دو کشور ایران و ترکیه را می توان اثرگذار ترین کشورها در خاورمیانه دانست. کشور ترکیه به واسطه موقعیت حساس ژئوپولتیکی خود، که به عنوان دروازه بین شرق و غرب از آن یاد می شود از دیرباز مورد توجه کشورهای اروپایی و همچنین کشورهای آسیایی بالاخص کشورهای حوزه ی آسیای جنوب غربی بوده است. ایران نیز با توجه به منابع سرشار انرژی و همچنین فراوانی گونه های متعدد مواد معدنی در آن از یکسو و دسترسی آن به دریا های آزاد به عنوان یکی از حساس ترین و پر اهمیت ترین کشورها، همواره مورد توجه جهانیان بوده است.
جالب است بدانید از قرن ها گذشته (می توان گفت از دوران حکومت صفویان در ایران که همزمان با حکومت امپراتوری عثمانی در ترکیه است) نوعی تقابل یا رقابت بین این دو کشور همسایه وجود داشته است. این تقابل بعضاً خود را در قالب جنگ (جنگ های خونین بین ایران و امپراتوری عثمانی) و گاهی خود را در قالب روابط دوستانه و برادرانه ( روابط دوستانه زبان زد بین رضا شاه پهلوی و مصطفی کمال آتاتورک بنیان گذار جمهوری ترکیه) نمایان ساخته است. پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران تعاملات بین ایران و ترکیه بسته به حزب حاکم در ترکیه، از نوسانات زیادی برخوردار بوده است.
در سالهای اخیر با روی کار آمدن حزب اسلام گرای عدالت و توسعه در ترکیه، روابط دوستانه و برادرانه ای بین این دو کشور همسایه برقرار است و می توان گفت در حال حاضر ترکیه یکی از شرکای استرتژیک ایران در جهان می باشد؛ اما کماکان نوعی رقابت بین این دو کشور همسایه و دوست در کسب مقام اول در منطقه در حوزه های مختلف اقتصادی، سیاسی، علمی و فرهنگی وجود دارد. جمهوری اسلامی ایران بر اساس برنامه چشم انداز بیست ساله، افق 1404 خود را اینگونه تعریف می کند: ایران کشوری است توسعه یافته با جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه، با هویت اسلامی و انقلابی، الهام بخش در جهان اسلام و با تعامل سازنده و مؤثر در روابط بین الملل. از سوی دیگر ترکیه نیز کشوری است که در نظر دارد همزمان با یکصدمین سال تأسیس جمهوری ترکیه یعنی سال 2023 به عنوان کشوری پیشرفته در جهان ازآن یاد شود. همانطور که ملاحظه می شود هر دو کشور ایران و ترکیه دست به برنامه ریزی های آینده نگری زده اند تا بتوانند در آینده به عنوان قدرت های مطرح در سطح منطقه و جهان شناخته شوند. با توجه به تعریف های ذکر شده، هر دو کشور پارامتر توسعه یافتگی(پیشرفته) را به عنوان اصلی ترین هدف خود برشمرده اند، لذا در این نوشته در نظر داریم نگاهی اجمالی به روند حرکت کشورهای مذکور در مسیر توسعه یافتگی داشته باشیم.
فایل ورد 27 ص
پایان نامه کارشناسی ارشد علوم سیاسی
گرایش مطالعات منطقه ای
156 صفحه
چکیده:
پایان نامه حاضردرصدد پاسخگویی به این پرسش است که چگونه و تحت چه شرایطی سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) به صورت یک نهاد امنیتی در خاورمیانه حضور نداشته. علی رغم اینکه قدرت های بزرگ این پیمان مانند انگلیس، فرانسه، آلمان و ایالات متحده آمریکا به صورت جداگانه از دیرباز در منطقه حاضر بودند و تحت چه شرایطی اینک ابتدا به صورت خزنده و سپس به صورت فعال زمینه حضور خود را در خاورمیانه و خلیج فارس فراهم نموده اند. تزاین پایان نامه بر اساس مکتب رئالیسم درصدد تایید این ادعا است که در دوران نظام دو قطبی هر یک از قطب ها حوزه تحت نفوذ قطب را دیگر را محترم می شمرد و از دخالت در حوزه رقیب اجتناب داشت اما پس از فروپاشی نظام دو قطبی و خلاء ناشی از حذف اتحاد جماهیر شوروی، رهبری ناتو یعنی ایالات متحده آمریکا ابتدا به صورت یک جانبه و سپس با هماهنگی اعضای ناتو دخالت در کشورهای اروپای شرقی و آسیا و خاورمیانه را آغاز نموده است و در این میا ن خاورمیانه با توجه به اهداف ایالات متحده آمریکا که جلوه های آن در منشور ناتوتبلور یافته است، منطقه ای بسیار حساس از لحاظ موقعیت استراتژیک و ثروتمند از لحاظ منابع معدنی است، به ویژه منابع فسیلی انرژی نفت و گاز. و حضور در منطقه اگر به صورت یکجانبه امکان نداشته باشد به صورت جمعی در چارچوب ناتو شرط لازم برای ادامه نفوذ امریکا در جهان است.