به نام خدا
موضوع: تاریخ معاصر ایران
درس:بیست و سوم(23)
تعداد اسلاید:22
عنوان درس:اولین دوره ریاست جمهوری
در این درس با حوادث سیاسی داخلی ،به ویژه آرایش جناح های سیاسی و توطئه های استکبار جهانی در جریان انتخاب اولین رییس جمهور،آشنا می شویم.
ما در این پاورپوینت با بکارگیری تصاویر متعدد و متنوع تر از تصاویر کتاب درسی و همچنین با انیمشین های زیبا و محیطی خارق العاده پاور پوینت را برای شما جذاب کرده ایم.همچنین برای شما پاسخ پرسش های نمونه آخر درس را نیز آورده ایم.
امیدواریم که از آن لذت ببرید
پاورپوینت هنر و تمدن مصر در 76 اسلاید کامل و قابل ویرایش می باشد.
مقدمه
بسیاری از کتب تاریخ هنر، به هنگام پرداختن به هنر تمدنهای کهن یا تمدن بینالنهرین را اولین مبحث قرار میدهند یا تمدن مصر را. البته شکی وجود نداراد که قدمت تمدن بینالنهرین در قیاس با تمدنهای دیگر بیشتر است. لیکن تمدن بینالنهرین همواره محل تاخت و تاز اقوام مختلف بوده است و تاریخی آشفته دارد. همین آشفتگی در تنوع و تغییرات مدام در جلوههای هنری آن تمدن دیده میشود. لذا در آثار هنری باقیمانده از تمدن بینالنهرین، همان گونه که دیدیم، به رغم زیبایی و قدرت، نمیتوان به دنبال یک منشاء و یک منبع الهام و حتی یک شیوه بادوام بود. تمدن بینالنهرین به رغم سرگذشت پرنشیب و فراز خود، در آثار هنری شکل گرفته در تمدنهای دیگر، تاثیراتی مهم گذاشته است. حتی در ابتداییترین تجلیات هنر مصر میتوان آثاری از این تاثیر مشاهده کرد، اما این تاثیرات، به همان ادوار ابتدایی محدود میشود. هنر مصر در این زمینه سرنوشتی کاملاً متفاوت و متضاد با سیر تاریخی بینالنهرین دارد.
مصر با تاریخی نسبتاً آرام و یکدست که کمتر تحت هجوم قرار گرفته است، توانست در زمینههای هنری، هویتی مستقل و باثبات و دستنخورده را برای مدتی بسیار طولانی حفظ نماید. رود نیل در طول تاریخ، منشاء آبادانی و منبع حیات این سرزمین و ساکنان آن بوده است. با توجه به اینکه این رودخانه از میان دو بیابان خشک صحرای عربستان در شرق و صحرای لیبی در غرب عبور کرده و نوار سبز و حاصلخیزی را در این پهنه خشک و سوزان ایجاد نموده، میتوان به جرات نیل را شاهرگ حیاتی تمدن مصر دانست....
معماری
گفتیم که هنر مصر کهن از اساس، هنری است دینی و ابدیتگرا. بدین معنی که مهمترین پدیدههای زندگی انسانها آن وقایعی بوده که به نوعی با ماورای طبیعی ارتباط داشته است. در این میان مرگ به عنوان مرز اتصال و دروازه ورود به جهان دیگر از اهمیت استثنایی برخوردار بود. به همین جهت برجستهترین آثار معماری به جای مانده را، مقبرهها و معابد تشکیل میدهند. از بنای منازل مسکونی و ساختمانهای عادی اثری باقی نمانده، چرا که این بناها اغلب از تنه درخت و نی ساخته میشده است..
و .........
نوع فایل: word
قابل ویرایش 135 صفحه
پایان نامه برای دریافت مدرک کارشناسی
گرایش: تاریخ عمومی جهان
چکیده:
فدک سرزمینی آباد در سراشیبی خیبر در شمال مدینه واقع شده و نیز باغها و نخلستانهای فراوان داشت لازم به ذکر است ساکنان آن یهودی بودند.
بعد از فتح خیبر در سال هفتم هجرت دستور فتح فدک بوسیلة جبرئیل، توسط شخص پیامبر و علی (ع) ابلاغ شد، که آن دو بزرگوار شبانه بدون جنگ وخونریزی این سرزمین را فتح نمودند.
طبق آیه صریح قرآن سرزمینهایی که بدون لشکرکشی فتح شود ملک خاص پیامبر اکرم (ص) است و هر تصمیمی که بخواهد میتواند دربارة آنها بگیرد.
پس از فتح فدک آیة «فآت ذالقربی حقه» (سورة اسراء آیه 26) نازل شد و جبرئیل از جانب خداوند عرضه داشت،فدک را به فاطمه عطا کن، لذا سندی به دست علی (ع) نوشته شد که خود حضرت و ام ایمن بر آن شهادت دادند . درآمد فدک را سالیانه از هفتاد هزار سکه تا صد و بیست هزار سکه نوشتهاند. هر ساله حضرت به اندازة قوت خود برمیداشت و بقیه را بین فقرا تقسیم میکرد.
پس از رحلت رسول اکرم (ص) در نخستین روزهای خلافت، خلیفة اول،به استناد به حدیث جعلی مبنی بر اینکه پیامبران ارث باقی نمیگذارند و آنچه میماند صدقه است و جانشین پیامبر هر طور صلاح بداند آن را در راه منافع ملی مصرف میکند، فدک را از ید دخت رسول خدا (ص) خارج ساخت.
در این رساله، با توجه به آیات و روایات علاوه بر اینکه اعمال مالکیت رسول خدا و دخت گرانقدرشان مورد بررسی قرار میگیرد، مناظرات، احتجاجات و اعترافات طرفین نزاع به همراه اهدافشان مورد مطالعه قرار گرفته است.
همچنین با بررسی حدیث ابوبکر و اشکالات وارد بر آن با توجه به استدلالهای قانونی حضرت در مورد فدک و مقایسة آن با قوانین حقوقی اسلام، رفع تصرف دخت رسول خدا (ص) از فدک از مصادیق غصب شناخته میشود.
با مراجعه به اسناد معتبر و موثق خطبة تاریخی حضرت زهرا (س) در مسجد پیامبر (ص) بعد از غصب فدک نشانگر روح بلند و اهداف عالیهای است که حضرت در سایة فدک به دنبال آن بودند.
در فصل دیگر این رساله به سیر تاریخی فدک و چگونگی بر خورد خلفا به مقتضای سیاست و اوضاع آن روز با مسئلة فدک اشاره شده است و اینکه در طول چندین قرن و با روی کار آمدن هر یک از خلفا، مسئله استرداد فدک و غصب آن تکرار شده و این امر مؤید اهمیت ابعاد سیاسی و اقتصادی فدک بوده است.
