشار داخلی تقریباً برابر فشار خارجی است این توپ به منظور تطبیق باید برای مدت 60 روز یا بیشتر در همان ارتفاع مورد نظر جهت انجام مسابقه قرار گیرد. به این توپ معمولاً واژه توپ فشار صفر و یا توپ بدون فشار اطلاق می‏گیرد.
تمام آزمایشات در مورد جهش توپ اندازه و میزان فرورفتگی باید مطابق قوانین و ترتیبهای معین شده در ضمیمه 1 صورت گیرد.
1- Pressurised Ball
2- Zero-Pressure
3-Non-Pressrised
(ابتدای صفحه)
ماده 4- راکت تنیس
راکتهائی که از مشخصات ذیل پیروی نکنند جهت بازی مطابق مقررات تنیس، مورد تأئید نمی‏باشند.
الف) قسمتی از راکت که در انجام ضربه مورد استفاده قرار می‏گیرد باید تخت باشد و از یک شبکه زه درهم شده متصل به قاب راکت تشکیل می‏گردد. زه‏ها در محل تلاقی بازه‏های مجاور به تناوب از رو و زیر به یکدیگر می‏پیوندند و به هم تافته می‏شوند. در مجموع این شبکة زه باید یکدست باشد و بخصوص تراکم این شبکه در قسمت مرکز نباید کمتر از سایر قسمتها باشد. زه‏ها باید عاری از هر گونه اضافات و اتصالات جنبی باشند مگر آنچه که جهت پیشگیری و محدود کردن فرسودگی و پارگی و یا لرزش بکار رود که باید اندازه و محل معقول و مناسب جهت تأمین اهداف فوق را داشته باشد.
ب) طول راکت که دسته را نیز شامل می‏شود باید عاری از هر گونه اضافات و اتصالات جنبی باشد مگر آنچه که جهت پیشگیری به محدود کردن فرسودگی، پارگی، لرزش و آنچه که جهت تقسیم وزن بکار رود که در این صورت باید اندازه و محل معقول و مناسب جهت تأمین اهداف فوق را داشته باشد.
و) قاب راکت که شامل دسته نیز می‏شود و زه‏ها باید عاری از هر گونه وسیله‏ای باشند که توانائی انجام تغییر عمده و مشخص و یا تغییر در تقسیم وزن در راکت: در هنگامی که توپ در گردش است را امکان پذیر نماید. فدراسیون بین المللی تنیس در این مورد که آیا راکت نمونه و مدل اولیه راکت از شرایط فوق‏الذکر تبعیت می‏کند و آیا راکت مورد تأئید است یا خیر تصمیم‏گیرنده است. چنین تصمیم‏گیری ممکن است بنا به ابتکار خود فدراسیون بین المللی تنیس و یا بدرخواست افراد ذینفع ماننذ بازیکن، کمپانی سازندة تجهیزات وسایل و یا سازمان ملی تنیس هر کشور و یا اعضای آنها صورت پذیرد. چنین تصمیم‏گیریها و درخواستها می‏بایست مطابق قواعد و ترتیبات مرسوم فدراسیون بین المللی تنیس برای بررسی درخواستها و جهت دادن پاسخ صورت پذیرد که نسخه‏هائی از روند اجرای کار را می‏توان از دفتر معاونت اداری دریافت نمود.
مورد اول- آیا می‏توان از بیش از یک شبکة زه در قسمت ضربه زنندة راکت استفاده نمود؟
پاسخ: خیر- قانون به وضوح اشاره به یک شبکه می‏کند و نه شبکه‏هائی از رده‏های درهم تنیده.
مورد دوم- اگر زه‏ها در بیش از یک سطح قرار داشته باشد، آیا می‏توان شبکة زه در کل تخت و یکدست دانست؟
پاسخ: خیر
مورد سوم- آیا می‏توان از وسایلی که موجب کاهش لرزش می‏شوند در روی راکت و کجا باید قرار داد؟
پاسخ: بلی- اما این وسایل را فقط می‏توان در خارج از شبکة بهم تافته زه قرار داد.
مورد چهارم- در هنگامیکه توپ در گردش است. بطور اتفاقی زه راکت بازیکنی پاره می‏شود آیا بازیکن مجاز به ادامه بازی با چنین راکتی است؟
پاسخ: بلی.
(ابتدای صفحه)
ماده 5- زننده سرویس و دریافت کننده سرویس
بازیکنان باید در دو سوی تور قرار بگیرند. بازیکنی که در ابتدا با ضربة خود توپ را به گردش در می‏آورد «زننده سرویس» و فرد دیگر «دریافت کننده سرویس» نامیده می‏شوند.
مورد اول- اگر بازیکنی در ضمن زدن ضربه از خط فرضی امتداد تور عبور کند، امتیاز از دست می‏دهد؟
الف) قبل از ضربه زدن به توپ
ب) پس از ضربه زدن به توپ
پاسخ: در صورتی که بازیکنی وارد محدودة خطوط احاطه کنندة زمین حریف شود، در هیچیک از موارد فوق با عبور از خط فرضی امتیاز از دست خواهد داد (مادة بیست) در مورد مانع شدن از اجرای ضربه حریف می‏تواند خواستار تصمیم‏گیری داور مطابق مادة 21 و 25 شود.
مورد دوم- زننده سرویس ادعا می‏کند که دریافت کنندة سرویس باید در محدوة خطوط زمین خود قرار بگیرد، آیا چنین امری ضروری است؟
پاسخ: خیر- دریافت کنندة سرویس می‏تواند در هر جای دلخواه در زمین مربوطه قرار گیرد
(ابتدای صفحه)
ماده 6- انتخاب زمین و سرویس
در گیم اول حق انتخاب زمین و حق سرویس کنندة یا دریافت کنندة سرویس بودن به قید قرعه مشخص می‏گردد. برندة قرعه حق انتخاب را دارد و یا می‏تواند از حریف خود بخواهد یکی از موارد زیر را انتخاب کند.
الف) سرویس کننده و یا دریافت کنندة سرویس بودن که در این صورت بازیکن دیگر باید زمین را انتخاب کند.
(ابتدای صفحه)
ماده 7- سرویس
اجرای ضربه سرویس باید تحت شرایط زیر صورت پذیرد. درست قبل از شروع ضربه سرویس کننده باید با پاهای متوقف در پشت خط انتهای (در لبة خارجی خط که نسبت به تور دور است) بایستد در محدوده‏ های بین امتداد فرضی علامت مرکزی تا خط کناری سپس سرویس در لحظه برخورد توپ و راکت پایان یافته تلقی می‏شود. بازیکنی که فقط یک دست داشته باشد، می‏تواند توپ را با ضربه راکت به هوا پرتاب کند و سپس سرویس را انجام دهد.
مورد اول- آیا سرویس کننده در بازی انفرادی حق ایستادن در محدودة پشت خط انتهای زمین بین خط کناری بازی دوبل را دارد.
مورد دوم- اگر بازیکنی در هنگام زدن سرویس دو یا چند توپ را به جای یک توپ به هوا پرتاب کند، آیا خطا کرده است؟
پاسخ: خیر- باید اعلام بجا شود اما چنانچه این عمل را عمدی تلقی کند می‏تواند مطابق قوانین ماده 21 عمل کند.
(ابتدای صفحه)
ماده 8 خطای پا
الف) سرویس کننده در حین اجرای ضربه:
الف-1) جای خود را با راه رفتن یا دویدن تغییر ندهد. حرکت اندک‏ پاها که عملاً اثری بر محل اصلی سرویس کننده نگذارد به عنوان تغییر محل به وسیله راه رفتن یا دویدن تلقی نمی‏گردد.
الف-2) نباید با هیچیک از پاها ناحیه‏ای به جز محدودة پشت خط انتهای زمین در فاصله‏ای بین امتداد فرضی علامت مرکزی تا خط کناری را لمس کند.
ب) منظور از کلمة پا قسمتی از پا، از قوزک به پائین است.
(ابتدای صفحه)
ماده 9- اجرای ضربة سرویس
الف) برای اجرای ضربة سرویس، سرویس کننده باید به تناوب در پشت نیمه راست و چپ زمین خود قرار گیرد. در هر گیم ابتدا باید از نیمه راست ضربه سرویس اجرا شود. اگر سرویس از نیمه اشتباه مشخص نگردد، تمام بازیهای انجام یافته با سرویس یا سرویس‏های زده شده از جهت اشتباه به قوت خود باقی می‏ماند ولی اشتباه در محل اجرای سرویس به محض تشخیص باید تصحیح شود.
ب) توپ سرویس شده باید پس از عبور از روی تور با زمین یا خطوط محدوه کار سرویس زمین حریف که بصورتی مورب در نیمه دیگر زمین نسبت به محل سرویس قرار دارد، برخورد کرده و بعد توسط دریافت کنندة سرویس برگشت داده شود.
(ابتدای صفحه)
ماده 10 خطای سرویس
سرویس، خطا محسوب می‏گردد چنانچه:
الف) سرویس کننده از قوانین مواد 7-8 یا 9 (ب) تخطی نماید.
ب) اگر در زدن سرویس توپ به راکت برخورد نکند.
ج) اگر توپ سرویس شده قبل از اصابت به زمین به اجزاء دائمی زمین بجز(تور، کمربند تور، نوار تور) برخورد نماید.
مورد اول- بعد از پرتاب توپ بالا به عنوان مقدمه انجام ضربه سرویس، سرویس کننده تصمیم به نزدن توپ می‏گردد و در عوض آن را با دست می‏گیرد،آیا این کار خطا محسوب می‏گردد؟
پاسخ: خیر
مورد دوم- هنگام زدن سرویس در بازی انفرادی داخل یک زمین بازی دوبل که دارای پایه های زمین انفرادی است، توپ به پایه زمین انفرادی برخورد می‏کند و بعد در کادر صحیح سرویس فرود می‏آید. آیا این خطا محسوب می‏گردد و یا باید اعلام بجا شود؟
