مبانی امنیت اطلاعات
امروزه شاهد گسترش حضور کامپیوتر در تمامی ابعاد زندگی خود می باشیم . کافی است به اطراف خود نگاهی داشته باشیم تا به صحت گفته فوق بیشتر واقف شویم . همزمان با گسترش استفاده از کامپیوترهای شخصی و مطرح شدن شبکه های کامپیوتری و به دنبال آن اینترنت (بزرگترین شبکه جهانی ) ، حیات کامپیوترها و کاربران آنان دستخوش تغییرات اساسی شده است . استفاده کنندگان کامپیوتر به منظور استفاده از دستاوردها و مزایای فن آوری اطلاعات و ارتباطات ، ملزم به رعایت اصولی خاص و اهتمام جدی به تمامی مولفه های تاثیر گذار در تداوم ارائه خدمات در یک سیستم کامپیوتری می باشند . امنیت اطلاعات و ایمن سازی شبکه های کامپیوتری از جمله این مولفه ها بوده که نمی توان آن را مختص یک فرد و یا سازمان در نظر گرفت . پرداختن به مقوله امنیت اطلاعات و ایمن سازی شبکه های کامپیوتری در هر کشور ، مستلزم توجه تمامی کاربران صرفنظر از موقعیت شغلی و سنی به جایگاه امنیت اطلاعات و ایمن سازی شبکه های کامپیوتری بوده و می بایست به این مقوله در سطح کلان و از بعد منافع ملی نگاه کرد. وجود ضعف امنیتی در شبکه های کامپیوتری و اطلاعاتی ، عدم آموزش و توجیه صحیح تمامی کاربران صرفنظر از مسئولیت شغلی آنان نسبت به جایگاه و اهمیت امنیت اطلاعات ، عدم وجود دستورالعمل های لازم برای پیشگیری از نقایص امنیتی ، عدم وجود سیاست های مشخص و مدون به منظور برخورد مناسب و بموقع با اشکالات امنیتی ، مسائلی را به دنبال خواهد داشت که ضرر آن متوجه تمامی کاربران کامپیوتر در یک کشور شده و عملا" زیرساخت اطلاعاتی یک کشور را در معرض آسیب و تهدید جدی قرار می دهد .
در این مقاله قصد داریم به بررسی مبانی و اصول اولیه امنیت اطلاعات و ایمن سازی شبکه های کامپیوتری پرداخته و از این رهگذر با مراحل مورد نیاز به منظور حفاظت کامپیوترها در مقابل حملات ، بیشتر آشنا شویم .
اهمیت امنیت اطلاعات و ایمن سازی کامپیوترها
تمامی کامپیوترها از کامپیوترهای موجود در منازل تا کامپیوترهای موجود در سازمان ها و موسسات بزرگ ، در معرض آسیب و تهدیدات امنیتی می باشند .با انجام تدابیر لازم و استفاده از برخی روش های ساده می توان پیشگیری لازم و اولیه ای را خصوص ایمن سازی محیط کامپیوتری خود انجام داد.علیرغم تمامی مزایا و دستاوردهای اینترنت ، این شبکه عظیم به همراه فن آوری های مربوطه ، دریچه ای را در مقابل تعداد زیادی از تهدیدات امنیتی برای تمامی استفاده کنندگان ( افراد ، خانواده ها ، سازمان ها ، موسسات و ... ) ، گشوده است . با توجه به ماهیت حملات ، می بایست در انتظار نتایج نامطلوب متفاوتی بود( از مشکلات و مزاحمت های اندک تا از کار انداختن سرویس ها و خدمات ) .در معرض آسیب قرار گرفتن داده ها و اطلاعات حساس ، تجاوز به حریم خصوصی کاربران ، استفاده از کامپیوتر کاربران برای تهاجم بر علیه سایر کامپیوترها ، از جمله اهداف مهاجمانی است که با بهره گیری از آخرین فن آوری های موجود ، حملات خود را سازماندهی و بالفعل می نمایند . بنابراین ، می بایست به موضوع امنیت اطلاعات ، ایمن سازی کامپیوترها و شبکه های کامپیوتری، توجه جدی شده و از فرآیندهای متفاوتی در جهت مقاوم سازی آنان ، استفاده گردد .
