معقولیت و لوازم دینی آن از دیدگاه ابن سینا و ویتگنشتاین
پایان نامه دکتری الهیات
گرایش فلسفه و کلام اسلامی
321 صفحه
چکیده
دیدگاه‌های فلسفی ویتگنشتاین متأخر با توجه به مبانی، پیش‌فرضها و لوازم دینی آنها در نهایت به این نکته منجر می‌شود که گزاره‌های دینی با گزاره‌های علمی و تاریخی تفاوت دارند و از جایگاه متعالی‌تری برخوردارند. ضمن اینکه چنین باورهایی سراسر زندگی و حیات یک انسان را تحت تأثیر قرار می‌دهند. توصیف و برجسته نمودن نظریات ویتگنشتاین متأخر در ابعاد دینی مستلزم آشنایی با برخی عناوین مهم فلسفه او مانند گرامر عمیق، بازی زبانی، شکل زندگی، دیدن به منزله و استعاره و تشبیه در زبان دینی است که در این پژوهش به آنها پرداخته‌ایم. از طرف دیگر ابن‌سینا با توجه به رویکرد مشرقی یا عارفانه‌اش مورد توجه قرار گرفته و به نوعی موضوع عقلانیت را در ابن سینا در مقام منطق‌دان، فیلسوف و عارف بررسی کرده‌ایم. ابن سینا از موضع یک عارف بر حالات و مقامات عرفا که به نظر غیرمتعارف می‌آید تأکید می‌ورزد و برای شرح و توصیف آنها در تعدادی از رساله‌های خود از زبان تمثیل بهره می‌برد.
در این رساله دیدگاه‌های ابن سبنا و ویتگنشتاین متأخر در موضوعاتی که عمدتاً با معقولیت، عقلانیت، دین و عرفان مرتبط بوده‌اند را مقایسه و ارزیابی کرده‌ایم.
واژگان کلیدی: معقولیت، باورهای دینی، بازی زبانی، استعاره و تشبیه، ویتگنشتاین، رویکرد مشرقی، عقلانیت، ابن سینا