در فصل پایانی این رساله به زنده نگه داشتن ماجرای فدک و مظلومیت حضرت زهرا (س) توسط حضرات معصومین اشاره شده است.
تا به فدک به چشم یک مسأله تاریخی نگریسته نشود بلکه فدک به یک معنا ولایت مطلقه میباشد که بعد از پیامبر (ص) آن را از آل الله غصب کردند . لذا یکی از مظاهراحیا و بقای فدک، متون زیاراتی است که خطاب به ائمه معصومین بر زبان پیروان مکتب فاطمه جاری میشود.
به امید آنکه حق ذوالجلال، قیام قائم آل محمد را نزدیک فرماید تا با ظهورش مرهمی بر دل تفتیده خسته دلان و دلسوختگان و عاشقان اهل بیت باشد و منتقم خون مادرش و جلای قلوب مؤمین باشد.
مقدمه:
نگاهی گذرا به زندگانی حضرت زهرا (سلام ال… علیها)
اسم : فاطمه زهرا
لقب ها : بتول ، خیرالنساء ، راضیه ، مرضیه ، سیده ، محدثه ، طاهره ، مبارکه ، میمونه، معصومه ، صدیقه ، عذرا و …
کنیه ها : ام الائمه ، ام الحسنین، ام الخیره، ام المومنین ، امالفضائل، ام ابیها
نام پدر: حضرت محمد بن عبداله (ص)
نام مادر: حضرت خدیجه بنت حویلد (س)
زمان تولد: 28 جمادی الثانی (روز جمعه ) سال پنجم بعثت
محل تولد : مکه معظمه خانه حضرت خدیجه (س)
عمر شریفش : هجده سال و هفتاد و پنج روز
زمان شهادت : 75 یا 95 روز بعد از رحلت پیامبر (ص)، سوم جمادی الثانی (13 جمادی الاول) سال یازدهم هجری، بین نماز مغرب و عشاء علت شهادت : ضربت در و غلاف شمشیر
محل دفن : خانه خود، بقیع، بین محراب و منبر پیامبر
فرزندان پسر: امام حسن (ع)، امام حسین (ع) و محسن
فرزندان دختر : زینب کبری (س) –ام کلثوم (زینب صغری)
روز مخصوص زیارت ایشان: روزهای یکشنبه
آن حضرت در سن حدوداً 8 سالگی همراه حضرت علی (ع) به مدینه مهاجرت نمود و در سال دوم هجرت در آغاز ماه ذیحجه با علی (ع) ازدواج نمود.
السلام علیک یا فاطمه الزهرا یا بنت محمد یا قره عین الرسول یا سیدتنا و مولاتنا انا توجهنا و استشفعنا و توسلنا بک الی الله و قدمناک بین یدی حاجاتنا یا وجیه عندالله اشفعی لنا عندالله.
سلام بر تو باد ای فاطمه زهرا ای دخت پیامبر و ای نور چشم رسول مکرم ، ای سرور و ای رهبر گرانقدرمان، ما به توتوجه کرده و شفاعتت را چشم می داریم و به وسیله تو ای پاره تن نبی گرامی به خدای متعال پناه می بریم و حوائج خود را به تو عرضه می نمائیم. ای آنکس که در نزد خدا آبرومندی در پیش پروردگار از ما شفاعت نما.
سخنم را با این حدیث عمیق در شان حضرت زهرا (س) آغاز می کنم که امام صادق (ع) نقل کرد؛ جیرئیل بر پیامبر (ص) نازل شده و خطاب به پیامبر (ص) فرمود خداوند تبارک و تعالی فرموند :
«لولاک لما خلقت الا فلاک ، و لولا علی لما خلقتک ، و لولا فاطمه لما خلقتکما»
اگر تو نبودی ، موجودات را نمی آفریدم و اگر علی (ع) نبود تو را نمی آفریدم و اگر فاطمه (س) نبود شما دو نفر (پیامبر و علی ) را نمی آفریدم از حدیث فوق استفاده می شود که همه ارزشها و کمالاتی که در یک انسان به عنوان اشرف مخلوقات تصور میشود، در وجود مقدس حضرت زهرا (س) جلوه کرده است.
زنان گرچه در کل تاریخ تحقیر شده اند ، ولی هر چه تحقیر شده باشند زندگی درخشان زهرا (س) آبروی زن را آنچنان بالا برد و هویت عظیم زن را نشان داد که همه تحقیرها را جبران نمود.
بر همین اساس امام خمینی (ره) در یکی از گفتارهای خود فرمود: «حضرت زهرا (س) زنی است که فضائلش همطراز فضایل بی نهایت پیغمبر اکرم (ص) و خاندان عصمت و طهارت بود.
و نیز فرمود:
« تمامی ابعادی که برای زن و برای یک انسان متصور است در فاطمه (س) جلوه کرده است.
در روایتی آمده : شخصی از امام صادق (ع) پرسید: معنی «حی علی خیر العمل » (برای بهترین عمل بشتابید) که در اذان گفته می شود، چیست ؟
امام صادق (ع) در پاسخ فرمود: خیر العمل برّ فاطمه و ولدها» «بهترین عمل ، نیکی به فاطمه (س) و فرزندان اوست»
بنابراین ، مقام ارجمند فاطمه (س) در اسلام، در سطحی است که مسلمانان ، هر شبانه روز چندین بار همدیگر را به پیوند نیک با مکتب فاطمه و فرزندان پاک او دعوت می کند و فرهنگ اذان و نماز با محبت و رابطه صحیح با فاطمه (س) و خاندانش آمیخته است.
در بررسی زندگی و رفتار عملی فاطمه (س) این باور وجود داشته که حیات فاطمه (س) معرفی کننده شیوه عملی اسلام و به صورت یک مکتب است، مکتبی که ان را وحی و هدایت عملی آن را شخص پیامبر و امیرالمومنین علی (ع) بر عهده و در تحت نظارت داشته اند در واقع فاطمه (س) خود قهرمان اجرای آن مکتب است.
آنچه را که فاطمه (س) آورده و اجرا کرده از جانب رب العالمین است که به صورت وحی بر رسول گرامی اسلام القاء شده و او هم آنها را بدون کمترین غفلت و اشتباهی به دخترش تعلیم کرده است. فاطمه (س) خود معصومه است، در کنار پدری معصوم تربیت شده و با همسری معصوم پیوند زناشویی بسته و فرزندانی معصوم و امام به جهان عرضه شده است.