پاسخ: در سرویس، خطا محسوب می‏گردد زیرا پایه های بازی انفرادی، پایه های زمین دوبل و بخشی از تور یا نوار تور مابین آنها جزء اجزاء دائمی زمین محسوب می‏گردند. (طبق ماده 2 و 10 و با توجه به تبصره ماده 24)
ب) انتخاب زمین که در اینصورت بازیکن دیگر حق انتخاب سرویس کننده یا دریافت کننده سرویس بودن را دارد
مورد اول- آیا بازیکنان در صورت با تأخیر افتادن یا بحالت تعلیق درآمدن بازی قبل از شروع آن حق انتخاب مجدد را دارند؟
پاسخ: بلی- نتیجة قرعه کشی به قوت خود باقی است اما حق انتخاب مجدد در رابطه با زمین یا سرویس وجود دارد.
(ابتدای صفحه)
ماده 11- سرویس دوم
بعد از اعلام «خطای سرویس» (چنانچه خطای اول باشد) بازیکن باید از همان زمین که سرویس خطا انجام داده اقدام به زدن سرویس کند مگر آنکه سرویس از نیمة اشتباه زده شده باید که در این صورت طبق ماده (9) سرویس کننده حق زدن تنها یک سرویس از پشت نیمه دیگر زمین را دارد.
مورد اول- بازیکن از نیمه زمین سرویس می‏کند. او امتیاز را از دست می‏دهد و سپس ادعا می‏کند که بخاطر اجرای سرویس از نیمه اشتباه زمین، خطا صورت گرفته است.
پاسخ: امتیاز به قوت خود باقی است و سرویس بعدی باید با توجه به امتیازات از نیمه صحیح زمین زده شود.
مورد دوم- (امتیاز برابر 15 است) و سرویس کننده به اشتباه از طرف چپ زمین سرویس می‏کند. او برنده امتیاز می‏شود سپس از طرف راست سرویس می‏زنند و خطای سرویس می‏کند. در این موقع اشتباه در امکان (برای سرویس آشکار می‏شود) آیا امتیاز قبلی به قوت خود باقی می‏ماند؟ سرویس بعدی او از کدام نیمه زمین باید زده شود.
پاسخ: امتیاز قبلی به قوت خود باقی می‏مامند. سرویس بعدی باید از نیمه چپ زمین زده شود. حساب امتیازات (15/30) است و سرویس کننده یک سرویس خطا زده است.
(ابتدای صفحه)
ماده 12- زمان اجرای سرویس
سرویس کننده تا زمانی که دریافت کنندة سرویس آماده نباشد نباید سرویس کند. اگر دریافت کننده سعی به بازگشت توپ نماید بعنوان آماده بودن تلقی می‏گردد. اگر چنانچه دریافت کننده سرویس فرود نیامده خطا اعلام کند.
(ابتدای صفحه)
ماده 13 قانون اعلام «بجا»
در تمام مواردی که با توجه به قوانین و یا بعلت هر گونه مداخله‏ای در بازی اعلام «بجا» ضروری می‏شود یکی از موارد زیر می‏باید مصداق یابد:
الف) هنگامیکه «بجا» در رابطه با سرویس اعلام می‏گردد فقط همان سرویس باید تکرار شود.
ب) اعلام «بجا» در هر شرایط دیگر موجب تکرار کامل آن امتیاز می‏گردد.
مورد ا- اختلال در انجام سرویس توسط عاملی خارج از قوانین مشروحه در ماده (14) صورت می‏گیرد. آیا تنها همان سرویس باید تکرار شود؟
پاسخ: خیر- کل آن امتیاز باید دوباره بازی شود.
مورد 2- اگر توپی در حین بازی پاره شود، آیا باید اعلام «بجا» کرد؟
پاسخ: بله
(ابتدای صفحه)
ماده 14- قانون بجا در سرویس
در سرویس هنگامی اعلام بجا می‏شود که:
الف) توپ سرویس شده صحیحی به تور، کمربند یا نوار تور برخورد کند و یا توپ بعد از برخورد با تور، کمربند تور یا نوار تور به دریافت کننده یا به هر چیزی که پوشیده یا به همراه دارد، قبل از برخورد با زمین اصابت کند.
ب) اگر زمانی که دریافت کننده سرویس آماده نباشد سرویس زده شود یا سرویس خطائی انجام شود.
(رجوع به ماده 12 شود). در صورت اعلام «بجا» سرویس زده شده به حساب نمی‏آید و باید مجدداً سرویس کرد اما سرویس بجا موجب عدم احتساب سرویس خطای قبلی نخواهد شد و سرویس خطا به قوت خود باقی می‏ماند.
(ابتدای صفحه)
ماده 15- ترتیب اجرای سرویس
در پایان گیم اول دریافت کننده زننده سرویس سرویس بعدی می‏گردد و این ترتیب متناوباً در تمامی گیمهای بعدی بازی اجرا خواهد شد اگر بازیکنی خارج از نوبت سرویس کند. بازیکنی که نوبت سرویس او بود، به محض مشخص شدن اشتباه باید سرویس کند اما تمامی امتیازات قبل از کشف اشتباه محسوب می‏گردد اگر قبل از مشخص شدن اشتباه، گیم به پایان برسد، ترتیب سرویس به صورت تغییر یافته ادامه خواهد یافت
(ابتدای صفحه)
ماده 16- زمان تعویض زمین
بازیکنان در پایان گیم‏های اول، سوم و به همین ترتیب در تناوبهای بعدی و در پایان هر ست زمین را عوض می‏کنند مگر اینکه مجموع تعداد گیمها در آن ست زوج باشد که در این صورت تعویض زمین تا پایان گیم اول ست بعدی صورت نمی‏پذیرد و ترتیب صحیح دنبال نشود، بازیکنان باید به محض کشف اشتباه ترتیب صحیح را دنبال کنند.
(ابتدای صفحه)
ماده 17- توپ در گردش
از لحظه‏ای که سرویس زده می‏شود توپ در گردش خواهد بود و به غیر از مواردی که خطا یا «بجا» اعلام گردد. توپ تا زمان اعلام امتیاز باید در گردش بماند.
مورد 1- بازیکن جواب سرویس را صحیح نمی‏دهد. اعلام خطا نمی‏شود و توپ در گردش می‏ماند. آیا حریف می‏تواند بعداً و پس از خاتمه تبادل توپ مدعی امتیاز مربوطه شود؟
پاسخ: خیر- اگر بازیکنان بعد از وقوع خطا به بازی ادامه دهند کسی نمی‏تواند مدعی امتیاز برای آن خطا گردد بشرط آنکه حریف از اینکار باز داشته نشده باشد.
(ابتدای صفحه)
ماده 18- ثبت امتیاز به نفع زننده سرویس
سرویس کنندة زمانی امتیاز می‏گیرد که:
الف) توپ سرویس شده (به شرط آنکه طبق ماده 14 «بجا» نباشد) قبل از برخورد با زمین به دریافت کننده سرویس هر آنچه پوشیده یا به همراه دارد برخورد نماید.
ب)دریافت کننده سرویس مطابق ماده 20 امتیاز را از دست بدهد.
(ابتدای صفحه)
ماده 19- ثبت امتیاز به نفع دریافت کننده سرویس
دریافت کننده زمانی امتیاز می‏گیرد که:
الف) سرویس کننده دوبار پشت سر هم سرویس خطا بزند.
(ابتدای صفحه)
ماده 20- مواردی که سبب از دست دادن امتیازات می‏گردد.
بازیکنی امتیاز از دست میدهد که:
الف) قبل از اینکه توپ دو بار به زمین بخورد قادر به برگرداندن بدون واسطه توپ از روی تور نشود (مگر طبق ماده 24 الف یا ج )
ب) بازیکن توپ را به صورتی برگرداند که به زمین یکی از اجزاء ثابت زمین و یا هر چیز دیگر خارج از محدود خطوط در برگیرنده زمین حریف برخورد کند (بجز موارد ذکر شده در ماده 24 الف یا ج).
ج) بازیکن توپ را حتی اگر در خارج از محدوده خطوط زمین والی کند ولی موفق به بازگرداندن صحیح توپ نشود .
د) در برگشت دادن توپ عمداً توپ را با راکت می‏گیرد و یا حمل می‏کند و یا عمداً به توپ پیش از یکبار ضربه می‏زند .
ه) بازیکن یا راکت بازیکن (در دست بازیکن یا به هر صورت دیگر) یا هر چیزی که پوشیده یا به همراه دارد به تور، پایه های زمین، پایه های زمین انفرادی طناب یا سیم نگهدارنده تور، کمربند تور، نوار و یا زمین واقع در محدوده خطوط زمین حریف در زمان گردش توپ، برخورد نماید.
و) بازیکن توپ را قبل از عبور از تور والی کند.
ز) توپ در گردش به بازیکن یا هر چیزی که پوشیده یا به همراه دارد بجز راکت که در دست یا دستهای بازیکن باشد برخورد نماید.
ح) بازیکن با پرتاب راکت به توپ ضربه بزند.
ط) بازیکن به عمد و به صورت مشخص شکل و حالت راکت را در حین آنکه توپ در گردش است تغییر دهد.
مورد1- در هنگام سرویس کردن راکت از دست سرویس کننده رها می‏شود و قبل از برخورد توپ به زمین به تور برخورد می‏کند آیا این حالت خطای سرویس محسوب می‏شود یا اینکه بازیکن امتیاز را از دست می‏دهد؟
پاسخ: سرویس کننده امتیاز را از دست می‏دهد زیرا راکت او در حالیکه توپ در گردش بوده به تور برخورد کرده است.
مورد2- در سرویس راکت از دست سرویس کننده رها می‏شود و بعد از اصابت توپ به خارج از کادر سرویس به تور برخورد می‏کند. آیا این خطاست یا منجر به از دست رفتن امتیاز بازیکن می‏شود؟