داده ها و اطلاعات حساس در معرض تهدید
تقریبا" هر نوع تهاجم ، تهدیدی است در مقابل حریم خصوصی ، پیوستگی ، اعتبار و صحت داده ها .یک سارق اتومبیل می تواند در هر لحظه صرفا" یک اتومبیل را سرقت نماید ، در صورتی که یک مهاجم با بکارگیری صرفا" یک دستگاه کامپیوتر ، می تواند آسیب های فراوانی را متوجه تعداد زیادی از شبکه های کامپیوتری نموده و باعث بروز اشکالاتی متعدد در زیرساخت اطلاعاتی یک کشورگردد. آگاهی لازم در رابطه با تهدیدات امنیـتی و نحوه حفاظت خود در مقابل آنان ، امکان حفاظت اطلاعات و داده های حساس را در یک شبکه کامپیوتری فراهم می نماید .
ویروس ها
ویروس های کامپیوتری ، متداولترین نوع تهدیدات امنیتی در سالیان اخیر بوده که تاکنون مشکلات گسترده ای را ایجاد و همواره از خبرسازترین موضوعات در زمینه کامپیوتر و شبکه های کامپیوتری ، بوده اند. ویروس ها ، برنامه هائی کامپیوتری می باشند که توسط برنامه نویسان گمراه و در عین حال ماهر نوشته شده و بگونه ای طراحی می گردند که قادر به تکثیر خود و آلودگی کامپیوترها بر اثر وقوع یک رویداد خاص ، باشند . مثلا" ویروس ها ئی که از آنان با نام "ماکرو ویروس " یاد می شود ، خود را به فایل هائی شامل دستورالعمل های ماکرو ملحق نموده و در ادامه ، همزمان با فعال شدن ماکرو ، شرایط لازم به منظور اجرای آنان نیز فراهم می گردد.برخی از ویروس ها بی آزار بوده و صرفا" باعث بروز اختلالات موقت در روند انجام عملیات در کامپیوتر می شوند ( نظیر نمایش یک پیام مضحک بر روی صفحه نمایشگر همزمان با فشردن یک کلید خاص توسط کاربر) . برخی دیگر از ویروس ها دارای عملکردی مخرب تر بوده و می توانند مسائل و مشکلات بیشتری نظیر حذف فایل ها و یا کاهش سرعت سیستم را به دنبال داشته باشند. یک کامپیوتر صرفا" زمانی آلوده به یک ویروس می گردد که شرایط و امکان ورود ویروس از یک منبع خارجی ( اغلب از طریق فایل ضمیمه یک نامه الکترونیکی و یا دریافت و نصب یک فایل و یا برنامه آلوده از اینترنت ) ، برای آن فراهم گردد . زمانی که یک کامپیوتر در شبکه ای آلوده گردید ، سایر کامپیوترها ی موجود در شبکه و یا سایر کامپیوترهای موجود در اینترنت، دارای استعدادی مناسب به منظور مشارکت و همکاری با ویروس،خواهند بود.
برنامه های اسب تروا ( دشمنانی در لباس دوست )
برنامه های اسب تروا و یا Trojans ، به منزله ابزارهائی برای توزیع کد های مخرب می باشند . تروجان ها ، می توانند بی آزار بوده و یا حتی نرم افزاری مفیدی نظیر بازی های کامپیوتری باشند که با تغییر قیافه و با لباسی مبدل و ظاهری مفید خود را عرضه می نمایند. تروجان ها ، قادر به انجام عملیات متفاوتی نظیر حذف فایل ها ، ارسال یک نسخه از خود به لیست آدرس های پست الکترونیکی ، می باشند. این نوع از برنامه ها صرفا" می توانند از طریق تکثیر برنامه های اسب تروا به یک کامپیوتر،دریافت فایل از طریق اینترنت و یا باز نمودن یک فایل ضمیمه همراه یک نامه الکترونیکی ، اقدام به آلودگی یک سیستم نمایند.
