فتوسنتز

14 ص

عوامل مؤثر در فتوسنتز

نور

منحنى‌هاى واکنش برگ نسبت به نور در شکل‌هاى A و B نشان داده است. در صورت عدم وجود نور (تاریکی) تنفس صورت مى‌گیرد که مقدار آن معادل ۵ تا ۱۰% CO۲ جذب شده در نور زیاد مى‌باشد. با افزایش تدریجى شدت نور میزان فتوسنتز تا رسیدن به نقطه توازن نورى (Light compersational level)، افزایش مى‌یابد. نقطه توازن یا تعادل نوری، شدت نورى است که در آن میزان CO۲ دفع شده از طریق تنفس است (سرعت تبادل CO۲ (CER)، Carbon exchange rate مساوى صفر است). اگر شدت نور باز هم افزایش یابد به ازاء هر واحد افزایش شدت نور، سرعت تبادل CO۲ به مقدار کمى افزایش خواهد یافت تا اینکه نور به نقطهٔ اشباع برسد. افزایش نور بعد از نقطهٔ اشباع تغییرات قابل ملاحظه‌اى در سرعت تبادل(CO۲ (CER، به‌وجود نخواهد آورد. بنابراین برگ‌ها در به‌کارگیرى انرژى نورانى در سطح پائین تابش نور، کارآمدتر مى‌باشند.

واکنش گونه‌هاى مختلف نسبت به شدت نور با همدیگر تفاوت دارد. بسیارى از گونه‌هاى C۴ قادر هستند حتى در سطح نورى معادل نور کامل خورشید بر شدت فتوسنتز خود بیافزایند. حال اینکه اغلب گیاهان C۳ قبل از رسیدن به نور کامل خورشید به اشباع نورى مى‌رسند.

شکل A نشان مى‌دهد که هرچه حداکثر سرعت تبادل گازکربنیک کمتر باشد، شدت نورى که در آن برگ به‌حالت اشباع مى‌رسد کمتر است.