سرویس به تور برخورد می‏کند. آیا این خطاست یا منجر به از دست رفتن امتیاز بازیکن می‏شود؟
پاسخ: این عمل خطا محسوب می‏گردد زیرا هنگام برخورد راکت به تور، توپ از گردش خارج شده بوده است.
×× والی: ضربه به توپ قبل از برخورد آن به زمین 1 - Volley
مورد3- فرد (الف) و (ب) در مقابل (ج) و (د) بازی می‏کند. (الف) به (د) سرویس می‏‏زند. (ج) قبل از برخورد توپ به زمین به تور برخورد می‏کند سپس به علت خارج بودن سرویس اعلام خطای سرویس می‏شود آیا (ج) و (د) امتیاز را از دست می‏دهند.
پاسخ: اعلام خطای سرویس اشتباه بوده است. (ج) و (د) امتیاز را قبل از آنکه بتوان اعلام خطا کرد، از دست داده‏اند زیرا (ج) در حالی به تور برخورد کرده که توپ در گردش بوده است.
«رجوع شوده به ماده 20»
مورد 4- آیا بازیکن در حالی که توپ در گردش است می‏تواند از روی تور به داخل زمین حریف بپرد و هیچگونه تنبیهی شامل حال او نگردد؟
پاسخ: خیر- بازیکن امتیاز را از دست می‏دهد.
مورد 5- بازیکن (الف) به توپ در نزدیکی تور چرخش زیر می‏دهد به طوری که توپ به سمت (الف) باز می‏گردد. بازیکن (ب) ناتوان از رسیدن به توپ (در زمین خود) راکت خود را پرتاب می‏کند و توپ را به خارج از زمین (الف) می‏زند. آیا (ب) امتیاز این بازی را می‏گیرد یا خیر؟
پاسخ: (ب) امتیاز از دست می‏دهد.
مورد 6- بازیکنی که خارج از کادر سرویس ایستاده بوسیلة توپ سرویس شده و قبل از برخورد آن با زمین مورد اصابت قرار می‏گیرد آیا امتیاز را می‏گیرد یا از دست می‏دهد؟
پاسخ: بازیکنی که موردئ اصابت توپ قرار گرفته امتیاز را از دست می‏دهد. مگر طبق موارد ذکر شده در ماده 14 (الف)
مورد7- بازیکنی که خارج از محدوده خطوط زمین ایستاده، توپ را والی می‏کند و یا آن را با دست می‏گیرد مدعی امتیاز می‏شود زیرا توپ بدون شک «خارج» بوده است.
پاسخ: او به هیچوجه نمی‏تواند مدعی امتیاز شود.
(A) چنانکه توپ را بگیرد امتیاز طبق ماده 20 (ز) از دست می‏دهد.
(B) اگر والی کند توپ را به صورتی ناصحیح بازگشت دهد. طبق ماده 20 (ج) امتیاز از دست می‏دهد.
(C) اگر والی کند و به صورتی صحیح توپ را برگشت دهد بازی ادامه می‏دهد.
(ابتدای صفحه)
ماده 21- بازیکن مانع حریف می‏شود
اگر بازیکن اقدام به هر عملی کند که مانع اجرای ضربه توسط حریف شود، چنانچه این عمل عمدی باشد بازیکن امتیاز را از دست می‏دهد و اگر سهواً باشد، باید اعلام «بجا» شود.
مورد 1- چنانچه بازیکن در حین زدن ضربه به حریف برخورد کند آیا تنبیهی شامل حال او خواهد شد؟
پاسخ: خیر- مگر اینکه داور اقدامی را ضروری بداند که در آن صورت طبق ماده 21 عمل خواهد کرد.
مورد2- اگر توپ از روی تور برگشت کند، بازیکنی که باید به توپ ضربه بزند می‏تواند برای زدن ضربه بروی تور، روی به داخل زمین حریف خم شود. در این موقع اگر بازیکن حریف مانع اجرای ضربه او شود، چگونه باید عمل کند؟
پاسخ: مطابق ماده 21 داور می‏تواند امتیاز را به بازیکنی که برای او ایجاد مزاحمت شده است، بدهند و یا اعلام «بجا» کند. (به ماده 25 رجوع شود).
مورد3- آیا می‏توان دوبار ضربه به توپ را که سهواً انجام می‏شود با توجه به ماده 21، عملی که مانع حریف می‏شود، تلقی نمود؟
پاسخ: خیر- مگر اینکه داور اقدامی را ضروری بداند که در آن صورت طبق ماده 21 عمل خواهد کرد.
مورد 2- اگر توپ از روی تور برگشت کند، بازیکنی که باید به توپ ضربه بزند می‏تواند برای زدن ضربه بروی تو روی به داخل زمین حریف خم شود. در این موقع اگر بازیکن حریف مانع اجرای ضربه او شود، چگونه باید عمل کند؟
پاسخ: مطابق ماده 21 داور می‏تواند امتیاز را به بازیکنی که برای او ایجاد مزاحمت شده است، بدهند و یا اعلام «بجا» کند. (به ماده 25 رجوع شود).
مورد 3- آیا می‏توان دوبار ضربه به توپ را که سهواً انجام شود با توجه به ماده 21، عملی که مانع حریف می‏شود، تلقی نمود؟
پاسخ: خیر
(ابتدای صفحه)
ماده22- اصابت توپ به خط
توپی که به خط اصابت کند همانند توپیکه داخل محدوده خطوط زمین است به حساب می‏آید.
(ابتدای صفحه)
ماده 23-برخورد توپ به اجزاء ثابت زمین
اگر توپ در گردش بعد از برخورد با زمین و اجزاء ثابت زمین (بجز تور، پایه هایزمین، پایه های بازی انفرادی طناب یا سیم نگهدارنده تور، کمربند تور یا نوار تور) برخورد نماید، امتیاز به بازیکن زننده ضربه تعلق می‏گیرد چنانچه قبل از اصابت توپ به زمین آن توپ و اجزاء ثابت زمین برخورد نماید، امتیاز به حریف زننده توپ تعلق می‏گیرد.
مورد 1- توپ برگشت داده شده به داور یا صندلی داور و یا جایگاه برخورد می‏نماید. بازیکن مدعی است که توپ در مسیر ورود به داخل زمین بوده است.
پاسخ: بازیکن امتیاز را از دست می‏دهد.
(ابتدای صفحه)
ماده 24-برگشت دادن صحیح توپ
توپی که به یکی از صور زیر برگشت داده شود، صحیح است:
الف) اگر توپ به تور پایه های زمین انفرادی، طناب یا سیم نگهدارنده تور، کمربند یا نوار تور برخورد نماید، به شرط آنکه از روی آنها گذشته و در داخل محدوده خطوط زمین حریف فرود آید.
ب) اگر توپ سرویس شده یا برگشت داده شده به صورت صحیح اصابت نماید، سپس به کمک چرخش زیری که دارد و یا با جریان هوا جهش به عقب نماید و به زمینی که از طرف آن آماده بازگردد و بازیکنی که نوبت ضربه اوست با عبور از بالای تور به توپ ضربه بزند، بشرط آنکه بازیکن موارد ماده 20 را نقض نکند.
ج) اگر توپ از سمت خارج پایه ها با پایه های زمین انفرادی در سطحی بالاتر یا پائین‏تر نسبت به لبه تور برگشت داده شود، حتی در صورت تماس با پایه ها و پایه های زمین انفرادی مشروط برآنکه در داخل محدوده‏های خطوط زمین حریف فرود آید.
د) چنانچه راکت بازیکنی پس از زدن ضربه و برگشت ساده توپ، از روی تور عبور کند به شرط آنکه ضربه به توپ پس از عبور توپ از روی تور (به داخل زمین بازیکن) صورت گرفته باشد و توپ هم صحیح برگشت داده شده باشد.
د) اگر بازیکنی بتواند توپ سرویس شده و پا در حال گردش را برگشت دهد و توپ او به توپی که در محدوده خطوط زمین حریف قرار دارد اصابت نماید.
تبصره:
در بازی انفرادی چنانچه جهت راستی بیشتر زمین دوبل را با پایه های زمین انفرادی تجهیز کرده و مورد استفاده قرار دهند، پایه تور زمین دوبل بخشهایی از تور، طناب یا سیم نگهدارنده تور و نوار تور که خارج از پایه های زمین انفرادی واقع می‏شود، همیشه به عنوان اجزاء ثابت زمین محسوب شده و جزو پایه ها یا بخشهائی از زمین انفرادی به شمار نمی‏آید. توپی که از زیر سیم نگهدارنده تور در قسمت بین پایه های زمین انفرادی و پایهفای کنار آن برگشت داده شود در صورتی که با سیم نگهدارنده تور، تور و پایه ها تماس نبابد در محدوده خطوط زمین حریف فرود آید، صحیح است.
مورد1- توپی که در حال خارج شدن از محدوده زمین بازی است به پایه ه‏ای تور یا پایه های زمین انفردای برخورد می‏کند و درون محدوده خطوط زمین حریف فرود می‏آید آیا این ضربه صحیح است؟
پاسخ: چنانچه سرویس باشد، خیر، مطابق قانون 10 (چ) چنانچه به جز سرویس باشد، بله، مطابق قانون 24 (الف)
مورد 2- آیا ضربه بازیکنی که راکت را با دو دست نگه دارد و توپ را برگشت دهد صحیح است؟
پاسخ، بله.
مورد3- توپ سرویس شده و در حال گردش به توپی واقع در محدوده خطوط زمین بازی برخورد می‏کند آیا در این جا نتیجه امتیاز مشخص می‏شود؟
پاسخ: خیر، بازی باید اعلام (بجا) شود.
مورد4- آیا بازیکنی در زمان گردش توپ اجازه استفاده از بیش یک راکت را دارد؟
