بررسی مزیت نسبی در تولید و صادرات فرش دستباف ایران . doc

نوع فایل:word

قلبل ویرایش 440 صفحه

چکیده :

نقش و اهمیت موضوع مزیت نسبی در طراحی سیاست های تجاری کشورها و گزینش روندهای مناسب تولید و صادرات کالا ، امری انکارناپذیر است ؛ بطوریکه در حال حاضر بخش عمده ای از مباحثات و مذاکرات بین المللی در زمینة تجارت ، به ارائه راهکارهایی جهت رفع نواقص بازارها و هدایت بازارها به سمت وسوی بهره‌مندی از مزیت نسبی اختصاص یافته است . در این میان عوامل مختلفی در هر یک از مراحل تولید ، صادرات و تقاضای کالا ، مزیت نسبی یک کشور را متأثر می‌سازند و این امر موجب ایجاد تغییر در جایگاه کشورها به لحاظ برخورداری از مزیت نسبی در عرصة بین المللی شده است . این امر ما را بر آن می دارد که نسبت به بررسی مزیت نسبی کالاهای تولیدی - صادراتی در کشور اقدام نمائیم .

       هنر-صنعت فرش دستباف از جمله صنایعی است که طی سالهای اخیر شاهد نوسانات شدید در روند تولید و صادرات آن بوده ایم . بر همین اساس تحقیق حاضر سعی دارد ضمن معرفی شاخص های مختلف تعیین مزیت نسبی ، به اندازه گیری مزیت نسبی کشور در زمینه تولید و صدور فرش دستباف و ارزیابی نقش عوامل مؤثر بر آن بپردازیم . به این منظور ، شاخص مزیت نسبی آشکار شده (RCA) جهت محاسبة مزیت نسبی کشور در صادرات فرش دستباف ، شاخص هزینه منابع داخلی (DRC) جهت محاسبة مزیت نسبی کشور در تولید فرش دستباف و کشش قیمتی تابع تقاضای جهانی فرش دستباف ایران به منظور محاسبة مزیت نسبی رقابتی کشور مطمح نظر قرار گرفته اند .

       نتایج حاصل از محاسبه شاخص RCA حاکی از آن است که ایران طی سالهای مورد بررسی دارای مزیت نسبی در زمینة صادرات فرش دستباف بوده است (RCA>1) . البته تخمین تابع روند تغییرات شاخص RCA نشان دهندة نوسانات شدید وضعیت مزیت نسبی کشور در زمینة صادرات این کالا می باشد . تخمین کشش قیمتی تابع تقاضای جهانی فرش دستباف ایران ، نمایانگر چسبندگی شدید مقدار تقاضای فرش ایران با قیمت فروش آن در سطح بین المللی است (E>1) . محاسبات انجام شده در خصوص شاخص DRC نیز حکایت از آن دارد که کشور در زمینة تولید فرشهای اعلاباف 60 رج تمام ابریشم در استانهای آذربایجان شرقی و قم و فرشهای معمولی باف 50-45 رج در استانهای اصفهان و خراسان دارای مزیت نسبی و در تولید فرشهای درشت باف 30 رج در استان همدان از عدم مزیت نسبی برخوردار است .

به منظور تحلیل نتایج بدست آمده ، ضمن محاسبة نرخ ارز غایی ، قیمت غایی فروش، ارزش غایی مواد اولیة داخلی و نهاده های قابل تجارت به کار رفته در تولید هر مترمربع فرش دستباف ، اقدام به محاسبه و تحلیل کشش ارزی و قیمتی DRC و همچنین کشش DRC نسبت به تغییرات ارزش مواد اولیة داخلی و ارزش نهاده های قابل تجارت نموده ایم . مهمترین عوامل مؤثر در مزیت نسبی کشور در تولید و صادرات فرش دستباف نیز در قالب سؤالات پرسشنامه های تحقیق و در سطح میدان تحقیق (استانهای آذربایجان شرقی ، قم ، اصفهان ، خراسان و همدان) مورد پرسش قرار گرفته و نتایج بدست آمده با استفاده از نرم افزار spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و با بکارگیری روشهای تحلیل آماری (توصیفی و استنباطی) نسبت به ارزیابی نقش عوامل مذکور بر مزیت نسبی کشور اقدام شده است .