پدرش رسولخدا و پیامبر خاتم (ص)، آورنده قرآن و پیام خداوند می باشد. دستورالعمل حیات سعادتمندانه بشر را تا روز واپسین در اساسنامه حیات به نام کتاب آورده ، میزانها و معیارهای حیات و رشد را به انسانها معرفی کرده و عملاً آنها را مورد آزمایش و اجرا و نمایش گذاشته است و برای اتمام حجت به انسانها آنها را با بینات همراه نموده است و 23 سال آئین اسلام را با جنبه الگئی خویش عرضه و تبلیغ کرده و راه و رسم عملی آن را به مردم آموخته است اما در آنچه که مربوط به حیات زنان است آئین اسلام را الگویی ضروری بود تا خدای را بر آن نیز حجتی باشد. در دوران دعوت پیامبر در مکه آن رسالت عظیم را خدیجه همسر گرامی با وفای رسول الله ایفا کرد و پس از رحلت او و مخصوصاً در مدینه فاطمه (س) دختر او عهده دار ایفای آن شد. گرچه زهرای اطهر می تواند الگوی هر زن و مردی باشد.
فاطمه (س) الگوی مکتب اسلام است. بانوئی که در دوران حیات کوتاهش مراحل مختلف دعوت و رسالت پیامبر (ص) را دیده و در خانه وحی رشد کرده و با شعاع وحی انس گرفته است. او در نقش های مختلفی که برای حیات زنان پدید میآید، روزگار گذراند و در هر عرصه ای نشان داده که زن چگونه باید باشد.
در مقام فرزندی الگویی راستین بود
همسری بود برای شوهرش علی (ع) که خود پیشوای شاهدان است.
مادری بود نمونه برای فرزندان و پرورش دهنده نسلی شهید.
مدیری بود برای کانون خانوادگی و درگرم نگه داشتن ان در منتهای کوشش و تلاش.
رهبری بود برای جامعه زنان و امر هدایت آنها را بر عهده داشت.
تیمارداری بود برای مردم و امت پدر، در عین رحمت و شفقت.
و بالاخره در جامه اسلامی زنی بود، عاقله، کامله، مومن، را ستین، مجاهد و مبارز، حق گوی و حق طلب، بردبار و صبور دارای حیات احساسی توام با تعقل در جریان زندگی علمی اسلام، دارای مشی خاص در سیاست، اقتصاد و مدیریت و تربیت، بت شکنی و هدایت و …. او به تایید دوست و دشمن، مورد عنایت پیامبر اکرم(ص) بوده ، سیده نساء العالمین خیر النساء، مایه فخر زنان، مجری کامل دستورات الهی و تابع خدا بود، همه حرکات و سکناتش درسآموز، راهگشاو دارای جبنه الگویی و در خود تبعیت و رعایت.
زندگانی حضرت زهرا(س) را به طور کلی می توان به دو بخش تقسیم کرد، بخش اول از میلاد پربرکت آن بانوی بزرگوار تا وفات سرور عالمین محمد بن عبدالله (صلی الله علیه و آله و سلم) و بخش دوم از وفات پیامبر (ص) تا شهادت حضرت زهرا(س) که به عنوان حیات سیاسی آن حضرت مطرح می شود و ما به فراخور بحثمان (فدک) نگاهی به بخش دوم زندگی حضرت می افکنیم.
هر محقق اهل نظری در بررسی متون تاریخی و روایی مسلمین با این واقعیت آشنا می گردد که حوادث تلخ و ناگواری پس از رحلت پیامبر اسلام(ص) دامنگیر جامعه اسلامی شد و انحرافات گوناگونی شکل گرفت.
تمام نویسندگان و مورخان و سیره نویسان فرق اسلامی ، اعتراف کردند که بلافاصله پس از وفات رسولخدا (ص) مصیبت جانکاهی بر اهل بیت رسول گرامی اسلام باریدن گرفت.
و حقوق اجتماعی و سیاسی و اقتصادی حضرت زهرا (س) غصب گردید و دوباره ارزش های جاهلی زنده شد و حکومت الهی را با حکومت بشری و خود کامگی اشتباه گرفتند.
و صدها فرمان و رهنمود سیاسی رسول خدا(ص) در رابطه با امامت و حکومت امام علی (ع) آگاهانه، نادیده گرفته شد و هزاران روایت و احادیث پیامبر اسلام در رابطه با اهل بیت (ع) و یگانه دخترش حضرت زهرا (س) و امام علی (ع) را بدست فراموشی سپردند.
و حادثه عظیم 70 روز قبل از واقعه غدیر خم را انکار کردند و با تفسیر و اظهار نظرهای دروغین کنار گذاشتند.
و برای اولین بار تفسیرهای دروغین و دخالت دادن اغراض سیاسی و آراء شخصی در قرآن راه یافت که با افشاگری های لازم و استدلال های حضرت فاطمه (س) روبرو شدند چاره ای جز تسلیم و سپس اهانت کردن نداشتند در واقع برای اولین بار دفاع مقدس در برابر تهاجمات عقیدتی ، فکری سران سقیفه، از طرف اهل بیت (ع) و صدیقه طاهره (س) شکل گرفت.
و برای اولین بار، برای شکستن خط دفاعی اهل بیت (ع) سیلی زدن ها، آتش زدنها، اهانت ها، شلاق زدنها ، تهدید کردن ها، مطرح شد.
و امت پیامبر اسلام به حرمت حریم فرزندانش تاختند.
بربوسه گاه رسول خدا، آن بازوان مقدس زهرا(س) شلاق نواختند.
به یکباره همه چیز دگرگون شد.
همه ارزشها واژگون گردید.
همه سفارش ها و وحی الهی انکارشد.
و فصل غم بار و خونینی در تاریخ امت اسلامی آغاز گردید.
فاطمه (س) برای زدودن این آثار تلاش و مبارزات پی گیری کرد.
مسئله غصب فدک یکی از مسائلی بود که به دنبال غصب خلافت از سوی غاصبین صورت گرفت.
مبارزه حضرت زهرا(س) برای باز پس گرفتن فدک سندی بر مظلومیت سیده زنان عالم است. تا جایی که هرگاه شیعه نام فدک را می شنود خاطراتی تلخ و دلخراش از یادش می گذرد. هیچ انسان منصفی نیست که قصه پر غصه فدک را بخواند و ناله های جانسوز دختر پیامبر را در میان جمعیت اوباش و بی خبر از خدا بشنود و دل به مظلومیت علی (ع) و اشک چشم کودکان معصومش نسوزاند و بر بانیان این واقعه از بن دل نفرین نفرستد که چگونه تحمل کردند. آنهاناله های غربت و فریاد کمک خواهی دختر رسول خدا را شنیدند و پاسخی نگفتند . او را دیدند که کودکانش را میان دستها و بازوان ورم کرده و مجروح خود گرفته، با پهلویی شکسته و صورتی نیلگون رو به سوی منزل دارد، اما هیچگونه عکس العملی نشان ندادند.