پاسخ: خیر- در تماس قوانین بصورت مفرد اشاره شده است.
مورد 5- آیا بازیکنی می‏تواند درخواست کند که توپ یا توپها واقع در محدوده خطوط زمین حریف برداشته شوند؟
پاسخ: بله- اما نه در هنگامی که توپ در گردش است.
(ابتدای صفحه)
ماده 25- زمانیکه بازیکن از بازی بازداشته شود
در صورتیکه بازیکن از زدن ضربه خود توسط هر عاملی که خارج از اختیار او باشد، بجز اجزاء دائمی زمین و بجز موارد ذکر شده در ماده21، بازداشته شود و باید اعلام «بجا» شود.
مورد1- یکی از تماشاچیان سد راه بازیکن می‏شود و او نمی‏تواند توپ را برگشت دهد. آیا بازیکن می‏تواند مدعی اعلام «بجا» شود؟
پاسخ: بله- چنانچه به تشخیص داور غیر از اجزاء ثابت زمین با ترتیبات زمین بازی، شرایطی خارج از اختیار بازیکن مانع او شده باشد.
مورد2- همانند مورد 1 اختلالی در بازیکن پیش می‏آید و داور اعلام «بجا» می‏نماید. اگر سرویس کننده در هنگام به گردش انداختن توپ یک سرویس خطا زده باشد، آیا او محق به اجرای دو سرویس است؟
پاسخ: بله- از آنجائیکه توپ در گردش بوده است طبق مقررات، «بازی» ونه فقط آن ضربه، تکرار می‏شود.
مورد 3- آیا بازیکن مطابق ماده 25 می‏تواند به جهت آنکه تصور می‏کرده حریف او از بازی بازداشته شده و بنابراین انتظار پاسخ او نمی‏گرفته مدعی اعلام «بجا» شود؟
پاسخ: خیر
مورد4- آیا چنانچه توپ در گردش با توپ دیگری در هوا برخورد کند، این ضربه صحیح محسوب می‏گردد؟
پاسخ: باید اعلام «بجا» شود مگر اینکه توپ دوم را یکی از بازیکنان به هوا زده باشد که در این صورت داور مطابق ماده 21 اتخاذ تصمیم می‏کند.
مورد5- اگر داور یا هر قضاوت کننده دیگری به اشتباه اعلام خطا یا خارج نماید و بعد اشتباه خود را تصحیح کند، کدام نظر باید ملاک قرار گیرد؟
پاسخ: باید اعلام «بجا» شود مگر اینکه داور اختلالی در بازی هیچیک از بازیکنان روی نداده باشند که در اینصورت نظر تصحیح شده باید ملاک قرار گیرد.
مورد6- چنانچه توپ سرویس اول که خطا شده، بازگشت کرده و در هنگام اجرای سرویس دوم اختلالی در پاسخ دریافت کننده سرویس ایجاد نماید، آیا دریافت کننده سرویس می‏تواند مدعی اعلام بجا شود؟
پاسخ: بله- اگر او امکان خارج کردن این توپ را داشته و در این کار اعمال کرده باشد دیگر نمی‏تواند مدعی اعلام بجا شود.
مورد 7- اگر توپ به شی ساکنی و یا متحرک واقع در محدوده خطوط زمین برخورد نماید، ضربه صحیح است؟
پاسخ: ضربه صحیح است مگر اینکه شی ساکن پس از به جریان درآمدن توپ به داخا امده باشد که در اینصورت باید اعلام بجا شود. اگر توپ در جریان بازی با شی‏ای باشد که در روی زمین و یا در بالای سطح زمین در حرکت است برخورد کند باید اعلام بجا شود.
مورد 8- سرویس اول خطا و سرویس دوم صحیح است اما طبق ماده 25 یا بعلت عدم توانائی داور در تصمیم‏گیری، نیاز به اعلام بجا می‏شود قانون در این مورد چیست؟
پاسخ: باید خطای سرویس اول در نظر گرفته نشود و توپ از نو به گردش درآید.
(ابتدای صفحه)
ماده26-حساب امتیازات در یک گیم
هر گاه بازیکنی امتیاز اول را بگیرد امتیاز 15 برای آن بازیکن ثبت می‏شود. با گرفتن امتیاز دوم، امتیاز 30 اعلام می‏شود. با گرفتن امتیاز سوم امتیاز آن بازیکن 40 اعلام می‏شود. هر گاه بازیکن امتیاز چهارم را نیز بگیرد، امتیاز به صورت اعلام «گیم» مشخص می‏شود.
مگر اینکه: اگر هر یک از دو بازیکن سه امتیاز بگیرند، حساب امتیاز «برابر» (دیویس) اعلام می‏شود و امتیاز گرفته شده توسط یک بازیکن به عنوان (آوانتاژ) «امتیاز» مثبت اعلام می‏شود. اگر همین بازیکن امتیاز دیگری بگیرد، برنده «گیم» می‏شود. ولی اگر حریف امتیاز بعدی را بگیرد، حساب امتیازات دوباره به صورت «برابر اعلام می‏شود. این کار به همین ترتیب ادامه می‏یابد تا آنکه یکی از بازیکنان پس از اعلام نتیجه برابر دوباره امتیاز بگیرد که نتیجه «گیم» به نفع آن بازیکن اعلام می‏شود.
1-Game
2-Deuce
3-Advatage
(ابتدای صفحه)
ماده 27- حساب امتیازات در «ست»
الف) بازیکنی که زودتر شش «گیم» را بگیرد برنده «ست» می‏شود. البته به شرطی که دو گیم از حریف جلوتر باشد. هر جا که لازم باشد باید ست را ادامه داد تا این در اختلاف حاصل گردد.
ب) روش امتیاز بندی دیگری که می‏تواند جایگزین روش فوق ‏الذکر (پاراگراف الف) باشد، روش «تای-بریک» است به شرط آنکه تصمیم به استفاده از آن پیش از برگزاری مسابقه اعلام شده باشد. در این صورت قوانین زیر باید رعایت گردد:
این روش هنگامی به اجرا در می‏آید که نتیجه برابر «شش» از نظر گیمی حاصل شده باشد. از این روش نمی‏توان در ست سوم در بازی سه «سته» و در «ست» پنجم در بازی پنج «سته» استفاده نمود باید روش عادی یعنی برد و یا اختلاف دو گیم اجرا گردد مگر اینکه پیش از مسابقه به نحو دیگری اتخاذ تصمیم شده باشد. در یک گیم «تای-بریک» روش زیر اعمال می‏شود.
(I) بازیکنی که زودتر 7 امتیاز را بگیرد، برنده گیم و ست می‏شود به شرط آنکه دو امتیاز از حریف جلوتر باشد. اگر امتیاز (برابر شش) شود، گیم باید ادامه یابد تا این اختلاف حاصل شود. در روش «تای-بریک» امتیاز دهی باید از سیستم عددی انجام شود.
1- Set
2-Tic-Break
3-Numerical Scorint
(II) بازیکنی که نوبت سرویس او باشد برای تعیین امتیاز اول سرویس می‏کند. حریف او برای تعیین امتیازات دوم و سوم سرویس می‏کند و از آن به بعد هر بازیکن به تناوب برای دو امتیاز بعدی سرویس می‏کند تا برنده گیم مشخص شود.
(III)از امتیازات اول باید به تناوب از نیمه راست و چپ سرویس کرد، که در ابتدا از نیمه راست شروع می‏شود. اگر سرویس از نیمه اشتباه زمین زده شود و معلوم نگردد تمام نتایج بازی که از آن سرویس یا سرویسهای اشتباه در محل سرویس به محض آشکار شدن باید تصحیح شود. (توضیح آنکه بجز برای امتیاز اول که سرویس از نیمه راست زده می‏شود، برای هر دو امتیاز بعدی تا پایان «تای-بریک» هر بازیکن به ترتیب اول از نیمه چپ و سپس از نیمه راست سرویس می‏کند).
(IV)بازیکنان باید پس از هر شش امتیاز و در خاتمه گیم «تای-بریک» اقدام به تعویض زمین بنماید.
(V)از نظر تعویض توپ، گیم «تای-بریک» بعنوان یک گیم محسوب می‏شود. البته اگر در شروع «تای-بریک» زمان تعویض توپ فرا برسد باید تعویض توپ را تا شروع گیم دوم «ست» بعدی به تعویق انداخت.
پاسخ: اگر بازیکن نوبت سرویس خود را کامل کرده، ترتیب سرویس به صورت جدید عوض کرده، ترتیب سرویس به صورت جدید عوض می‏شود اگر کشف اشتباه قبل از پایان نوبت سرویس بازیکن صورت گیرد، ترتیب سرویس به محض مشخص شدن باید تصحیح شود و هر امتیاز بازی شده محسوب می‏گردد.
(ابتدای صفحه)
ماده 28- حداکثر تعداد «ست‏ها»
حداکثر تعداد ستها در بازی پنج ست برای آقایان و سه ست برای بانوان می‏باشد.
(ابتدای صفحه)
ماده29- شرح وظایف مسئولان