کلمات کلیدی : راهبرد توسعه ، تجارت بین الملل ، مزیت نسبی

فهرست مطالب

چکیده

فصل اول: کلیات

1-1- مقدمه                                                                                                         

2-1- اهمیت تحقیق                                                                                                            

3-1- فرضیات تحقیق                                                                                                        

4-1- اهداف تحقیق                                                                        

5-1- روش شناسی تحقیق                                                                                       

6-1- سابقه تحقیق                                                                                                 

7-1-فصل بندی و رئوس مطالعات تحقیق                                                                    

فصل دوم: مبانی نظری اصل مزیت نسبی

1-2- راهبرد های توسعه اقتصادی و جایگاه تجارت بین الملل                                          

1-1-2- راهبردهای درونگرای توسعه اقتصادی

2-1-2- راهبردهای برونگرای توسعه اقتصادی                                                                        

2-2- تأثیر تجارت بین الملل بر رشد اقتصادی                                                              

1-2-2- تفسیر سنتی نقش تجارت بین الملل                                                                              

2-2-2- تفسیر نوین نقش تجارت بین الملل                                                                               

3-2- مبانی تئوریک تجارت بین الملل و مزیت نسبی                                                       

1-3-2- دیدگاه مزیت مطلق آدام اسمیت                                                                                   

2-3-2- دیدگاه مزیت نسبی دیوید ریکاردو                                                                               

3-3-2- مزیت نسبی و هزینه فرصت های از دست رفته                                                 

4-3-2- دیدگاه مزیت نسبی هکشر – اوهلین (نظریه جدید تجارت بین الملل)              

4-2- مزیت نسبی و سودآوری تجارت بین الملل                                                

5-2- شکاف فن آوری و پویایی در مزیت نسبی                                               

6-2- مزیت نسبی بالفعل و بالقوه                                                                              

1-6-2- مزیت نسبی بالفعل اسمی                                                                                          

2-6-2- مزیت نسبی بالفعل حقیقی                                                                                         

3-6-2- مزیت نسبی بالقوه اسمی                                                                                           

4-6-2- مزیت نسبی بالقوه حقیقی                                                                                          

فصل سوم: روش شناسی تعیین مزیت نسبی

1-3- شاخص های مزیت نسبی آشکارشده (RCA)                                                        

1-1-3- شاخص های مبتنی بر آمار تولید و صادرات                                                                 

1-1-1-3- معیار سهم صادرات                                                                                            

2-1-1-3- معیار سهم خالص صادرات                                                                                   

3-1-1-3- شاخص یونیدو                                                                                       

2-1-3- شاخص های مبتنی بر آمار صادرات                                                              

1-2-1-3- شاخص بالاسا (BAL)                                                                            

2-2-1-3- شاخص دانگز – ریدل (DR)                                                                    

3-2-1-3- شاخص های خالص یونیدو                                                                                   

3-1-3- شاخص های مبتنی بر آمار صادرات و ابزار آماری                                                       

1-3-1-3- نگرش درآمدی                                                                                       

2-3-1-3- نگرش رتبه ای                                                                                      

3-3-1-3- نگرش ثبات                                                                                          

4-3-1-3- نگرش درآمدی – ثبات                                                                             

2-3- محدودیت های شاخص های RCA                                                                    

3-3- شاخص های مبتنی بر روش های اقتصادسنجی                                                     

1-3-3- تخمین توابع عرضه و تقاضای محصول                                                                      

2-3-3- روش دیک                                                                                                            

4-3- شاخص مبتنی بر روش برنامه ریزی                                                                             

5-3- شاخص های طرف عرضه                                                                                         

1-5-3- معیار هزینه منابع داخلی (DRC)                                                                              

1-1-5-3- پیشینه کاربرد و فرمول محاسباتی DRC                                                      

2-1-5-3- تعریف قیمت های سایه ای و نقش آن در محاسبه DRC                                                

3-1-5-3- تبدیل عوامل تولید خارجی به داخلی و وضعیت DRC                                      

2-5-3- معیار نرخ حمایت مؤثر (EPR)                                                                                

3-5-3- معیار تجزیه و تحلیل منافع اقتصادی (SBA) یا سودآوری خالص اجتماعی (NSP)    

4-5-3- معیار الگوی داده – ستانده، برنامه ریزی و هزینه منابع داخلی                                           

6-3- شاخص‌های طرف تقاضا                                                                                

1-6-3- اهمیت شناخت بازارهای هدف صادراتی در ایجاد مزیت نسبی رقابتی                                  

1-1-6-3- نقش مشخصه های تقاضا در بازارهای هدف بر ایجاد مزیت نسبی رقابتی             

2-1-6-3- نقش تجزیة بازارهای هدف در ایجاد مزیت نسبی رقابتی                                               

3-1-6-3- اهمیت روابط سیاسی در ایجاد مزیت نسبی رقابتی                                           

2-6-3- کاربرد شاخص های طرف تقاضا در تعیین مزیت نسبی رقابتی                                         

7-3-بررسی مبانی نظری نمونه گیری و انجام فعالیت میدانی تحقیق                                   

1-7-3- علل نمونه گیری                                                                                                    

2-7-3- روش های مختلف نمونه گیری در تحقیقات میدانی                                                          

3-7-3- انواع نمونه گیری احتمالی (تصادفی)                                                              

1-3-7-3- نمونه گیری تصادفی ساده                                                                                    

2-3-7-3- نمونه گیری تصادفی سیستماتیک                                                                 

3-3-7-3- نمونه گیری تصادفی خوشه ای                                                                   

4-3-7-3- نمونه گیری تصادفی طبقه بندی شده                                                            

4-7-3- روش تعیین حجم نمونه        

5-7-3- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات حاصله از فعالیت میدانی تحقیق                               