ولی زهرای اطهر از پای ننشست و به مبارزات خود تا آخرین لحظات عمر شریفش ادامه داد. امروزه شاهدیم که پس از چهارده قرن هنوز مسئله فدک بر زبان مسلمانان جریان دارد و نویسندگان زیادی پیرامون آن بحث و گفتگو نموده اند و در تاریخ اسلام موضوعی حساس و پرمغز است و بزرگترین نقطه حساسی که نویسندگان به آن تکیه دارند این است که تنها دختر پیامبر، زهرای اطهر گرداننده این موضوع می باشد.
حضرت امام جواد (ع) فرمود: خداوند در خاندان انبیاء کسانی را می گمارد که با توانایی علمی و نفوذ معنوی خویش مردم را از ضلالت و گمراهی به هدایت راهنمایی کنند و اینها پاسدارانی هستند که هر گونه آزار را در راه نگهبانی دین بر خود روا می دارند.
خدایا! به برکت وجود حضرت زهرا (س) پیروی از مکتب زهرا (س)، و خوشبختی در پرتو این مکتب را به ما عنایت فرما و نیز شفاعت آن حضرت را نصیبان گردان.
«معیار شیعه بودن»
یکی از پیروان اهل بیت درشهر مدینه همسرش را خدمت حضرت زهرا (س) فرستاد که بپرسد، آیا شوهرم از شیعیان شما است یا خیر؟
حضرت فرمود: اگر به آنچه ما به شما امر کردیم، عمل میکنی و از آنچه بر حذر داشتیم دوری می کنی ، تو از شیعیان ما هستی و الا هرگز
«بحار الانوار –ج 65- ص155»
فهرست مطالب:
چکیده
کلیات
مقدمه
بخش اول : موضوع فدک
فصل اول/ مشخصات فدک و ارزش مادی آن
فصل دوم / فتح فدک و اختصاص آن به رسول اکرم (ص) با توجه به آیات
فصل سوم/ واگذاری فدک به حضرت زهرا (س) و معیار بخشش آن
فصل چهارم/ تصرف حضرت زهرا (س) در فدک در زمان حیات پیامبر(ص)
بخش دوم: غصب فدک
فصل اول / مراحل غصب فدک
مناظرات حضرت زهرا (س) با ابوبکر
گفتار مستدل علی (ع) به ابوبکر و حوادث بعد از آن
نامة کوبندة علی (ع) به ابوبکر و واکنش ابوبکر
خلاصهای از خطبة حضرت زهرا (س) و وقایع بعد از آن
ادامةمبارزه تا آخرین لحظات زندگی
فصل دوم / علل غصب فدک
فصل سوم / حدیث ابوبکر و اشکالات وارد بر آن
فصل چهارم / عمل ابوبکر برخلاف قوانین قضا و شهود
بخش سوم/ بررسی استدلالهای حضرت زهرا (س)
فصل اول / فدک اعطائی رسول ا... (ص)
فصل دوم / ادعای میراث
فصل سوم / سهم ذی القربی و خمس غنایم
بخش چهارم : خطبههای حضرت زهرا (س)
فصل اول . بیانات مقام معظم رهبری در مورد بلاغت و شیوایی خطبه حضرت زهرا در مسجد پیامبر (س)
فصل دوم: خطبه حضرت زهرا (س) در مسجد پیامبر (ص)
سناد خطبه
متن خطبه
فصل سوم / خطبه حضرت زهرا (س) برای زنان مهاجر و انصار
اسناد خطبه
متن خطبه
بخش پنجم: سرگذشت فدک در طول تاریخ
فصل اول / فدک در زمان خلفای سه گانه
فصل دوم / فدک در زمان بنی امیه
فصل سوم/ فدک در زمان بنی عباس
فصل چهارم/ موقعیت کنونی فدک
بخش ششم: اسرار پیگیری اهل بیت در مسئله فدک
فصل اول / علل پیگیری حضرت زهرا (س) در باز پس گیری فدک
فصل دوم / زنده نگه داشتن فدک و مظلومیت حضرت زهرا (س) توسط حضرات معصومین
فدک در نهج البلاغه علی
مرز فدک – مرز اسلام
خبر مظلومیت حضرت زهرا (س) به پیامبر در شب معراج
فصل سوم / مظاهر احیاء و بقای نام فدک در متون زیارات معصومین
نتیجه
پیشنهاد
خلاصه
34 ص
- درمورد رضا خان
رضا خان ، معروف به (پالانی – میر پنج – پهلوی) ، سر سلسله ی خاندان پهلوی در ایران بود ، که نیم قرن بر این سرزمین از سال(1299 ه ش مطابق 1921 م الی 1357 ه ش مطابق 1979 م ) حکومت کردند .
وی در 24 اسفند ماه 1257 ه ش مطابق 15/مارس/1878 م ، برابر ربیع الاوّل سال 1295 هجری قمری ، در یکی از بلوک مازندران ، در روستای متروک این شهر ،به نام آلاشت ، در منطقه سواد کوه متولّد شد . سواد کوه ، یکی از نواحی مازندران ، و یکی از استان های ساحلی دریای خزر است .
جدّ اعلی وی ، (مراد علی خان) معروف به (باوندی) بود ، و با درجه ی سرگردی در فوج (سوادکوه) خدمت می کرد ، ویکی از صحنه های آن جنگ کشته شد .
پدر او ، سرگرد عباسعلی خان باوندی بود ، که او نیز مانند پدرش ، مردی نظامی بود ، و به درجه ی سرگردی رسید ، و فرمانده ی فوج اوّل هفتم سواد کوه بود ، که روز 8/آذر ماه/1255 شمسی (درحدود 8 ماه از تولّد رضا خان) ، بدرود حیات گفت ، و سرپرستی و تربیت او ، به عهده ی برادرش نصرالله خان ، که فرمانده ی جنگ سواد کوه بود ، محوّل شد ، و به توصیه و راهنمایی او ، برادر زاده اش که خود عشق سپاهیگری داشت ، در سال 1267 شمسی ، وارد فوج سوادکوه شد .