در مسابقاتی که داور تعیین می‏گردد و رأی او حکم نهائی است، اما هنگامی که سرداور منسوب می‏گردد، در صورتی که داور در موارد مربوط به تنیس «قوانین» اتخاز تصمیم نماید، جهت رسیدگی مجدد می‏توان موارد مورد اختلاف را به سرداور، حکم نهائی خواهد بود. در مسابقاتی که برای داور دستیارانی تعیین می‏گردند (خط نگهدار- داور تور- داور خطای پا) تصمیم این افراد در مواردی که باید سریعاً اعلام رأی نمود، قطعی خواهد بود، مگر اینکه به نظر داور اشتباه واضحی روی داده باشد که در این صورت، حق تغییر رأی دستیاران خود و یا اعلام بجا خواهد داشت. وقتی یکی از دستیاران قادر به تصمیم‏گیری نباشد باید فوراً این مسئله را به داور اعلام کند تا داور اتخاذ تصمیم نماید. زمانی که داور اعلام تا داور اتخاذ تصمیم نماید. زمانی که اور قادر به تصمیم‏گیری در مواردی که باید سریعاً اعلام رأی نمود، نباشد باید اعلام بجا نماید. در مسابقات جام دیویس یا مسابقات تیمی دیگر که یک سر داور نیز در زمین حضور دارد، سر داور می‏تواند هر تصمیم اتخاذ شده را تغییر دهد و یا می‏تواند از داور بخواهد اعلام بجا نماید. سر داور به صلاح دید خویش می‏تواند هر زمان مسابقه را به علت تاریکی یا شرایط زمین و شرایط جوی به تعویق اندازد. در صورت به تعویق افتادن بازی حساب امتیازات و چگونگی جاگیری در زمین باید به همان صورت قبلی باشد، مگر اینکه سرداور و بازیکنان بالاتفاق به نحو دیگر به توافق برسند.
مورد1- داور اعلام بجا ولی بازیکن مدعی است که نباید اعلام بجا شود. آیا می‏توان از سرداور خواست که اتخاذ تصمیم نماید؟ روش پیش گفته در بازی انفرادی در بازی دوبل نیز صدق می‏کند. بازیکنی که نوبت سرویس اوست.
جهت تعیین اولین امتیاز سرویس می‏کند و از آن به بعد هر بازیکن به همان ترتیبی که در آن ست اقدام به زدن سرویس می‏کرد، برای تعیین تکلیف در امتیاز، سرویس می‏کند تا نتیجه گیم و ست معلوم گردد.
بازیکن (با دو بار بازی دوبل) که در گیم «تای-بریک» نوبت اول سرویس را داشته‏اند باید در اولین گیم ست بعدی دریافت کننده سرویس باشد.
مورد 1- در امتیاز (برابر شش) «تای-بریک» اعمال می‏شود در صورتیکه قبل از مسابقه ادامه بازی به روش عادی اعلام شده باشد، آیا امتیازاتی که بازی شده‏اند به حساب می‏آیند؟
پاسخ؟ اگر مشخص شدن اشتباه قبل از به گردش آوردن توپ برای امتیاز دوم دوم کسر شود، گیم به روش «تای-بریک» ادامه یابد.
مورد2- در امتیاز (برابر شش) بازی به روش عادی ادامه می‏یابد اگر به مطابق تصمیمات متخذه در قبل از مسابقه روش «تای-بریک» می‏یابد اجرا می‏شده است. آیا امتیازات بدست آمده محسوب می‏شوند؟
پاسخ: اگر اشتباه قبل از به گردش درآمدن توپ برای امتیاز دوم آشکار شود، امتیاز اول محسوب می‏گردد ولی اشتباه بعد از به گردش درآمدن توپ برای امتیاز دوم صورت گیرد روش عادی باید ادامه یابد. اگر امتیاز (برابر هشت) یا اعداد زوج بالا برسد باید روش «تای-بریک اجرا شود.
مورد3- اگر در حین «تای-بریک» برای بازی انفرادی یا دوبل، بازیکنی خارج از نوبت سرویس بزند، آیا ترتیب سرویس بصورت جدید و تا پایان گیم ادامه می‏یابد؟
پاسخ: بله- سؤالاتی که مربوط به تبیین قوانین است و موضوع آن اعمال شرایط ویژه می‏باشد باید توسط داور تصمیم‏گیری شود. با این وجود اگر داور و یا بازیکن نسبت به تصمیم‏گرفته شده اطمینان نداشته باشد، می‏توان از سرداور تقاضای تصمیم‏گیری نمود که این نهائی است.
مورد4- اعلام «خارج» می‏شود اما بازیکن مدعی است که توپ صحیح بوده آیا سرداور می‏تواند در این مورد تصمیم‏گیری کند؟
پاسخ: خبر- از آنجا که این مورد یک رویداد لحظه‏ای است و این موضوع واقع مشخص که در یک لحظه زمانی مشخص به وقوع پیوسته و تمام شده می‏باشد، لذا تصمیم مسئولان حاضر در زمین نهائی خواهد بود.
مورد5-آیا در صورتی که به نظر داور خطای واضحی در زمان گردش توپ صورت گرفته باشد، می‏تواند پس از تبادل پایان توپ و تعیین نتیجه نظر خط نگهدار را تغییر دهد؟
پاسخ: خیر مگر اینکه بنا به اعتقاد داور «مانع حریف» شده باشند در غیر اینصورت داور تنها در صورتی می‏تواند نظر خط نگهدار راتغییر دهد که اینکار را بلافاصله پس از انجام خطا صورت دهد.
مورد 6- خط نگهدار اعلام «خارج» می‏کند. داور که به وضوح ندیده است، گمان می‏برد که توپ صحیح بوده. آیا داور می‏تواند خلاف نظر نگهداری رأی دهد؟
پاسخ: خیر- داور تنها در صورتی می‏تواند نظر دستیاران خود را تغییر دهد که هیچ شک و شبهه‏ای نداشته باشد. او تنها در صورتی می‏تواند نظر خط نگهداری را که توپی را صحیح می‏داند تغییر دهد که بتواند فاصله‏ای بین توپ و خط را ببیند. داور تنها در صورتی می‏تواند توپ «خارج» اعلام شده و یا خطائی که توسط خط نگهدار اعلام شده را تغییر دهد که برخورد توپ و یا فرود توپ در محدوده داخل خطوط زمین را مشاهده کرده باشد.
مورد7- آیا خط نگهدار می‏تواند پس از اعلام امتیاز توسط داور نظر خود را تغییر دهد؟
پاسخ: بله- اگر خط نگهدار متوجه اشتباه خود شود می‏تواند آن را تصحیح کند بشرط آنکه بلافاصله چنین کند.
مورد8- بازیکن پس از اعلام «خارج» توسط خط نگهدار مدعی است که توپی را که برگشت داده، صحیح بوده است. آیا داور می‏تواند خط نگهدار را تغییر دهد؟
پاسخ: خیر- داور هیچگاه نمی تواند در نتیجه اعتراض یا درخواست رسیدگی بازیکن، آنچه را که اعلام شده تغییر دهد.
(ابتدای صفحه)
ماده30- حفظ تداوم بازی و زمانهای استراحت
از لحظه اجرای سرویس اول تا خاتمه مسابقه بازی باید بصورتی مستمر ادامه یاید و شرایط زیر نیز مراعات شود.
الف) اگر سرویس اول خطا باشد، سرویس کنند. باید بدون تأخیر اقدام به زدن سرویس باید همگون با سرعت معقول زننده سرویس بازی کند و هنگامی که سرویس کننده آماده زدن سرویس است، او نیز آماده دریافت سرویس باشد. هنگام تعویض زمین از لحظه‏ای که توپ از گردش خارج می‏شود تا زمانیکه توپ جهت امتیاز اول گیم بعدی به گردش افتد، حداکثر فاصله زمانی یک دقیقه و سی‏ثانیه می‏باشد. داور باید در جائیکه مانع و تداخلی موجب عدم استمرار بازی می‏شود، از اختیارات خود استفاده کند. سازمان دهندگان مسابقات بین المللی و مسابقات تیمی که به مورد تأئید ITF هستند می‏توانند فاصله زمانی مجاز بین دو امتیاز را خود تعیین نمایند که به هر حال نباید بیش از 25 ثانیه باشد.
ب) هیچگاه نباید جهت تجدید نیرو و یا نفس‏گیری و یا بخاطر وضعیت فیزیکی بازیکن، بازی را به حال تعلیق درآورد، در آن تأخیر بوجود آورد و یا مانعی در ادامه بازی ایجاد نمود. به هر حال در پیش آمدهای منجر به جراحت داور می‏تواند برای یکبار و به مدت سه دقیقه بازی را متوقف کند. سازمان دهندگان مسابقات بین‏ المللی و مسابقات تیمی مورد تأئید فدراسیون بین‏ المللی تنیس ITF می‏تواند این یک بار مهلت توقف بازی را از سه دقیقه به پنج دقیقه افزایش دهند.
ج) اگر تحت شرایطی خارج از اختیار بازیکن البسه، کفش یا وسایل او (بغیر از راکت تنیس) دچار اشکال یا آسیب شوند به نحوی که ادامه بازی را ناممکن یا ناراحت کننده کند، داور می‏تواند بازی را متوقف کند تا اشکال تصحیح شود.
د) داور می‏تواند هر زمان که ضروری باشند یا مناسب تشخیص دهد بازیکن را متوقف کند و یا به تأخیر اندازد.
ه) بعد از ست سوم یا در مورد بانوان پس از ست دوم هر کدام از بازیکنان می‏توانند حداکثر ده دقیقه استراحت کنند. در کشورهائی که در عرض جغرافی 15 شمالی و 15 جنوبی واقع شده‏اند مدت استراحت 45 دقیقه و یا بیشتر است. در صورت لزوم و در صورتیکه شرایط خارج از اختیار بازیکنان ایجاد کند، داور می‏تواند بازی را تا مدتی که لازم می‏داند متوقف کند. اگر بازی متوقف شود و به روز دیگری موکول گردد. این استراحت پس از انجام سه «ست»، (مورد بانوان پس از انجام دو ست بازی) انجام می‏شود. در این مورد یک ست ناتمام به عنوان یک ست کامل به حساب می‏آید. هر کشور و یا کمیته سازمان دهنده مسابقات جهانی و مسابقات سطوح پائین‏ تر، بجز مسابقات حرفه‏ای بین المللی تنیس (جام دیویس و جام فدراسیون) مختار هستند که این شرایط را تعدیل یا از قوانین خود حذف نماید و به شرط آن که اعلام این امر قبل از شروع مسابقات صورت گیرد.
و) کمیته مسابقات اختیار تصمیم‏گیری د