ویرانگران
در وب سایت های متعددی از نرم افزارهائی نظیر اکتیوایکس ها و یا اپلت های جاوا استفاده می گردد . این نوع برنامه ها به منطور ایجاد انیمیشن و سایر افکت های خاص مورد استفاده قرار گرفته و جذابیت و میزان تعامل با کاربر را افزایش می دهند . با توجه به دریافت و نصب آسان این نوع از برنامه ها توسط کاربران ، برنامه های فوق به ابزاری مطئمن و آسان به منظور آسیب رسانی به سایر سیستم ها تبدیل شده اند . این نوع برنامه ها که به "ویرانگران" شهرت یافته اند ، به شکل یک برنامه نرم افزاری و یا اپلت ارائه و در دسترس استفاده کنندگان قرار می گیرند . برنامه های فوق ، قادر به ایجاد مشکلات متعددی برای کاربران می باشند( از بروز اشکال دریک فایل تا ایجاد اشکال در بخش اصلی یک سیستم کامپیوتری ) .
حملات
تاکنون حملات متعددی متوجه شبکه های کامپیوتری بوده که می توان تمامی آنان را به سه گروه عمده تقسیم نمود.
تعداد صفحات : 68
فرمت فایل:Word ورد doc
امنیت شبکه پردازهای است که طی آن یک شبکه در مقابل انواع مختلف تهدیدات داخلی و خارجی امن میشود. مراحل ذیل برای ایجاد امنیت پیشنهاد و تایید شده اند:
شناسایی بخشی که باید تحت محافظت قرار گیرد.تصمیمگیری درباره مواردی که باید در مقابل آنها از بخش مورد نظر محافظت کرد.تصمیمگیری درباره چگونگی تهدیداتپیادهسازی امکاناتی که بتوانند از داراییهای شما به شیوهای محافظت کنندکه ازنظر هزینه به صرفه باشد.مرور مجدد و مداوم پردازه و تقویت آن درصورت یاقتن نقطه ضعف1- منابع شبکه
در یک شبکه مدرن منابع بسیاری جهت محافظت وجود دارند. لیست ذیل مجموعهای از منابع شبکه را معرفی میکند که باید در مقابل انواع حملهها مورد حفاظت قرار گیرند.
تجهیزات شبکه مانند روترها، سوئیچ ها و فایروالهااطلاعات عملیات شبکه مانند جداول مسیریابی و پیکربندی لیست دسترسیکه برروی روتر ذخیرهشدهاند.منابع نامحسوس شبکه مانند عرض باند و سرعتاطلاعات و منابع اطلاعاتی متصل به شبکه مانند پایگاههای داده و سرورهای اطلاعاتیترمینالهایی که برای استفاده از منابع مختلف به شبکه متصل می شوند.اطلاعات در حال تبادل برروی شبکه در هر لحظه از زمانخصوصی نگهداشتن عملیات کاربران و استفاده آنها از منابع شبکه جهت جلوگیری از شناسایی کاربران.مجموعه فوق به عنوان داراییهای یک شبکه قلمداد میشود.
2- حمله
حال به تعریف حمله میپردازیم تا بدانیم که از شبکه در مقابل چه چیزی باید محافظت کنیم.
حمله تلاشی خطرناک یا غیر خطرناک است تا یک منبع قابل دسترسی از طریق شبکه، به گونهای مورد تغییر یا استفاده قرار گیرد که مورد نظر نبوده است. برای فهم بهتر بد نیست حملات شبکه را
به سه دسته عمومی تقسیم کنیم:
کلمه کلیدی در دو دسته اول انجام اعمال به صورت غیرمجاز است. تعریف یک عمل مجاز یا غیرمجاز به عهده سیاست امنیتی شبکه است، اما به عبارت کلی می توان دسترسی غیرمجاز را تلاش یک کاربر جهت دیدن یا تغییر اطلاعاتی که برای وی در نظر گرفته نشده است، تعریف نمود اطلاعات روی یک شبکه نیز شامل اطلاعات موجود بر روی رایانههای متصل به شبکه مانند سرورهای پایگاه داده و وب، اطلاعات در حال تبادل بر روی شبکه و اطلاعات مختص اجزاء شبکه جهت انجام کارها مانند جداول مسیریابی روتر است. منابع شبکه را نیز می توان تجهیزات انتهایی مانند روتر و فایروال یا مکانیزمهای اتصال و ارتباط دانست.