خیلی ها ازاو شنیده اند که می گفته : مادرم در شیر خوارگی مرا از تهران به سوادکوه می آورده ، در بین راه گرفتار بوران شده ، وقتی به یکی از کاروانسراهای سنگی بین راه رسیده ، مرا مرده پنداشته و در آخور طویله ای انداخته و رفته است ، بعد از ساعتی بر اثر گرمی طویله من جان گرفته ، سر و صدا راه انداخته ام ، یکی از افراد قافله ی بعدی که مادرم را می شناخته ، از نشانی کاروانسرا دارکه زنی را به این نشان دیده که به این طویله با یک بچّه وارد شده ، دانسته است من بچّه ی همان زن آشنای او هستم ، و مرا برداشته ، ودر منزل به مادرم رسانده است واین حقیقت را امروز هم روستایی های حول و حوش این کاروانسرا برای یکدیگر و عابـرین ، سینه به سینه ، نقل می کنند و معروف است .
سرهنگ سید جواد خان صوفی نقل می کند که رضای قزاق روزی برای تفریح به دولاب و قهوه خانه آنجا می رود ، قهوه چی ، از او احترامی بجا نمی آورد ، و چند باری که برای او چای می آورد ، سرد و کم رنگ و از قوری پس آب بوده است ، و رضا ناراحت چیزی نمی گوید ، ولی فردا صبح که قهوه چی به قهوه خانه می آید ، نیمکت بزرگ و سنگین خود را نمی بیند ، پس از تحقیق آن را در وسط خندق پیدا می کندو دانسته می شــود که رضاقزاق به انتقام چای های قهوه چی ، نیمکت را تنهایی و در نیمه شب به خندق می اندازد ، و از آن روز ، قهوه چی به او احترام می گذاشت .
2-در مورد مدرّس و مصدّق
مدرّس و مصدّق ، دو رهبر بزرگ دوران شاهنشاهی پهلوی بودند ، دو فردی که سر تا سر عمرشان را در راه دین و وطن ، آزادی و استقلال و حفظ تمامّیت ارضی و امنّیت کشور صرف کردند .
فهرست مطالب
1-در مورد رضاخان
2-در مورد مدرّس و مصدّق
3-ضدّیت با روحانیت
4-لباس متّحد شکل
5-سانسور مطبوعات
6- کشف حجاب اجباری
7- قانون نفت
8- اجباری شدن کلاه شاپو
9- کناره گیری اجباری از پادشاهی
10- خاتمه ی کار
نوع فایل: word
قابل ویرایش 160 صفحه
پایاننامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد «M.A»
گرایش: ایران دوره اسلامی
چکیده:
بعد از صدور فرمان مشروطیت و دموکراتیک شدن سیستم اداره مملکت، مجلس به عنوان مهمترین دستاورد جنبش مشروطیت، کانون توجه بسیاری قرار گرفت. با شکلگیری مجلس، حکومت مطلقه حاکمان جای خود را به حکومت قانونمند و مردم بر مردم داد. بنابراین مجلس میبایست در این راستا نقش بسزایی را ایفا نماید.
پژوهش حاضر به بررسی چهارمین دوره مجلس شورای ملی (1302-1300هـ.ش/ 1341ـ1339هـ.ق)، به عنوان یکی از مهمترین ادوار قانونگذاری عصر مشروطیت پرداخته است. در حالی که مجلس اول تا سوم هرکدام به دلایلی خاص، تا آخر دوره قانونی خود دوام نیافتند، مجلس چهارم به عنوان اولین مجلس تاریخ مشروطیت محسوب میشود که تا پایان دوره قانونی خود دوام یافت و قوانین مهمی را نیز به تصویب رسانید. نکته قابل توجه این که این مجلس بعد از فترت طولانی و بیسابقه، گشایش یافت که بر اهمیت موضوع میافزاید.
این پژوهش بر آن است که با روش تحلیل تاریخی، روند شکلگیری و عمر دو ساله مجلس چهارم را مورد بررسی قرار دهد. پژوهش در دو مقطع تاریخی مهم مورد بررسی و ارزیابی قرار میگیرد. مقطع نخست، قبل از گشایش مجلس است که به بررسی و تحلیل اوضاع انتخابات این دوره میپردازد. در مقطع دوم، اوضاع کلی مجلس که شامل وضعیت فراکسیونها، مهمترین مصوبات، برخورد مجلس و دولت، بازتاب تحولات سیاسی کشور در مجلس و شورشهای همزمان با آن میشود مورد بررسی قرار میگیرد. لازم به ذکر است که پژوهش حاضر به مسایلی چون دولت، رویدادهای جاری و قیامهای همزمان از منظر مجلس نگریسته است.
واژههای کلیدی: مشروطیت، مجلس شورای ملی، انتخابات، فراکسیون، لایحه، طرح قانونی، قانون و...
موضوع پژوهش:
با صدور فرمان مشروطیت، ساختار حکومت از قدرت مطلقه به حکومت دموکراتیک و مشارکت سیاسی مردم در اداره مملکت تغییر یافت. قطعاً در این میان مجلس شورای ملی به عنوان یکی از ارکان مشروطیت و نظام جدید سیاسی از اهمیت بسیاری برخوردار بود. هرچند مجلس همواره با مشکلات بسیاری مواجه شد که به ناپایداری عمر این نهاد انجامید، ولیکن این مسأله از اهمیت موضوع نمیکاهد. به طوری که مشروطهخواهان تلاش بسیاری برای باز نگهداشتن مجلس و جلوگیری از دورههای فترت به عمل میآورند. این موضوع در مجلس چهارم شکل ملموستری به خود میگیرد، زیرا این مجلس بعد از فترتی بیسابقه گشایش یافت. بنابراین مجلس شورای ملی همواره از اهمیت بسیار بالایی برخودار بوده است. در این پژوهش تلاش شده است که چهارمین دوره قانونگذاری مشروطیت با تکیه بر مسایل مختلف مرتبط با مجلس
مورد ارزیابی قرار گیرد.
فهرست مطالب:
موضوع پژوهش
سابقه و ضرورت انجام تحقیق
محدوده پژوهش
اهمیت موضوع
نوع و روش انجام تحقیق
سازماندهی تحقیق
نقد و بررسی مهمترین منابع و مآخذ
مقدمه
فصل اول:
بررسی نحوه اجرای انتخابات و مقدمات افتتاح مجلس چهارم شورای ملی:
1ـ چهارچوب حقوقی انتخابات مجلس شورای ملی در دوره چهارم
2ـ برگزاری انتخابات مجلس چهارم شورای ملی:
الف: دولت دوم وثوقالدوله و انجام بخشی از انتخابات مجلس چهارم
ب: مشیرالدوله و روند پیگیری انتخابات مجلس چهارم
ج: مسأله افتتاح مجلس از دولت مشیرالدوله تادولت قوامالسلطنه
3ـ احزاب و انتخابات مجلس چهارم
4ـ مقدمات افتتاح مجلس چهارم شورای ملی
5ـ کیفیت برگزاری انتخابات و شکایات مرتبط با آن
6ـ طرح و بررسی اعتبارنامههای نمایندگان مجلس چهارم شورای ملی
فصل دوم:
ساختار مجلس چهارم شورای ملی
1ـ نظامنامه داخلی مجلس شورای ملی
الف ـ اولین نظامنامه داخلی مجلس شورای ملی (مصوبه 29 شعبان 1324هـ.ش)
ب ـ دومین نظامنامه داخلی مجلس شورای ملی (مصوبه 26 ذیحجه 1327 هـ.ق)
ج ـ مجالس سوم و چهارم شورای ملی؛ تلاش برای اصلاح نظامنامه
2ـ تشکیل هیئت رئیسه مجلس چهارم شورای ملی
3ـ تشکیل کمیسیونهای مجلس چهارم شورای ملی
الف ـ کمیسیون رسیدگی به عملیات زمامداران دوره فترت
ب ـ کمسیون اصلاح قانون انتخابات
4ـ روند شکلگیری و فعالیت احزاب از مجلس اول تا مجلس سوم شورای ملی (1333-1324هـ.ق/1294-1285هـ.ق)
5ـ مجلس چهارم شورای ملی: روند شکلگیری و فعالیت احزاب
الف: حزب اصلاحطلب
ب: حزب سوسیالیست
ج: مجلس چهارم شورای ملی و احزاب فرعی
د: احزاب از دیدگاه نمایندگان مجلس چهارم شورای ملی
6ـ مجلس چهارم شورای ملی و مهمترین مصوبات:
الف ـ مجلس چهارم و لایحه نفت
ب ـ مجلس چهارم و قانون بودجه
ج ـ قانون استخدام مستشاران مالیه
1-ج) قانون استخدام دکتر میلسپو (Millspough)، رئیس کل مالیه ایران
2-ج) قانون استخدام هشت نفر متخصص مالیه تبعه دولت آمریکا
3-ج) قانون استخدام مسیولامبرمولیتر (Lumber Moliter) به سمت کل گمرکات ایران
4-ج) قانون استخدام مسترگلامان (M.Gelaman) آمریکایی جهت اداره کردن بانک ملی ایران
فصل سوم:
مجلس و دولت
1ـ کابینه اول قوامالسلطنه
2ـ کابینه مشیرالدوله
3ـ کابینه دوم قوامالسلطنه
4ـ کابینه مستوفی الممالک
فصل چهارم:
بازتاب تحولات سیاسی در مجلس
1ـ مجلس چهارم؛ ظهور و قدرتگیری رضاخان
2ـ مجلس چهارم، شورش آشوب و جنبشهای سیاسی همزمان
3ـ مجلس چهارم و بررسی دیدگاههای مختلف پیرامون آن
نتیجهگیری
منابع و مآخذ
منابع و مأخذ:
الف. اسناد:
1- اسناد منتشره نشده:
1-1) اسناد موزه و مجلس شورای اسلامی
2-1) سازمان اسناد ملی
3-1) موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران
2- اسناد منتشر شده:
4- اسناد روحانیت و مجلس، به کوشش منصوره تدینپور، زیرنظر غلامرضا فدایی عراقی، انتشارات کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شورای ملی، چاپ اول، تهران، 1375.
5- انتخابات زنجان در مجلس چهارم؛ رسالهای منتشر نشده از علامه دهخدا، به کوشش علیآل داوود،ادبیات تربیت معلم، دوره جدید، سال 2، شماره 8-6، 1368.
6- قباله تاریخ، به کوشش ایرج افشار، انتشارات طلایه، چاپ اول، تهران، 1368.
7- مجموعه مصوبات ادوار اول و دوم قانونگذاری مجلس شورای ملی، اداره قوانین و مطبوعات مجلس شورای ملی، 1318.
8- مجموعه مصوبات ادوار سوم و چهارم قانونگذاری مجلس شورای ملی، اداره قوانین و مطبوعات مجلس شورای ملی، 1319.
9- مجموعه مکاتبات، اسناد خاطرات و آثار فیروز میرزا فرمانفرما (نصرتالدوله)، به کوشش منصوره اتحادیه، سیروس سعدوندیان، نشر تاریخ ایران، چاپ اول، تهران، 1369.
10- مخابرات استرآباد؛ گزارشهای حسینقلی مقصودلو، وکیلالدوله، به کوشش ایرج افشار، محمد رسول دریاگشت، نشر تاریخ ایران، چاپ اول، تهران، 1363.
11- مدرس و مجلس؛ نامهها و اسناد، مؤسسه پژوهش و مطالعات فرهنگی، چاپ اول، 1373.
12- مستشارالدوله، صادق؛ خاطرات و اسناد (مجموعه سوم، راپرتهای پلیس مخفی از شایعات شهری سالهای 1333 و 1235 قمری)، به کوشش ایرج افشار، انتشارات طلایه، چاپ اول، 1367.
13- معاصر، حسن؛ تاریخ استقرار مشروطیت در ایران (مستفرجه از روی اسناد محرمانه وزارت امور خارجه انگلستان)، انتشارات ابنسینا، بیجا، بیتا.
ب. روزنامهها:
14- ایران
15- رعد
16- شفق سرخ
17- نوبهار
18- نهضت شرق
ج ـ متون تاریخی:
19- دولتآبادی، یحیی؛ حیات یحیی، انتشارات عطار و فردوسی، تهران، 1362.
20- کرمانی، ناظمالاسلام؛ تاریخ بیداری ایرانیان، به کوشش علیاکبر سعیدی سیرجانی، مؤسسه انتشارات آگاه و انتشارات نوین، چاپ چهارم، تهران 1362.
21- کسروی، احمد؛ تاریخ مشروطه ایران، انتشارات امیرکبیر، چاپ نوزدهم، تهران، 1378.
22- کسروی، احمد؛ تاریخ هجده ساله آذربایجان، انتشارات امیرکبیر، چاپ دوازدهم، تهران، 1378.
23- مختصر تاریخ مجلس ملی ایران، انتشارات اداره روزنامه کاوه، برلین، شماره 5، 1337.
24- مذاکرات مجلس چهارم شورای ملی، اداره روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران، 1333ش/
25- مذاکرات مجلس دوم شورای ملی، ضمیمه روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران، چاپخانه مجلس، 1325.
26- مذاکرات مجلس سوم شورای ملی، روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران، 1327.
27- معارضین انتخابات کرمانشاهان، مطبعه تهران، تهران، اول اسد 1300 مطابق 18 ذیقعده 1339.
28- ملکزاده، مهدی؛ تاریخ انقلاب مشروطیت ایران، انتشارات علمی، چاپ دوم، تهران، 1363.
29- هدایت (مخبرالسلطنه)، مهدیقلی؛ طلوع مشروطیت، به کوشش امیراسماعیلی، انتشارات جام، 1363.
30- هدایت، مهدیقلی؛ گزارش ایران قاجاریه و مشرویت، نشر نقره، چاپ سوم، تهران، 1363.
د ـ خاطرات:
31- خاطرات احتشامالسلطنه، به کوشش سیدمحمد مهدی موسوی، انتشارات زوار، چاپ دوم، 1368.
32- اردلان، امانالله؛ خاطرات حاج عزالممالک اردلان، زندگی در دوران شش پادشاه، تنظیم و تحشیه باقر عاقلی، نشر نامک، چاپ اول، 1372.
33- ارباب کیخسرو، شاهرخ (خاطرات)؛ به کوشش شاهرخ شاهرخ وراشناراتیر، ترجمه غلامحسین میرزا صالح، انتشارات مازیار، تهران، 1382.
34- اعظام قدسی (اعظام الوزراره)، حسن؛ خاطرات من یا روشن شدن تاریخ صد ساله ایران، انتشارات ابوریحان، چاپ اول، 1349.
35- انتظام، نصرالله؛ (خاطرات) شهریور 1320 از دیدگاه دربار، اسناد ملی ایران، به کوشش محمدرضا عباسی و بهروز طیرانی، دفتر انتشارات و پژوهشی، چاپ شقایق، چاپ دوم، 1371.
36- بختیاری، سردار اسعد (خاطرات) نوشته جعفرقلیخان امیربهادر، به کوشش ایرج افشار، انتشارات اساطیر، چاپ اول، 1372.
37- بزرگ امید، ابوالحسن؛ از ماست که برماست (محتوی خاطرات و مشاهدات بزرگ امید)، انتشارات پیروز، بیجا، 1325.
38- بهرامی، عبدالله؛ خاطرات عبدالله بهرامی از آخر سلطنت ناصرالدین شاه تا اول کودتا، انتشارات علمی، چاپ اول، 1363.
39- دولتآبادی، علی محمد (خاطرات)؛ انتشارات فردوس و انتشارات ایران و اسلام، چاپ اول، تهران، 1362.
40- سپهر، احمدعلی؛ ایران در جنگ بزرگ، انتشارات بانک ملی ایران، تهران، 1336.
41- سپهر، احمدعلی؛ خاطرات مورخالدوله سپهر، به کوشش احمد سمیعی، نشر نامک، چاپ اول، 1374.
42- سیف پورفاطمی؛ آئینه عبرت به کوشش علی دهباشی، انتشارات شهاب ثاقب و انتشارات سخن، چاپ اول، 1378.
43- عبده، جلال؛ چهل سال در صحنه قضایی، سیاسی، دیپلماسی ایران و جهان، ویرایش و تنظیم از مجید تفرشی، مؤسسه خدمات فرهنگی رسا، چاپ اول، 1368.
44- فرخ (معتصمالسلطنه)، سید مهدی؛ خاطرات سیاسی، سازمان انتشارات جاویدان، بیجا، بیتا.
45- قهرمان میرزا (سالور)، روزنامه خاطرات عینالسلطنه، به کوشش مسعود سالور، ایرج افشار، انتشارات اساطیر، چاپ اول، تهران، 1379.
46- کحالزاده، ابوالقاسم (خاطرات)، به کوشش مرتضی کامران، نشر فرهنگ، چاپ اول، بیجا، 1363.
47- کمرهای، سیدمحمد؛ روزنامه خاطرات، به کوشش محمدجواد مرادینیا، انتشارات شیراز، تهران، چاپ اول، 1382.
48- مستوفی، عبدالله؛ شرح زندگانی من یا تاریخ اجتماعی و اداری دوره قاجاریه، چاپ تهران مصور، تهران، 1343.
49- میلسپو (Millspough)، آرتور؛ مأموریت آمریکائیها در ایران، ترجمه دکتر حسین ابوترابیان، انتشارات پیام، بیجا، بیتا.
50- هدایت، مهدیقلی؛ خاطرات و خطرات گوشهای از تاریخ شش پادشاه و گوشهای از دوره زندگی من، انتشارات کتابفروشی زوار، تهران، چاپ دوم، 1344.
ذ ـ مطالعات و تحقیقات:
51- آبراهامیان، یرواند؛ ایران بین دو انقلاب (درآمدی بر جامعهشناسی ایران معاصر)، ترجمه گلمحمدی و محمد ابراهیم فتحی، تهران، نشر نی، 1377.
52- آدمیت، فریدون؛ فکر دموکراسی اجتماعی در نهضت مشروطیت ایران، انتشارات پیام، چاپ دوم، تهران، 1369.
53- آدمیت، فریدون، مجلس اول و بحران آزادی، انتشارات روشنگران، چاپ سوم، بیجا، بیتا،
54- آذری، علی؛ قیام کلنل محمدتقی خان پسیان در خراسان، بنگاه مطبوعات صفی علیشاه، چاپ مروی، چاپ هشتم، 1368.
55- آوری، پیتر، (Peter Avery)، تاریخ معاصر ایران، ترجمه محمد رفیعی مهرآبادی، تهران، چاپ دوم، 1369.
56- اتحادیه، منصوره؛ احزاب سیاسی در مجلس سوم، نشر تاریخ ایران، چاپ اول، تهران، 1371.
57- اتحادیه، منصوره؛ پیدایش و تحول احزاب سیاسی مشروطیت در دوره اول و دوم مجلس شورای ملی، تهران، نشر گستره، 1361.
58- اتحادیه، منصوره، مجلس و انتخابات از مشروطه تا پایان قاجاریه، نشر تاریخ ایران، چاپ اول، 1375.
59- اتحادیه، منصوره؛ مرامنامهها و نظامنامههای احزاب سیاسی ایران در دومین دوره مجلس شورای ملی، نشر تاریخ ایران، چاپ اول، تهران، 1361.
60- باستانی پاریزی، محمدابراهیم، تلاش آزادی، انتشارات نوین، چاپ چهارم، 2536.
61- بهار، محمدتقی (ملکالشعراء)؛ تاریخ مختصر احزاب سیاسی، مؤسسه انتشارات امیرکبیر، چاپ ششم، تهران، 1380.
62- بهنود، مسعود؛ دولتهای ایران از سوم اسفند 1299 تا 22 بهمن 1357، انتشارات جاویدان، چاپ پنجم، بیجا، 1370.
63- پورشالچی، محمد؛ میوههای دار، تاریخ جنبشهای مردمی و مذهبی ملت ایران در قرن حاضر، عصر قاجار (1923-1890)، ترجمه محمود پورشالچی، انتشارات زرین، چاپ اول، 1376.
64- تبریزنیا، حسین؛ علل ناپایداری احزاب سیاسی در ایران، با مقدمه علی باقری، مرکز نشر بینالملل، چاپ اول، 1371.
65- ترتبی سنجابی، محمود؛ قربانیان باور و احزاب سیاسی ایران، انتشارات آسیا، چاپ اول، بیجا، 1375.
66- جودت، حسین؛ از صدر مشروطیت تا انقلاب سفید، تاریخچه فرّ دموکرات و جمعیت عامیون ایران، چاپخانه درخشان، بیجا، 1348.
67- ذاکر حسین، عبدالکریم؛ ادبیات سیاسی ایران در عصر مشروطیت، نشر علم، چاپ اول، 1377.
68- راوندی، مرتضی؛ سیر قانون و دادگستری در ایران، نشر چشمه و کتابسرای بابل، چاپ اول، (تهران، بابل)، 1368.
69- رایین، اسماعیل؛ انجمنهای سری در انقلاب مشروطیت ایران، چاپخانه تهران مصور، 1345.
70- زمانی، صفر؛ تاریخچه احزاب و حزب دموکرات، نشر واژه آرا، چاپ اول، تهران، 1379.
71- ساغررانی، لطفالله؛ فهرست اسامی و مشخصات نمایندگان 24 دوره مجلس شورای ملی، دفتر انتخابات وزارت کشور، نشریه شماره 5، 1368.
72- سایلی کرده ده، مجید؛ سیر تحول قوانین انتخابات در ایران، انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول، تهران، 1378.
73- سفری، محمدعلی؛ مشروطهسازان، نشر علم، چاپ اول، 1370.
74- سیری در 24 دوره قانونگذاری مجلس شورای ملی و دولتهای همزمان با آن، دفتر انتخابات، بیجا، 1368.
75- شجیعی، زهرا؛ نخبگان سیاسی ایران از انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی، انتشارات سخن، چاپ اول، 1372.
76- شجیعی زهرا؛ نمایندگان مجلس شورای ملی در بیست و یک دوره قانونگذاری، انتشارات مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی تهران، 1344.
77- شیخالاسلامی، محمد جواد؛ سیمای احمد شاه قاجار، نشر گفتار، چاپ اول، تهران، 1368.
78- ضرغام بروجنی، جمشید؛ دولتهای ایران در عصر مشروطیت، اداره کل قوانین، تهران، بیتا.
79- عابدی، کامیار؛ زندگی و شعر ملکالشعراء بهار، به یاد میهن، نشر ثالث، چاپ اول، تهران، 1376.
80- عاقلی، باقر؛ میرزا احمدخان قوامالسلطنه در دوران قاجاریه و پهلوی، انتشارات جاویدان، چاپ اول، 1376.
81- عاقلی،باقر؛ نصرتالدوله فیروز میرزا از رویای پادشاهی تا زندان رضاشاهی، انتشارات نامک، چاپ هشتم، تهران، 1373.
82- عشقی، محمدرضا بنیابوالقاسم؛ کلیات مصور عشقی، انتشارات امیرکبیر، تهران، 1354.
83- غنی، سیروس؛ ایران برآمدن رضاخان و نقش انگلیسیها، ترجمه حسن کامشاد، انتشارات نیلوفر، چاپ اول، 1377.
84- فرمانفرمائیان، مهرماه؛ زندگینامه عبدالحسین فرمانفرما، انتشارات توس، چاپ اول، 1377.
85- کاتوزیان، محمدعلی؛ اقتصاد سیاسی ایران از مشروطیت تا پایان سلسله پهلوی، ترجمه محمدرضا نفیسی و کامبیز عزیزی، نشر مرکز، چاپ هفتم، تهران، 1379.
86- کاتوزیان، محمدعلی؛ تضاد دولت و ملت، نظریه تاریخ و سیاست در ایران، ترجمه علیرضا طیب، نشر نی، چاپ اول، تهران، 1380.
87- کاتوزیان، محمدعلی؛ دولت و جامعه در ایران انقراض قاجاریه و استقرار پهلوی، ترجمه حسن افشار، نشر مرکز، چاپ دوم، تهران، 1380.
88- لوسوئور، امیل؛ زمینهچینیهای انگلیس برای کودتای 1299، ترجمه ولی الله شادان، انتشارات اساطیر، چاپ اول، 1373.
89- محیط مافی، هاشم؛ مقدمات مشروطیت، به کوشش مجید تفرشی و جواد جان فدا، انتشارات فردوسی، چاپ اول، تهران، 1362.
90- مروارید، یونس؛ از مشروطه تا جمهوری، نگاهی به ادوار مجالس قانونگذاری در دوران مشروطیت، نشر اوحدی، چاپ اول، تهران، 1377.
91- مکی، حسین؛ تاریخ بیست ساله ایران، انتشارات امیرکبیر، چاپ دوم، تهران، 1358.
92- مکی، حسین؛ زندگانی سیاسی سلطان احمدشاه، انتشارات امیرکبیر، تهران، 1357.
93- ملیکف، ا-س؛ استقرار دیکتاتوری رضاخان در ایران، ترجمه سیروس ایزدی، شرکت سهامی کتابهای جیبی با همکاری مؤسسه انتشارات امیرکبیر، چاپ اول، تهران، 1358.
94- نوایی، عبدالحسین؛ دولتهای ایران از آغاز مشروطیت تا اولتیماتوم، انتشارات بابک، تهران، 2535.
95- نوایی، عبدالحسین؛ فتح تهران (گوشهای از تاریخ مشروطیت)، انتشارات بابک، چاپ اول، تهران، 2536.
96- نوذری، عزتالله، تاریخ احزاب سیاسی ایران، انتشارات نوید شیراز، شیراز، 1380.
97- ورهرام، غلامرضا؛ تاریخ سیاسی و سازمانهای اجتماعی در ایران عصر قاجار، انتشارات معین، چاپ دوم، تهران، 1369.
98- یغمایی، اقبال، کارنامه رضاشاه کبیر، بنیانگذار ایران نوین، انتشارات اداره کل نگارش وزارت فرهنگ و هنر تهران، 2535 ]1355[.
99- David L.sills, international encyclopedia of the social siences, the macillan company & the free press, New york, 1972.