دانلود مقاله لقاح مصنوعی از دیدگاه حقوقی

امروزه لقاح مصنوعی یا تولید کودکان آزمایشگاهی در بسیاری از کشورهای جهان مطرح شده است و ازنظر علوم تجربی با هیچ مشکل یا ابهامی روبرو نیست ،اما ازنظرخلاق و حقوق با ابهامات و مشکلاتی مواجه است . تلاش ما بر این است ضمن طرح دیدگاههای حقوقدانان و فقهاء عظام راه حلهائی که در تعدیل نظرات مخالف با روشهای فوق موثر است مطرح و تبیین نمائیم ،در این رابطه مقدمتا" به تشریح روشهای موجود جهت ایجاد کودکان آزمایشگاهی پرداخته سپس دیدگاههای حقوق فقهی موجود را بررسی می نمائیم و در پایان باتحلیل دیدگاهها می کوشیم تا با توسل به عمومات فقهی و استمداد از روح قانون نظریاتی که با اصول و قواعد حقوق و اخلاق از یک طرف و با مصالح افراد در جوامع بشری سازگارتر است ارائه نموده و حتی المقدور در رفع این خلاءقانونی به ویژه در قلمرو نظام حقوقی حاکم بر جامعه ایران پیشنهادهائی را مطرح سازیم 0

بخش نخست :شرح روشهای موجود جهت تولید نسل از طریق غیر طبیعی در روزگار ما با کمک تسهیلات چشمگیری که دانش پزشکی در اختیار بشریت معاصر قرار داده ، با روشهای متنوعی می توان به تولید نسل به طور مصنوعی پرداخت 0
از بین روشهای متنوع مزبور دو طریقه زیر بیشتر متداول است .
1- از طریق تلقیح داخلی
2- از طریق تلقیح خارجی
روش نخست : در روش نخست عمل بارور شدن و پرورش نطفه داخل رحم انجام می شود اما بر حسب اینکه بین صاحبان نطفه (زن و مرد ) رابطه زوجیت یا زناشوئی مشروع موجود بوده و یا چنین ارتباطی وجود نداشته باشد این روش به دو صورت لقاح همگون یا تلقیح بین همسران و لقاح ناهمگون و تلقیح بین افراد بیگانه تقسیم می گردد لقاح همگون یا تلقیح بین همسران
در تلقیح مصنوعی همگون پای شخص ثالث در میان نیست نطفه (اسپرم ) مرد را به نحوی بدست آورده و آنرا در رحم همسرقانونی او وارد می کنند.معمولا"توسل به این روش آنگاه صورت می گیرد که توسل به روشهای متداول یعنی مقاربت دو همسر بامشکلات فیزیکی از قبیل :غیرقابل نفوذبودن دهانه رحم یا کمی اسپرم ویاناتوانی جنسی مردیا انزوال زودرس مواجه است و تلاشهای پزشکان یا روانپزشکان مجرب درمان این گونه نارساییها و بیماریها موثر واقع نمی گردد 0 در تلقیح بین همسران به یکی از دو طریق اقدام می شود 0
گاهی همسران خود در انجام این عمل مباشرت داشته و بادخالت دادن دیگران در گرفتن اسپرم یا تخمک مرتکب اقدام خلاف اخلاقی نمی شوند 0گاهی نیز در مسیر عمل ، دیگران به عنوان متخصص و غیره دخالت می کنند که ممکن است بعضا" مرتکب اعمال غیرمجاز یا خلاف شرع نیز بشوند 0

