بررسی ساختار و سیر تحول نمایش و نمایشگری در کردستان
در سالهای ابتدای مشروطیت از دو برادر به نامهای نریمان و فریمان نام می‌برند که این دو در فصلهای مختلف سال به کارهای تقلید دست می‌زدند مثلاً در روزهای نخست بهار و عید نوروز، این دو با هیئت و لباسهای مخصوص در حین عبور از بازار و محله‌ها به خواندن شعر و وصف بهار می‌پرداختند گاهی این کار همراه با سازی محلی انجام می‌گرفت. این دو هنگام عبور از بازار و محله‌ها مژده نوروز می‌دادند و از آمدن بهار شادی می‌کردند و بازیهائی در جهت تشویق مردم به آمدن عید اجرا می‌نمودند.
گاهی نیز یکی از آنها لباس سفید به تن می‌کرده و دیگری جامه‌ای سبز رنگ، و رو در روی هم رجز خوانی می‌کردند. رنگ لباس این دو تمثیل هایی از زمستان و بهار بود. آنکه جامه سفید به تن داشته، یعنی زمستان، شرح سختی‌ها و اتفاقاتی که به همراه زمستان و سرما بر او گذشته بازگو می‌کرده و دیگری با جامه سبز رنگ از طراوات و تازگی و آنچه به ارمغان خواهد آورد داد سخن می‌داده. آنگاه پس از کشمکش تن به تن، بهار زمستان را مغلوب می‌کرد و پیروز بر جای می‌ماند.
از بازیهای دیگری که به این دو برادر اشاره شده، مراسمی بنام عمرکشان است که هر سال در دهم ربیع الاول یعنی روز فوت عمر خلیفه دوم برگزار می‌کرده‌اند این قبیل مراسم غالباً در محلات شیعه نشین کرمانشاه برگزار می‌شده و محتوای آنها اسطوره غضب بوده که بازمانده از مراسم مغ کشی (مگا فونیا) در ایران باستان است.
بازی دیگری که سالخوردگان به خاطر دارند، بازی ای است شبیه میر نوروزی ( توضیح کامل در پایان مقاله) و حاکم یک شبه و آن به این صورت بوده که در جلو (حسینیه معاون الملک) - واقع در بخش دوم کرمانشاه جنب رودخانه آبشوران - که محوطه‌ای وسیع داشت، تخت و صندلی می‌گذاشتند و یک رهگذر را که عموماً یک کرد روستایی بود بدون آمادگی قبلی برای احراز مقام حکومت انتخاب می‌نمودند سپس، لباسهای مندرس و تکه‌های استخوان به همراه خرمهره هایی به او می‌آویختند و او را به عنوان حاکم موقت بر صندلی و بارگاهی قرار می‌دادند او به جای پادشاه یا حاکم واقعی حکمهایی مسخره صادر می‌کرد، این فرمانها اگر چه غیر منطقی بودند اما برای تماشاگران خالی از تفریح نبود. نکته قابل توجه در این نوع بازیها اشاره به ظلم و جور حکام و عدالت خواهی مردم و اینکه حکومتها دارای قدرت لایزال و ابدی نیستند بود.
ویلیام ایگلتون جونیر در کتاب خود (جمهوری 1946 کردستان) چاپ 1963 آکسفورد به قدیمیترین نمایش صحنه‌ای به شیوه مدرن در کردستان ایران، اشارات جالبی دارد. این نمایشنامه اپرایی بود که در ماه مارس 1945 و قبل از حوادث جمهوری مهاباد به وسیله جوانانان هنرمند کرد در مهاباد بر صحنه آمد و از لحاظ تاثیر گذاری بی مانند بود. نمایش، دایکی نیشتمان (مام میهن) نام داشت که به زبان کردی بود و یک پیام ناسیونالیستی را تبلیغ می‌کرد. مام میهن در خطر و دستهایش در زنجیر بود.
تمام تماشاچیان این تئاتر همراه با صدای حزن‌انگیز گریه و شیونهای فرزندان مام میهن که از پشت پرده شنیده می‌شد، اشک می‌ریختند و در پایان، در حالیکه همه تماشاچیان با ابراز احساسات شدید کف می‌زدند، مام میهن به مدد فرزندانش رهایی می‌یافت. برای اولین بار در منطقه کردستان، به وسیله این اپرا، افکار شدید ناسیولیستی مردم بیدار گردید. در ماه جولای 1945 که این نمایشنامه در منطقه اشنویه که تحت تسلط نظامیان روس بود به صحنه آمد، یک افسر روسی که مسئول آن نواحی بود از اجرا به شدت انتقاد کرد و گفت که پیام آن کاملاً ضد ایرانی است و باید از این پس نقش منفی و شیطانی اپرا را یک نفر با لباس افسری المانی اجرا کند و در پایان، فرزندان مام میهن با کمک چند افسر روسی، وطن را از خطر تیره روزی برهانند و بدین ترتیب تغییرات کلی در متن وارد شد.
نقش مام وطن را مرحوم عبدالله نهری شمزینی بازی می‌کرد که صورت بسیار خوب و گیرایی داشت و در پائیز سال 1360 فوت نمود. همچنین سیروس حبیبی و سید عبید الله ایوبیان مرکزی نقش دو تن از فرزندان را بر عهده داشتند. اشعار این اپرا را مرحوم استاد عبدالرحمن شرفکندی (هه ژار) سروده بودند.
همین نویسنده در دنباله به نمایش سنتی میر نوروزی اشاره می‌کند و می‌نویسد:
در مدت زمانی که این نمایشنامه تأثر عمیق خود را می‌کرد یکی دیگر از رسوم عجیب مردم مهاباد ظاهر شد و توانست به طور چشمگیری تاثیرات ملی بر جای بگذارد.......
این مقاله به صورت ورد (docx ) می باشد و تعداد صفحات آن 71 صفحه آماده پرینت می باشد
چیزی که این مقالات را متمایز کرده است آماده پرینت بودن مقالات می باشد تا خریدار از خرید خود راضی باشد
مقالات را با ورژن office2010 به بالا بازکنید .