هدف از ایجاد امنیت شبکه، حفاظت از شبکه در مقابل حملات فوق است، لذا می توان اهداف را نیز در سه دسته ارائه کرد:
ثابت کردن محرمانگی دادهنگهداری جامعیت دادهنگهداری در دسترس بودن داده3- تحلیل خطر
پس از تعیین داراییهای شبکه و عوامل تهدیدکننده آنها، باید خطرات مختلف را ارزیابی کرد.
در بهترین حالت باید بتوان از شبکه در مقابل تمامی انواع خطا محافظت کرد، اما امنیت ارزان
به دست نمیآید. بنابراین باید ارزیابی مناسبی را بر روی انواع خطرات انجام داد تا مهمترین آنها را تشخیص دهیم و از طرف دیگر منابعی که باید در مقابل این خطرات محافظت شوند نیز شناسایی شوند. دو فاکتور اصلی در تحلیل خطر عبارتند از:
4- سیاست امنیتی
پس از تحلیل خطر باید سیاست امنیتی شبکه را به گونهای تعریف کرد که احتمال خطرات و میزان خسارت را به حداقل برساند. سیاست امنیتی باید عمومی و در حوزه دید کلی باشد و به جزئیات نپردازد. جزئیات میتوانند طی مدت کوتاهی تغییر پیدا کنند اما اصول کلی امنیت یک شبکه
که سیاستهای آن را تشکیل می دهند ثابت باقی میمانند. در واقع سیاست امنیتی سه نقش اصلی
را به عهده دارد:
سیاستهای امنیتی را میتوان به طور کلی به دو دسته تقسیم کرد:
مجاز : هر آنچه بطور مشخص ممنوع نشده است، مجاز است.محدود کننده : هر آنچه بطور مشخص مجاز نشده است، ممنوع است.معمولاَ ایده استفاده از سیاستهای امنیتی محدود کننده بهتر و مناسبتر است چون سیاستهای مجاز دارای مشکلات امنیتی هستند و نمی توان تمامی موارد غیرمجاز را برشمرد. المانهای دخیل در سیاست امنیتی در RFC 2196 لیست و ارائه شده اند.
5- طرح امنیت شبکه
با تعریف سیاست امنیتی به پیادهسازی آن در قالب یک طرح امنیت شبکه میرسیم. المانهای
تشکیل دهنده یک طرح امنیت شبکه عبارتند از:
پایان نامه امنیت شبکه و متدهای ضد امنیت :امنیت شبکه پردازه ای است که طی آن یک شبکه در مقابل انواع مختلف تهدیدات داخلی و خارجی امن می شود. مراحل ذیل برای ایجاد امنیت پیشنهاد و تایید شده اند:
۱٫شناسایی بخشی که باید تحت محافظت قرار گیرد.
۲٫تصمیم گیری درباره مواردی که باید در مقابل آنها از بخش مورد نظر محافظت کرد.
۳٫تصمیم گیری درباره چگونگی تهدیدات
۴٫پیاده سازی امکاناتی که بتوانند از دارایی های شما به شیوه ای محافظت کنند که از نظر هزینه به صرفه باشد.
۵٫مرور مجدد و مداوم پردازه و تقویت آن درصورت یاقتن نقطه ضعف
فهرست مطالب:
مفاهیم امنیت شبکه
رویکردی عملی به امنیت شبکه لایه بندی شده (۱)
رویکردی عملی به امنیت شبکه لایه بندی شده (۲)
رویکردی عملی به امنیت شبکه لایه بندی شده (۳)
رویکردی عملی به امنیت شبکه لایه بندی شده (۴)
رویکردی عملی به امنیت شبکه لایه بندی شده (۵) : جمع بندی
پراکسی سرور
کاربرد پراکسی در امنیت شبکه (۱)
کاربرد پراکسی در امنیت شبکه (۲)
کاربرد پراکسی در امنیت شبکه (۳)
مقایسه تشخیص نفوذ و پیش گیری از نفوذ
روشهای معمول حمله به کامپیوترها (۱)
روش های معمول حمله به کامپیوترها (۲)
کلیدها در رمزنگاری
رمزنگاری
انتخاب و محافظت از کلمات عبور
۱۰ نکته برای حفظ امنیت
منابع