لقاح ناهمگون یا تلقیح بین دو بیگانه
در این روش ، در مرحله باروری و پرورش نطفه ، علاوه بر زن یا شوهر پای ثالثی نیز در میان است . بدین توضیح که :گاهی نطفه مرد با تخمک همسر او ممزوج شده و نطفه بارور شده در رحم زن ثالثی بودیعه سپرده می شود 0 گاهی نطفه (اسپرم ) مرد با تخمک زن بیگانه ای ممزوج شده و این نطفه بارور شده در رحم همسر و یا بیگانه پرورش می یابد 0
گاهی نیز نطفه مرد بیگانه با تخمک همسر ممزوج شده و این نطفه در رحم همسر یا بیگانه ای پرورش می یابد 0 بنابراین قطع نظر از انواع نادر لقاح مصنوعی داخلی اعم از همگون و ناهمگون لقاح مصنوعی به روش داخلی به یکی از چهار طریق فوق الذکرامکان تحقق دارد که در بخش دوم به بیان احکام فقهی و حقوقی این موارد خواهیم پرداخت 0
روش دوم : در این روش عمل بارور شدن و یا پرورش نطفه در محیطی خارج از رحم شبیه لوله های آزمایشگاهی و امثال آن انجام میشود
بنابراین بعضی از همین کودکان که نطفه آنها خارج از رحم در محیطی شبیه لوله های آزمایشگاهی بارور و نگهداری می شوندبه محیط رحم منتقل می شوند ،امانه رحم مادر و صاحب تخمک بلکه به رحم زنانی دیگر و در آنجا نگهداری و پرورش می یابند که اینگونه زنان ممکن است با شوهر (صاحب نطفه ) رابطه زناشوئی داشته و همسر دوم آنان باشند و ممکن است با مرد صاحب نطفه زوجیت نداشته و با او بیگانه باشند 0 آنچه در چهارچوبه این نوشتار بررسی و تشریح شده و مقررات حقوقی و فقهی آن تا حدودی تبیین ومشخص می گردد این گونه کودکانند 0 به عبارت دقیقتر در این نوشته عمدتا" سوالات زیر مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است .
آیا وارد کردن نطفه مرد به رحم همسر او از طرق غیر طبیعی مجاز است ؟ اگر مجاز است آثار حقوقی آن چگونه است ؟
آیا پرورش نطفه بارور شده دو همسر خارج از رحم جایز است ؟اگر جایز است آثار حقوقی آن کدامند ؟
آیا وارد کردن جنین (نطفه بارور شده ) دو همسر به رحم زن ثالثی جایز است ؟ در نهایت آیا وارد کردن نطفه مرد به رحم زن اجنبی مجاز است ؟

بررسی دیدگاههای حقوقی و فقهی در مورد لقاح مصنوعی

قسمت اول : احکام لقاح مصنوعی و نسب طفل حاصل از نطفه بارور شده یا پرورش یافته دو همسر از طریق غیر طبیعی
این گونه کودکان به یکی از دو طریق ممکن است تولید گردند 0
الف : طفل حاصل از لقاح غیر طبیعی (بین زوجین ) و پرورش یافته در رحم مادر
هر گاه به دلیل ناتوانی جنسی زن و مرد یا دلایل دیگر امکان مقاربت و استفاده از روشهای طبیعی جهت باردار شدن همسر از روشهای غیر طبیعی از قبیل تزریق اسپرم مرد به زن و امثال آن استفاده کرد 0 در اینجا بیان احکام وضعی و تکلیفی این اقدام مد نظر است .
حکم تکلیفی : در جواز این گونه تلقیح بین حقوقدانان و فقهای معاصر اختلاف چندانی وجود ندارد 0 تنها عده معدودی از فقهاءنظر به عدم جواز دارند 0مشهور معاصرین از فقهاء و قاطبه حقوقدانان این گونه تلقیح را مجاز شمرده اند 0
زیرا از این رهگذر هیچ خدشه ای به اصول و قواعد حاکم بر روابط مشروع زوجین وارد نمی گردد و علاوه بر انطباق عمل بامنطق عقل و مقبولیت اجتماعی و حفظ مصالح عمومی ، روایت یا دلیل شرعی دیگری از کتاب و سنت آن را نفی ننموده است . مهمترین دلیلی که فقها ء به آن استناد کرده اند اصاله الاباحه است . نکته ای که همه فقهاء بر آن وحدت نظر دارند اینکه در جریان باروری نطفه به روشهای مصنوعی ارتکاب اعمالی خلاف ضوابط عفاف مجاز نبوده و مشروعیت هدف ، وسیله نامشروع را موجه نمی سازد.

حکم وضعی : طفل ناشی از این روش
در خصوص قانونی بودن نسبت طفل ناشی از روش مذکور اختلاف نظر کمتر است ، به عبارت دیگر با اینکه از نظر احکام تکلیفی در روش فوق اختلاف نظراتی وجود دارد اما از نظر نسب طفل و مشروعیت آن و الحاق نسب او به زوجین اختلاف نظر بسیار کمتر است ،چون حتی صاحبنظران یا فقهائی که عمل لقاح مصنوعی به روش فوق را مجاز نمی دانند در مشروعیت نسب ناشی از این روش تردیدی ندارند، زیرا طفل مزبور کلیه شرایط لازم جهت الحاق نسب قانونی به صاحبان نطفه از قبیل وجود رابطه زوجیت مشروع بین مرد و زن و تولد طفل در دوران زوجیت با رعایت دوران حمل و سایر امارات نسب را واجد است .تنها ایرادی که بر این نوع از تولید نسل ممکن است وارد گردداین که در این وضعیت از روش متداول یعنی مقاربت بین دو همسر تبعیت نشده است ،در حالی که کمتر کسی مقاربت را طریقه منحصر ایجادنسبت مشروع محسوب داشته است به ویژه که درمشروعیت نسب کودکانی که ازتفخیذ دو همسر متولد می شوند و حتی کودکان ناشی از وطی به شبهه تردیدی وجود ندارد.

ب - طفل حاصل از جنین بارور شده یا پرورش یافته دو همسر خارج از رحم مادر
تفاوت این روش با روش نخست آن است که در روش نخست تنهالقاح یا باروری نطفه به طور غیر طبیعی صورت می گیرد در حالی که در این روش تمام یا بخشی از دوران جنینی کودک خارج از رحم به طور غیر طببعی جریانیم یابد. هرگاه به لحاظ به لحاظ عدم آمادگی رحم زوجه جهت پرورش نطفه بارور شده ، جنین از نعمت پرورش در رحم مادر محروم گردد و به ناچار نطفه مزبور در محیطی خارج از رحم پرورش یابد احکام تکلیفی ووضعی این حال با حالت نخست تفاوت چندانی ندارد. بلکه می توان گفت در این حالت اگرمرحله باروری به روش طبیعی انجام پذیرد و زوجین از طریق مقاربت نطفه را بارور نموده و سپس به دلائل مذکور جنین از رحم خارج و در محیط های آزمایشگاهی و مشابه آن پرورش یابد امکان الحاق نسب طفل به زوجین قوی تر و مشروعیت این اقدام یقینی تر است .
محققین و فقها نیز در این فرض نظر مخالفی ابراز ننموده اند، به ویژه که کمتر اتفاق می افتد زوجین بدون ضرورت و اضطرار مبادرت به چنین اقدامی نمایند 0 ضرورت حفظ حیات جنین و مخدوش نشدن هیچ یک از ضوابط مشروعیت عمل و الحاق نسب بهترین دلیل جریان احکم تکلیفی و ضوعیت فوق الاشعار است .

قسمت دوم : احکام و نسب طفل حاصل از از نطقه بارور شده طبیعی یا غیر طبیعی انتقال یافته به رحم ثالث
هرگاه جنین موجودیت خود را از رحم مادر شروع ولی به دلیل بیماری مادر یا ضعف و ناتوانی او در پروراندن و به ثمر رساندن او از رحم ، خارج و به رحم زن دیگی منتقل و دوران جنینی را در محل جدید به پایان رساند وضعیت نسبت (احکام وضعی ) و حکم تکلیفی این اقدام چگونه خواهد بود.

به منظور دادن پاسخی کامل به سئوال فوق بهتر است اولا" بین دو فرض زیر تفکیک نمائیم ، فرضی که جنین مذکور به رحم زنی که باشوهر رابطه زوجیت دارد( به عنوان همسر دوم ) منتقل گردد و فرضی که جنین مذکور به رحم زنی منتقل شود که با شوهر رابطه زوجیت ندارد. ثانیا" احکام تکلیفی موضوع را از احکام وضعی جدا نمائیم 0

فرض اول : انتقال جنین (نطفه بارور شده ) به رحم زنی که به شوهر رابطه زوجیت دارد.
الف : احکام تکلیفی
دلائل فراوانی بر حلیت و مجاز بودن این اقدام دلالت دارد. از جمله :
یک : آیات - آیات متعددی از قرا; کریم مانند آیه 233 از سوره بقره که مقرر می دارد : (زنان شما محل پرورش نطفه شمایند، به هر نحو که می خواهدی از این نعمت یا از این امتیاز بهره ببرید.
این آیه به طور صریح بر این ادعا دلالت دارد. آیات شریفه دیگری نیز وجود دارد که نه به طور صریح بلکه به طور ضمنی بر این امر دلالت می نماید.
از جمله آیه 72 از سوره نحل که مقرر ی دارد: خداوند از سرنوشت مشا همسرانی برایتان مقرر داشت و از این همسران نیز برای شما فرزندان ونواده های قرار داد. وآیه 21 از سوره روم با این مفهوم که از نشانه های عظمت خداوند اینکه از سرشت شما برایتان همسرانی آفرید تا در جوار همسران آرامش یاببد و بین شما وهمسرانتان دوستی ومحبت قرار داد.
دو آیه اخیر گرچه صراحتی در دلالت بر مدعا ندارد ولی محتوانی کلام و تعبیر به ازدواج در هر دو آیه مبارکه دلالت دارد بر اینکه زنان که طبق حقوق اسلام می توانند متعدد باشند جمعا" برای شوهران در حکم پیکرده واحده و محلی جهت تولید مثل و به تعبیر آید اولی مزرعه ای جهت کشت و بارور کردن نطفه شوهر خویش محسوب می گردند ، بنابراین از نظر حلیت و احکام تکلیفی منع صریحی از این اقدام به عمل نیامده و در نتیجه ، اصاله الاباحه و اصل عدم ممنوعیت موید مشروعیت آن می تواند باشد 0
دو:روایت
در بین روایات باب نکاح و نسب روایت صریحی بر حلیت این مورد به دست نیامد ، اما روایات متعددی به طور ضمنی بر حلیت مورد دلالت دارد که از جمله روایت منسوب به پیامبر اسلام (ص ) با این مضمون با یکدیگر ازدواج کنید و تولید مثل نمائید و بر تعداد پیروان مکتب بیفزاید ، زیرا من در روز واپسین به کثرت تعداد شما در بین امتها و ملتها افتخار می کنم ولو اینکه تولید مثل به سرانجام نرسد.