6-7-3- روش های تحلیل آماری                                                                                           

1-6-7-3- آمار توصیفی                                                                                                    

2-6-7-3- آمار استنباطی                                                                                                    

1-2-6-7-3- تحلیل آزمون ناپارامتریک چی دو                                                             

2-2-6-7-3- تحلیل عامل (Factor Analysis)                                                                       

فصل چهارم : تجزیه و تحلیل نتایج حاصله از اندازه گیری مزیت نسبی

1-4- بررسی مزیت نسبی در صادرات فرش دستباف ایران                    

1-1-4- بررسی روند صادرات فرش دستباف ایران                                                                   

2-1-4- محاسبه مزیت نسبی در صادرات فرش دستباف ایران                                                      

3-1-4- بررسی روند تغییرات شاخص RCA در صادرات فرش دستباف کشور                               

4-1-4- بررسی نقش عوامل مؤثر بر مزیت نسبی در صادرات فرش دستباف کشور               

2-4-بررسی مزیت نسبی رقابتی کشور در صنعت فرش دستباف                                       

1-2-4- محاسبه مزیت نسبی رقابتی کشور با استفاده از تخمین مدل تقاضای صادراتی فرش دستباف      

3-4- بررسی مزیت نسبی کشور در تولید فرش دستباف                                                  

1-3-4- نحوه کاربرد معیار DRC در محاسبه مزیت نسبی کشور در تولید فرش دستباف        

2-3-4- نحوه برآورد قیمت های سایه ای به منظور محاسبه مزیت نسبی حقیقی کشور در تولید فرش دستباف       

1-2-3-4- برآورد قیمت سایه ای عوامل داخلی تولید فرش دستباف                                     

2-2-3-4- برآورد قیمت سایه ای نهاده های قابل تجارت درتولید فرش دستباف                      

3-2-3-4- برآورد قیمت سایه ای نرخ ارز                                                                  

3-3-4- محاسبه مزیت نسبی در تولید فرش دستباف                                                                  

4-3-4- بررسی مزیت نسبی در تولید فرش دستباف در استان آذربایجان شرقی                                  

1-4-3-4- پیشینه قالی بافی در آذربایجان                                                                    

2-4-3-4- ویژگیهای ظاهری قالی های آذربایجان                                             

3-4-3-4- ویژگیهای فنی بافت در قالی های آذربایجان                                                   

4-4-3-4- آنالیز قیمت تمام شدة تولید فرش دستباف در استان آذربایجان شرقی                      

5-4-3-4- محاسبه مزیت نسبی تولید فرش دستباف در استان آذربایجان شرقی                       

6-4-3-4-تجزیه و تحلیل آماری نقش عوامل مؤثر بر مزیت نسبی در تولید فرش دستباف در استان آذربایجان شرقی

5-3-4- بررسی مزیت نسبی در تولید فرش دستباف در استان قم                                        

1-5-3-4- پیشینة قالی بافی در قم                                                                              

2-5-3-4- ویژگیهای فنی بافت در قالی های قم                                                             

3-5-3-4- ویژگیهای ظاهری قالی های قم                                                                   

4-5-3-4- آنالیز قیمت تمام شدة تولید فرش دستباف در استان قم                                        

5-5-3-4- محاسبه مزیت نسبی تولید فرش دستباف در استان قم                                         

6-5-3-4-تجزیه و تحلیل آماری نقش عوامل مؤثر بر مزیت نسبی در تولید فرش دستباف در استان قم     

6-3-4- بررسی مزیت نسبی تولید فرش دستباف در استان اصفهان                                               

1-6-3-4- پیشینة قالی بافی در اصفهان                                                                                  

2-6-3-4- ویژگیهای ظاهری قالی های معاصر اصفهان                                                

3-6-3-4- ویژگیهای فنی بافت در قالی های اصفهان                                                     

4-6-3-4- آنالیز قیمت تمام شدة تولید فرش دستباف در استان اصفهان                                 

5-6-3-4- محاسبه مزیت نسبی تولید فرش دستباف در استان اصفهان                                 

6-6-3-4-تجزیه و تحلیل آماری نقش عوامل مؤثر بر مزیت نسبی در تولید فرش دستباف در استان اصفهان          

7-3-4- بررسی مزیت نسبی تولید فرش دستباف در استان خراسان                                    

1-7-3-4- پیشینة قالی بافی در خراسان                                                                                  

2-7-3-4- ویژگیهای ظاهری و فنی بافت قالی در مهمترین مراکز قالی بافی در استان خراسان  

3-7-3-4- آنالیز قیمت تمام شدة تولید فرش دستباف در استان خراسان                                 

4-7-3-4- محاسبه مزیت نسبی تولید فرش دستباف در استان خراسان                                 

5-7-3-4-تجزیه و تحلیل آماری نقش عوامل مؤثر بر مزیت نسبی در تولید فرش دستباف در استان خراسان          

8-3-4- بررسی مزیت نسبی تولید فرش دستباف در استان همدان                                      

1-8-3-4- پیشینة قالی بافی در همدان                                                                                    <