ب : احکام وضعی
احکام وضعی فرض مورد بحث تحت تاثیر احکام تکلیفی این فرض قرار داشته و بر آن اساس استقرار می یابد ، لذا با توجه به مجاز بودن عمل می توان گفت نظر به اینکه در نظام حقوقی اسلام هدف اصلی قانونگذار جلوگیری از گسترش موجبات ایجاد انساب غیر مجاز و کودکان غیر قانونی می باشد و به لحاظ اینکه مراحل باروری نطفه در شرایطی کاملا" مجاز تحقق یافته و پرورش جنین نیز در رحمی صورت می گیرد که با مرد صاحب نطفه رابطه زناشوئی دارد تردیدی در الحاق فرزند به پدر و مادر صاحب نطفه نخواهد بود و طبعا" کلیه آثار مترتب بر نسب قانونی بر کودک و پدر و مادر وی که از لقاح نطفه آن دو جنین شکل گرفته است بار می گردد واحکام وراثت و حرمت نکاح یا محرمیت بین آنان برقرار می شود 0 آنچه در این واقعه قابل بحث و تردید آمیز می باشد تبیین ماهیت رابطه بین طفل و زنی است که کودک در رحم او پرورش یافته است .
نظر به اینکه انتقال جنین از رحم مادر اصلی به رحم ثالث از پدیده های نوظهور عالم پزشکی است و سابقه چندانی در گذشته ندارد و جزو مسائل مستحدثه محسوب است طبعا" از متقدمین ازفقهاء در این مورد فتوائی دیده نشده و نظریه ای روشن بدست نیامد 0به ناچار به بررسی نظرات محققین معاصر و اندیشمندان قرن حاضراکتفا می کنیم 0
به اعتقاد نگارنده با اتکاء به وحدت ملاک حاکم بر قرابت رضاعی و تنقیح مناط در مورد اخیر و این که در فرض مورد بحث نیز همان ملاک و مناط بودجه قویتری موجود است بنابراین رابطه نسب را بین ثالث و طفل پرورش یافته در رحم او می توان برقرار دانست 0 بدین توضیح که چون در قرابت رضاعی آن چه منشاء قرابت می گردد روئیدن گوشت و استخوان از شیر مادر رضاعی بر طفل شیر خوار است و به تعبیر فقهاء انبات لحم و عظم علت قرابت رضاعی دانسته شده و در اینجا نیز بی تردید جنین از خون ثالث تغذیه نموده و رشد می نماید ، بنابراین موجبات برقراری رابطه نسب بین کودک وثالث فراهم می گردد 0بعضی معتقدند تمسک به این گونه استحسانات و قیاس این مورد با آن چه در قرابت رضاعی به آن تمسک می شودموجه نبوده و با موازین فقهی حاکم بر فقه شیعه انطباق ندارد 0
به نظر نگارنده آنچه با منطق عقل بیشتر انطباق دارد این است که چون جنین انتقال یافته به رحم زن ثالث به نسبت زمانی که در رحم مانده از خون او تغذیه نموده و میزان تاثیر این تغذیه در هر شرایطی از تاثیر شیر دادن و رضاع نسب به کودک بیشتر است به ویژه که در اکثر موارد طفل از شیر ثالث پس از زایمان و خارج شدن از رحم استفاده می کند ، بنابراین ، برقرار دانستن نوعی رابطه خویشاوندی بین طفل و ثالث بسیار معقول تر و پذیرفتنی تر است ، البته این قرابت از نوع قرابت نسب و متضمن کلیه آثار آن از قبیل وراثت نخواهد بود ولی بداهتا" موجب حرمت نکاح و محرمیت به میزانی که از قرابت رضاعی ناشی می شود خواهد گردید 0
نکته قابل دقت این که احکام تکلیفی و وضعی فوق الذکر در شرایطی بار می شود که اولا" ، دو همسر بر انتقال نطفه بارور شده به ثالث آگاه بوده و بر آن امر رضایت دهند و ثانیا" زن ثالث نیز با آگاهی و رضایت ، پذیرای نطفه بارور شده باشد وآن را جهت پرورش در رحم خویش بپذیرد، در غیر این صورت تردیداتی نسبت به جواز و همچنین برقراری رابطه نسب بین طفل و صاحبان نطفه و صاحب رحم بوجود خواهد آمد 0

فرض دوم : انتقال جنین (نطفه بارور شده دو همسر )به رحم زن ثالث (بیگانه )
یکی از موارد شایع و در عین حال بحث انگیز لقاح مصنوعی موردیست که نطفه بارور شده دو همسر اعم از اینکه باروری آن در رحم همسر یا در محیطی خارج از رحم صورت گرفته باشد به انگیزه ای مقبول به رحم زنی بیگانه منتقل می گردد تا در آنجا پرورش یافته متولد گردد 0
در اینجا نیز احکام تکلیفی را از احکام وضعی جداگانه بررسی می کنیم 0

احکام تکلیفی :
نظرات فقهی در خصوص جواز یا عدم جواز این اقدام متشتت و دو دیدگاه مخالف در این مورد وجود دارد 0بعضی از فقهای معاصر عمل را مجاز دانسته و آن را مشمول اصل اباحه (اصاله الاباحه ) می دانند ، همچنان که بعضی حقوقدانان نیز نظر مزبور را تایید نموده و معتقدند با استفاده از ظاهر ماده 1167 ق 0 م که فقط اطفال متولد از زنا را نامشروع می شناسد لذا کلیه اطفالی که از زنا متولد نشده باشند باید کودکان قانونی محسوب گردند 0
اما بعضی دیگر از فقهاء عمل را مجاز ندانسته و آن رااقدامی نامشروع تلقی کرده اند 0 حقوقدانان نیز بعضا" بر همین اعتقادند عمده استدلال گروه اخیر این است که توالد با این روش با روح تعالیم اخلاقی و اسلامی منافات دارد زیرا بسیاری از مصالح اجتماعی از جمله تحکیم روابط زناشوئی و پاک و بی آلایش بودن توالد و تناسل و دورنگهداشتن روابط زناشوئی از شائبه های خوشگذرانی یا شانه خالی کردن از وظیفه بارداری و فرزند داری و تربیت کودکان سالم و متمتع از عواطف مادری و غیره مخدوش می گردد اما استدلالات فوق در مقابل اصول و مبانی مورد استفاده گروه نخست چندان قوی نبوده و توان معارضه ندارد 0 زیرا به شرحی که گذشت در حقوق اسلام اصل آزادی انسانها در روابط اجتماعی و زناشوئی و حق فرزنددارشدن به هدف بقای نسل از طرقی که صراحتا" ممنوع نگردیده بر سایر اصول و قواعد حاکمیت داشته و تا زمانی که منع صریحی وجود ندارد تمسک به آن مجاز است و این اصول در قاعده معروف اصاله الاباحه مورد استفاده گروه اول تجسم یافته است ، به ویژه به شرحی که خواهد آمد احکام وضعی این فرض به نحوی است که با نظر گروه اول سازگاری بیشتری دارد 0

احکام وضعی
علی رغم تشتت آرائی که در جواز یا عدم جواز انتقال جنین به رحم زنان ثالث وجود دارد ، در خصوص امکان برقراری نسب و سایر آثار وضعی این انتقال نظرات هماهنگ تر و مثبت تر است . زیرا عده زیادی از فقهاء و محققین معتقدند رابطه بین کودک و صاحبان نطفه رابطه ای قانونی و از نوع نسب صحیح و موجب برقراری آثار نکاح صحیح بین دو طرف خواهد بود 0 همانطور که قبلا" نیز اشاره گردید امکان انتقال نطفه بارور شده از رحم زن دیگر و یا انتقال آن از لوله آزمایشگاه به رحم از پدیده های جدید و ره آوردی از پیشرفت دانش بشری در آستانه قرن 21 است ، لذا در متون حقوقی و فقهی کهن طیعا" راه حلی روشن یا اظهار نظری شفاف به چشم نمی خورد 0 ناگزیر باید به نقطه نظرات دانشمندان معاصر اتکاء کرد 0

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله    19صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید